Sunday, January 22, 2012

ေရြ႔မယ္ၿပင္မယ္ေၿပာင္းမယ္

ႏိုုင္ငံေတာ္မွာreformsနဲ႔ပတ္သက္တဲ႔ၿပဳၿပင္ေရးေဆာင္းပါးေတြေရးတာေတြ႔ေတာ႔သူငယ္ခ်င္းကေၿပာတယ္။သိပ္ဆႏၵမေစာပါနဲ႔၊တိုု႔မွာေခါင္းေဆာင္ေကာင္း၂ေယာက္ရွိေနၿပီပဲ လိုု႔ေၿပာပါတယ္။မွန္ပါတယ္၊ေခါင္းေဆာင္

ေကာင္း၂ဦးရွိေနယုုံနဲ႔ေက်နပ္ေနလိုု႔မရဘူးေလ။ၿပည္သူအားလုုံးပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ႀက မွေမာင္တိုုင္ပင္

တိုု႔ၿဖစ္ခ်င္တဲ႔ေခတ္မီဖြံ႔ၿဖိဳးတိုုးတက္ေသာႏိုုင္ငံၿဖစ္လာမွာမဟုုတ္ပါလား။ မွန္တာေၿပာရရင္ေစာေစာပိုုင္းက

ေမာင္တိုုင္ပင္ တိုုင္ၿပည္အေႀကာင္းေတြးမိရင္စိတ္ဓါတ္ေတာ္ေတာ္က်ပါတယ္။ဒီမိုုးဒီေလဒီလူေတြနဲ႔ဘယ္

လိုုမွ ေကာင္းလာေတာ႔မွာမဟုုတ္ဘူးလိုု႔ မွတ္ယူခဲ႔ပါတယ္။ဒါေပမဲ႔ဒီကေန႔အေၿခအေနအရဆိုုရင္

ေမာင္တိုုင္ပင္မွားသြားပါၿပီ။ေမာင္တိုုင္ပင္အဖိုု႔ ညအေမွာင္က်ေနရာကေန နံနက္ခင္း လင္းေရာင္

ၿခည္ ကိုု ၿမင္ရသလိုုမ်ိဳးခံစားေနရပါၿပီ။ ေမာင္တိုုင္ပင္လိုုမ်ုုိဳးအားလုုံးေသာၿပည္သူေတြလည္းခံစားေနရ

လိမ႔္မယ္လိုု႔ထင္ပါတယ္။ အဆိုုးၿမင္သမားေတြကလြဲ ရင္ေပါ႔ေလ။

ေမာင္တိုုင္ပင္ရဲ႔ ပရိသတ္တစ္ေယာက္ကေၿပာတယ္။က်ေနာ္တိုု႔ႏိုုင္ငံမွာရထားခေတြေစ်းတက္ရင္ၿဖစ္ေစ၊

လ ွ်ပ္စစ္မီတာခေတြေစ်းတက္ရင္ၿဖစ္ေစ၊ဓါတ္ဆီေတြေစ်းတက္ရင္ၿဖစ္ေစကာယကံရွင္ဌာနေတြကေၿပာႀက

တယ္၊ အၿခားအာဆီယံႏိုုင္ငံေတြနဲ႔တန္းတူေစ်းေတြလိုုက္တက္ရတာလိုု႔-----မိုုးႀကိဳးပစ္ထန္းလက္ကာလိုုသ

လိုုမ်ဳိးေၿပာႀကတယ္။ က်ေနာိတိုု႔ႏုုိင္ငံမွာအာဆီယံ (၆) ႏိုင္ငံကလူေတြလိုု (၀န္ထမ္း၊ၿပည္သူ)ရပိုုင္ခြင္႔

ေတြရၿပီလား၊ခံစားခြင္႔ေတြရၿပီလားလိုု႔ေမးခ်င္တယ္တဲ႔။

ဒီအားမလိုုအားမရေၿပာႀကားခ်က္ကိုုေမာင္တိုုင္ပင္အေၿဖရွာႀကည္႔ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ဟာအစိုုးရအဖြဲ႔ ရဲ႔ လုုပ္

နည္းလုုပ္ဟန္၊စိတ္ပါ၀င္စားမႈေပၚမူတည္ လိမ္႔မယ္ထင္တယ္။စီးပြားေရး၊လူမႈေရးအပိုုင္းေတြၿဖစ္လိုု႔စီမံ/စီးပြား

၀န္ႀကီးဌာနနဲ႔ဆိုုင္လိမ္႔မယ္ထင္ပါတယ္။၁၉ ၈၃ခုုႏွစ္က ေမာင္တိုုင္ပင္ ၿဗိတိသ ွ်အစိုုးရပညာေတာ္သင္

ဆုနဲ႔ၿဗိတိန္ႏိုုင္ငံကိုု၂ႏွစ္ပညာဆည္းပူးခြင္႔ရခဲ႔ပါတယ္။ ေမာင္တိုုင္ပင္စတိုုင္ပင္ကိုုBritish Council ကေန

ေပးပါတယ္။ Lloyds ဘဏ္ မွာ စာရင္းဖြင္႔ခြင္႔ရၿပီးအဲဒီဘဏ္စာရင္းထဲ သိုု႔လစဥ္စတိုုင္ပင္ေငြကိုုလႊဲေပး

ပါတယ္။ တစ္ႏွစ္ကုုန္ လိုု႔ေနာက္တစ္ႏွစ္ကူးတဲ႔လမွာ ေမာင္တိုုင္ပင္ဘဏ္စာရင္းထဲကိုုလႊဲပိုု႔တဲ႔ေငြဟာ

ယခင္လစဥ္ပိုု႔တဲ႔ေငြထက္ေတာ္ေတာ္ကိုုပိုုေနပါတယ္။ဒါနဲ႔ ေက်ာင္းသားအခ်င္းခ်င္းေမးၿမန္းႀကည္႔ေတာ႔ ဒီလိုုပဲႏွစ္တိုုင္းလိုုလိုုစတိုုင္ပင္တိုုးေပးတတ္ ေလ႔ရွိတယ္လိုု႔ေယဘူယ် ပဲသိခဲ႔ ရပါတယ္။

ဒါနဲ႔စတိုုင္ပင္တိုုးၿပီးေႏြေက်ာင္းပိတ္ရက္လုုပ္ငန္းခြင္လက္ေတြ႔ဆင္းတဲ႔အခါေဒၚေအာင္ဆန္းစုုႀကည္အဲဒီတုုံး

ကရွိေနတဲ႔Oxford, Culham, Overseas Development Natural Resources Institute ကသုုေတသန ဌာန မွာေႏြေက်ာင္းပိတ္ရက္ ၃ လ အလုုပ္ဆင္းခဲ႔ပါတယ္။ ဟိုုတယ္ေနစရိတ္၊စားစရိတ္၊ခရီးစရိတ္ကိုု

British Council ကရွင္းေပးပါတယ္။တစ္ရက္ေတာ႔ လန္ဒန္ကိုုအေႀကာင္းကိစၥေပၚ လာ

ေတာ႔ဆင္းခ်သြားၿပီး British Council ကေမာင္တိုုင္ပင္ရဲ႔ personal officer ကိုုသြားေတြ႔ပါတယ္။ လာရင္းကိစၥ ကိုုရွင္းလင္းၿပီးတဲ႔အခါ သူမနဲ႔ အလႅာပ သလႅာပ ေၿပာႀကရင္း ေမာင္တိုုင္ပင္ ရဲ႔ေနေရးထိုုင္ေရးအေၿခအေန ကိုု သူမကအဆင္ေၿပရဲ႔ လားအခက္အခဲရွိ လားစသည္ၿဖင္႔ေမးပါတယ္။ ေမာင္တိုုင္ပင္က မရွိေႀကာင္းၿပန္ေၿဖၿပီး ဒီလမွာ စတိုုင္ပင္ ကေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား တိုုးသြားတဲ႔အေႀကာင္း ကိုုစပ္စုုမိပါေတာ႔တယ္။ အဲေတာ႔မွာသူမက ရွင္းၿပပါတယ္။

ၿဗိတိန္မွာ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္စဥ္ လူမႈေရး၊စီပြားေရး နဲ႔ ပတ္သက္တဲ႔ survey ေတြကိုုတာ၀န္ယူလုုပ္ေနတဲ႔ဌာနတစ္

ခုုရွိပါတယ္။ ၿမန္မာ က Central Statistical Organization CSO လိုုမ်ဳိးနဲ႔တူတယ္။

အဆိုုပါဌာနက အိမ္ေစ်း၊ေၿမေစ်း၊အိမ္ငွားခ၊ခရီးသြားလာစရိတ္၊သယ္သူပိုု႔ေဆာင္ခ၊ အဓိကအစားအေသာက္ေစ်းႏွဳန္းမ်ား၊လူသုုံးကုုန္ပစၥည္းေစ်းႏွဳန္းမ်ား၊စသည္႔ consumer price index (CPI) ကိုုအပတ္စဥ္၊လစဥ္၊ႏွစ္စဥ္ေကာက္ယူထားၿပီး တစ္ႏိုုင္ငံလုုံးေငြေဖါင္းပြမႈကိုုတြက္ခ်က္ပါတယ္။ၿပီး

ရင္ဒီအခ်က္ေတြကိုုၿခဳံငုုံ သုုံးသပ္ၿပီးေတာ႔ စတိုုင္ပင္ဘယ္ေလာက္တိုုးသင္႔တယ္၊ ၀န္ထမ္းလစာ

ဘယ္ေလာက္တိုုးသင္႔တယ္ဆိုုတာ ႏွစ္မကုုန္ခင္မွာ အစိုုးရအဖြဲ ကိုုေထာက္ခံတင္ၿပ ႀကရပါတယ္။ႏွစ္စဥ္ႏွစ္စဥ္ဒီလိုုတင္ၿပတာရွိေတာ႔သက္ဆိုုင္ရာအစိုုးရဌာနက၀န္ထမ္းေတြ၊ပုုဂၢလိကလုုပ္ငန္းမ်ား က၀န္ထမ္းေတြကိုလစာစရိတ္ေတြတိုုးေပးႀကပါတယ္တဲ႔။အဲဒီလိုုတိုုးေပးတဲ႔ အခါ ရာခိုုင္ႏွဳန္းကမမ်ားဘူး၊ၿမန္မာႏိုုင္ငံ မွာ လိုု၁၀ႏွစ္ နွစ္၂၀ေနမွတိုုးေပးတဲ႔အခါႀကေတာ႔အစိုုးရကလည္းဘတ္ဂ်က္ကိုုထိခိုုက္

ေလာက္ေအာင္တိုုးေပးရေတာ႔ နင္႔ ကနဲပဲ။နည္းနည္းစီႏွစ္စဥ္ ေငြေဖါင္းပြမႈႏွဳန္း ကာမိေအာင္တိုုးတိုုး ေပးသြားေတာ႔ အစိုုးရမွာ လည္းသိပ္ၿပီးေတာ႔ဘတ္ဂ်က္ထိခိုုက္ေလာက္ေအာင္အေၿခအေနမ်ဳိးမဟုုတ္ေတာ႔ တိုုးေပးရတဲ႔အတြက္ အစိုုးရ မွာ လည္းနံမည္ေကာင္းရႏိုုင္ပါတယ္။

အခ်ိန္မေႏွာင္းေသးပါဘူး၊သက္ဆိုုင္ရာအစိုုးရ၀န္ႀကီးဌာနေတြ ဒီစနစ္ ကိုု ေၿပာင္းလဲလုုပ္ ကိုုင္ဖ႔ိုုအခ်ိန္ေတြအမ်ားႀကီး ရွိေနပါတယ္။အလားတူပါပဲ၊ အမ်ားၿပည္သူအတြက္ လုုပ္ေန ရတဲ႔

လ ွ်ပ္စစ္၊မီးရထား၊ေရေႀကာင္း ပိုု႔ေဆာင္ေရး၊ ေလေႀကာင္း ပိုု႔ေဆာင္ေရး၊ စက္သုုံးဆီ၊ စတဲ႔ဌာနေတြ လည္း အမ်ားၿပည္သူ ကိုုေရာင္း ခ်တဲ႔ မိမိ တိုု႔ ရဲ ႔ ၀န္ေဆာင္ခေတြ၊ products ေတြရဲ႔ ၿပည္သူကိုုေရာင္းခ်

သင္႔တဲ႔ ၀န္ေဆာင္ခေတြ၊ပစၥည္းေစ်းႏွူန္းေတြကိုု ႏွစ္စဥ္တြက္ခ်က္ၿပီး တိုုးၿမွင္႔သြားရင္ေပးရတဲ႔သူမွာ လည္း

မေထာင္းတာ၊အစိုုးရအေနနဲ႔ လည္းမနစ္နာေတာ႔ဘူး။ အခုုေတာ႔ ဆိုုရွယ္လစ္ေခတ္ ကအရာရာ ကိုု subsidize လုုပ္တဲ႔ အက်င္႔ကပါေနၿပီး အစိုုးရေရာင္းတဲ႔ ပစၥည္း၊ေပးတဲ႔၀န္ေဆာင္မႈ ဆိုုရင္ “ေပါေခ်ာင္ေကာင္း” လိုု႔

သတ္မွတ္ႀကတာအက်င္႔ပါေနပါၿပီ။ ရထားခေတြေစ်းတက္တယ္၊ လက္ခံပါတယ္၊ ထိုုက္တန္တဲ႔ ၀န္ေဆာင္မႈေတာ႔ လိုုခ်င္ႀကပါတယ္။ ၀န္ေဆာင္မႈေတြက မတိုုးတက္လာေတာ႔ ၿပည္သူေတြက အားမလိုု အားမရၿဖစ္တာအမွန္ပါ။ ရထားခတက္ရတာကလည္း အရင္ကမတက္ခဲ႔ ရေတာ႔ အရင္က အရႈံးေပၚ ေနတာေတြအခုုမွ ေထ ေနရတယ္ေလ။ ဒါေတြကိုုေတာ႔ ၿပည္သူ႔ ေတြနားလယ္ေပးရမွာပါ။ ဒါေပမဲ႔ စနစ္

( system) ကိုုေတာ႔မလႊဲမေသြ ၿပင္ဆင္ရမွာပါ။ေမာင္တိုုင္ပင္အႀကံ ၿပဳ ခ်က္ဟာေတာ္ေတာ္ၿမင္႔ပါတယ္။ညွိ

ႏိုင္းတိုုင္ပင္ရမဲ႔ဌာနေတြလည္းမ်ားပါတယ္။ အခုုခ်ိန္ေလာက္က စ ထားရင္မမွားပါဘူး။ၿမန္မာႏိုုင္ငံမွာအုုပ္

ခ်ဳပ္ေရး၊စီးပြားေရး၊ဘ႑ာေရးစတဲ႔ အပိုုင္းေတြမွာၿပင္ရမွာ ေတြ အမ်ားႀကီးပါ။ ၿပင္ဖိုု႔စိတ္ပါ လာေအာင္

ေထာက္ၿပေၿပာဆိုုေနၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။

Wednesday, January 18, 2012

ေကာင္းမြန္ေသာအုုပ္ခ်ဳပ္ေရး (good governance)

ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတႀကီး ဦးသိန္းစိန္က ႏုိင္ငံေတာ္ကုိ ျပဳျပင္တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ အဓိကအခ်က္ (၂)ခ်က္ ေျပာသြားခဲ့တာ အားလံုးအသိပါ။ clean government နဲ႔ good governance ျဖစ္ပါတယ္။ ေမာင္တိုင္ပင္အျမင္မွာေတာ့ clean government ျဖစ္လာဖို႔က ေတာ္ေတာ္လုပ္ယူရအံုးမဲ့ အေျခအေနပါ။ good governance ကေတာ့ ၀န္ထမ္းေတြ၊ ျပည္သူ ေတြ၊ ဌာနေတြ အသီးသီးရဲ႕ လုပ္ခ်င္ကုိင္ခ်င္စိတ္ရွိမႈအေပၚ မူတည္လိမ့္မယ္ ထင္ပါတယ္။ good governance ကုိ အရင္လုပ္ၿပီးမွ တျဖည္းျဖည္း clean government ကုိ ကူးေျပာင္းေရာက္ရွိ သြားႏုိင္လိမ့္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။

ျပည္သူေတြရဲ႕ လူမႈပတ္၀န္းက်င္အသီးသီးမွာ reforms ေတြ၊ changes ေတြကိုုေန႔စဥ္ႏွင္႔အမ ွ် ႀကားေနႀကရမွာပါ။ သိုု႔ေသာ္လည္းအထက္ အဖဲြ႕အစည္း အဆင္႔ေတြမွာပဲ စိတ္အားထက္သန္မႈေတြရွိေနၿပီး၊ေျပာင္းမယ္၊ေရြ႔မယ္၊လုပ္မယ္တကဲကဲျဖစ္ေနေပမဲ့ျပည္သူေတြနဲ႔ အမွန္တကယ္ထိေတြ႕ဆက္ဆံေနရ တဲ့ အလယ္ပုိင္းနဲ႔ ေအာက္ပုိင္းအဆင့္ေတြမွာ ဒံုးရင္းဒံုးရင္းပဲရွိေနတာ ေတြ႕ရေတာ့ အစိုးရက ေျပာတာတျခား၊ လုပ္ေနတာတျခားပါလားလို႔ ေ၀ဖန္မႈေတြ နားနဲ႔မဆံ့ ၾကားရၿပီးအားမလိုုအားမရၿဖစ္ေန ႀကပါတယ္။ တျခား မၾကည့္ပါနဲ႔ ေအာင္ထြဋ္မကြယ္လြန္ခင္ေရးခဲ့တဲ့ The Voice ဂ်ာနယ္ ထဲက ”ဥပေဒႏွင႔္အညီ”ေဆာင္းပါးမွာ”ေခတ္ေၿပာင္းစနစ္ေၿပာင္းၿဖစ္ေနသည္ကိုုမယုုံႀကည္ေသာေႀကာင္႔လုုံး၀ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၿခင္းမရွိသူမ်ားအခ်ဳပ္အၿခာအာဏာသုုံးရပ္စလုုံးတြင္အမ်ားအၿပားရွိေနသည္ဆိုုေသာအခ်က္ၿဖစ္ပါသည္” လိုု႔ ေရးထားပါတယ္။ ဒါကိုုဖတ္ရေတာ႔ အာဏာ (၃)ရပ္ကုိ ကုိင္စဲြထား တဲ့ အထက္ပုိင္းအာဏာပုိင္အဆင့္မွာေတာင္ ပဋိပကၡေတြရွိေနၾကတာကုိ သိလိုက္ရေတာ့ ေတာ္ေတာ္ပဲရင္ေလးမိပါတယ္။ တခါတရံ ” ေအာ္ ငါလည္း အသက္ အရြယ္ႀကီးရင့္ေနၿပီ၊ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြအေနနဲ႔ အရြယ္အပုိင္းအျခားနဲ႔လုပ္ရမဲ့ အလုပ္ ေတြ ကန္႔သတ္ထားတာရွိေတာ့ တတိယအရြယ္လြန္ဘ၀ကိုု ေရာက္ေနၿပီ ” ျဖစ္တဲ့ ေမာင္တိုင္ပင္အဖို႔ အေသတတ္ေအာင္ ၀ိပႆနာအလုပ္ကုိပဲ ဦးစားေပးဖို႔ ေကာင္းေနၿပီလို႔ ေတြးမိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကုိယ္တတ္ႏိုင္တာေလးေတာ့ သတိေပးေရးသားသင့္ပါလားလို႔ အႀကံေလးလည္း ေပၚလာလို႔ ေရးမိတာပါ။

Good governance ျဖစ္ေအာင္လုပ္ဖို႔ဆိုတာ ဌာနဆိုင္ရာ အႀကီးအကဲေတြတင္ မကပါဘူး ၀န္ထမ္း၊ ျပည္သူေတြနဲ႔လည္း သက္ဆိုင္တယ္လို႔ ဆိုခ်င္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ဆရာဦးေအာင္သင္း ေျပာခဲ့ဘူးတဲ့ အေၾကာင္းအရာေလးတစ္ခုကုိ ေမာင္တိုင္ပင္ သတိရမိပါ တယ္။ ဆရာဦးေအာင္သင္း ေဟာေျပာခဲ့တာကိုုနားေထာင္ဘူးတာမဟုုတ္ပါ။Messengerဂ်ာနယ္မွာ ဆရာေမာင္၀ံသေရးသားထားတဲ့ “တခါးေဟာင္းႀကီးရဲ႔ တကြ်ိ ကြ်ိၿမည္သံ“ ေဆာင္းပါးကုိ ဖတ္ရၿပီးႀကိဳက္သြားတာပါ။ ႏိုုင္ငံၿခားက စာေရးဆရာ တစ္ေယာက္ ေရးထားတာတဲ႔။ ဘယ္ ႏုုိင္ငံလည္းေတာ႔မသိဘူး။ စာေရးဆရာအိမ္ကတံခါးေဟာင္းႀကီးဟာ ဖြင့္လိုက္ပိတ္လိုက္လုပ္ရင္ အၿမဲ တကြ်ိကြ်ိ ၿမည္ေနၿပီး၊ သူအပါအ၀င္ အိမ္သားေတြ မည္သူကမွ ျပင္ဖို႔စိတ္မကူးၾကပါဘူး။ အိမ္က ထြက္သြားရင္ တံခါးမႀကီးက တကြ်ိကြ်ိ ၿမည္လိုက္၊ ၀င္လာရင္လည္း တံခါးေဟာင္းႀကီးကတကြ်ိကြ်ိ ၿမည္ လိုက္နဲ႔ ျပင္ရေကာင္းမွန္းမသိၾကေတာ့ဘူး။ ေနာက္ဆံုးတံခါးေဟာင္းႀကီးဟာ ရိုးရိုးဖြင့္လို႔ ပိတ္လို႔ ေတာင္မရေတာ့ဘဲ တံခါးေဘာင္ကုိ မ ၿပီးမွ ပိတ္လို႔ ဖြင့္လို႔ရေတာ့တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးအထိ ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ ပဲႏိုုင္္ငံၿခားစာေရးဆရာဟာ ခရီးတစ္ခုုကိုု ၄-၅ ရက္ႀကာထြက္ေနတံုး သူ႕အိမ္သား ေတြက တံခါးေဟာင္းႀကီးကုိ မျပင္မျဖစ္ေတာ့တာမို႔လို႔ ျပင္လိုက္ရပါတယ္တဲ့။ စာေရးဆရာ ျပန္လာ ေတာ့ တံခါးေဟာင္းႀကီးဖြင့္ ၀င္လာတဲ့အခါ အရင္လိုုတကြ်ိကြ်ိ မ ျမည္ေတာ့ဘဲ ပိတ္ရဖြင့္ရတာအလြယ္တကူေလ ွ်ာကနဲေလ ွ်ာကနဲ နဲ႔ အဆင္ေျပ ေနတာေပါ့။ ဒါေပမဲ႔ ႏိုုင္ငံၿခားစာေရးဆရာဟာ တံခါးေဟာင္းႀကီး ဖြင့္ရပိတ္ရတာ အဆင္ေျပေျပ ျဖစ္ ေနတာကုိ မႀကိဳက္ခ်င္ေတာ့ဘူး။ဟာတာတာနဲ႔အၿပစ္ရွိသလိုုခံစားေနရတယ္တဲ႔။ ခါတိုင္းလို တကြ်ိကြ်ိ ျမည္ေနတဲ့ တံခါးေဟာင္းႀကီးကုိ ဖြင့္ၿပီး၀င္ခ်င္ ထြက္ခ်င္လာတယ္။ တံခါးအဖြင့္အပိတ္မွာ တကြ်ိကြ်ိ ၿမည္ေအာင္လုပ္လို႔လည္း မရေတာ့စာေရးဆရာဟာခက္ခဲတဲ႔အေဟာင္းရဲ႔ဆြဲငင္အားထဲကရုုန္းထြက္လိုု႔မရသလိုုခံစားလာရတယ္တဲ႔။
ဒီလိုုစိတ္ခံစားခ်က္ေတြရလာၿပီးတဲ႔အခါ လူ႔သဘာ၀ရဲ႔ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုကုိ ေဖၚထုုတ္ေတြ႕ရွိသြားခဲ့တယ္ လို႔ ဆိုထားပါတယ္။

အေဟာင္းမွာ ေခါက္ရိုးက်ိဳးအရိုးစြဲေနၾကတဲ့လူသားေတြရဲ႕ သဘာ၀က အသစ္က ဘယ္လိုပဲ လြယ္ကူေခ်ာေမြ႕တယ္ဆိုရင္ေတာင္မွ ခက္ခက္ခဲခဲျဖစ္ခဲ့တဲ့ အေဟာင္းရဲ႕ ဆဲြေဆာင္ မႈကေန ရုန္းထြက္ဖို႔ေတာ္ေတာ္ခက္ခဲပါလားလို႔ စာေရးဆရာက ေကာက္ခ်က္ခ်ခဲ့တဲ႔အေႀကာင္း ဆရာ ဦးေအာင္သင္းက ေဟာေျပာခဲ့တယ္လို႔ ေမာင္၀ံသရဲ႕ ေဆာင္းပါးမွာ ဖတ္ရပါတယ္။ ဒီအဆိုအမိန္႔ဟာ ယခုအခ်ိန္အခါနဲ႔ ကုိက္ညီေနတယ္လို႔ ေမာင္တုိင္ပင္ထင္ပါတယ္။ good governance ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ပါလုပ္ပါလို႔ တဖြဖြေျပာေနတဲ့ၾကားထဲက ေျပာင္းဖို႔ျပင္ဖို႔ မႀကိဳးစားၾကဘဲ အရင္လုပ္ခဲ့ဘူးတဲ့ အတိုင္းပဲ လုပ္ေနခ်င္ေနၾကတဲ့ အလယ္အလတ္နဲ႔ ေအာက္ေျခ၀န္ထမ္း (အထက္ပုိင္းလည္း တခ်ိဳ႕ပါႏုိင္ပါတယ္ )ေတြဟာလုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္တဲ့ အခါ တံစုိးလက္ေဆာင္ လာဘ္မရမွာစုိးလို႔ အၿပင္ လူ႔သဘာ၀အရ လုပ္နည္းအေဟာင္းကုိပဲ ရုုန္းထြက္ဖိုု႔ခက္ခဲၿပီး တ၀ဲလည္လည္ျဖစ္ေနတတ္တဲ့ လူ႕သဘာ၀အက်င့္ဆိုးေၾကာင့္ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ႏုိင္တယ္လို႔ ေမာင္တိုင္ပင္ရဲ႕ အေတြးဟာ ေျပာငး္လဲသြားခဲ့ရပါတယ္။

လက္ရွိဌာနတစ္ခုရဲ႕ senior official တစ္ဦးနဲ႔ ေမာင္တိုင္ပင္ စကားေျပာဆို ေဆြးေႏြး ခဲ့ဘူးပါတယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲကုိယ္တိုင္က အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနစ္ေျပာင္းလဲဖို႔ တဖြဖြေျပာေနေပ မဲ့ အလယ္အလတ္၊ ေအာက္ေျခ၀န္ထမ္းေတြဟာ သူတို႔အရင္လုပ္ခဲ့တဲ့ ပံုစံကုိပဲ လုပ္ကုိင္ေနခ်င္ ၾကပါတယ္။ ေခါက္ရိုးက်ိဳးေနတဲ့ ပံုစံကေန ေျပာင္းထြက္လာဖို႔ကုိ ေတာ္ေတာ္၀န္ေလးေနၾကပါ တယ္တဲ့။ ဒီလို mind-set မ်ိဳးဟာ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးအဆင့္ အရာထမ္းေတြမွာေတာင္ ရွိေနတာကုိ အံၾသစိတ္ပ်က္ဖြယ္ရာ ေတြ႕ေနရတယ္လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ ဒီအဆင့္ေတြဟာျပည္သူေတြ၊ လုပ္ငန္းရွင္ေတြနဲ႔ မျပတ္ေတြ႕ေနရတဲ့အဆင့္ေတြျဖစ္ေတာ့ တခါတရံမွာ သူတို႔ရဲ႕ လုပ္ရပ္ေတြဟာ ျပင္ပေလာကမွာ ရယ္စရာ၊ ဟားတိုက္စရာ ျဖစ္ေနတာကုိလည္း သူတို႔တစ္ ေတြ မသိၾကေတာ့ သနားစရာေကာင္းတဲ့ လူသားေတြျဖစ္မွန္းမသိ ျဖစ္ေနရပါတယ္။ စဥ္းစားဆင္ ျခင္သုုံးသပ္္ႏုိင္တဲ့ ဥာဏ္စြမ္းဥာဏ္စေတြ အရိပ္သုုံးပါးကိုုနားလည္တဲ႔အသိဥာဏ္ေတြ ဆိတ္သုန္းကုန္ၾကတဲ့ လကၡဏာေတြ ေတြ႕ေနရလို႔ ေတာ္ေတာ္ကုိ စိတ္ပ်က္မိေၾကာင္း ေျပာျပဘူးပါတယ္။

ဒီလို mind-set ရွိရတဲ့သူေတြဟာ အစုိးရ၀န္ထမ္းအဆင့္ေတြမွာသာမက ပုဂၢလိက လုပ္ငန္းေတြမွာ လုပ္ေနၾကတဲ့ ၀န္ထမ္းေတြမွာလည္း ေတြ႕ေနရပါတယ္။ ေမာင္တုိင္ပင္ ဘဏ္ ကုိ ေရာက္လာေတာ့ ပထမဆံုး သတိထားမိတာက ေငြေၾကးနဲ႔ စာရင္းဌာနဟာ ျပည္သူနဲ႔ ထိေတြ႕ဆက္ဆံရတဲ့ဌာနေတြ ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာပါ။ သူတို႔ရဲ႕ office management စနစ္ (သုိ႔မဟုတ္) operation management ကုိ ေလ့လာၾကည့္ပါတယ္။ ဘဏ္ဆိုတာ risk management အရ ကုိယ့္အတြက္ risk ကုိ cover ယူမိရင္ public dealing ျပည္သူနဲ႔ ဆက္ဆံ ေရးကုိ ထိခိုက္သြားႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ရဲ႕ management system ကုိ ေခ်ာေမြ႕သြား ေအာင္ public dealing လည္း မပ်က္ရေအာင္ streamlining ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ သာမန္ saving account တစ္ခု process လုပ္ခ်ိန္ဟာ အရင္ (၁၅)မိနစ္ (၂၀)မိနစ္ၾကာရာကေန (၃-၅) မိနစ္အတြင္း process လုပ္လို႔ရေအာင္ management ကုိ ျပင္ဆင္ဖိုု႔အႀကံၿပဳလိုုက္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဌာနဆိုင္ရာအႀကီးအကဲကုိယ္တိုင္ ကြင္းဆင္းၾကည့္ရႈၿပီး၊ မိမိဌာနရဲ႕ management process လုပ္ငန္းစဥ္မွာ ဘယ္အဆင့္ေတြေၿပာင္းႏိုုင္တယ္၊ ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္တယ္ဆိုတာ စဥ္းစားေတြးေခၚ ၿပီးအေၿပာင္းအလဲလုပ္သင့္ပါတယ္။ တစ္ဖက္ကလည္း လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာက လုပ္ခဲ့တဲ့စီမံခန္႔ခြဲမႈ လုုပ္ငန္းစဥ္ကုိ ဖက္တြယ္ထားခ်င္ေနမယ္ဆိုရင္ လုပ္ငန္း ခြင္ working enviroment ဟာ ေပ်ာ္စရာမေကာင္းႏုိင္ေတာ့ပါ။ ေမာင္တုိင္ပင္ရဲ႕ ဘဏ္မွာ slogan ေလးတစ္ခု ခ်ထားပါတယ္ (တကယ္ေတာ႔ ေမာင္တိုင္ပင္ဟာ slogan ေတြကုိ မုန္းပါတယ္၊ လူေတြ ကုိပညာမတတ္ဘူး၊လူလိုုနားမလယ္ဘူးဆိုုၿပီး insult လုပ္ထားတယ္လို႔ သေဘာထား ပါတယ္။) ဒါေပမဲ့ ဒီ slogan ကုိ အမ်ားျပည္သူေတြ ေတြ႕ႏုိင္တဲ့ေနရာမွာ မထားပါဘူး။ ၀န္ထမ္းေတြဖက္က ၾကည့္ရင္ ျမင္ႏုိင္တဲ့ေနရာမွာပဲ ထားပါ တယ္။ slogan က " လိုခ်င္တာကုိ ေခ်ာေခ်ာေမာေမာ လုပ္ေပးလိုက္ျခင္းျဖင့္ သူ၏ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ ကုိ ကုိယ္ကလည္း ရယူလိုက္ပါ " တဲ့။ ၀န္ထမ္းေတြကုိ ပီတိခံစားတတ္ေအာင္ သတိေပးတဲ့ အေနနဲ႔ ထားခိုင္းတာပါ။ insult လုပ္တယ္လို႔ သေဘာမထားပါ။ ၀န္ထမ္းနဲ႔ ျပည္သူအၿပန္အလွန္ေႏြးေထြးတဲ႔ဆက္ဆံမႈေႀကာင္႔ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ ေတြ အသီးသီးၿဖစ္ေပၚ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားၿပီး၊ လုပ္ငန္းခြင္္ဟာ ေပ်ာ္စရာေကာင္းေအာင္ ဖန္တီးယူတာပါ။

အဲဒီေတာ့ ၀န္ႀကီးဌာနေတြ၊ ဌာနဆိုင္ရာ အဖဲြ႕အစည္းေတြ၊ civil society အဖဲြ႕အစည္း ေတြ၊ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္း အဖဲြ႕အစည္းေတြမွာရွိတဲ့ အႀကီးအကဲေတြကုိ အႀကံျပဳခ်င္ပါတယ္။ (ဆရာလုပ္တာ မဟုတ္ပါ) ဌာန၊ အဖဲြ႕အစည္းေတြရဲ႕ လက္ရွိ office management ကုိ သံုးသပ္ ၾကည့္ပါ။ process လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ေလ့လာပါ။ security, risk ေတြရွိ ရွိေကာင္းရွိႏိုုင္ရင္ေတာင္ အေကာင္း ဆံုးလုုပ္ငန္းအဆင့္ေတြနဲ႔ ဘယ္လိုေက်ာ္လႊားလုပ္ကုိင္ႏုိင္တယ္ဆိုတာ လက္ေတြ႕လုပ္ကုိင္ၾကည့္ပါ။ စမ္းသပ္ႀကည္႔ပါ။ ေမာင္တုိင္ပင္ အေသခ်ာဆံုးတစ္ခုကိုေတာ့ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ ဒီကေန႔ ဌာနတုိင္း၊ အဖြဲ႕ အစည္းတိုင္းလိုလို အသံုးျပဳေနၾကတဲ့ office management ေတြဟာ ေဟာင္းႏြမ္းေဆြးေျမ႕ေန တာ မ်ားပါတယ္။ ဒီကေန အေျခအေနနဲ႔ ကုိက္ညီေအာင္ ျပင္ၾကပါ။

ေမာင္တုိင္ပင္ ေနာက္ဆံုးလုပ္ခဲ့တဲ့ အစုိးရဌာနမွာ day to day management ကုိ ျပင္ခဲ့တံုးက ႀကီးမားေသာ အရွိန္အဟုန္နဲ႔ ဆန္႔က်င္မႈကုိ ႀကံဳခဲ့ရဘူးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တျဖည္းျဖည္း စိတ္ရွည္ရွည္ထားေျပာင္းလဲႏုိင္ခဲ့ေတာ့ အစုိးရဌာနေတြထဲမွာ top management အေနနဲ႔ စံထားခံရပါတယ္။ ဒီကေန႔ထိ အဲဒိဌာနဟာ သမားရိုးက် office management ကေန ထြက္လာၿပီး၊ ႏုိင္ငံတကာစံခ်ိန္နီးပါးေလာက္္ေတာ့ ရွိေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေမာင္တုိင္ပင္ ေၿပာလိုုတာကေတာ့ေစာနကေျပာခဲ့တဲ့ထူးဆန္းတဲ႔လူ႔သဘာ၀အေၾကာင္းအရာတစ္ခုလိုုအေဟာင္းအေဆြးကိုုသံေယာဇဥ္ၿဖစ္မေနသင္႔ေတာ႔ပါ။ ေဟာင္းႏြမ္းေဆြးေၿမ႔ေနတဲ႔ office management ေတြ မွာပဲတ၀ဲလည္းၿဖစ္မေနသင္႔ပဲ အသစ္အသစ္ေသာ office management ေတြျပင္ဆင္ေၿပာင္းလဲက်င္သုုံးႀကဖိုု႔အခ်ိန္ေရာက္ေနၿပီဆိုုတာကိုုသတိမၿပဳမိႀကတာလားမသိႏိုုင္ေတာ႔ပါ။

Monday, January 16, 2012

ရုုံးစီမံခန္႔ခြဲမႈစနစ္(office management system)


ႏိုုင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ၿပဳၿပင္ေရးမွာ၀န္ႀကီးဌာနမ်ားနဲ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအႀကားေကာင္းမြန္ေသာအုုပ္ခ်ဳပ္မႈ (good governance) ၿဖစ္ေပၚလာေရးအတြက္္ ရုုံးစီမံခန္႔ခြဲမႈ (office management ) ကိုု ေခတ္မီတိုုးတက္
ေအာင္ေၿပာင္းလဲသင္႔ေႀကာင္း ေၿပာခဲ႔ၿပီးပါၿပီ။ ဒီကေန႔လူေၿပာသူေၿပာမ်ား ေရပန္းစားေနတဲ႔ one stop service OSS လိုုမ်ဳိးေပၚေပါက္လာဖိုု႔ကိုု ယခင္အစိုုးရ လက္ထက္မွာကတည္းကႀကိဳးစားခဲ႔ေပမဲ႔ ပီပီၿပင္ၿပင္
ေဆာင္ရြက္ ႏုုိင္ခဲ႔ ၿခင္းမရွိႀကေသးပါ။ ၁၀၅ မိုုင္ကုုန္သြယ္ေရးဇုုန္ဆိုုရင္အရင္အစိုုးရလက္ထက္ကတည္းက
OSS စနစ္ကိုုသုုံးပါတယ္။Good Governance Practice GGP ၿဖစ္လာလိမ္႔မယ္၊ တိုုးတက္မႈေတြၿဖစ္ေပၚလာ
လိမ္႔မယ္လိုု႔ ကိုုေမ ွ်ာ္လင္႔ထားေပးမဲ႔ အားမရဘူး။ဘာေတြၿဖစ္ေနသလဲဆိုုတာအားလုုံးအသိပါ။အခုုအထူး
စီးပြားေရးဇုုန္ေတြမွာOSSက်င္႔သုုံးမယ္လိုု႔သိရပါတယ္။ဒါေပမဲ႔ ဒီတခါဆက္ဆံရမဲ႔သူေတြကႏိုုင္ငံၿခားသား
investors ေတြၿဖစ္တဲ႔အတြက္ပီပီၿပင္ၿပင္ၿဖစ္ေအာင္လုုပ္ဖိုု႔လိုုပါမယ္။

ရုုံးတြင္းစီမံအုုပ္ခ်ဳပ္မႈဗ်ဴရုုိကေရစီ ပုုံစံအရ ရုုံးတစ္ရုုံးမွာအလုုပ္တစ္ခုုၿပီးေၿမာက္ဖိုု႔ရာမွာcase တည္ေဆာက္
ႀကရပါတယ္။ case ကို စာေရးသိုု႔မဟုုတ္အငယ္တန္းအရာရွိ ကတည္ေဆာက္ၿပီး အဆင္႔ဆင္႔တင္ၿပ ႀကရပါတယ္။ အခ်ဳိ႔ေသာဌာနေတြက dispatch လိုု႔ေခၚေနတဲ႔စာေပးစာယူဌာန ေတြ ဟာအားေကာင္း
ပါတယ္။စနစ္တက်ရွိပါတယ္။ caseတစ္ခုု၀င္လာရင္ထိပ္ဆုုံးကပုုဂၢိဳလ္ ဆီအရင္၀င္လာေလ႔ရွိ ၿပီး မွေအာက္ကိုုၿပန္ခ်ေပး တဲ႔ အခါ ေအာက္က case တည္ေဆာက္ၿပီးၿပန္တင္ၿပအဆုုံးအၿဖတ္ရယူပါတယ္။
၀င္လာတဲ႔ case ကရွင္းရွင္းလင္းလင္းရွိရင္ သိုု႔မဟုုတ္အေရးႀကီးရင္ အဆုုံးအၿဖတ္ကတခါတည္းပါ လာတတ္ပါတယ္။ တခါတရံ လုုပ္ငန္းသေဘာသဘာ၀ အရ ဟိုုးထိပ္ဆုုံး ထိပ္ ဆုုံးကပုုဂၢိလ္--
အထိအဆုုံးအၿဖတ္ရယူရပါတယ္။ ႀကိဳးနီစနစ္မ်ားတဲ႔ဌာနဆိုုရင္ အရင္ကေတာ႔ ၀န္ႀကီးအဆင္႔အထိ ရံဖန္ရံခါ ထိပ္ဆုုံး ကပုုဂၢိဳလ္အထိ တင္ၿပႀကရပါတယ္။ အခ်ဳိ႔ ဌာနမွာေတာ႔ေနစဥ္လိုုလိုပါမစ္ေပး
တာေတြ၊လိုုင္စင္၊ခြင္႔ၿပဳခ်က္ကိုု renew လုုပ္တာေတြ၊ ေထာက္ခံစာေပးတာေတြ သတ္မွတ္ထားတဲ႔ပုုံ
စံေတြနဲ႔လုုပ္ရပါတယ္။ အခ်ဳိ႔ဌာနေတြက on line နဲ႔ေလ ွ်ာက္လိုု႔ရေအာင္ လုုပ္ေပးထားပါတယ္။
သိုု႔ေသာ္ဌာနတစ္ခုုဆိုုရင္ server ပ်က္ေနလိုု႔ ေငြသြငး္ခ်လံနဲ႔ ခြင႔္ၿပဳတာ ရက္အတန္ႀကာေနၿပီ။ ဒါကိုုသက္ဆိုုင္ရာေအာက္ေၿခ၀န္ထမ္း က ခြင္ ဖန္တီး ၿပီးေငြေတာင္း လိုု႔ ကာယကံရွင္ ကအင္တာနက္မွာ ေအာ္ လိုုက္တာဟိုုးေလးတေက်ာ္ၿဖစ္သြားပါတယ္။
အဲဒီလိုုမ်ဳိးဆိုရင္ေတာ႔ေအာက္ေၿခကိုုဘယ္အတိုုင္းအတာအထိလုုပ္ပိုုင္ခြင္႔ေပးထားတယ္ဆိုုရင္လုုပ္ရကိုုင္
ရေကာင္းပါတယ္။ၿမန္မာ ႏိုုင္ငံမွာလာဘ္ေပးလာဘ္ယူကိစၥကိုုတားဆီးကာကြယ္လိုုတာ ေႀကာင္႔ ၿဖစ္ေစ၊
လုုပ္ငန္းၿမန္ဆန္ေအာင္ၿဖစ္ေစ၊ဌာနေပါင္းစုုံပါ၀င္ၿပီးလုုပ္ငန္းေတြကိုုေဆာင္ရြက္ခိုုင္းတဲ႔အေလ႔အထရွိပါတယ္။
ဒီအခါမွာဌာနေပါင္းစုုံနဲ႔ ဆက္ဆံရေတာ႔လုုပ္ငန္းလာလုုပ္သူၿပည္သူအဖိုု႔ အခက္အခဲေတြႀကဳံ၊စိတ္ညစ္
လာေရာ၊ဘာမွမစဥ္းစားေတာ႔ဘူး၊ေဆးခါးႀကီးသုုံး လာဘ္ေပးလာဘ္ယူနဲ႔ ပဲေက်ာ္လႊားႀကပါတယ္။ဌာနတစ္
ခုုကreform လုုပ္လိုုက္တဲ႔ကိစၥမွာ ဌာနခ်င္း coordination မရွိတာေႀကာင္႔ထင္တယ္။အၿခားဌာနကေၿပာင္း
လဲလိုုက္တာကိုုမသိသလိုုပဲအရင္အတိုုင္းပဲလုုပ္ေနႀကတာေတြ႔ရပါတယ္။ဆိုုလုုိခ်င္တာကဌာနတစ္ခုုႏွင္႔တစ္ခုု
coordination မွာ အားနည္းေနတာကိုုေၿပာခ်င္တာပါ။ဥပမာ ႏုုိင္ငံၿခားမွာသြားအလုုပ္လုုပ္သူေတြကိုု ၁-၀၁-၂၀၁၂ ကစၿပီးအခြန္မေကာက္ေတာ႔ဘူးလိုေက်ညာခဲ႔ပါတယ္။ၿမန္မာႏိုုင္ငံကိုုခြင္႔ နဲ႔ ၿပန္လာသူေတြအ
ဖိုု႔အဲဒီရက္မတိုုင္ခင္အခြန္ကင္းရွင္းေႀကာင္းသံရုုံးကေထာက္ခံစာ လိုု မလိုုအသိေပးဖိုု႔ လိုုတယ္။ေလဆိပ္
immigration ေရာက္မွလိုုတယ္ဆိုုရင္စဥ္းစားႀကည္႔ပါ။ ေနာက္တစ္ခုုက ႏိုုင္ငံေတာ္သမၼတႀကီးကေတာင္ၿပည္ပမွာ ေရာက္ေနသူေတြၿပန္ လာဖိုု႔ဖိတ္ေခၚေနခ်ိန္မွာ ကိုုယ္႔ၿမန္မာႏိုုင္ငံ ကိုု ခဏၿပန္လာသူေတြကိုု အလုုပ္ကခြင္႔စာ ဘာလိုု႔ေတာင္းေနသလဲဗ်ာ။ၿမန္မာ ႏုုိင္ငံသား
ေတြပဲမဟုုတ္လား။ valid passport ရွိရင္ၿပီးတာပဲမဟုုတ္လား၊ ၿမန္မာ ႏိုုင္ငံမွာ ေနသူေတြႏိုုင္ငံၿခားသြား
လည္ၿပီး အိမ္ကိုုၿပန္လာႀကသူေတြလိုုသေဘာထားလိုု႔ မရဘူးလား။ ေမာင္တိုုင္ပင္ထင္ပါတယ္၊ဒါေတြအား
လုုံးဟာ စီမံခန္ခြဲမႈ စနစ္ေတြပါပဲ။ ေနာက္တစ္ခုု D Formလုုပ္ရတဲ႔ကိစၥပါ။ဒါလိုုေနေသးသလား၊သုုံးသပ္
ႀကည္႔သင္႔ပါတယ္။ ေမာင္တိုုင္ပင္ေရးေနရတာက အၿပင္ေလာက မွာ ေၿပာေနႀကလိုု႔ ၿပည္သူတစ္ေယာက္
အေနနဲ႔ ၿပည္သူေတြခံစားေနတာကိုုေဖၚထုုတ္ေရးတာၿဖစ္ပါတယ္။ ဌာနေတြကိုေထာက္ၿပေၿပာဆိုုေနတာ
မဟုုတ္ေႀကာင္းပါ။
ဒီေနရာမွာ ေမာင္တိုုင္ပင္ေၿပာခ်င္တာက လုုပ္ငန္းအတိမ္အနက္အရဘယ္အဆင႔္ထိ တက္သင္႔သလဲဆိုု
တာလုုပ္ငန္းကြ်မ္းက်င္သူ ညႊန္ႀကားေရးမႈးခ်ဳပ္ ၿဖစ္ေစ၊ ဦးေဆာင္ညြန္ႀကားေရးမႈးၿဖစ္ေစ နားလည္ရမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ အခုႏိုုင္ငံေတာ္မွာ ဒီမိုုကေရစီအုုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္စေနခ်ိန္ၿဖစ္ေတာ႔ ၀န္ႀကီး၊ဒုုတိယ၀န္ႀကီးဆိုုတာ
၀န္ႀကီးဌာနရဲ႔ မူ၀ါဒ ကိုုပဲကိုုင္စြဲထားရမွာပါ။ ေန႔စဥ္ စီမံအုုပ္ခ်ဳပ္မႈ (day to day mangement) မွာညႊန္ခ်ဳပ္နဲ႔ ဦးေဆာင္ညႊန္ႀကားေရးမႈး ေတြကပဲဆုုံးၿဖတ္အုုပ္ခ်ဳပ္ရမွာၿဖစ္ပါတယ္။အဆုုံးအၿဖတ္ကေအာက္
အထိဆင္းလာၿပီးလုုပ္ငန္းၿပီးေၿမာက္တယ္၊မၿပီးေၿမာက္ဆိုုတာကိုုကာယကံရွင္ပုုဂၢိဳလ္ကိုုၿဖစ္ေစ၊အဖြဲ႔အစည္းကိုုၿဖစ္ေစအသိေပးရပါတယ္။ အရင္ပါလီမန္ေခတ္ ဖြဲ႔စည္းပုုံအရ ၀န္ႀကီးဌာနတိုုင္းမွာ အၿမဲတန္းတြင္း၀န္( PermanentSecretary)တစ္ဦး
စီရွိတယ္။ သူက၀န္ႀကီးဌာနလုုပ္ငန္းနဲ႔ပတ္သက္လာရင္အကြ်မ္းက်င္ဆုုံးအရာထမ္းပဲ။ဒါကအဂၤလိပ္အစိုုးရ
ရဲ႔စီမံအုုပ္ခ်ဳပ္မႈပုုံစံ-----ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ နဲ႔ မဆလ ႀကား စနစ္သစ္အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးအမွတ္ ၂ရဆိုုၿပီးၿပ
ဌါန္းသတ္မွတ္လာတယ္။ညႊန္ႀကားေရးမႈးခ်ဳပ္တိုု႔ ဦးေဆာင္ညႊန္ႀကားေရးမႈးတိုု႔စတဲ႔အေခၚအေ၀ၚေတြဟာအဲဒီ
စာအုုပ္ကိုုအေၿခခံေပၚလာတာပဲ။

ေနာက္ပိုုင္းစစ္အုုပ္ခ်ဳပ္ေရနဲ႔ တိုုင္းၿပည္ကိုုအုုပ္ခ်ဳပ္လာေတာ႔ အရပ္ဖက္ဌာနေတြကအုုပ္ခ်ဳပ္ေရးဟာ တပ္ပုုံစံလိုုလုုိ၊ စနစ္သစ္စီမံအုုပ္ခ်ဳပ္မႈအမွတ္ ၂၇ ပုုံစံလိုုလိုုနဲ႔ ဟိုုမေရာက္ဒီမေရာက္ၿဖစ္ကုုန္တဲ႔အၿပင္
စစ္အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆိုုေတာ႔တေသြးတသံအမိန္႔ နဲ႔ ၿဖစ္လာတာေနာက္ဆုုံးရုုံးလုုပ္ငန္းအခ်ဳိ႔ကိုုႏွုုတ္မိန္႔နဲ႔လုုပ္ရ
တဲ႔အထိေရာက္ခဲ႔ပါတယ္။ ဒီမိုုကေရစီအစိုုးရလက္ထက္ေရာက္တဲ႔တိုုင္ေအာင္ႏွုုတ္မိန္႔နဲ႔ခိုုင္းတာေတြရွိေနဆဲ
ၿဖစ္ပါတယ္။အရပ္ဖက္အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွာတပ္အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးပုုံစံနဲ႔ သြတ္သြင္းလုုပ္၍သင္႔ေလ်ာ္မလား ?တပ္က
စီမံအုုပ္ခ်ဳပ္မႈကလက္ေအာက္ငယ္သားကိုုအမိန္႔နာခံတတ္ေအာင္စီမံအုုပ္ခ်ဳပ္တာပါ။ personal
managementၿဖစ္ပါတယ္။ဆြန္ဇူးဆိုုတဲ႔တရုုတ္စစ္သူႀကီး ရဲ႔ စီမံအုုပ္ခ်ဳပ္မႈ ပုုံစံကိုု စီးပြားေရးမွာသြတ္သြင္း
ခဲ႔တာကိုုဘာေၿပာမလဲလိုု႔ေစာဒကတက္ ႏိုုင္ပါတယ္။ဒါေပမဲ႔ ေမာင္တိုုင္ပင္ထင္တယ္၊ ဗ်ဴဟာ၊မဟာဗ်ဴဟာ အပိုုင္းကိုုပဲယူတာၿဖစ္ပါ လိမ္႔မယ္။ အရပ္ဖက္ ကရဲတိုု႔၊ အက်ဥ္းဦးစီး တို႔ မွာေတာ႔ personal management ပါ ပါတယ္။ကုုန္သြယ္ေရးတိုု႔၊ စီးပြားေရးတိုု႔ မွာ ေတာ႔ business management ကအဓိက ပဲ ထင္ပါတယ္။
အရင္တုုံးက၀န္ႀကီးဌာနတခ်ိဳ႔မွာ လက္စြဲ (manual )ေတြရွိပါတယ္။တေလာကဂ်ာနယ္ထဲမွာ ဖတ္ လိုုက္ရတယ္။အက်ဥ္းေထာင္ေတြကိုုလက္ရွိအေၿခအေနကေနပိုုေကာင္းေအာင္ၿပဳၿပင္တဲ႔အခါ ၿမန္မာႏိုုင္ငံအက်ဥ္းဌာနလက္စြဲ (prison manual) ကိုုမွီၿငမ္းကိုုးကားတယ္တဲ႔။အရင္တုုံးကေတာ႔ႏွဳတ္မိန္႔
နဲ႔ပဲစီမံအုုပ္ခ်ဳပ္တယ္နဲ႔တူတယ္။တယ္၊ဒါကလည္းႀကက္ေၿခနီတိုု႔ လူ႔အခြင္႔အေရးအဖြဲ႔အစည္းေတြက
၀င္လာေတာ႔ဒီလိုု manual ေတြဟာအသုုံး၀င္လာတတ္ပါတယ္။ဒီေနရာမွာစကားစပ္မိလိုု႔
ေဆြးေႏြးရရင္ႏုုိင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ prison ဆိုုတဲ႔စကားလုုံးေတာင္မ သုုံးႀကေတာ႔ပဲ correction centre လိုု႔ေၿပာင္းလဲသုုံးေနႀကေႀကာင္းသိရပါတယ္။ဒီမိုုကေရစီအစိုုးရလက္ထက္မွာ ဥပေဒ၊အက္၊
လုုပ္ထုုံးလုုပ္နည္း၊စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြဟာအသက္၀င္ပါတယ္။ဒါေႀကာင္႔လည္းဥပေဒ၊နည္းဥပေဒ၊အက္၊စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း၊ လုုပ္ထုုံးလုုပ္နည္းေတြ ေရးဆြဲၿပဳစုုေဆြးေႏြး ၿပဌါန္းသတ္မွတ္ ႏုုိင္တဲ႔လႊတ္ေတာ္ ၂ ရပ္ေပၚ လာတာပဲေလ။ အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကိုုကိုုင္စြဲထားတဲ႔အစိုုးရအဖြဲ႔ နဲ႔ ၀န္ႀကီးဌာနေတြ၊ဌာနဆိုုင္ရာေတြကေတာ႔ ၿပဌန္းသတ္မွတ္ထားတဲ႔စည္းမ်ဥ္းေတြအတိုုင္းစီမံအုုပ္ခ်ဳပ္လုုပ္ကိုုင္ဖိုု႔တာ၀န္ရွိပါတယ္။
ဌာနတစ္ခုုကိုုကိစၥရွိလိုု႔ၿဖစ္ေစေထာက္ခံစာလိုုလ႔ိုုၿဖစ္ေစသြားခ်င္ရင္ ၿပည္သူေတြက know-how ကိုုသိ
ေအာင္လုုပ္ဖိုု႔မႀကိဳးစားႀကေတာ႔ဘူး၊ know-who ကိုုပဲႀကိဳးစားႀကေတာ႔တယ္လိုု႔ေၿပာစမွတ္ရွိေနတယ္။ ဌာနထဲမွာအေရးပါသူဘယ္သူနဲ႔သိလဲက ပိုုအေရးႀကီးတယ္။တိုုက္ရုုိက္မသိရင္ေတာင္တစ္ဆင္႔ၿပီးမွ တဆင္႔ အသိရွာသြားႀကရတယ္။ သြားရင္လည္းလက္ေဆာင္ေလးတစ္ခုုခုုယူသြားႀကေတာ႔လာဘ္ေပးလာဘ္ယူဆိုု
တာအဲဒီကစၿပီးအေၿခခံတာပဲ။

အဲဒီမွာ“ပြဲစား“ဆိုုတဲ႔ႀကားခံလူတန္းစားေပၚလာတာနဲ႔တူတယ္။ဒါဘာၿဖစ္ေနသလဲဆိုုရင္ဌာနေတြအေနနဲ႔ဌာန
ရဲ႔လုုပ္ငန္းေတြဘယ္လုုိလုုပ္သလဲဆိုုတာၿပည္သူေတြသိေအာင္အသိေပးဖိုု႔ပ်က္ကြက္ေနႀကလိုု႔ပဲၿဖစ္တယ္။
စဥ္းစားရန္ပ်က္ကြက္ၿခင္း၊လုုပ္ရန္ပ်က္ကြက္ၿခင္း တိုု႔ေႀကာင္႔သက္ဆိုုင္ရာလူႀကီးေတြမွာ တာ၀န္ရွိတယ္
လိုု႔ေမာင္တိုုင္ပင္ကိုုလူႀကီးတစ္ဦးကေၿပာဘူးပါတယ္။ case တစ္ ခုုဟာစားပြဲေပါင္းမ်ားစြာကိုု ၿဖတ္ၿပီးမွ အဆုုံးအၿဖတ္ေပးသူလက္ထဲေရာက္သြားကာအဆုုံးအၿဖတ္ရၿပီးတဲ႔ေနာက္စားပြဲေပါင္းမ်ားစြာကိုုၿပန္ၿဖတ္ဆင္း
လာရတယ္ဆိုုေတာ႔ လုုပ္နည္းစနစ္ဟာဘယ္ေလာက္ေတာင္ခြ်တ္ေခ်ာ္ေနသလဲဆိုုတာ--- စဥ္းစား
သာႀကည္႔ပါေတာ႔။ ၀န္ႀကီးဌာနတစ္ခုုမွာ၀န္ႀကီးကိုုယ္တိုုင္လုုပ္ငန္းတစ္ခုုနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးprocess
လုုပ္ပုုံကုုိေလ႔လာသုုံးသပ္ ကာဘယ္အဆင္႔ကိုုၿဖဳတ္၊ဘယ္အဆင္႔ကိုုတိုုက္ရုုိက္ၿဖတ္ဆိုုၿပီးသက္ဆိုုင္
သူေတြအားလုုံးေခၚ one stop service oss သေဘာလိုုမ်ဳိးလုုပ္ခိုုင္းလိုုက္တာအရင္၇ရက္ကေန၁၀ရက္
ေလာက္ႀကာတဲ႔အလုုပ္တစ္ခုုဟာ၃နာရီေလာက္နဲ႔ၿပီးသြားတယ္တဲ႔။ဒါ၀န္ႀကီးကိုုယ္တိုုင္ဆင္းလုုပ္စရာလား ? တာ၀န္ရွိသူေတြဘာလုုပ္ေနလဲ၊ဒီလိုုေမးခြန္းေတြေမးရေတာ႔ မလိုုၿဖစ္ေနၿပီ။
ၿမန္မာႏုုိင္ငံမွာၿပည္သူေတြ အမ်ားစုုကေတာ႔ ငါ လိုုခ်င္လိုု႔သြားတာ၊ငါဘာၿဖစ္ၿဖစ္သည္းခံရမွာပဲဆိုုတဲ႔ စိတ္ထားနဲ႔၀န္ႀကီးဌာနအသီးသီး ကိုုသြားတဲ႔အခါ ဒီလိုုသေဘာထားႀကပါတယ္။ လာဘ္လည္းမယူ၊ လာတဲ႔
ရည္ရြယ္ခ်က္ၿပည္႔ေအာင္ၿပံဳးၿပံဳးရႊင္ခ်ိဳခ်ဳိသာသာ နဲ႔ လုုပ္ေပးလိုုက္တဲ႔အခါ ၿပည္သူတစ္ဦး အဖိုု႔ ႀကည္ႏွဳးတဲ႔
ပီတိကိုုခံစားလိုုက္ရပါတယ္။သူတိုု႔ႀကည္ႏွဳးခံစားရတာေတြနဲ႔ တင္အားမရတဲ႔ အခ်ိဳ႔ၿပည္သူကေတာ႔ေပထက္
အကၡရာတင္ၿပီးဂ်ာနယ္ေတြပိုု႔ ၿပီး အၿခားၿပည္သူေတြပါ မ ွ်ေ၀ခံစားေစတတ္ပါတယ္။
ေမာင္တိုုင္ပင္ဘဏ္မွာလက္ေတြ႔ႀကံဳခဲ႔ဘူးပါတယ္။ဘဏ္ေငြစုုစာအုုပ္ေပ်ာက္သြားတဲ႔ customer တစ္ေယာက္ပါ။ၿဖစ္ခ်င္ေတာ႔ အစိုုးရဘဏ္ကစာအုုပ္ပါတၿပိဳင္တည္းေပ်ာက္သြားတာ။သူ႔ခမ်ာ ၂ ဘဏ္ကိုုဆက္ဆံလုုပ္ကိုု္င္ရတာၿဖစ္ေတာ႔ေမာင္တိုုင္ပင္ဘဏ္မွာဒီလိုုေပ်ာက္ရင္ဘာလုုပ္ရမလဲဆိုုတာ လုုပ္ငန္းစနစ္က ရွိေတာ႔ တာ၀န္ရွိသူခေလးမေလးကရွင္းၿပလိုုက္ေရာ၊သူလည္းခေလးမေလးေၿပာတဲ႔ အတိုုင္းလိုုက္လုုပ္ၿပီးၿပန္လာေတာ႔ ၁၅ မိနစ္ပဲႀကာတယ္။ဘဏ္စာအုုပ္အသစ္ကရသြားေရာ။ တၿခားဘဏ္မွာ (၁)လ ႀကာမွာ ၿပန္လာလိုု႔ ခ်ိန္း လိုုက္တယ္တဲ႔။ သူက ဘဏ္ကိုုေၿပာတာမဟုုတ္ဘူး။ ဂ်ာနယ္ထဲမွာ ေရးလိုုက္တာကို ဖတ္ရလိုု႔ုသိရတာ။ခေလးမေလးေခၚေမးေတာ႔သူလည္း ဘယ္သူကိုု လုုပ္ေပးလိုုက္ရလဲဆိုုတာေတာ္ေတာ္စဥ္းစားယူရတယ္။ဒါနဲ႔ခေလးမေလး ကိုု၀န္ေဆာင္မႈေကာင္းေကာင္းနဲ႔ လုုပ္ႏိုုင္လိုု႔ ဆုုခ် လိုုက္ရတယ္။လုုပ္ငန္းခြင္မွာၿပည္သူအမ်ားနဲ႔ဆက္ဆံလုုပ္ကိုုင္ရတာဆိုုေတာ႔ဒီလိုု
ခ်ီးက်ဴးခံရတာေတြမကပါဘူး။ ၀န္ေဆာင္မႈ
မေကာင္းလိုု႔ဆိုု ၿပီးလာတိုုင္တာေတြ ေမာင္တိုုင္ပင္အမ်ားႀကီးႀကဳံေတြ႔ခဲ႔ဘူးပါတယ္။အဲေတာ႔သက္ဆိုုင္သူ
ကိုုေခၚ --- ၿပင္စရာရွိတာကိုုခ်က္ခ်င္းၿပင္ခိုုင္းရပါတယ္။စနစ္မေကာင္းတာကိုုလာတိုုင္လိုု႔ေတာ္ေသးရဲ႔--လူပုုဂၢိဳလ္၀န္ေဆာင္မႈမေကာင္းလိုု႔လာတိုုင္ရင္တကယ္ေခါင္းကိုုက္စရာပါ။

ဒါေႀကာင္႔ဌာနတစ္ခုုေကာင္းဖိုု႔imageေကာင္းဖိုု႔ဆိုုတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနတဲ႔၀န္ထမ္းေတြရဲ႔လုုပ္ရပ္ေတြတင္မကပါဘူး၊တာ၀န္
ရွိသူေတြအေနနဲ႔မိမိ ဌာန စီမံခန္႔ခြဲမႈစနစ္အပိုုင္းမွာ ဘာေတြၿပင္ရင္ ေကာင္းမယ္ ဆိုုတာ
အၿမဲစဥ္းစားလုုပ္ကိုုင္ေနဖိုု႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ အေရးႀကီးတာကၿပည္သူလူထုုနဲ႔ထိေတြ႔ဆက္ဆံေနရတဲ႔ ၀န္ႀကီးဌာန ေတြမွာလုုပ္ငန္းစီမံခန္႔ခြဲပုုံစနစ္ management system ဟာအေရးႀကီးပါတယ္။ တိုုးတက္တဲ႔ႏိုုင္ငံေတြမွာ လက္ကမ္းစာေစာင္ေတြ၊အင္တာနက္ on line ကေနၿပည္သူကိုုအသိ
ေပးပါတယ္။ public relation office/desk ေတြထားၿပီးလုုပ္ငန္းလာေဆာင္ရြက္တဲ႔အခါမွာ
ေခ်ာေမြ႔ေနေအာင္လုုပ္ေပးထားပါတယ္။ ခ်ိဳခ်ဥ္ေလးေတြက အစထားေပးပါတယ္။ၿမန္မာႏိုုင္ငံက
ပုုဂၢလိကဘဏ္အခ်ိဳ႔မွာဒီ လိုုစီစဥ္မႈေလးေတြေဆာင္ရြက္ေပးထားပါတယ္။ေအာက္ေၿခကေနစၿပီး
အလယ္အလတ္၀န္ထမ္းေလာက္ထိ လူမႈဆက္ဆံေရးမွာ အေနအထိုုင္အေၿပာအဆိုု
ကအစေလ႔က်င္႔ေပးထားပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ထိုုင္းလူမ်ဳိးေတြကအာဆီယံႏိုုင္ငံေတြထဲမွာ ပိုုၿပီး ေရွ႔ေရာက္ ေနတယ္ လိုု႔ ဆိုု ခ်င္ပါတယ္။ဒီကေန႔ အစိုုးရဌာန တစ္ခုုခုုကိုု know -who မလုုပ္ပဲသြားႀကည္႔ပါ။ အေပါက္၀မွာေယာင္လည္လည္နဲ႔ဘယ္သူ႔ေမးရမွန္းမ သိၿဖစ္ေနပါ လိမ္႔မယ္။ သေဘာေကာင္းကူညီခ်င္တဲ႔စိတ္ရွိတဲ႔ ၀န္ထမ္းနဲ႔ေတြ႔ရင္ေတာ႔ ကိုုယ္ေတြ႔ ခ်င္တဲ႔သူ၊ ကိုုယ္လုုပ္ ခ်င္တာ
ကိုုလုုပ္ေပးမဲ႔ စားပြဲေရွ႔ ကိုုေတာ႔ ေရာက္သြားပါ လိမ္႔မယ္။

အဲဒီမွာစေတာ႔တာပါပဲ။ တစ္ေခါက္ထဲနဲ႔ ၿပီး ခ်င္မွ ၿပီးပါမယ္။အမ်ားနဲ႔ဆက္ဆံရတဲ႔ပတ္စ္ပိုု႔ရုုံးကေတာ႔စနစ္က်
လာပါၿပီ။၀မ္းသာစရာေကာင္းပါတယ္။ လုုံၿခဳံေရးကိုု လည္းတစ္ဖက္ကလုုပ္ေနရေတာ႔ ဒါကိုု လည္း လိုုခ်င္
လိုု႔ သြားတဲ႔ ၿပည္သူ ကနားလည္ေပး ဖိုု႔ လိုုပါတယ္။တခါတရံရုုံးေတြမွာ လာဘ္ေတြဘာေတြေတာ႔မစားဘူး၊ အာဏာ ပါ၀ါၿပခ်င္သူေတြလည္းရွိတတ္ပါတယ္။ ေမာင္တိုုင္ပင္သိတဲ႔ ရုုံးတစ္ရုုံးကဆိုုရင္ အာဏာပါ၀ါၿပခ်င္
တဲ႔ အရာရွိ တစ္ေယာက္ရွိတယ္။ဆက္ဆံေရးအဆင္ေခ်ာေအာင္လက္ေဆာင္ပ႑ာေပး လိုု႔ ကလည္း မရ--
အေကာခံရမယ္။ လိုုခ်င္လိုု႔ လာတဲ႔သူေတြကိုုအလိုုလိုု မ်က္မုုန္းက်ိဳးေနတာ။မဟုုတ္တာလုုပ္တဲ႔ေကာင္
ေတြလိုု႔ ၿမင္တာ--သူနဲ႔မလႊဲသာ လိုု႔္ဆက္ဆံေနသူေတြအဖိုု႔ေတာ္ေတာ႔ ကိုုရြံ႔ရွာေနၿပီ။ဒါမ်ဳိးႀကေတာ႔
အထက္လူႀကီး ကအတြင္းစကားအၿပင္စကားနားေထာင္ၿပီး ဒီလိုုလူမ်ဳိး ကိုု လူအမ်ားနဲ႔မေတြ႔ ရတဲ႔ေနရာမွာထား ရမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ ေမာင္တိုုင္ပင္ေၿပာလိုုတာကဌာနေတြဟာမိမိတိုု႔ဌာနေတြရဲ႔ ရုုံးလုုပ္ငန္းလုုပ္နည္းစနစ္ ေတြကိုု
ၿပန္လည္သုုံးသပ္သင္႔ပါတယ္။ အခ်ိန္အတိုုဆုုံးနဲ႔ဘယ္လိုုလုုပ္ေပးႏိုုင္သလဲဆိုုတာ စီစဥ္ႀကည္႔ၿပီး၀န္
ထမ္းေတြလည္းပါ၀င္လုုပ္ကိုုင္လာေအာင္ပထမေၿပာဆိုုစည္းရုုံးႀကည္႔လိုု႔မွ မရရင္ေနရာ
ကေၿပာင္းေရႊ႔ဖယ္ရွားသင္႔ပါတယ္။အတည္ၿပဳထားတဲ႔ စနစ္ကိုု နည္းလမ္းမ်ဳိးစုုံအသုုံးၿပဳၿပီး
ၿပည္သူလူထုုသိေအာင္လုုပ္ပါ။ မိမိရုုံးလုုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ေပးတာကိုု သိသာထင္သာၿမင္ေစတာဟာ official secret act ကိုုခ်ဳိးေဖါက္ၿခင္းမဟုုတ္ပါ။