အားလုုံးသိႀကတဲ႔ အတိုုင္းစီးပြားေရးအသိုုက္အ၀န္းထဲမွာအဓိကေအာ္ေနႀကတဲ႔အ
ေႀကာင္းအရာကေတာ႔ေငြေရးေႀကးေရးနဲ႔ အခြန္အခကိစၥေတြပါပဲ။ ယမန္ေန႔ က earning ေဒၚလာ ၇၆၅အထိေရာက္ခဲ႔ေပမဲ႔လည္းကုုန္သည္လုုပ္ငန္းရွင္ေတြႀကဳိက္တဲ႔
အေနအထားမေရာက္ေသးပါဘူး။ ကားတင္သြင္းခြင္႔ၿပဳဖိုု႔စဥ္းစားေနတဲ႔အေႀကာင္း
သတင္းေတြၿဖစ္ေပၚေနပါတယ္။ တခ်ဳိ႔ကလည္း ၀စ္ေသာက္ကားေတြကိုုကားတန္ဖိုုး (ေဒၚလာ) ရဲ့ ၃ဆဒဏ္ရုုိက္ၿပီးခြင္႔ ၿပဳမယ္ဆိုုတဲ႔သတင္းေႀကာင္႔ အကြက္ ၿမင္သူေတြကနယ္စပ္ေတြမွာစိတ္ႀကိဳက္ကားေတြ၀ယ္ထားၿပီးလမ္းခရီးမွာ သက္ဆိုုင္
ရာေတြကိုုေပးကမ္းၿပီးရန္ကုုန္နဲ႔ၿမိဳ႔ႀကီးေတြအေရာက္သယ္ ဖိုု႔စီစဥ္ေနႀကၿပီလိုု႔လည္း
ႀကားေနရပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခုုကစီးပြားကူးသန္း ၀န္ႀကီးဌာန မွာယမန္ႏွစ္ေတြက export အမ်ားဆုုံး ပိုု႔ခဲ႔တဲ႔ ကုုမၺဏီေတြကိုကားတင္သြင္းခြင္႔ေပးမယ္၊ top 100 စာရင္း
ေတြၿပဳစုုထားၿပီးၿပီ ဆိုုတဲ႔သတင္းမ်ားလည္းေပၚထြက္လာခဲ႔ပါတယ္။ top exporter ဆိုုတာမလုုပ္တာႀကာပါၿပီ။ အခမ္းအနားႀကီးေတြနဲ႔ လုုပ္ရင္ ေဘးကလူေတြ၊ႀကားတဲ႔လူေတြက ၿပံဳးေစ႔ေစ႔ နဲ႔ ႀကည္႔ေနႀကတာ မခံႏုုိင္ လိုု႔ပါ။ တခ်ဳိ႔ကလည္းဒီ top exporter ကိုုကားေတြသြင္းခြင္႔ေပးမယ္ဆိုုတဲ႔
သတင္းေတြကိုုမႀကိဳဆိုုႀကဘူး။ top exporters ဆိုုရင္နယ္စပ္ကုုန္သြယ္ေရးမွာဟန္
ၿပလုုပ္ေနတာက ၉ ၀%ေလာက္ရွိတယ္၊အမွန္ပိုု႔ေနတာက ၁၀%ေလာက္ပဲရွိႏိုုင္မယ္ လိုု႔ေၿပာႀကတယ္။ သူတိုု႔လုုပ္နည္းေတြကတရားမ၀င္ဘူးလိုု႔ေၿပာလိုုလည္းမရဘူး။
ဥပမာ က်ေနာ္က ပဲတီစိမ္း ေဒၚလာ ၅သိန္းဖိုုးေလာက္ တရုုတ္ကိုု ပိုု႔ခ်င္ရင္ နယ္စပ္
ကုုန္သြယ္ေရးကိုုအထင္ကရလုုပ္ေနတဲ႔ကုုမၺဏီႀကီးနဲ႔ညွိႏိုုင္း ရတယ္။ကုုမၺဏီႀကီးက သေဘာတူလက္ခံရင္ရင္နယ္စပ္ကုုန္သြယ္ေရးရုုံးေနၿပည္ေတာ္မွာလိုုင္စင္
ေလ ွ်ာက္ေပးတယ္။ တရုုတ္ဖက္မွာ ရွိတဲ႔သူနဲ႔လက္၀ါးရိုုက္ထားတဲ႔ကုုမၺဏီ
သိုု႔မဟုုတ္သူ႔ကုုမၺဏီက ၿမန္မာဖက္ကသူ႔ကုုမၺဏီထဲကိုု TT ေဒၚလာထည္႔ေပး
လိုုက္တယ္။ အမွန္ေတာ႔သူ႔ပိုုက္ဆံနဲ႔ TT ေဒၚလာ ထည္႔ေပးလိုုက္တာပါ။ ၿပည္ပပိုု႔ကုုန္လုုပ္ငန္းလုုပ္ႀကတဲ႔အခါမွာ ၂ ရင္း ရင္း ရတယ္ဆိုုတာအဲဒါ
မ်ဳိးၿဖစ္ပါတယ္။ နယ္စပ္ကုုန္သြယ္ေရးရုုံးမွာ လိုုင္စင္ေလ ွ်ာက္ရင္တစ္ဖက္
၀ယ္မဲ႔ကုုမၺဏီကေန TT လွမ္း ထည္႔ေပးၿပီးမွ လိုုင္စင္ကိုထုုတ္ေပးဖိ႔ ုဆက္
စဥ္းစားတယ္။ က်ေနာ္က ၂ရင္း မ ရင္းႏုုိင္ဘူးေလ။ကုုမၺဏီႀကီး
ကၿပည္ပတင္ပိုု႔ရန္ပဲေတြလက္၀ယ္ရွိမရွိစစ္ေဆးမဲ႔ သက္ဆိုုင္ရာတာ၀န္ရွိသူေတြ
လာမယ္ဆိုုတဲ႔အေၾကာင္း က်ေနာ္ဆီအေႀကာင္းႀကားရင္ပဲတီစိမ္းေတြကိုု အစစ္ေဆးခံရဖိုု႔ အဆင္သင္႔ၿပင္ဆင္ေပးထားရတယ္။
အဲေတာ႔က်ေနာ္ပိုုင္ပဲေတြကိုုအဲဒီကုမၺဏီႀကီးအမည္ခံတင္ပိုု႔ေပးလိုုက္ေတာ႔ခံစားရ
တဲ႔အက်ဳိးေက်းဇူးေတြက က်ေနာ္ TT ကိုုႀကိဳတင္မထည္႔ ရတဲ႔ အတြက္ ၂ရင္း မ ရင္းရေတာ႔ဘူး။ ကုုမၺဏီႀကီးရတဲ႔ အက်ုိဳးကေတာ႔ အေ၀းလႊဲ နဲ႔ earning ေဒၚလာ
အဟ ကိုုသူစားတာၿဖစ္ပါတယ္။ earning ေဒၚလာ က ၇၆၅ က်ပ္ export tax 2%
ႏွဳတ္ လိုုက္ရင္ ၇၅၀ က်ပ္က်န္မယ္။ အေ၀းလႊဲ က ၇၂၀ က်ပ္ဆိုုေတာ႔ အဟ က်ပ္ ၃၀ ကိုု သူစားတာေပါ႔၊ ေဒၚလာ ၅သိန္းဖိုုးဆိုုရင္ က်ပ္ ၁၅၀ သိန္းေလာက္ one transaction အတြက္သူစားရတာေပါ႔။ နယ္စပ္မွာ အဆက္အသြယ္ရွိ တဲ႔ကုုမၺဏီႀကီး ေတြက export ပိုု႔တယ္ ဆိုုတာနံမည္ခံပဲရွိတာ၊ ဒီလိုုနဲ႔ ဘာမွမလုုပ္ပဲ ထိုုင္စားေနတာ၊ most exporter ဆိုုၿပီးစာရင္းရယူရင္သူတိုု႔နံမည္ေတြက ထိပ္ဆုုံးကပါေနမွာပဲ လိုု႔ လုုပ္ငန္းရွင္ေတြႀကားမွာ ေၿပာဆိုုေနႀကပါတယ္။ ဒါကအေ၀းလႊဲနဲ႔ earning ေဒၚလာ အဟ ရွိေနရင္လုုပ္စားႀကတာ။ အဟ မရွိပဲနီးကပ္သြားရင္က်ေနာ္ကညွိႏိုုင္းၿပီး
ကုုမၺဏီႀကီးကိုုတစ္ေဒၚလာဘယ္ေလာက္ဆိုုၿပီးေပးရတယ္။ ဒီမွာ ေၿပာခ်င္တာက export အမ်ားဆုုံးတင္ပိုု႔သူဆိုုရင္ အင္ ေတြပဲဆိုုတာကိုုမိတ္ေဆြကေၿပာခ်င္တာပါ။
ေအာ္--လုုပ္တတ္တဲ႔သူမ်ားကေတာ႔ လက္တလုုံးၿခားလုုပ္ေနႀကတာပဲေနာ္။
ဒီလိုုဆိုုရင္ process လုုပ္ငန္းစဥ္မွာ ဘာၿပဳၿပင္မလဲ ? လုုပ္လိုု႔မရေအာင္လိုုက္
ပိတ္ဆိုု႔မလား ? ဒီလိုုနဲ႔ ကုုန္သြယ္ေရးပိုု႔ကုုန္သြင္းကုုန္စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြဟာ ႀကပ္သထက္ႀကပ္၊ညပ္သထက္ညပ္လာၾကပါ။ ေၿပာစမွတ္ရွိႀကတယ္။ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြသတ္မွတ္ အခါၿပန္ၿပီး liberalization လုုပ္တယ္
ဆိုုၿပီးၿပန္ဖြင္႔ေပးေလ်ာ႔ေပးနဲ႔လုုံးၿခာ လိုုက္ေနတာေတာ္ေတာ္ႀကာေနပါၿပီ။ withholding tax လိုုေပါ႔ဗ်ာ။ အခုုေတာ႔ ေၿဖေလ်ာ႔ေပးလိုုက္ၿပန္ၿပီ။ အစကတည္း
ကေကာက္ခံသင္႔သလား မသင္႔ လား ဆိုုတာမစဥ္းစားခဲ႔ႀကဘူး။
စင္ကာပူသံရုုံးမွာအခြန္ ၁၀%ကေန၂% ၿပန္လည္သတ္မွတ္ လိုုက္ေတာ႔ လာစုုံစမ္းသူေတြတရုုန္းရုုန္းပဲလိုု႔ ႀကားတယ္။ ဒါေပမဲ႔ ေက်ညာခ်က္ထုုတ္ၿပန္တဲ႔
၁၆-၀၈-၂၀၁၁ ေနာက္ပိုုင္းမွ အႀကံဳး၀င္တယ္ လိုုသံရုုံးကေၿပာေတာ႔ လူရွင္းသြား
ေရာတဲ႔။ စိတ္ပ်က္ လက္ပ်က္နဲ႔ၿပန္ကုုန္ႀကမွာ ေပါ႔။ ဒီေနရာမွာက်ေနာ္မသိတာတစ္
ခုုရွိေနပါတယ္။ၿမန္မာ နဲ႔ double taxation agreement ထုုတ္ထားတဲ႔ ႏုုိင္ငံ ၅ ႏိုုင္ငံ
ဆိုုလားရွိတယ္ လိုု႔သိရတယ္။စင္ကာပူနဲ႔ ၿဗိတိန္ တိုု ႔ ပါတယ္။ က်ေနာ္ေယာက္ဖက ၿဗိတိန္ႏိုုင္ငံမွာ double taxation agreement အရ ၿမန္မာသံရုုံးကိုု taxမေဆာင္ရ
ဘူး လိုု႔သိရပါတယ္။ အခုုစင္ကာပူမွာ ႀကေတာ႔လာအလုုပ္လုုပ္ႀကသူအားလုုံး ၂ ႏုုိင္ငံအစိုုးရေတြကိုု tax ေတြေပးေနရတယ္ လိုု႔ သိ ရပါတယ္။ဘယ္ လိုုကြာၿခားေနလိုု႔လဲဆိုုတာရွင္းရွင္းလင္းလင္းမသိရပါ။စင္ကာပူေနတဲ႔သူေတြကေတာ႔
informal sources ေတြကေနေငြလႊဲပိုု႔ေနတာကိုုေက်နပ္ေနႀကပါတယ္။ ၿမန္လည္းၿမန္တယ္၊အိမ္တိုုင္ရာေရာက္လာပိုု႔တယ္ဆိုုေတာ႔၀န္ေဆာင္မႈအတြက္ေက်နပ္စရာပါ။ ဒီ၀န္ေဆာင္မႈေပးေနသူေတြကိုုတရား၀င္လုုပ္ခြင္႔ေပးလိုုက္ရင္ေကာ ? က်ေနာ္တစ္ဦးတည္း အယူအဆကေတာ႔ အခြန္ ထက္ data အခ်က္အလက္ ကပိုု
အေရးႀကီးမလား လိုု႔ ပါ။
