ေဒၚလာကိစၥကိုသုံးသပ္ရတာ မေရရာပါဘူး၊ျမန္မာနဲ႔ကမ႓ာကိုခြဲျခားသုံးသပ္ႏိုင္ရင္ပိုေကာင္းပါတယ္--အထိနာဆုံးကေတာ့ importers ေတြပဲေပါ့ ရွင္းပါတယ္-- အခုခရီးသြားရာသီစေတာ့မယ္-- ျမန္မာေတြခရီးေတာ္ေတာ္ထြက္လာတယ္--႐ုံးပိတ္ရက္ကလည္းခရီးသြားဖို႔အတြက္ ဆြဲေဆာင္စရာပဲ--လူလတ္ တန္းစား ခရီးသြားခ်င္သူေတြအတြက္ေဒၚလာေစ်းကနည္းနည္းအဟန္႔အတားျဖစ္ေစတာေပါ့--
ေရရွည္သြားေနမယ္ထင္တယ္ ၂၀၁၉ အထိေရာက္သြားလိမ့္မယ္ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ တ႐ုတ္ နဲ႔ ယူအက္စ္ ေစာင္ေနတဲ့ပြဲ ကေရရွည္စစ္ပြဲလိုျဖစ္ေနတယ္ တ႐ုတ္က မီးရထား ႀကီးလိုပဲ ခ်က္ခ်င္းျပန္ လွည့္ ျပင္ဆင္ဖို႔ အခ်ိန္ယူတယ္--တ႐ုတ္ manufacturing goods ေတြကမၻာအႏွံ့ မွာရွိတယ္ သူစက္႐ုံေတြအျပင္ထုတ္ဖို႔ အခ်ိန္ယူမယ္--
ေလာေလာဆယ္ျမန္မာစီးပြားေရး က export နည္းေနတယ္ import မ်ားေနတယ္ non essentials ဘာေတြလဲ သုံးသပ္ၿပီးခဏ ပိတ္ထားႏိုင္ရင္ေကာင္းမယ္ export တက္ဖို႔ အစိုးရ အားေပးမႈ အမ်ားႀကီးလိုတယ္-- ဘာကစားေပးရမလဲဆို အခြန္ ပဲေပါ့ ယူအက္စ္ လည္း အခြန္ နဲ႔ ကစားတယ္ တ႐ုတ္လည္းတူတူပဲ အခု ျမန္မာလက္ရွိအစိုးရကေတာ့ ငါတို႔ အခြန္ ျပဌါန္းထားၿပီးၿပီ ေလွ်ာ့ ဖို႔ေတာ့ ဘယ္လိုနည္းနဲ႔မွ မစဥ္းစားဆိုတဲ့အထဲကပဲ-- အခြန္ဆိုတာ စီးပြားေရးနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့ အခြန္ေျပာတာ with holding tax တို႔ ကုန္သြယ္ခြန္တို႔ ေျပာတာ--ေရရွည္မွာ manufacturing goods ေတြ export လုပ္ႏိုင္ဖို႔ အားေပးရမယ္ ျပည္တြင္းထုတ္ manufacturing goods ေတြကို ျပည္ပပို႔အတြက္ ေျပာင္းလဲႏိုင္စြမ္းရွိရမယ္--ကုန္ၾကမ္းထြက္ရွိမႈနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ ေနရမယ္ packaging ေျပာင္းႏိုင္ရမယ္--labelling အဆင့္မွီရမယ္—ဥပမာျပရရင္ ဇီးသီး ဒီဇင္ဘာဆိုလႈိင္လႈိင္ေပၚေတာ့မယ္ preserved plum ဘူးေလးေတြနဲ႔ျပည္တြင္းေစ်းကြက္အတြက္ထုတ္တယ္ ျပည္ပအတြက္ေစ်းကြက္မရွာသင့္ဘူးလား အဆက္အသြယ္နဲ႔ marketing ကိုႏိုင္ရမယ္။ တစ္ ႏိုင္တစ္ပိုင္လုပ္လို႔ရတယ္ ဒီလို small scale manufacturing industry ေတြကို private ကလုပ္လာႏိုင္ေအာင္အစိုးရကိုယ္တိုင္အားေပးရမယ္--
ဘဏ္ဖက္ေရာက္လာပါၿပီ--ျမန္မာမွာ ပုဂၢလိကဘဏ္ေတြမ်ားေနျပီ ဟုထင္ပါတယ္--banker ဆိုတာ ႏိုင္ငံတကာမွာ ဘဏ္လုပ္ငန္းတစ္ခုပဲသီးသန္႔လုပ္ကိုင္ရပါတယ္ စင္ကာပူမွာ UOB. DBS OCBC အကုန္လုံး ဘဏ္လုပ္ငန္း ေငြေၾကး လုပ္ငန္းပဲလုပ္ပါတယ္။အျခားစီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားမရွိၾကပါ။-- တျခားစီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ လည္း လုပ္ကိုင္ခြင့္မရွိပါ--ဆက္စပ္ခြင့္မရွိပါ-ထိုင္း စင္ကာပူ မေလးရွား ဘဏ္ႀကီးေတြဟာ ေငြေၾကးလုပ္ငန္းပဲသီးသန္႔ လုပ္ပါတယ္ ျမန္မာ မွာ ေအာင္ျမင္လာတဲ့ ခ႐ိုနီဆိုရင္ ဘဏ္ေထာင္ဖို႔ ႀကိဳးစားလာၾကပါတယ္--ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဘဏ္လုပ္ငန္းဟာအျမတ္အစြန္းရွိပါတယ္။ ေသခ်ာေပါက္ျမတ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကလည္း ေဒၚလာေစ်းတက္လာရင္ တျခားႏိုင္ငံေတြနဲ႔ မတူတာျဖစ္လိမ့္မယ္ ထင္ပါတယ္-- စဥ္းစားၾကည့္ပါ- ေဒၚလာေစ်းတက္လာရင္ banker သည္ တျခားသူ၏စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကိုပါ ထည့္သြင္းစဥ္းစားမွာအေသအခ်ာပါ ဗဟိုဘဏ္မွာ အင္တာဗ်ဴး ေမးခြင့္ၾကံဳရင္ အဆိုပါအခ်က္ကိုဗဟို ဘဏ္ကတာဝန္ရွိသူေတြကို ေမးၾကည့္ေစ လိုပါတယ္။ဘာျပန္ေျဖမလဲသိရေအာင္ပါ--ယူဆခ်က္ရွင္းရွင္းေလးပါ- ဘဏ္ေတြဆိုတာ အမ်ားျပည္သူ အပ္ေငြေတြနဲ႔ပဲ ဘဏ္ လုပ္ငန္း ေငြေၾကးလုပ္ငန္း လုပ္ရတာပါ သူပိုင္ဆိုင္တဲ့ ေငြ နဲ႔ လုပ္လို႔မရပါသူပိုင္ေငြက ဘဏ္ရဲ႕ asset အတြက္ပဲသုံးႏိုင္ပါတယ္ နာမည္ႀကီးဘဏ္ေတြလိုက္ၾကည့္ပါ သူတို႔ဆီမွာ အျခားစီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြရွိပါတယ္ တျခားမၾကည့္ပါနဲ႔ စက္သုံးဆီ လက္လီေရာင္းေနသူေတြ ဘဏ္ ႀကီးေတြပိုင္ပါတယ္ ေဒၚလာတက္လာတဲ့အခါ သူတို႔အျခားလုပ္ငန္းေတြရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို အကာအကြယ္ျပဳရမွာပါ ဒါဟာ logic တစ္ခု ပါပဲ. ဗဟိုဘဏ္ကလူေတြ မသိက်ိဳးက်င္ျပဳေနတာျကာပါၿပီ အမ်ားျပည္သူအပ္ေငြေတြနဲ႔ ေငြေၾကးလုပ္ငန္းလုပ္ေနတဲ့ ဘဏ္ေတြအေနနဲ႔ ေနစဥ္ လုပ္ငန္းေတြမွာ သတ္မွတ္ အခ်ိဳး ratio ေတြျပင္ပမေရာက္ေအာင္သူတို႔ ထိန္းေၾကာင္းရမဲ့ တာဝန္ရွိပါတယ္--
ေဒၚလာေစ်းတက္တယ္ က်တယ္ဆိုတဲ့အေပၚ panic ျဖစ္စရာမလိုပါ--တေလာကအဖမ္းအဆီးေတြရွိေနတာေတာင္ေဒၚလာေစ်းကတက္လာတာေတြ႕ရပါတယ္ ေစာင့္ၾကည့္ ၾကပ္မတ္ထိမ္းသိမ္းေနတာ ဆက္လုပ္ေနသင့္ပါတယ္ transparency ျဖစ္သင့္တယ္ ထင္ပါတယ္--panic ျဖစ္ရင္ က်ားငစဥ္းလဲေတြအစာျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္--
ႏိုင္ငံျခားဘဏ္ေတြကို 3 phases နဲ႔ တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ အကန္႔အသန္႔နဲ႔ လုပ္ခြင့္ျပဳခ်ိန္တန္ပါၿပီေနာက္ဆုံး full fledge ျဖစ္တဲ့အထိေပါ့- ႏိုင္ငံျခားဘဏ္ေတြက ျပည္တြင္းက လုပ္ရည္ကိုင္ရည္ရွိတဲ့စီးပြားေရးသမားေတြကို credit လိုင္းေပးၿပီး တစ္ဦးခ်င္းစီးပြားေရးေတြကိုျမႇင့္တင္ႏိုင္စြမ္းရွိရမယ္။ နာမည္ႀကီးခ႐ိုနီေတြေတာင္စင္ကာပူဘဏ္ေတြ credit လိုင္းေပးရဲၾကပါတယ္။ ဗဟိုဘဏ္ဘာေၾကာင့္တုန္႔ဆိုင္းေနတာလည္းမသိေတာ့ပါ။ လူမိုက္စကားနဲ႔ေျပာ ရရင္ ေထာင္အျပင္တန္းမရွိေတာ့ပါ-- တိုက္ပိတ္ခံရတာေလာက္ေတာ့ မမႈေနပါနဲ႔ေတာ့။ do or die ခ်ဖို႔ အခ်ိန္ေရာက္ေနၿပီလို႔ အန္ကယ္ထင္ပါတယ္။ဒီလိုမွ မလုပ္ရင္ ႐ုန္းထြက္လာဖို႔မလြယ္ေတာ့ပါ။
Import ထဲမွာ အႀကီးဆုံးထဲပါေနၿပီး မသုံးမျဖစ္သုံးေနရတာက စက္သုံးဆီ ဆိုင္ေတြပါ။ျပည္ပကကုမၸဏီေတြလာခြင့္ျပဳထားၿပီလို႔ ေဇာ္ေဌးကေျပာေနတယ္။ဘယ္ေလာက္မွန္သလဲမသိ ပါ။ ဒီလိုေဆာင္ရြက္ျခင္းအားျဖင့္ အစိုးရက သုံးတဲ့ ေဒၚလာေတြ ေလ်ာ့ေစပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခု က ျမန္မာ money basket ထဲမွာ ထိုင္းဘတ္ နဲ႔ မေလးရွား ရင္းဂစ္ လည္းထည့္ေစခ်င္တယ္။ အလုပ္သမားအမ်ားစုအဲဒီႏိုင္ငံေတြမွာ ရွိေနလို႔ ပါ။ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြလႊဲတဲ့ ေငြေတြဟာ GDP ဘယ္ေလာက္ရွိေနလိမ့္မယ္ဆိုတာ မသိရပါ။ ေတာ္ေတာ္မ်ားလိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။ ဘဏ္ေတြကေနလႊဲတာ ေတာ္ေတာ္
မ်ားမ်ားရွိေနေပမဲ့ အြန္ဒီ လုပ္ငန္းေတြလည္းေခါင္းေထာင္ေနဆဲပါ။ ရွိေနဆဲပါ။ ေဒၚလာေစ်းတက္ေနတယ္ဆိုရင္ လႊဲခ်ိန္မတိုင္ေသးလဲ ၁၀၀၀ ပိုရရ ၂၀၀၀ ပိုရရ လႊဲၾကပါတယ္။
ေဒၚလာေစ်းကဟိုးအရင္က ေနရာေရာက္ေအာင္ျပန္ဆင္းဖို႔မလြယ္ေသးပါ။ဒီအေျခအေနထက္တက္မလာေအာင္ ထိန္းထားဖို႔ လိုပါတယ္။ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္စြမ္းတက္လာေအာင္ ေငြေၾကး က႑ အျခား commodity က႑ေတြမွာ ႏိုင္ငံျခား ကုမၸဏီေတြနဲ႔ ယွဥ္ၿပိဳင္လုပ္ကိုင္ဖို႔ အစိုးရက လုပ္သင့္ေနပါတယ္။ အန္ကယ္အျမင္ပါ။ မွားခ်င္လည္းမွားႏိုင္ပါတယ္။သူမ်ားသုံးသပ္ၿပီးျဖစ္တာေတြလည္းျဖစ္လိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။
ေမာင္တိုင္ပင္
