Saturday, May 16, 2020

ကိုဗစ်အလွန်

ကိုဗစ်ကာလအတွင်း  နဲ့  beyond COVID  ကမ္ဘာကလူတွေ ရဲ့ life style ပြောင်းလဲမှရပါတော့မယ်--minimalism သိုမဟုတ် frugal living တွေနဲ့အစားထိုးကြရတော့မလားစဥ်းစားသင့်နေပြီ--နေရာတကာမှာ New Normal style ကအရေးပါနေပြီ  AI လိုပဲခေတ်လူသားတွေအလေးထားရတော့မှာပါ-- luxury&  high end products တွေ ကိုလူတွေစိတ်မဝင်စားတော့ပဲအစားအသောက်နဲ့ ဆေးဝါး၊ ဖြည့်စွက် အစာ supplyment တွေကို ပဲ ဦးစားပေးလာကြပါတော့မယ်--အဝတ်အစားတောင်ထိုင်းလုပ် မြန်မာလုပ် ချည် တီရှပ်တွေဦးစားပေးဝတ်ဆင်လာကြလိမ့်မယ် H&M, M&S, ZARA တွေမှာဖက်ရှင်ကျတဲ့အဝတ်အစားတွေတောင်လိုလာပုံလိမ့်မယ်  မြန်မာအထည်ချုပ်တွေ စျေးပေါတဲ့ ချည်သား Tee shirt တွေချုပ်လာရလိမ့်မယ်--နောင်တစ်ခုက အီးယူကပေးနေတဲ့ GSP အခွင့်အရေးလည်း ရချင်မှရနိုင်ပါတော့မယ်--အဲတော့ labour intensive industry စက်ရုံတွေ ဘယ်ဖက်ကိုပြောင်းမလဲ ?  Holiday တွေအပန်းဖြေခရီးထွက် တာတွေ လျော့လာတာနဲ့အမျှ လေယာဥ် ခရီးစဥ်တွေသဘော်ခရီးစဥ် တွေ ယခင်လိုခရီးသည်ံ အရေအတွက်မျိုးရမလာနိုင် တော့ပါ ဟိုတယ်တွေလည်းအလားတူပါ--ဝတ်ရေး နေရေးမှာ luxury style ကိုရှောင်ကျဥ်လာပြီး ဇူကာဘတ်တို့လိုသဌေးလိုမျိုးရိုးရိုးလေးပဲဝတ်စားဆင်ယင်လာကြလိမ့်မယ်--

cruise သဘော်တွေတောင် ဟိုတယ် ပြောင်းလို့မရရင် service appartment ဖြစ်လာနိုင်သလို studio apartment ဖြစ်လာနိုင်တယ်--လေယာဥ်အချို့ လည်း cargo တွေပြောင်း သယ်လာကြလိမ့်မယ်--ဘာကြောင့်ဆိုတော့ ကမ္ဘာမှာ supply chain ကအရေးကြီးလာပြီ တပြိုင်တည်း global logistic နဲ့ ထွက်လာမဲ့ သီးနှံများ ရဲ့ logistic ကအရေးကြီးလာလိမ့်မယ်  မြန်မာလိုစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်တဲ့နေရာကနေ အစားအစာလိုအပ်နေတဲ့ ကမ္ဘာ့တစ်ဖက်ခြမ်းကို ဘယ်နည်းနဲ့ ပို့ကြမလဲ ?စိုက်ပျိုးရေး ကအရေးပါလာပြီ  မြန်မာစိုက်ပျိုးရေး မွေးမြူရေး ဝန်ကြီး တို့ ဒုတိယ  ဝန်ကြီးတို့ ဒီအရေးမှာဘယ်လိုဦးဆောင်လုပ်ကြမလဲ  ခါတိုင်းလိုရိုးရိုးပဲ နောက်ကလိုက်လုပ်နေလို့ကတော့ ဘာမှဖြစ်လာမှာမဟုတ်ဘူး--အားထည့်ဖို့လိုတယ် -- initiative လိုတယ်--သူတို့ကြည့်ပြီး စိတ်တော့အတော်လေပါတယ်--

မြို့ပြတွေမှာလည်း ကားလမ်းမတွေကျဥ်းပစ်ပြီးလူသွားလမ်းတွေ စက်ဘီးလမ်း တွေထည့်သွင်းတည်ဆောက်လာမယ်--ရန်ကုန်လိုစီးပွါးရေးမြို့တော်မှာနယ် လိုင်စင်ကားတွေကန့်သတ်လိုက်သင့်တယ်--စနေဖြစ်ဖြစ် တနဂ်နွေဖြစ်ဖြစ် တစ်ရက်သို့မဟုတ်၂ ရက် ကိုရပ်ကွက် တွင်းနေနေသူအများမှအပမော်တော်ကား အားလုံးလော့ဒေါင်းလုပ် သင့်တယ်  မော်တော်ကားအစား e bike စီး ဒါမှမဟုတ် စက်ဘီးစီးနိုင်တယ် public transport စီးနိုင်တယ် -- digital transaction တွေလုပ်လာကြလိမ့်မယ်-- user friendly ဖြစ်အောင်ကျိုးစားဖို့ ပြောချင်တယ်--မြန်မာမှာ digital banking ဘယ်ဘဏ် အကောင်းဆုံးလဲလို့ မေးကြည့် ရင်CB လို့ပြောကြတယ်  တချို့ ဘဏ်တွေ core banking တောင်ကောင်းကောင်းမတည်ဆောက်နိုင်ဘူး --  ဗဟိုဘဏ်ကmerging အတင်း လုပ်ခိုင်းသင့်တယ်  ထင်တယ်--ပြည်သူ customer မျက်နှာပဲကြည့်သင့်တယ်--

မိုးပျံလမ်းအစား ဘန်ကောက် မှာ လို မြို့ထဲမှာsky walk တွေဆောက်မပေးသင့်ဘူးလား? ပြည်သူတွေလမ်းလျှောက်ပါစေ  ဘတ်စ်ကား တွေကတော့ပြေးဆွဲခွင့်ပြုသင့်ပြီး down town ထဲမှာအရှိန်ကန့်သတ် ထားသင့်ပါတယ်-လမ်းဘေးစျေး  ညစျေးတွေ ဖန်တီးပေးသင့်တယ် လက်လုပ်လက်စားတွေလာဝယ်စားနိုင်မယ်  အသေးစားထုတ်လုပ်သူတွေလာရောင်းနိုင်မယ်--

စီးပွါးရေးလုပ်ငန်းအသေးစားလေးတွေကို ပေါ်လာအောင်ဖန်တီးပေးရမယ်  bottle neck ကဘယ်မှာလဲ  အသိသာချည်း ပါ --ဖယ်ရှားပစ်နိုင်ရပါမယ်--delivery service တွေဖွံဖြိုးလာနိုင်တယ်  super market shopping mall အချို့ လည်း on line service အတွက်လုပ်ငန်းနေရာတွေဖြစ်လာနိုင်တယ်စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးလုပ်ငန်းတွေခေတ် ပြန်ထလာမယ် အထူးသဖြင့်တစ်နိုင်တစ် ပိုင် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးလုပ်ငန်းတွေကို လူအများအာရုံစိုက်လာကြမယ်--မြေရှိတဲ့သူတွေ home gardening လုပ်လာကြမယ်   တိုက်ခန်းနေသူတွေ ဝရံတာမှာ အိုးတွေနဲ့စားပင်သီးပင်တွေစိုက်ကြမယ်--အဲတော့ပျိုးပင် ပန်းပင်ရောင်းသူတွေရောင်းကောင်းလာကြလိမ့်မယ်--လွင်မိုးတို့လိုထုတ်လုပ်နိုင်သူတွေအများကြီးပေါ်လာဖို့ လိုပါတယ်   စျေးကွက်ကရှိနေပါတယ်  တစ်ခုနဲ့တစ်ခု link မိကြဖို့ပဲ လိုပါတယ်--

အဲတော့ အခုကာလမှာကော beyond COVID ကာလတွေမှာ food လွဲ၍မလိုအပ်တာတွေလူတွေမဝယ်ကြတော့ပါ--on line cooking vedio တွေကြည့်လာကြတာကြောင့် wifi လိုင်းတွေ  ဟာ မြို့ပြနေလူတန်းစားတွေအတွက် essentials တွေဖြစ်နေကြအုံးမှာဖြစ်ပါတယ်

ကဲအသင်ကောဘယ်လိုစဥ်းစားမိလဲ?

Wednesday, February 20, 2019

Business Center လိုတယ္

 စင္ကာပူ တကၠသိုလ္ေတြ ေပၚလီတက္ကနစ္ေတြ မွာ Business Center ေတြရွိလားမသိပါ-- စာသင္တာနဲ႔ပဲဆိုင္တဲ့ Business Department ကိုဆိုလိုတာမဟုတ္ပါဘူး တကၠသိုလ္ေတြ ေက်ာင္းေတြရဲ႕  ဘ႑ာေရး စီမံခန္႔ခြဲေရးဆိုင္လုပ္ငန္းေတြကို တာဝန္ယူ လုပ္ကိုင္ေပးတဲ့ ဌာန ကိုဆိုလိုတာပါ။ National University Hospital NUH ေဆး႐ုံ မွာ ေတာ့ Business Center ဆိုတာ ရွိတာ ေတြ႕ရပါတယ္-- ေဆး႐ုံတက္လာတဲ့လူနာ (ဥပမာ ခြဲစိပ္ကုခံရမဲ့လူနာ) နဲ႔ အထူးကုဆရာဝန္ team ေတြ႕ ဆုံေဆြးေႏြးတဲ့အခါ ဆရာဝန္ consultant ေတြကလူနာရဲ႕က်န္းမာေရးအေျခအေနကို အေသးစိပ္ရွင္းျပေျပာဆိုေဆြးေႏြးသလို လိုက္ပါလာတဲ့ Business Manager ကလည္း လူနာ ရွင္ကိုကုန္က်ႏိုင္ဖြယ္ရာရွိတဲ့ စရိတ္ေတြ ႏိုင္ငံသားတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ခြင့္ျပဳထားတဲ့ ပံပိုးမႈထဲက ဘယ္ေလာက္ခံစားႏိုင္တယ္-- က်န္းမာေရး အာမခံရွိရင္လည္း ဘာေတြလိုအပ္တယ္ဆိုတာ မကုသခင္ကတည္းကေသခ်ာရွင္းလင္းပါတယ္--ေဆး႐ုံရဲ႕ဝင္ေငြ၊ အသုံးစရိတ္၊ စီမံခန္႔ခြဲေရး အလုပ္ေတြ ဟာ Business Center ရဲ႕ တာဝန္ျဖစ္ပါတယ္—ဒါေၾကာင့္ ဆရာဝန္ consultant team ထဲမွာ Business Manager တစ္ေယာက္ထည့္ ထားရတာျဖစ္ပါလိမ့္မယ္--တကၠသိုလ္ ေတြ ေပၚလီေတြ အျခား Institutions ေတြမွာလည္း ရွိလိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္--

က်ေနာ္တို႔ တကၠသိုလ္ေတြမွာေတာ့ ေလာေလာဆယ္အစိုးရဘတ္ဂ်က္ကိုပဲေမွ်ာ္ၿပီးသုံးစြဲေနရတာေၾကာင့္ဒီလို ေခတ္နဲ႔ အညီအစီအမံမ်ိဳးရွိဟန္မတူေသးပါ-- တကၠသိုလ္ေတြ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရလာရင္ေတာ့ လိုအပ္လာလိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္-- အဲလိုဆိုရင္တကၠသိုလ္ဖြဲ႕စည္းပုံကေတာ့ လက္ရွိဖြဲ႕ စည္းပုံနဲ႔ မကိုက္ညီႏိုင္ေတာ့ပါ-- ေက်ာင္းသားေရးရာကိစၥေတြကို ေက်ာင္းသားသမဂၢကလုပ္မယ္၊ ေငြေရးေၾကးေရးကိစၥ၊စီမံခန္႔ခြဲေရးကိစၥေတြကို Business Center ကလုပ္မယ္--သင္ၾကားေရးကိစၥေတြကိုပါေမာကၡေတြစုဖြဲ႕ထားတဲ့အဖြဲ႕ကလုပ္မယ္၊ သုေတသနလုပ္ငန္းေတြ ကိုပါေမာကၡေတြစုဖြဲ႕ထားတဲ့သုေတသန လုပ္ငန္းအဖြဲ႕ နဲ႔ Business Center ကႀကီးၾကပ္မယ္၊ ျပင္ပကလာအပ္တဲ့သုေတသန လုပ္ငန္းေတြလုပ္ရကိုင္ရေတာ့မယ္ဆိုရင္ ေငြေရးေၾကးေရးကိစၥကပါလာၿပီ မဟုတ္လား၊ 

ဖြဘုတ္ ပိုစ္ေတြ ေလွ်ာက္ဖတ္ရင္း စိတ္ကူးယဥ္မိတာေလးေတြခ်ေရးလိုက္ တာပါ၊ရန္ကုန္ေဆး႐ုံႀကီးဆိုရင္ ျပဳျပင္မြမ္းမံေနပါတယ္-- အစိုးရဘတ္ဂ်က္လည္းပါ ပါလိမ့္မယ္ --Contribution လို႔ေခၚႏိုင္တဲ့ လႈဒါန္းေငြေတြကိုစီမံခန္႔ခြဲရတာလည္း Business Center ရဲ႕ အလုပ္ပါ ဥပမာ ေဆး႐ုံ လူျမင္ကြင္းမွာ ဘယ္အဖြဲ႕အစည္း၊ ဘယ္ပုဂၢိဳလ္ က ဘယ္ႏွစ္မွာ ဘယ္ေလာက္လႈဒါန္းသလဲဆိုတာ LED display screen ႀကီးေတြေထာင္ေပးထားၿပီးဆြဲေဆာင္ရမွာပါ၊ ေဆး႐ုံေတြ ေက်ာင္းေတြ တကၠသိုလ္ေတြမွာ contribution ေတြလိုပါတယ္၊ သူငယ္ခ်င္း WHO ဆိုရင္ အာအိုင္တီ ပရဝဏ္ထဲကထြက္ၿပီး ေဆး႐ုံႀကီးမွာေတာင္ contribution လုပ္ခဲ့ပါတယ္— Business Center ဟာေဆး႐ုံမွာ ဘာေတာ့ လိုေနတယ္ ဆိုတာလိုက္ၾကည့္ၿပီး ဘယ္ေလာက္ကုန္က်စရိတ္ရွိႏိုင္တယ္ဆိုတာေတြလည္း potential ရွိတဲ့ လႈဒါန္း လိုသူေတြကို ခ်ဥ္းကပ္ဆြဲေဆာင္စည္း႐ုံးႏိုင္ပါတယ္-- marketing ဆင္းသလိုမ်ိဳးေပါ့—ဒါဆိုရင္ လႈတဲ့သူေတြကလည္း သူတို႔အလႈ ဟာထိေရာက္မႈရွိတဲ့ အတြက္လႈလိုၾကမွာပါ၊ စင္ကာပူလိုခ်မ္းသာတဲ့ ႏိုင္ငံ က အစိုးရေဆး႐ုံမွာေတာင္ contribution လုပ္တဲ့အဖြဲ႕အစည္းေတြလူပုဂၢိဳလ္အမည္ေတြ ကို LED display လုပ္ထားပါတယ္၊ ထင္ရွားတဲ့ အစိုးရေခါင္းေဆာင္အမည္ေတြလည္းေတြ႕ရပါတယ္၊အစိုးရအဖြဲ႕ ဝင္ေတြဟာလစာေတာ္ေတာ္ေကာင္းၾကတာကိုး။

ျမန္မာကပိုလိုပါတယ္--organised ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ထားႏိုင္ရင္ ျပည္သူေတြဆီကလႈဒါန္းတာေတြမ်ားလာမွာပါ—ေနာက္ၿပီး ေလာက္ ေလာက္လားလား ထိထိေရာက္ေရာက္ လႈဒါန္းတဲ့အလႈရွင္ေတြကိုလည္း သမၼတ ကဘြဲ႕ထူးဂုဏ္ထူးေတြ ေပးၾကရမွာေပါ့ဗ်ာ--

ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမား

ျမန္မာေရႊ  ့ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြအေနနဲ႔ ထိုင္း၊ မေလးရွား၊စင္ကာပူ၊ကိုရီးယား၊ဂ်ပန္၊အေရွ  ့အလယ္ပိုင္းႏိုင္ငံေတြမွာသြားေရာက္အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနၾကပါတယ္-- အခုလိုျပည္တြင္းစီးပြားေရးအေျခအေနမေကာင္းတဲ့အခ်ိန္မွာလည္းျပည္ပကိုထြက္အလုပ္ဖို႔ျပည္သူအမ်ားစုဟာ ပတ္စ္ပို႔႐ုံးေရွ  ့မွာပတ္စ္ပို႔ျပဳလုပ္ဖို႔အတြက္နံနက္ေစာေစာတန္းစီေနၾကတာလည္း  Facebook သတင္းေတြမွာေတြ႕ေနရပါတယ္--အရင္ကႏိုင္ငံျခားသြားအလုပ္လုပ္ၾကတယ္ဆိုတာၿမိဳ  ့ေနလူတန္းစားေတြမ်ားၿပီးဘြဲ  ့ရေတြသက္ေမြးေက်ာင္းပညာတစ္ခုခုတတ္သူေတြ   skilled worker ေတြသာမ်ားပါတယ္--အခုအခါမွာေတာ့ေတာေနလူတန္းစားလုပ္ႏိုင္ကိုင္ႏိုင္သူေတြပါျပည္ပထြက္ဖို႔က်ိဳးစားလာၾကတာကိုေတြ႕ေနရပါတယ္--လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္အနည္းငယ္ေလာက္ကေရစႀကိဳမွာ ဘဏ္ဖြင့္ဖို႔ေလ့လာေရးသြားခဲ့ေတာ့ကုန္သည္အသင္းရဲ႕စီစဥ္ေပးခ်က္အရေရစႀကိဳကုန္သည္လုပ္ငန္းရွင္အသင္းနဲ႔ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္--သူတို႔တေတြေျပာျပခ်က္အရေရစႀကိဳတစ္ဝိုက္ေလာက္မွာရွိတဲ့ရြာေတြကအရြယ္ေကာင္းထန္းတက္လုပ္သားေတြအေတာ္မ်ားမ်ား မေလးရွား ႏိုင္ငံမွာသြားအလုပ္လုပ္ေနၾကတယ္--တစ္ေယာက္ၿပီးတစ္ေယာက္သူ႔အဆက္အသြယ္နဲ႔ သူသြားလိုက္ၾကတာထန္းတက္လုပ္သား ၈၀၀၀၀ ေလာက္မေလးရွားႏိုင္ငံမွာ အလုပ္သြားလုပ္ေနၾကတယ္-- ထန္းတက္မဲ့သူမရွိေတာ့လို႔ ထန္းညက္ေတာင္အထြက္ဆုတ္သြားတယ္လို႔သိရတယ္--ေမာင္တိုင္ပင္အတြက္ဘဏ္ခြဲဖြင့္ဖို႔လာတာဆိုေတာ့ေဒသအလုပ္အကိုင္အခြင့္အလန္းေတြကြယ္ေပ်ာက္ကုန္တာကိုစိတ္မဝင္စားႏိုင္ဘူး--မေလးရွားႏိုင္ငံမွာ အလုပ္သြားလုပ္ေနတဲ့ လူ ၈၀၀၀၀ ေလာက္လစဥ္ေငြပို႔တဲ့လုပ္ငန္းခ်ိတ္ဆက္ေပးႏိုင္ရင္ဘဏ္ခြဲတစ္ခုေတာ့ဖြင့္သင့္တယ္ဆိုတဲ့ အေျဖတစ္ခုေတာ့ရလိုက္တာေပါ့ -- ေမာင္တိုင္ပင္ဘဏ္ကထြက္သြားၿပီးေရစႀကိဳမွာဘဏ္ခြဲဖြင့္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္--ေျပာခ်င္တာက ေရစႀကိဳကုန္သည္အသင္းလိုအသင္းကေတာင္ထန္းတက္လုပ္သား ၈၀၀၀၀ ေလာက္မေလးရွားႏိုင္ငံမွာအလုပ္လုပ္ေနေၾကာင္းအဲဒီအခ်ိန္ကစာရင္းရွိခဲ့ပါတယ္--

ေမာင္တိုင္ပင္တို႔ႏိုင္ငံက ျပည္သူေတြ ေရႊ  ့ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြအေနနဲ႔ဘယ္ႏိုင္ငံမွာဘယ္ေလာက္သြားအလုပ္လုပ္ေနၾကသလဲဆိုတာစာရင္းရွိၾကပါသလား ? သူတို႔တေတြမိသားစုဆီပို႔တဲ့ ျမန္မာက်ပ္ေငြဘယ္ေလာက္မ်ားရွိပါသလဲ? ေမာင္တိုင္ပင္ခန္႔မွန္းျကည့္တာကေတာ့ျမန္မာက်ပ္ေငြ ကုေဋနဲ႔ခ်ီၿပီးရွိမယ္ထင္ပါတယ္--အဲဒီေငြပမာဏဟာအရင္ကမေျပာပေလာက္ေပမဲ့ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ GDP တြက္ခ်က္တဲ့ေနရာမွာ ဝင္ေငြအေနနဲ႔ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္ရေတာ့မွာျဖစ္ပါတယ္--ျမန္မာစီးပြားေရးအေၾကာင္းေျပာေနၾကတဲ့သူေတြ GDP နဲ႔ခ်ိန္ထိုးႏိုင္းယွဥ္ၾကတဲ့သူေတြ ကိုေျပာခ်င္တာကဒီေငြပမာဏဟာအခုခ်ိန္မွာအေလးထားရမဲ့ပမာဏျဖစ္ေနပါၿပီ-- ေအာက္ေျခလူတန္းစားရဲ႕ဆင္းရဲမြဲေတမႈ ကိုကုစားေပးႏိုင္တဲ့ေတာေနဆင္းရဲသားလူတန္းစားေတြအတြက္ အဓိကမိသားစုဝင္ေငြတစ္ရပ္ျဖစ္လာပါၿပီ-- ေျပာႏိုင္ပါတယ္-- ဒီအပိုင္းမွာေတာ့ data ေကာက္ယူမႈအားနည္းေနလိမ့္မယ္ဆိုတာ--စာရင္းေကာက္ယူမႈအားနည္းေနေတာ့ ဘယ္ေလာက္သြားေနတယ္ ?ဘယ္ေလာက္ဝင္ေငြရွိေနသလဲ? သြားတဲ့သူေတြအေနနဲ႔ ျပည္ပမွာဘာအလုပ္ေတြအမ်ားဆုံးလုပ္ရသလဲ? skilled လား? unskilled လား? ေတာေနလူတန္းစားေတြလား ? အေျခခံပညာအရည္အခ်င္းအနိမ့္ဆုံး-- အျမင့္ဆုံးဘယ္ေလာက္ရွိၾကသလဲ? ျမန္မာ့စီးပြားေရး ပမာဏ မွာ ျမန္မာေရႊ  ့ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြရဲ႕ဝင္ေငြ ကဘယ္အခ်ိဳးအစားေလာက္ပါဝင္ေနသလဲ? အခ်ိဳးအစားပမာဏ ကအေလးထားေလာက္တဲ့ ပမာဏျဖစ္ေနၿပီဆိုရင္ အားေပးမလား? မင္းတို႔မသြားရဘူး ျပည္တြင္းမွာပဲ ရရာ ၾကံဳရာ က်ပန္းလုပ္ပဲ လုပ္ လို႔တားဆီးသင့္ပါသလား? မရပါခင္ဗ်ား--

ဒီလိုကိစၥရပ္ေတြအတြက္ ေမာင္တိုင္ပင္သာ မသိတာ-- ျမန္မာလူငယ္ေတြေလ့လာထားတဲ့ research ေတြရွိလိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္-- ဘယ္လိုပညာရပ္အဆင့္အတန္းေတြအတြက္ ရက္တိုေလ့က်င့္ေပးလိုက္ဖို႔ သင္တန္းေတြ ဖြင့္ႏိုင္ၿပီလား? ပုဂၢလိကအပိုင္းကေကာစိတ္ဝင္စားမႈ ရွိပါသလား? ဒီအပိုင္းေတြမွာ ႐ိုက္စား  တနပ္စား  ေတြဝင္လာႏိုင္တဲ့ risk အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္-- ဂတိတည္ ေျဖာင့္မတ္တဲ့ ေအဂ်င္စီအသင္းေတြလည္းလိုပါလိမ့္မယ္--ဥပမာတစ္ခုေျပာရရင္ domestic workers ေတြလႊတ္တဲ့အခါ လႊတ္မဲ့ႏိုင္ငံရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္နဲ႔ ကိုက္ညီေသာ ရက္တိုသင္တန္းေတြဖြင့္ရပါမယ္ -- ဒီေနရာမွာ သြားလိုၾကတဲ့ျပည္သူေတြဟာဆင္းရဲသားလူတန္းစားမ်ားပါမယ္-- သင္တန္းတက္ႏိုင္ဖို႔ေငြေၾကးသုံးစြဲဖို႔ရာမွာအခက္အခဲရွိႏိုင္ပါတယ္--အၾကမ္းဖ်င္းသိရတာက domestic workers ေတြအေနနဲ႔ ပထမဆုံး လာတဲ့အေခါက္မွာ ၇-၈ လစာေလာက္ ကို ၂ဖက္ေအဂ်င့္ ေတြကယူေလ့ရွိပါတယ္--ဒါမ်ိဳးကစိတ္ထားေကာင္းမြန္တဲ့အိမ္ရွင္ဆီေရာက္ရင္ေတာ္ေသးေပမဲ့ စိတ္ထားမေကာင္းတဲ့အိမ္ရွင္ဆီေရာက္ရင္စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာအထိ ထိခိုက္မႈရွိႏိုင္ပါတယ္--ဒီစနစ္ ဒီအေလ့အက်င့္ေတြရွိတာသိေနတဲ့အေလ်ာက္သက္ဆိုင္ရာ ဌာနအေနနဲ႔ဘဏ္ေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ရင္ေကာင္းပါတယ္။အခုေျပာေနတာေတြကိုဌာနေတြကေမာင္တိုင္ပင္ထက္ပိုသိပါလိမ့္မယ္--

းGDP ဝင္ေငြမွာ ေရႊ  ့ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြျပန္ပို႔တဲ့ေငြအခ်ိဳးအစားဟာ ေလာက္ေလာက္လားလားရွိေနၿပီဆိုရင္ သူတို႔တေတြသြားႏိုင္လာႏိုင္လုပ္ႏိုင္ကိုင္ႏိုင္ဖို႔ ေမာင္တိုင္ပင္တို႔ ဝန္ႀကီးဌာနေတြကဘာေတြလုပ္ကိုင္ေပးထားပါသလဲ? ျပန္ဆန္းစစ္ၾကည့္ဖို႔ လိုပါတယ္ --labour intensive industry ေတြျပည္တြင္းကို ဝင္လာပါ လုပ္ပါ ကိုင္ပါ နဲ႔ ဘိတ္ေခၚေနမယ္-- အဲဒီ industry ေတြမွာ ဝင္လုပ္ကိုင္ႏိုင္ဖို႔လုပ္သားေတြေမြးထုတ္ေပးတဲ့အပိုင္းမွာ အစိုးရလည္းလုပ္မယ္-- အစိုးရ နဲ႔ ပုဂၢလိ ေပါင္းၿပီး PPP အေနနဲ႔ လုပ္ေပးေမြးထုတ္မယ္--ျပည္ပမွာသြားအလုပ္လုပ္လိုၾကတဲ့ ျပည္သူေတြအတြက္ ရက္တို training program ေတြဖြင့္ႏိုင္ေအာင္အားေပးရမယ္-- လုပ္ေပးရမယ္-- barriers ေတြရွိသလား  ? အစိုးရက ဘာဘာ ညာညာ စဥ္းစားမေနနဲ႔  ေျဖေလွ်ာ့ေပးႏိုင္ရမယ္--financial support လည္းဘဏ္ေတြနဲ႔ ၫွိႏွိ ုင္းၿပီး SME loan အေနနဲ႔ေပးရပါမယ္--အဲေတာ့ဗ်ာ -- မလုပ္  မရႈပ္   မျပဳတ္   ေသြးေအးေနၾကတဲ့ ဌာန ေတြအျဖစ္ႏိုင္ဆုံး အလုပ္ေတြစလုပ္ၾကဖို႔ အခ်ိန္အခါ ေရာက္ေနပါၿပီ -- ႀကီးက်ယ္ တဲ့ အလုပ္ေတြလည္းလုပ္ဖို႔ စဥ္းစားၾကေပါ့ဗ်ာ-- တစ္ဖက္ကေသးငယ္ေပမဲ့ လတ္တေလာေဇာင္းေပး လုပ္ရမဲ့အလုပ္ေတြလည္းစဥ္းစားၿပီးလုပ္ႏိုင္ဖို႔ လိုပါတယ္ -- က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာေတြ  ဆန္မရွိ ေစာက္စားႀကီးေကာင္ေတြမဟုတ္ပါဘူး  အလုပ္ဟူသမွ်ဂုဏ္ရွိစြ  လို႔ အမ်ားကခံယူထားပါတယ္--

ဒီလိုေတြးၾကည့္မိပါတယ္


FDI ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ မ်ား ဝင္လာေအာင္လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ရာတြင္အဓိက စိန္ေခၚမႈသည္ရခိုင္ေဒသ႐ိုဟင္ဂ်ာအေရးကိစၥျဖစ္သည္ဟုေယဘူယ်သုံးသပ္ၾကပါသည္-- မွန္သင့္သေလာက္မွန္ေသာ္လည္းလက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းအေျခအေနကိုမွန္မွန္ကန္ကန္သုံးသပ္ၾကည့္ဖို႔လိုမည္ဟုထင္ပါသည္--အေမရိကန္၊အေနာက္ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားမွရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ ကိုယခုအခ်ိန္၌ေမွ်ာ္လင့္၍မရႏိုင္ေသးေသာ္လည္းတ႐ုတ္၊ ဂ်ပန္၊ စင္ကာပူ၊ ကိုရီးယား၊ ထိုင္း တို႔၏ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ မ်ားကေတာ့အလားအလာေကာင္းသည္ဟုဆိုႏိုင္ပါသည္။

တ႐ုတ္ကိုေတာ့ ျမန္မာတြင္လာေရာက္ရင္းႏွီးမွာကိုျပည္သူအမ်ားကေၾကာက္ၾကပါသည္၊လက္ရွိလုပ္ကိုင္လွ်က္ရွိေသာတ႐ုတ္ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ အခ်ိဳ႕သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ေဒသအက်ိဳးစီးပြားမ်ားကိုလစ္လ်ဴရႈခဲ့ေသာေၾကာင့္ေဒသခံမ်ားႏွင့္ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္မႈမ်ားျဖစ္ေပၚခဲ့ကာျပႆနာမ်ားေပၚေပါက္ခဲ့ျခင္းကိုမလိုလားၾက ပါ။ တ႐ုတ္ျပည္တြင္းမွာလည္း manufacturing industry ကိုတျဖည္းျဖည္းေလွ်ာ့ၿပီး service industry ဘက္ကိုကူးေျပာင္းရန္မူဝါဒမ်ားေျပာင္းလဲသတ္မွတ္ထားရာ တ႐ုတ္ကုမၸဏီမ်ားအေနျဖင့္ ၎တို႔၏ manufacturing industry လုပ္ငန္းမ်ားကိုအားသာခ်က္ရွိေသာႏိုင္ငံမ်ားသို႔ေရႊ႕ေျပာင္းေတာ့မည္ျဖစ္ရာ အေနာက္ဥေရာပ၊အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတို႔ ႏွင့္အဆင္မေျပေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ေျပာင္းေရႊ႕လာရန္အလားအလာနည္းပါသည္ဟုဆိုၾကပါသည္။

ဂ်ပန္တြင္လည္း ငယ္ရြယ္သည့္ ကြ်မ္းက်င္အလုပ္သမား မ်ားရွားပါးလ်က္ရွိရာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈမ်ားသည္မလြဲမေသြဂ်ပန္ျပင္ပသို႔ မ်ားထြက္လာရဖြယ္ရွိေပသည္။ထိုေၾကာင့္ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ဂ်ပန္ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈမ်ားကိုေမွ်ာ္လင့္ႏိုင္ပါသည္။ ထိုအတြက္လည္းျမန္မာႏိုင္ငံကအစိုးရပိုင္းေကာပုဂၢလိက ပိုင္းကပါ အားစိုက္ျပင္ဆင္ထားရန္လိုအပ္ပါသည္--

စင္ကာပူသည္ အာဆီယံႏိုင္ငံခ်င္းျဖစ္ ၍ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမ်ားမွာ ထိပ္တန္းမွာရွိေနပါသည္။အမ်ားစုမွ USD million ပ႐ိုဂ်က္မ်ား ျဖစ္ၿပီး billion ႏွင့္ခ်ီေသာပ႐ိုဂ်က္အနည္းအက်ဥ္းသာရွိပါသည္--

၂၀၁၈ခုႏွစ္မွာ GDP သည္ ၆.၄% မွ ၅.၉% သို႔အနည္းငယ္က်ဆင္းခဲ့ပါသည္။ဒီအခ်က္ကလည္း ရခိုင္ျပႆနာေၾကာင့္ FDI ဝင္ေရာက္မႈ ေႏွးေကြးသြား၍ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ၂၀၁၇ခုႏွစ္ ႏွစ္လည္ မွ ၂၀၁၈ခုႏွစ္အထိ FDI ဝင္ေရာက္မႈ ပမာဏမွာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၅.၇ ဘီလီယံရွိခဲ့ပါသည္။အထူးသျဖင့္ထုတ္လုပ္မႈက႑မွာသိသာထင္ရွားသည့္တိုးတက္မႈမ်ားရွိခဲ့ပါသည္။အထူးသျဖင့္ CMPအထည္ခ်ဳပ္က႑၌ လုပ္ခေစ်းႏႈန္းသက္သာျခင္း ႏွင့္ ပို႔ကုန္သက္သာခြင့္မ်ား (  အထူးသျဖင့္အေနာက္ဥေရာပ ႏွင့္အေမရိကန္)ရရွိခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။

၂၀၁၈ခုႏွစ္တြင္ကုမၸဏီအက္ဥပေဒအသစ္ကိုျပဌါန္းသတ္မွတ္ႏိုင္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ျပည္တြင္းရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈအခြင့္အလန္းမ်ားေပၚေပါက္လာခဲ့ပါသည္။ျပည္ပမွ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူမ်ားသည္ျပည္တြင္းကုမၸဏီမ်ားတြင္ရွယ္ယာ ၃၅% အထိပါဝင္ႏိုင္ပါသည္။Doing business အပိုင္း၌ ranking တက္လာေစရန္ရည္ရြယ္၍ Myanmar Companies Online ( MyCO) မွတ္ပုံတင္ျခင္းကို တည္ေထာင္ခြင့္ျပဳခဲ့ပါသည္။

ပညာေရးက႑၌လည္းေျဖေလ်ာ့မႈမ်ားေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့ၿပီး ျမန္မာဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းတိုးတက္ေရးကိုေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ေဒသတြင္းႏိုင္ငံမ်ားမွ ပုဂၢလိ ေက်ာင္း၊ ေကာလိပ္မ်ား လာေရာက္ဖြင့္လွစ္ခဲ့ၾကပါသည္။ ျပည္ပကုမၸဏီမ်ားကို လက္လီလက္ကားေဆာင္ရြက္ခြင့္ျပဳခဲ့ျခင္းေၾကာင့္Metro ကဲ့သို႔ႏိုင္ငံျခား retailing ကုမၸဏီမ်ား မ်ားမၾကာမီကာလအတြင္းျပည္တြင္းသို႔ဝင္ေရာက္လာဖြယ္ရာရွိပါသည္။

၎ျပင္ျမန္မာႏိုင္ငံဗဟိုဘဏ္ကလည္းႏိုင္ငံျခားအာမခံကုမၸဏီမ်ား ႏိုင္ငံျခားဘဏ္မ်ားကိုျပည္တြင္း၌ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားေပးႏိုင္ရန္ခြင့္ျပဳေပးခဲ့ပါသည္။ဘဏ္မ်ား၏က႑တိုးတက္လာရျခင္းမွာအင္တာနက္အဆက္အသြယ္မ်ားတိုးတက္လာရျခင္းသည္အဓိကျဖစ္ေနပါသည္။သို႔ေသာ္ျပည္သူလူထုအမ်ားစုသည္ဘဏ္ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားကိုအျပည့္အဝမခံစားႏိုင္ရေသးပါ။mobile banking, internet banking, QR code, bank pay စသည့္ အင္တာနက္အြန္လိုင္းအေျခခံဘဏ္ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားသည္ျပည္သူလူထုအၾကားစိမ့္ဝင္ပ်ံ႕ႏွံ့လွ်က္ရွိရာ လက္လုပ္လက္စားလူတိုင္းလိုလို smart ဖုန္းမ်ားကိုင္ႏိုင္လာၾကျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။ အစားအေသာက္အငတ္ခံခ်င္ခံမည္၊အဝတ္အစားေခြ်တာဝတ္မည္ smart ဖုန္းေလးေတာ့ တ႐ုတ္လုပ္ပင္ျဖစ္ေစ လူငယ္လူရြယ္တိုင္းလိုလို ကိုင္ၾကသည့္အခါဘဏ္မ်ားသို႔ကိုယ္တိုင္သြားေရာက္လုပ္ကိုင္ျခင္းထက္ on line payment မ်ားေဆာင္ရြက္ရန္အားသန္ေနျခင္းေၾကာင့္ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္တြင္တိုးတက္မႈမ်ားရွိလာႏိုင္ပါသည္။ payment စနစ္မ်ားအဓိကေဆာင္ရြက္သည့္ Red Dot ကုမၸဏီပိတ္သိမ္း၍ထြက္ေျပးရျခင္းမွာလည္းဘဏ္မ်ား၏ on line payment စနစ္ မ်ားဖြံၿဖိဳးတိုးတက္လာျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္အတြင္း TOP Up Card အေရာင္းအဝယ္လုပ္ငန္းမ်ားလည္းက်ဆင္းလာႏိုင္ဖြယ္ရွိပါသည္။ဘဏ္မ်ာသည္ ေအာက္ေျခ မွအေျခခံ လူတန္းစားမ်ားလုံျခံဳစိတ္ခ်စြာအသုံးျပဳႏိုင္ရန္ ရွင္းလင္းတိက်ေသာျမန္မာလိုလမ္းၫြန္ေရးထားသည့္စနစ္မ်ားႏွင့္ထိေတြ႕ေပးရန္လိုပါသည္။

ဗဟိုဘဏ္အေနျဖင့္ဘဏ္အသုံးျပဳသူမ်ား transaction ျပဳလုပ္ရာတြင္ေငြသားစကၠဴမ်ားကိုဆာလာအိတ္မ်ားတြင္ထည့္၍ေငြအသြင္းအထုတ္လုပ္ျခင္းကိုအားမေပးပဲ ခ်က္လက္မွတ္ မ်ားအသုံးျပဳလာေစရန္ promotion မ်ားလုပ္သင့္ပါသည္။ နယ္တစ္နယ္မွ တစ္နယ္ေငြလႊဲရာတြင္လည္းဆာလာအိတ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ေငြစကၠဴမ်ားဘဏ္သို႔ယူလာေပးသြင္းၿပီးအျခားတစ္ဖက္၌ လႊဲေပးလိုက္ေသာေငြစကၠဴမ်ားကိုဆာလာအိတ္ႀကီးမ်ားျဖင့္ျပန္ထုတ္ယူျခင္းသည္ ပုဂၢလိက ဘဏ္ မ်ား၏ေန႔စဥ္ျမင္ကြင္းမ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။ ခ်က္ လက္မွတ္မ်ားဘာေၾကာင့္အသုံးမျပဳၾကပါသလဲ ? ရွင္းပါသည္။ clearing အခ်ိန္ၾကာေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။စင္ကာပူဘဏ္မ်ားမွာလည္း ခ်က္လက္မွတ္ကိုနံနက္ပိုင္းမွာ ဘဏ္ကို မသြင္းႏိုင္ လွ်င္ေနာက္တစ္ရက္မွမိမိအေကာင့္မွာေငြဝင္ လာႏိုင္ပါသည္။clearing အတြက္ကေတာ့ ေန႔တစ္ဝက္ခန္႔ အခ်ိန္ယူႏိုင္ပါသည္။ ၿပီးခဲ့ေသာအစိုးရမ်ားလက္ထက္က ေငြစကၠဴ မ်ားအေပၚတရားမဝင္ေၾကာင္းေက်ညာခ်က္မ်ားမၾကာခဏထုတ္တတ္ေသာေၾကာင့္ျပည္သူလူထု၏စိတ္သႏၲါန္ တြင္ေငြစကၠဴမ်ားကိုကိုင္တြယ္ေရတြက္ေနရမွသာစိတ္ခ်ရသည့္သေဘာရွိေနတတ္ပါသည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေနသူေဌးအမ်ားစု၏ေနအိမ္တြင္ vault မ်ားတည္ေဆာက္ထားၾကသည္ဟု ၾကားဘူးပါသည္။ဟုတ္မဟုတ္ေတာ့ မေျပာႏိုင္ပါ။ဆိုလိုသည္မွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအျမစ္တြယ္ေနသည့္ ေငြစကၠဴမ်ားဆာလာအိတ္မ်ားတြင္ေငြအသြင္းအထုတ္လုပ္ေနျခင္းကိုေလ်ာ့ပါးလာေစရန္နည္းလမ္းတစ္ခုခု ေဆာင္ရြက္သင့္ပါသည္။လက္ငင္းအက်ိဳးေက်းဇူးမွာ ေငြစကၠဴမ်ားကို ေရတြက္ကိုင္တြယ္ေနျခင္းသက္သာသြားသျဖင့္ဘဏ္ဝန္ထမ္းမ်ားက်န္းမာေရးကိုအေထာက္အကူျဖစ္ေစျခင္း၊ေငြစကၠဴ႐ိုက္ႏိုပ္ရသည့္စရိတ္အကုန္အက်အနည္းငယ္သက္သာသြားႏိုင္ျခင္းစသည့္အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားရႏိုင္ပါသည္။

ေျပာင္းလဲတိုးတက္မႈမ်ားသည္ ၂၀၁၈ မွ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္သို႔ဆက္လက္ ေရြ႕လ်ားႏိုင္ဖြယ္ရွိၿပီး ပ်မ္းမွ် GDP တိုးတက္မႈသည္ ၆.၄% ခန္႔ရွိႏိုင္မည္ဟုေမွ်ာ္လင့္ထားပါသည္။e-government စနစ္အေကာင္အထည္ေဖၚရန္ဝန္ႀကီးဌာနမ်ား ႏွင့္ ေဒသအစိုးရမ်ား ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္ေနၾကေသာ္လည္းအားနည္းခ်က္မ်ားရွိေနဆဲျဖစ္ပါသည္။ အင္တာနက္အဆက္အသြယ္မ်ားေကာင္းမြန္ လာေသာေၾကာင့္ ျပည္တြင္း၌  on line marketing လုပ္ငန္းမ်ားကိုတစ္ႏိုင္တစ္ပိုင္လုပ္လာၾကပါသည္။ျပည္ပမွ Alibaba, e Bay, Amazon  စသည့္ on line marketing giant မ်ားလည္း ျမန္မာ့ products မ်ားအေပၚလုပ္ကိုင္လာခဲ့ဲၾကပါသည္။ တစ္ဖက္၌လည္း shopping mall, Super Market, Super Center စသည့္ retailing outlets မ်ားလည္းရန္ကုန္ၿမိဳ႕တင္သာမက နယ္ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားတြင္ပါ shopping mall မ်ားတည္ေဆာက္လုပ္ကိုင္လာၾကပါသည္။ shopping mall မ်ားသို႔ကိုယ္တိုင္သြားေရာက္
 ေစ်းဝယ္ရန္အခ်ိန္ မ ေပးႏိုင္သူမ်ားသည္ လူမႈ မီဒီယာမ်ားမွတဆင့္ on line shopping မ်ားတြင္တြင္က်ယ္က်ယ္လုပ္လာၾကပါသည္။ on line marketing လုပ္ငန္းမ်ားတြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ လုပ္ကိုင္လာၾကသည္ႏွင့္အတူျပည္တြင္းစာတိုက္လုပ္ငန္းမ်ား၊ courier services လုပ္ငန္းမ်ား၊ ေၾကာ္ျငာလုပ္ငန္းမ်ားလည္းတစ္ဖက္၌ဖြံၿဖိဳးတိုးတက္လာႏိုင္ပါသည္။

ျပင္ပမွရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈမ်ား အမ်ားအျပားဝင္ေရာက္လာေစရန္ ဆြဲေဆာင္ရာ၌ ျပည္တြင္းဌာနဆိုင္ရာဗ်ဴ႐ိုကေရစီ ယႏၲရား က investment process friendly ျဖစ္ရန္အေရးပါေသာအပိုင္းမွာရွိေနပါသည္ process friendly ျဖစ္မျဖစ္ ကို doing business ranking ကိုၾကည့္႐ုံႏွင့္သိသာႏိုင္ပါသည္--သူတို႔ criteria အရတခ်က္ခ်င္းျပင္၍ရႏိုင္ေသာအခ်က္မ်ားကိုသက္ဆိုင္ရာ ဝန္ႀကီးဌာနအဖြဲ႕အစည္းအေနျဖင့္ခ်က္ခ်င္းျပင္ဆင္ျပဌါန္းေပးရန္လိုအပ္ပါသည္--ႏိုင္ငံအႀကီးအကဲအေနျဖင့္ သက္ဆိုင္ဝန္ႀကီးဌာနမ်ားကိုဝက္အူတင္းေပးရန္လိုအပ္ပါသည္--ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔လာေရာက္ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံရန္ အလားအလာရွိေသာ ႏိုင္ငံစုံမွ MNC ကုမၸဏီ ႀကီးမ်ား ၁၀ ခုခန္႔ကို ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ ဝန္ႀကီးဌာန မွတိုက္႐ိုက္ခ်ဥ္းကပ္ၿပီး case by case စဥ္းစားကာ သူတို႔ ဘာလိုသလဲ ဆိုသည္ကိုေဆြးေႏြးေဖၚထုတ္၍ ခ်က္ခ်င္းလုပ္ကိုင္ခြင့္ေပးသည့္ လုပ္နည္းစနစ္တစ္ခုကိုစဥ္းစားေစခ်င္ပါသည္။ ASEAN briefing ရဲ႕ outlook ကေတာ့ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးသည့္  National Export Strategy  ေပၚမူတည္ လွ်က္ရွိၿပီး အဓိကအားသာခ်က္မ်ားရွိေနတဲ့အပိုင္းကေတာ့ garment sector, natural resources, agricultural products, ႏွင့္ tourism ( eco-tourism) communication technology တို႔ျဖစ္ေၾကာင္းေဖၚထုတ္ထားပါသည္။ေနာက္တစ္ခုထပ္ျဖည့္စြက္လိုသည္မွာ retailing business ျဖစ္ပါသည္။

က်မ္းကိုး  Myanmar’s investment outlook for 2019
                ASEAN Business News

ဆန္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ဒီလိုေတြးမိတယ္






ကမ႓ာေပၚမွာ က်န္းမာေရးအထူးသတိထားသူေတြဟာသူတို႔ေန႔စဥ္စားေသာက္ေနတဲ့အစားအစာေတြထဲမွာလူကိုဥပါဒ္ေပးႏိုင္တဲ့ ဘာဓါတ္ပစၥည္းေတြပါဝင္ေနသလားဆိုတာအထူးသတိျပဳေလ့လာသုံးသပ္ၿပီးစိတ္ခ်ရမွစားသုံးပါတယ္။ 

ယေန႔ကမ႓ာေပၚမွာ ျပဳျပင္ထုတ္လုပ္ထားတဲ့စားစရာေတြေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာရွိပါတယ္၊အဆိုပါစါးစရာ snacks ေတြထဲမွာ လုံျခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့စားစရာဘယ္ႏွစ္မ်ိဳးပါဝင္ေနပါသလဲ ?ဆရာမႀကီးေဒါက္တာေဒၚခင္ႏြယ္ဝင္းေဟာေျပာခ်က္ေတြထဲမွာကမ႓ာမွာေကာျမန္မာမွာပါ autoimmune ေရာဂါ( ခုခံအားကစင့္ကလ်ားျဖစ္တဲ့ေရာဂါ)ေတြအျဖစ္မ်ားေနတဲ့အေၾကာင္းသူ႔ေဟာေျပာခ်က္ေတြထဲမွာနားေထာင္ရပါတယ္၊အခ်ိဳ႕ကေတာ့အစားအေသာက္အေနအထိုင္မဆင္ျခင္တဲ့အတြက္အူလမ္းေၾကာင္းမွာျဖစ္တဲ့ေရာဂါ ေတြျဖစ္ေနၾက တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္၊

လူေတြအသိမ်ားၿပီး စားစရာမွာပါဝင္ႏိုင္တဲ့ထင္ရွားေသာဓါတုပစၥည္းေတြကေတာ့--ပိုးသတ္ေဆးအႂကြင္းအက်န္ pesticide residue အာဖလာေတာ့ဆင္ aflatoxins, gluten, frutose, artificial sweeteners,MSG Monosodium glutamate, food chemicals codex (FCC) နဲ႔မညီတဲ့ဆိုးေဆး၊စသည္ျဖင့္ရွိၾကပါတယ္။

ဒီေနရာမွာက်ေနာ္ေျပာခ်င္တာက gluten ဓါတ္အေၾကာင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဂလူတင္ ဟာလူခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ခုခံအားျဖစ္ေပၚမႈကိုထိခိုက္ေစပါတယ္၊အူနရံတစ္ေလ်ာက္ပါးလႊာသြားေစတတ္ပါတယ္ တဲ့။ထင္ရွားတာကေတာ့Celiac disease ျဖစ္ပါတယ္၊ဒီေရာဂါဟာအတိုခ်ဳပ္ေျပာရရင္လူခႏၶာကိုယ္ရဲ႕အစါေခ်စနစ္ကိုဖ်က္ပစ္တတ္ပါတယ္၊ ဝမ္းေလွ်ာဝမ္းပ်က္မယ္ ဗိုက္နာမယ္ ဝမ္းဗိုက္ျပည့္ေနလိုခံစားရမယ္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလ်ာ့လာမယ္ ေမာပန္းလြယ္မယ္  ဒီလကၡဏာေတြခံစားရလာႏိုင္တယ္။ဂလူတင္ဓါတ္က ဂ်ဳံ  ဘာလီ  rye လို႔ေခၚတဲ့ဂ်ဳံ႐ိုင္းေတြမွာ ပါတယ္ လို႔သုေတသီေတြကဆိုၾကပါတယ္။

ဂလူတင္ဓါတ္ဟာ ဆန္မွာပါေနသလားဆိုတာဆန္စပါးကိုအၿမဲေလ့လာေနတဲ့က်ေနာ္ကသိခ်င္လာတာပါ--ဆရာမႀကီးရဲ႕ေဟာေျပာခ်က္ေတြထဲမွာ ဂ်ဳံ ကေတာ့ေသခ်ာေပါက္ပါတယ္၊ ဂ်ဳံကျပဳလုပ္တဲ့ ေပါင္မုန္႔ ကိတ္မုန္႔ ဂ်ဳံေခါက္ဆြဲစတဲ့ စားစရာေတြကို ထမင္းလြတ္စားခဲ့တဲ့ သူလူနာေတြထဲမွာ Celiac ေရာဂါလကၡဏာအေျခအေနေတြေတြ႕ခဲ့ရတယ္လို႔ဆိုပါတယ္၊ သူကဆန္ဆိုေပမဲ့ GMO ဆန္ေတြကိုေျပာတာျဖစ္ပါတယ္၊ genetically modified ေပါ့။ ဆန္စပါး terminoligy ေတြနဲ႔အကြ်မ္းမဝင္လို႔ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္၊ Hybrid rice အဖိုပင္  အမပင္ နဲ႔စိုက္ရတဲ့စပါးမ်ိဳးျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဦးသိန္းစိန္သမၼတႀကီးလက္ထက္ကစိုက္ပ်ိဳးေရးဝန္ႀကီးဌာနက႐ူးသြတ္ခဲ့တဲ့ ပုလဲသြယ္ စပ္မ်ိဳးစပါးျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကေတာ့ ဂလူတင္ ဓါတ္ကိုစမ္းသလား မစမ္းခဲ့ဘူးလား က်ေနာ္ေတာ့ မသိပါ။ သိသူေတြရွိရင္ မန္႔ေပးၾကပါအုံး။

ဆရာမႀကီးကေတာ့ သူပိုစ့္ထဲမွာ ဒီလိုေရးထားပါတယ္

" Gluten ဟာ ေအာက္ ေဖာ္ ျပ ပါ ျပႆနာ မ်ား ကိုု ျဖစ္ ေစ တတ္ တဲ့ အေၾကာင္း တစ္ပါး ထဲ မွာ ပါ ဝင္ ေန တာ ျဖစ္ ပါ တယ္။
၁. ရင္ပူ ျခင္း
၂. ေလထ ျခင္း/ ေလပြ ျခင္း
၃ ဗိုုက္နာ၊ ဝမ္းေလ်ာ၊ ဝမ္းခ်ဳပ္
၄. Autoimmune ေရာဂါ မ်ိဳးစံုု
၅. ပင္ပန္းနြမ္းလ် ၊ အားမရွိ
၆. ေခါင္း ကိုုက္
၇. ေသြး အားနည္း
၈. စိတ္ဓာတ္ က် ဆင္း ျခင္း
၉ . အရိုုးပါး ျခင္း
၁၀. မူးေဝတတ္ ျခင္း၊ နားအူျခင္း၊ ေလထြက္ ျခင္း
၁၁. အေရ ျပား ေရာဂါ မ်ိဳးစံုု၊ ဝဲနွင္းခူ
၁၂. သားသမီး မရ နိုုင္ ျခင္း
 ( autoimmune နွင့္ ဆက္စပ္ ေန တတ္ ပါ တယ္ )

ေရွးေရွး က အစားအစာ ေတြ နဲ႔ ယခုုေခတ္ အစားအစာ ေတြ ဟာ အရည္အေသြး မတူ ၾက ေတာ့ ပါ။
ေရွးေရွး က ေတာ့ သဘာဝ အတိုုင္း
ပိုုးသတ္ေဆး၊ ေပါင္းသတ္ေဆး၊
 ဓာတ္ေျမၾသဇာ မပါ
အေစ့ မ်ိဳးရိုု ဗီဇ က လည္း ပင္ကိုုယ္ သဘာဝ ျဖစ္ ပါ တယ္။

အခုု ေခတ္ မွာ က ေတာ့ -----
အေစ့ မ်ိဳးရိုုးဗီဇ ေတြ လဲ ေျပာင္း လဲ
ပိုုးသတ္ေဆး၊ ေပါင္း သတ္ေဆး
ဓာတ္ေျမၾသဇာ

သဘာဝ အေန နဲ႔ အစား အေသာက္ ေတြ ရဲ႕ ပံုုစံ ဟာ လည္း ေျပာင္းကုုန္ ျပီ မိုု႕ကိုုယ္ က ဒါ ေတြ ကိုု နားလည္ သေဘာ မေပါက္ ဖူး ဆိုု ရင္ ေရာဂါ သံသရာ မွာ ခ်ာခ်ာ လည္ ၾက ျပီ ျဖစ္ ပါ တယ္။

အဆိပ္ မ်ိဳးစံုု ျခံရံ ျပီး ေန ရ တဲ့ ဘဝ မွာ အစာ ပါ မေက် တဲ့ ရ လာဘ္ က ေတာ့ Autoimmune ေရာဂါ မ်ိဳးစံုု ပါ ပဲ။"

credit: To a better health

" ဆန္သည္ Gluten free မဟုုတ္ ပါ။ဆန္ က အေစ့ အမ်ိဳးအစား grains ေတြ ထဲ မွာ ပါ ေန ပါ တယ္။
ဆန္ ထဲ မွာ ပါ ေန တဲ့ gluten ရဲ႕ အမည္ က ေတာ့ Oryzeninျဖစ္ ပါ တယ္။
 ထိုု နည္း တူ စြာ ေျပာင္း ဖူး မွာ ပါ ေန တဲ့ gluten က Zein ျဖစ္ ပါ တယ္။"

credit: To a better health

ထိုင္းမွာ၂၀၁၆ခုႏွစ္ေလာက္ကဘုရင္ေဆြေတာ္မ်ိဳးေတာ္တစ္ေယာက္နဲ႔သိကြ်မ္းခဲ့ရၿပီးသူက Berry rice အေၾကာင္းကိုေျပာျပၿပီးဆန္နမူနာတစ္ထုတ္ေပးပါတယ္။

https://www.facebook.com/100006641833488/posts/1901186676779375/

 ေကာက္ညႇင္းငခ်ိတ္လိုအေရာင္အေသြးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ health food အေနနဲ႔သူတို႔ မ်ိဳးစပ္ထုတ္လုပ္တာျဖစ္ပါတယ္--က်ေနာ္ထင္တာကေတာ့ အနည္းငယ္သာပါဝင္ႏိုင္တဲ့ ဂလူတင္ဓါတ္ကို agronomy နည္းပညာနဲ႔ဖယ္ထုတ္ပစ္လိုက္ၿပီး  Berry rice ဆိုၿပီးထုတ္လုပ္တာျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ၂၀၁၆မွာ ထိုင္းကိုသြားေတာ့ Big C မွာ Berry rice နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ promotion တစ္ခုလုပ္ေနတာေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။

https://www.facebook.com/100006641833488/posts/1910958569135519/

ဒီေန႔မနက္အေတြးေတြေပၚလာတာကေတာ့ျမန္မာဆန္ျပည္ပတင္ပို႔တဲ့အခါ အီးယူ က long grain rice ေတြကို prefencial treatment မေပးေတာ့ဘူးဆိုေတာ့ အလားတူရေနၾကတဲ့ ကေမ႓ာဒီးယား  လာအိုတို႔ထက္ျမန္မာကတပန္းသာေနတဲ့အေၾကာင္းဖတ္ရပါတယ္၊ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ျမန္မာကစပါးအမ်ိဳးစုံစိုက္ၾကလို႔ျဖစ္ပါတယ္။ long grain ကိုေလွ်ာ့ၿပီး medium grain တို႔ short grain တို႔ပို႔ႏိုင္တဲ့ အခြင့္အေရး ရွိေနတယ္ လို႔သုံးသပ္ၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ အရင္ေကာ အခုထိေကာ အစိုက္မ်ားတဲ့ စပါးအမ်ိဳးအစား တစ္ခုက ငစိန္ လို႔ေခၚတဲ့ medium grain ျဖစ္ပါတယ္။ ကမ႓ာမွာ medium grain ကိုသီးျခားစားသုံးၾကတဲ့ ေစ်းကြက္တစ္ခုရွိပါတယ္။ ထင္ရွားတာကေတာ့ အီဂ်စ္ ပါ။ အခုဆိုရင္ ထိုင္းဆန္ေခါက္ေဒါ့မာလီ long grain rice ဟာ ကမ႓ာအႏွံ့ပို႔ခဲ့ေတာ့ဆန္စားတဲ့ႏိုင္ငံတိုင္းလိုလို နဲ႔ဥေရာပေတြအထိက်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ေရာက္ရွိပါတယ္။ စင္ကာပူမွာ ထိုင္းဆန္ပဲရွိေတာ့မညည္းမညဴႏိုင္ပဲႀကိတ္မွိတ္စားေနရပါတယ္။ဆန္အေနနဲ႔သာ အျမင္လွတာပါ။ ထမင္းခ်က္လိုက္တဲ့အခါ eating quality ကေတာ့ထိပ္တန္းမွာမရွိပါ။ တခါတေလေတာ့ လည္းေပၚဆန္း တို႔ မေနာ္သုခ တို႔လိုဆန္မ်ိဳးကခ်က္တဲ့ထမင္းစားခ်င္လာပါတယ္--  


က်ေနာ္လိုပဲထိုင္းဆန္ကိုအေျပာင္းအလဲစားခ်င္ေနၾကတဲ့ consumers ေတြလည္း ကမ႓ာေပၚမွာရွိၾကမွာပါ။ ေပၚဆန္းဟာလုံးရွည္ေတြအျမင္မ်ားေနတဲ့အတြက္ short and round grain ဟာအျမင္ဆန္းေနတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ေပၚဆန္းထုတ္လုပ္မႈဟာအျခားစပါးေတြနဲ႔ယွဥ္ရင္အထြက္ကအေတာ္အတန္နည္းေနပါတယ္။ ျပည္တြင္း ဝယ္လိုအား ကလည္းမ်ားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ျပည္ပကိုပို႔တဲ့အခါ ျပည္တြင္းေစ်းထက္ပိုမရႏိုင္ေတာ့ လို႔ exporter ေတြလက္ေရွာင္ၾကပါတယ္၊ productivity တက္လာမယ္၊ ျပည္ပဝယ္လိုအားက တက္လာမယ္၊ ဆိုရင္ဒီဆန္ေခ်ာအမ်ိဳးအစားကို ေဒသေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ တိုးခ်ဲ႕ စိုက္ပ်ိဳးလာၾကမယ္ဆိုရင္ေတာ့အလားအလာရွိတယ္လို႔ထင္ပါတယ္၊ ထိုင္းေတြလည္းသူတို႔ေခါက္ေဒါ့မာလီကို ကမ႓ာဆန္စားသုံးသူေတြအၾကားမွာ ႐ိုးအီလာေနၿပီဆိုတာသူတို႔လည္းသတိျပဳမိလာေနၿပီျဖစ္ပါတယ္။ ျဗဳန္းဆို short and round grain ေပၚဆန္း ကို သူတို႔ဆီမွာမ်ိဳးထုတ္လုပ္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ စိုက္ၿပီး အဆက္အသြယ္ေကာင္းတဲ့ သူတို႔က မ်ားကမ႓ာကိုမ်ားတင္ပို႔ လိုက္လို႔ေတာ့ က်ဳပ္တို႔တေတြဟုတ္ေပ့ရွိေနပါလိမ့္မယ္ ဆရာတို႔ေရ--

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သစ္စီမံကိန္း

NYDC ႏွင့္ပတ္သက္၍ရွင္းလင္းေျပာၾကားခ်က္၂နာရီခြဲေက်ာ္ကိုအခ်ိန္ေပးၿပီးနားေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ moderator အေနနဲ႔ အခ်ိန္ကို timely ျဖစ္ေအာင္ထိန္းသိမ္းေပးရတာကိုနားလယ္ပါတယ္။ ဒါလည္းfloor ကေမးတဲ့သူရဲ႕ အေၾကာင္းအရာေပၚမူတည္ၿပီးလိုတိုးပိုေလွ်ာ့ကစားသင့္ပါတယ္။ဒီလိုပြဲမ်ိဳးမွာ ေမးခြန္းေမးသူေတြက အခရာက်ပါတယ္၊ ေမးခြန္းကိုသိုင္းဝိုင္းၿပီးေမးမွသာ good question ျဖစ္ပါမယ္--ဒဲ့ ေမးခြန္းကိုမသိုင္းမဝိုင္းပဲေမးပါက လူရီစရာျဖစ္ပါမယ္--ေမးသူေတြ အားလုံးအေတြ႕အၾကံဳ ရွိ အင္ဂ်င္နီယာေတြမ်ားပါတယ္ေမးသြားတဲ့ေမးခြန္းေတြေကာင္းပါတယ္။

ဒီ ဖိုရမ္ ကိုၾကည့္ေနရင္းက်ေနာ့္ရဲ႕ေခါင္းထဲမွာေပၚလာတာ၂ခုရွိပါတယ္။ ပထအခ်က္က Alibaba ရဲ႕CEO Jack Ma ေျပာသြားတဲ့မွတ္သားစရာအခ်က္တစ္ခုပါ။ Jack Ma ဟာ တကၠသိုလ္မွာထူးခြ်န္တဲ့ေက်ာင္းသားမဟုတ္ သလိုသူ႔ဘဝအစဦးပိုင္းကာလေတြမွာကံေတာ္ေတာ္ဆိုးခဲ့သူပါ။သူက သူဘာမွမတတ္ ပါဘူး။ပညာအေျခခံလည္းမထူးခြ်န္ပါဘူး။ Alibaba ကိုထူေထာင္ေတာ့သက္ဆိုင္ရာဘာသာရပ္အလိုက္အထူးခြ်န္ဆုံးလို႔ထင္ရသူေတြကိုသူေငြေကာင္းေကာင္းေပးၿပီးငွားရမ္းခဲ့ပါတယ္။စာရင္းအင္းဆိုရင္လည္းစာရင္းအင္းအေလ်ာက္၊ အိုင္တီဆိုရင္လည္းသူ႔ နယ္ပယ္မွာထူးခြ်န္သူေတြကိုငွားရမ္းအသုံးျပဳေစခိုင္းခဲ့ပါတယ္ တဲ့--(Jack Ma ကိုျမန္မာျပည္ လာဖို႔ ဖိတ္ဖို႔ အၾကံျပဳထားပါတယ္-- သူနဲ႔လည္းအာရွသားခ်င္းျဖစ္လို႔ အလုပ္တူတြဲ လုပ္ လို႔ရမယ္ထင္ပါတယ္)

အခု NYDC ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီးအစိုးရဟာျမန္မာ developer ေလာကမွာအမည္ေကာင္းရွိေနတဲ့ ဦးသိမ္းေဝကိုတာဝန္ေပးခဲ့တဲ့အျပင္သူကေနတဆင့္စင္ ကာပူက ေဂ်ာခ်္ ႐ိုးကိုပါ independent director အျဖစ္တာဝန္ေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ဒီအဆင့္အထိ ရန္ကုန္အစိုးရ ရဲ႕ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးၿဖိဳးမင္းသိန္းလုပ္ရပ္ဟာသင့္ေလ်ာ္မွန္ကန္ေနတယ္လို႔ယူဆပါတယ္-- Jack Ma လုပ္သလိုပဲကိုယ္တိုင္နားမလည္မကြ်မ္းက်င္ေပမဲ့နားလည္တတ္ကြ်မ္းတဲ့သူကိုတာဝန္ေပးခဲ့ေတာ့ဒီ NYDC ပ႐ိုဂ်က္ကိုစတင္စဥ္အခ်ိန္ကာလထက္ယခုအခ်ိန္မွာျပည္သူကတစ္စထက္တစ္စလက္ခံလာတာကိုေတြ႕ရပါတယ္။ဒီလို ဖိုရမ္ ေတြလုပ္ေပးျခင္းကလည္း accountability ျဖစ္ခဲ့တာကိုေတြ႕ရပါတယ္။လူေတြလည္းသေဘာေပါက္လက္ခံလာၾကပါလိမ့္မယ္--

ဒီနမူနာေကာင္းကိုယူၿပီးအျခားအစိုးရအဖြဲ႕ institutions ေတြလည္းကိုယ္မလုပ္တတ္ဘူး၊မကြ်မ္းက်င္ဘူးဆိုရင္ကြ်မ္းက်င္သူကိုရွာေဖြၿပီး advisor ျဖစ္ေစ consultant ျဖစ္ေစ တာဝန္ေပးေစခိုင္းၿပီးလုပ္ငန္း စီမံကိန္းေတြအေကာင္အထည္ေဖၚေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။ ဒီနမူနာေကာင္းေတြထဲက ဦးသိမ္းေဝေျပာတဲ့ ဘဏ္ေတြမွာ CEO ကိုႏိုင္ငံျခားသားမခန္႔ရဘူးလို႔ ဗဟိုဘဏ္ကကန္႔သတ္ထားပါတယ္ လို႔ေျပာခဲ့တာကိုအေလးေပးေဆြးေႏြးခ်င္ ပါတယ္-- ဒါေပမဲ့ဘဏ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ႏိုင္ငံျခားသား အခ်ိဳ  ့ခန္႔ထားၿပီး ဘဏ္ကို run လုပ္ေနၾကတာကိုသိေနရပါတယ္။ CEO လို႔ေတာ့အမည္ခံခိုင္းခ်င္မွခိုင္းပါလိမ့္မယ္။အရင္ကေတာ့ ဘဏ္ကိုႏိုင္ငံျခားသားမ်ားခန္႔ထားျခင္းဟာကုန္က်စရိတ္ကိုတက္ေစတယ္လို႔ က်ေနာ္ယူဆခဲ့ပါတယ္။ ျပည္တြင္းမွာပဲ ဘဏ္လုပ္ငန္းဟာ ေငြလႊဲ အေပါင္ခံ ေငြေခ်း စတဲ့ အေျခခံ conventional banking products ေတြပဲလုပ္ေနတာျဖစ္လို႔ မလိုအပ္ေသးဘူးလို႔ယူဆခဲ့ပါတယ္။အခုအခါမွာေတာ့ international banking, core banking, စတဲ့ ႏိုင္ငံတကာဘဏ္ေတြနဲ႔ဆက္စပ္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြလုပ္ကိုင္ေနတာျဖစ္လို႔ အေတြ႕အၾကံဳရွိတဲ့ ႏိုင္ငံျခားသားေတြလိုအပ္လာမွာျဖစ္ပါတယ္။ စင္ကာပူမွာ ဘဏ္၂ ခုမွာအေကာင့္ဖြင့္ထားေတာ့ ေအာက္ေျခဘဏ္လုပ္သားေတြနဲ႔ ဆက္ဆံရတဲ့အခါကိုယ္ဘဏ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ အျခားႏိုင္ငံတကာနဲ႔ဆက္သြယ္လုပ္ ကိုင္ေပးရတဲ့လုပ္ငန္းေတြမွာ ကြ်မ္းက်င္မႈရွိၾကပါတယ္။ KYC ကိုေကာင္းေကာင္းနားလည္ၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဘဏ္နဲ႔ဆက္ဆံတဲ့ စီးပြားေရးသမားေတြနဲ႔ဆိုရင္ဘဏ္ က personal manager တစ္ေယာက္ထားေပးထားေတာ့ သူနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ကိစၥအဝဝ ဟာမ်က္ေျခမျပတ္ေတာ့ပါဘူး။ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ေတာင္ ေရွာန္တာနယ္လ္ လိုျမန္မာစီးပြားေရးကြ်မ္းက်င္သူကိုေတာင္ Advisor ခန္႔ထားေသးတာပဲ ဒီအခ်က္ကေတာ့ ျပင္သင့္မျပင္သင့္စဥ္းစားဖို႔ေကာင္းေနပါၿပီ  ႏိုင္ငံျခားသားကိုစိုးရြံ  ့တဲစိတ္ xenophobia ဟာဦးေနဝင္းကအစ စစ္အာဏာရွင္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားစိတ္ထဲမွာကိန္းေအာင္းေနတတ္ပါတယ္-- ယုတ္စြအဆုံးမေၾကာက္ေတာင္ယုံၾကည္ဖို႔မသင့္ဘူးကိုယ့္ကိုေဆာ္သြားေကာင္းေဆာ္ႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့စိတ္နဲ႔ေတာ့ဆက္ဆံေလ့ရွိတတ္ပါတယ္--ႏိုင္ငံျခားသားကိုဆန္႔က်င္လိုက္ရရင္ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ငါေတာ္ေတာ္အမ်ိဳးခ်စ္စိတ္ရွိတာပဲလို႔အထင္ေရာက္တတ္ပါတယ္-- ဒီလိုမ်ိဳးဆန္မရွိေသာက္စားႀကီးေျပာတတ္တဲ့စစ္အာဏာရွင္တစ္ေယာက္သူ႔ သားကႏိုင္ငံျခားသူေကာက္ယူလိုက္ေတာ့ အရွက္ေျပ သတင္းစာေတြမွာ သားအျဖစ္မွစြန္႔လႊတ္ေၾကာင္းထည့္ရေတာ့တာပါပဲ-- ဒါေၾကာင့္အခုေခတ္အခ်ိန္အခါမွာ အေျပာမႀကီးဖို႔ လိုပါတယ္--

နံပါတ္၂အခ်က္ေခါင္းထဲေရာက္လာတာေတာ့ ဘယ္သူမွ ေနျပည္ေတာ္ႀကီးတည္ေဆာက္ခဲ့ပုံနဲ႔မႏိုင္းယွဥ္ခဲ့ၾကဘူး ဆိုတာပါ--ထိုစဥ္က ေဆာက္ေနမွန္းလည္းဘယ္သူမွဂဃနဏမသိၾကဘူး-- အစပထမေတာ့ စစ္႐ုံးကိုအလံျပဘုရားလမ္းကေနပ်ဥ္းမနားေျပာင္းမယ္ဆိုတာေလာက္ပဲ သတင္းသဲ့သဲ့ၾကားရပါတယ္-- ၂၀၀၅ေလာက္ၾကမွအစိုးရ႐ုံးေတြပါေရႊ  ့ရမယ္ဆိုတာသတင္းၾကားခဲ့ရပါတယ္--ဖိုရမ္မွာ ဦးသိမ္းေဝက NYCD project မွာ lane ၂၀ ပါလမ္းမႀကီးေတာ့မေဖါက္ပါဘူးလို႔ မဝံ့မရဲေလးေျပာပါေသးတယ္- ဟုတ္တယ္ေလ--သူ  ့ရန္သူေတာ္ႀကီးရွစ္လုံး ဦးေဆာင္တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ေနျပည္ေတာ္မဟုတ္လား--

ေနျပည္ေတာ္ႀကီးတည္ေဆာက္ၿပီးစီးတာ ၁၂-၁၃ ႏွစ္ေလာက္ရွိၿပီ-- လုံးဝစည္ကားတာမေတြရဘူး-- အစိုးရ႐ုံးစိုက္ၿမိဳ  ့ျဖစ္လို႔သာ႐ုံးဖြင့္ရက္ေတြမွာလူမ်ားတာေတြ႕ရပါတယ္-- လမ္းေတြေပၚမွာလည္းယဥ္အသြားအလာနည္းပါးပါတယ္-ဒါေပမဲ့လမ္းေတြကအက်ယ္ႀကီးပါ။-ေငြလည္းေသာက္ေသာက္လဲကုန္ခဲ့တယ္လို႔သိရေပမဲ့ေဆာက္လုပ္ခြင့္ရခဲ့တဲ့ so called တိုင္းရင္းသားလုပ္ငန္းရွင္ေတြကေတာ့ခ႐ိုနီ သူေဌးဘြဲ႕ေတြရၿပီးစားမကုန္ေအာင္ခ်မ္းသာလာခဲ့ၾကပါတယ္ -- ေနျပည္ေတာ္စည္ကားဖို႔လုပ္ခ်င္ရင္ ႏိုင္ငံျခားမွာနာမည္ႀကီးေနတဲ့တကၠသိုလ္ေတြလာဖြင့္ခိုင္းပါ-- အစိုးရကလည္း အခုစိုက္ပ်ိဳးေရး  ေမြးကု အျပင္ အျခား အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း institutes ေတြဖြင့္ရပါမယ္-ေနျပည္ေတာ္ေကာင္စီေဒသကို free trade zone အျဖစ္သတ္မွတ္မလား--အခြန္အေကာက္မရွိဘူး--ပစၥည္းေတြအျခားေနရာေဒသေတြထက္သက္သာမယ္။  ေဆး႐ုံေကာင္းေတြရွိေနတဲ့ အတြက္ ေဆးေက်ာင္း ကို ႏိုင္ငံျခားနဲ႔ပူးေပါင္းဖြင့္လွစ္မလား -- ဒါေတြ လုပ္ႏိုင္ပါတယ္-- တကၠသိုလ္ေတြကေတာ့ campus life ရွိတဲ့ boarding and lodging ေပါ့-- ေနျပည္ေတာ္တည္ေဆာက္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ယခုအခ်ိန္ထိaccountability လုံးဝမရွိတာေတာ့ေသခ်ာပါတယ္--တာဝန္ယူလုပ္ခဲ့တဲ့သူေတြကလည္းလုံးဝႏႈတ္ဆိတ္ေန ေနၾကတယ္။

တည္ေဆာက္ၿပီးခါစ ဟိုတယ္ဇုန္ေရွ  ့ကလမ္းမီးတိုင္ေတြဟာ ၄ ခါေျပာင္းခဲ့တာကိုမွတ္မွတ္ရရသတိထားမိခဲ့ပါတယ္ -- ဒီဇိုင္းေျပာင္းတယ္-- ေနရာေျပာင္းတယ္-- လမ္းေဘးကေန လမ္းလယ္ကြ်န္း-- လမ္းလယ္ကြ်န္းကေန လမ္းေဘး၂ဖက္ေျပာင္းတာျဖစ္ပါတယ္ -- ဘယ္သူကၫႊန္ၾကားလို႔ ဘယ္သူကေျပာင္းတာလဲေတာ့မသိပါ-- အိမ္ေတြေဆာက္ရင္ ၂ ထပ္မေဆာက္ရပါဘူး-- ေျမကြက္ေပးႏိုင္သူကေတာ့ အာဏာအရွိဆုံးပါပဲ-- ဘယ္လိုမူနဲ႔ေပးသလဲေတာ့ မသိပါ-- ဒီေန႔ လုပ္ငန္းတည္ေထာင္ထားသူမ်ားအေနျဖင့္ ခ်ေပးလိုက္တဲ့သူဆီကေစ်းႀကီးေပးဝယ္ ရတာခ်ည္းပါပဲ--ေငြေၾကးစည္းစနစ္မရွိ ဗ်ဲလ်ံ model နဲ႔တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ ေနျပည္ေတာ္နဲ႔ ယခု NYDC နဲ႔ေတာ့အေတာ္ ကြာ ျခားပါလိမ့္မယ္-- ယူစရာ သခၤမ္းစာေတြလည္းအမ်ားႀကီးရွိပါလိမ့္မယ္--ၿမိဳ  ့ေတာ္တည္ေဆာက္မႈအပိုင္းမွာ NYCD နဲ႔ႏိုင္းယွဥ္ရင္ project formulation ကအစကြာျခားပါလိမ့္မယ္--

လူဘိန္းတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ေျပာရရင္ေနျပည္ေတာ္တည္ေဆာက္မႈ model နဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ပါက ၅ ႏွစ္ေလာက္အတြင္းမွာ ဒီလိုပုံစံႏွဳန္းထားနဲ႔ဆိုရင္ phase 1 ကေတာ့ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ျဖစ္လာလိမ့္မယ္ လို႔ယုံၾကည္ပါတယ္--နည္းစနစ္အသစ္ေတြနဲ႔စဥ္းစားတည္ေဆာက္ၾကမွာျဖစ္လို႔တစ္ ခုႏွင့္တစ္ခု sequence ျဖစ္ၾကမယ္ ဆိုရင္ျမန္ျမန္အေကာင္အထည္ေပၚလာလိမ့္မယ္။ ဒါကိုျမင္ၿပီး investment ေတြကတစ္ခုၿပီးတစ္ခု လိုက္လာမယ္ဆိုရင္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးၿဖိဳးမင္းသိန္း လက္ခေမာင္းခတ္ႏိုင္ပါၿပီ--

Saturday, February 16, 2019

လႈဒါန္းျခင္း

စင္ကာပူ တကၠသိုလ္ေတြ ေပၚလီတက္ကနစ္ေတြ မွာ Business Center ေတြရွိလားမသိပါ-- စာသင္တာနဲ႔ပဲဆိုင္တဲ့ Business Department ကိုဆိုလိုတာမဟုတ္ပါဘူး တကၠသိုလ္ေတြ ေက်ာင္းေတြရဲ႕  ဘ႑ာေရး စီမံခန္႔ခြဲေရးဆိုင္လုပ္ငန္းေတြကို တာဝန္ယူ လုပ္ကိုင္ေပးတဲ့ ဌာန ကိုဆိုလိုတာပါ။ National University Hospital NUH ေဆး႐ုံ မွာ ေတာ့ Business Center ဆိုတာ ရွိတာ ေတြ႕ရပါတယ္-- ေဆး႐ုံတက္လာတဲ့လူနာ (ဥပမာ ခြဲစိပ္ကုခံရမဲ့လူနာ) နဲ႔ အထူးကုဆရာဝန္ team ေတြ႕ ဆုံေဆြးေႏြးတဲ့အခါ ဆရာဝန္ consultant ေတြကလူနာရဲ႕က်န္းမာေရးအေျခအေနကို အေသးစိပ္ရွင္းျပေျပာဆိုေဆြးေႏြးသလို လိုက္ပါလာတဲ့ Business Manager ကလည္း လူနာ ရွင္ကိုကုန္က်ႏိုင္ဖြယ္ရာရွိတဲ့ စရိတ္ေတြ ႏိုင္ငံသားတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ခြင့္ျပဳထားတဲ့ ပံပိုးမႈထဲက ဘယ္ေလာက္ခံစားႏိုင္တယ္-- က်န္းမာေရး အာမခံရွိရင္လည္း ဘာေတြလိုအပ္တယ္ဆိုတာ မကုသခင္ကတည္းကေသခ်ာရွင္းလင္းပါတယ္--ေဆး႐ုံရဲ႕ဝင္ေငြ၊ အသုံးစရိတ္၊ စီမံခန္႔ခြဲေရး အလုပ္ေတြ ဟာ Business Center ရဲ႕ တာဝန္ျဖစ္ပါတယ္—ဒါေၾကာင့္ ဆရာဝန္ consultant team ထဲမွာ Business Manager တစ္ေယာက္ထည့္ ထားရတာျဖစ္ပါလိမ့္မယ္--တကၠသိုလ္ ေတြ ေပၚလီေတြ အျခား Institutions ေတြမွာလည္း ရွိလိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္--

က်ေနာ္တို႔ တကၠသိုလ္ေတြမွာေတာ့ ေလာေလာဆယ္အစိုးရဘတ္ဂ်က္ကိုပဲေမွ်ာ္ၿပီးသုံးစြဲေနရတာေၾကာင့္ဒီလို ေခတ္နဲ႔ အညီအစီအမံမ်ိဳးရွိဟန္မတူေသးပါ-- တကၠသိုလ္ေတြ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရလာရင္ေတာ့ လိုအပ္လာလိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္-- အဲလိုဆိုရင္တကၠသိုလ္ဖြဲ႕စည္းပုံကေတာ့ လက္ရွိဖြဲ႕ စည္းပုံနဲ႔ မကိုက္ညီႏိုင္ေတာ့ပါ-- ေက်ာင္းသားေရးရာကိစၥေတြကို ေက်ာင္းသားသမဂၢကလုပ္မယ္၊ ေငြေရးေၾကးေရးကိစၥ၊စီမံခန္႔ခြဲေရးကိစၥေတြကို Business Center ကလုပ္မယ္--သင္ၾကားေရးကိစၥေတြကိုပါေမာကၡေတြစုဖြဲ႕ထားတဲ့အဖြဲ႕ကလုပ္မယ္၊ သုေတသနလုပ္ငန္းေတြ ကိုပါေမာကၡေတြစုဖြဲ႕ထားတဲ့သုေတသန လုပ္ငန္းအဖြဲ႕ နဲ႔ Business Center ကႀကီးၾကပ္မယ္၊ ျပင္ပကလာအပ္တဲ့သုေတသန လုပ္ငန္းေတြလုပ္ရကိုင္ရေတာ့မယ္ဆိုရင္ ေငြေရးေၾကးေရးကိစၥကပါလာၿပီ မဟုတ္လား၊

ဖြဘုတ္ ပိုစ္ေတြ ေလွ်ာက္ဖတ္ရင္း စိတ္ကူးယဥ္မိတာေလးေတြခ်ေရးလိုက္ တာပါ၊ရန္ကုန္ေဆး႐ုံႀကီးဆိုရင္ ျပဳျပင္မြမ္းမံေနပါတယ္-- အစိုးရဘတ္ဂ်က္လည္းပါ ပါလိမ့္မယ္ --Contribution လို႔ေခၚႏိုင္တဲ့ လႈဒါန္းေငြေတြကိုစီမံခန္႔ခြဲရတာလည္း Business Center ရဲ႕ အလုပ္ပါ ဥပမာ ေဆး႐ုံ လူျမင္ကြင္းမွာ ဘယ္အဖြဲ႕အစည္း၊ ဘယ္ပုဂၢိဳလ္ က ဘယ္ႏွစ္မွာ ဘယ္ေလာက္လႈဒါန္းသလဲဆိုတာ LED display screen ႀကီးေတြေထာင္ေပးထားၿပီးဆြဲေဆာင္ရမွာပါ၊ ေဆး႐ုံေတြ ေက်ာင္းေတြ တကၠသိုလ္ေတြမွာ contribution ေတြလိုပါတယ္၊ သူငယ္ခ်င္း WHO ဆိုရင္ အာအိုင္တီ ပရဝဏ္ထဲကထြက္ၿပီး ေဆး႐ုံႀကီးမွာေတာင္ contribution လုပ္ခဲ့ပါတယ္— Business Center ဟာေဆး႐ုံမွာ ဘာေတာ့ လိုေနတယ္ ဆိုတာလိုက္ၾကည့္ၿပီး ဘယ္ေလာက္ကုန္က်စရိတ္ရွိႏိုင္တယ္ဆိုတာေတြလည္း potential ရွိတဲ့ လႈဒါန္း လိုသူေတြကို ခ်ဥ္းကပ္ဆြဲေဆာင္စည္း႐ုံးႏိုင္ပါတယ္-- marketing ဆင္းသလိုမ်ိဳးေပါ့—ဒါဆိုရင္ လႈတဲ့သူေတြကလည္း သူတို႔အလႈ ဟာထိေရာက္မႈရွိတဲ့ အတြက္လႈလိုၾကမွာပါ၊ စင္ကာပူလိုခ်မ္းသာတဲ့ ႏိုင္ငံ က အစိုးရေဆး႐ုံမွာေတာင္ contribution လုပ္တဲ့အဖြဲ႕အစည္းေတြလူပုဂၢိဳလ္အမည္ေတြ ကို LED display လုပ္ထားပါတယ္၊ ထင္ရွားတဲ့ အစိုးရေခါင္းေဆာင္အမည္ေတြလည္းေတြ႕ရပါတယ္၊အစိုးရအဖြဲ႕ ဝင္ေတြဟာလစာေတာ္ေတာ္ေကာင္းၾကတာကိုး။

ျမန္မာကပိုလိုပါတယ္--organised ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ထားႏိုင္ရင္ ျပည္သူေတြဆီကလႈဒါန္းတာေတြမ်ားလာမွာပါ—ေနာက္ၿပီး ေလာက္ ေလာက္လားလား ထိထိေရာက္ေရာက္ လႈဒါန္းတဲ့အလႈရွင္ေတြကိုလည္း သမၼတ ကဘြဲ႕ထူးဂုဏ္ထူးေတြ ေပးၾကရမွာေပါ့ဗ်ာ--