ၿပည္သူေတြ ကတိုင္းၿပည္မွာလုပ္ႏိုင္ကိုင္ႏိုင္မဲ႔သူေတြ ကို ေရြးခ်ယ္တင္ေၿမွာက္လိုက္ ပါၿပီ။ ၿမန္မာေရြးေကာက္ ပြဲလြန္ ကာလ အစိုးရသစ္သည္ ပြင္႔ လင္းလြတ္လပ္ေသာ check and balance ရွိေသာေစ်းကြက္စီးပြားေရး စနစ္ကို အေကာင္အထည္ေဖၚၾကလိမ္႔မည္ ယုံၾကည္ေနၾကပါတယ္။ စာေရးသူဟာ ကုန္သြယ္ေရးနယ္ပယ္မွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာက်င္လည္လုပ္ကိုင္ခဲ႔ဘူးတာေၾကာင္႔ စီးပြားေရးမွာအေရးပါလွတဲ႔ ကုန္သြယ္မႈလုပ္ငန္း အေၿခ အေနကို တီးမိေခါက္မိအနည္းငယ္ရွိပါတယ္။ စာနယ္ဇင္းေတြမွာ ကုန္သြယ္မႈလုပ္ငန္းအေၾကာင္းေတြ ေရးသား ေဖၚၿပလာရင္လည္း စိတ္ပါ၀င္စားစြာေလ႔လာဖတ္ရႈခဲ႔တာေၾကာင္႔ အမ်ားရဲ႔လိုလားခ်က္ေတြဟာ ဘာေတြလဲ ဆိုတာ သေဘာေပါက္နားလည္ေနပါတယ္။ ၿပည္သူေတြဘာၿဖစ္ခ်င္လဲဆိုတာ အၿမဲေဆြးေႏြးနားေထာင္ေနတာ ပါ။ အစိုးရ၀န္ထမ္းၿဖစ္ခဲ႔ဘူးေပမဲ႔ခ်မွတ္တဲ႔ မူ၀ါဒတုိင္းဟာအမွန္လို႔မေၿပာလိုပါဘူး။ စာေရးသူတို႔အားလုံး ဒီမို ကေရစီ လမ္းေၾကာင္းေပၚေရာက္လာၿပီေလ။ ဒီေနရာမွာအမ်ားမသိၾကတာကေတာ႔ ၿမန္မာကုန္သည္အခ်ိဳ႔ (အခ်ဳိး အစားနည္းပါတယ္၊ အကုန္လုံးမဟုတ္ပါ) ဟာစီးပြားေရးက်င္႔၀တ္ (business ethics) ေစာင္႔ထိန္းလိုက္နာမႈ အပိုင္းမွာအားနည္းပါတယ္။ အမ်ားစုကေတာ႔ ေဒသတြင္းရွိ ကုန္သည္ေတြနဲ႔ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏုိင္စြမ္းအား မရွိေသးေပမဲ႔ ေနာင္တက္လာမဲ႔အစိုးရသစ္ကေတာ႔ ဒီအပိုင္းေတြမွာတိုးတက္လာေအာင္ လုပ္ေပးသြားလိမ္႔မယ္လို႔ ယုံႀကည္ေန ပါတယ္။
စိတ္၀င္စားစရာတစ္ခုကေတာ႔ ၂၀၁၅ခု AFTA ၀င္လာတဲ႔ အခါ ၿပည္တြင္းလုပ္ငန္းေတြ ဘာေတြၿဖစ္လာႏုိင္ တယ္၊ ဘာေတြၿပင္ဆင္ထားရမယ္၊ ယုဥ္ၿပိဳင္ႏုိင္စြမ္းအားတက္လာေအာင္လုပ္ရမယ္၊စ သည္ၿဖင္႔ ဘက္ေပါင္းစုံ ကေလ႔လာသုံးသပ္တင္ၿပထားတာကို ဂ်ာနယ္စာနယ္စင္းေတြမွာဖတ္ရပါတယ္။ ၿမန္မာကုန္သြယ္မႈဟာ တရား ၀င္ေကာ၊ တရားမ၀င္ေကာ ေရာၿပြန္းေနတာၿဖစ္ပါတယ္။ တရားမ၀င္ကုန္သြယ္မႈကို တရား၀င္လမ္းေႀကာင္း ေပၚေရာက္ေအာင္လည္း တင္ခဲ႔ဘူးပါတယ္၊ တင္လ်က္ လည္းရွိေနပါတယ္။ အခ်ိဳ႔ေသာလုပ္ငန္းေတြကို အစိုးရ အေနနဲ႔ တရား၀င္လုပ္ခြင္႔ၿပဳလိုက္ေတာ႔ တရား၀င္လမ္းေႀကာင္းေပၚေရာက္လာတာလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ အခ်ဳိ႔ကေတာ႔ စီးပြားေရးက်င္႔၀တ္ မရွိၾကတာပါ။ အခြန္မေပးလိုတာတစ္ခုတည္းနဲ႔ တရားမ၀င္ကုန္သြယ္မႈကို လုပ္ၾကတာပါ။ အခြန္မေပးရ တဲ႔အခါ ၿပည္တြင္းအေရာင္းအ၀ယ္မွာ ယုဥ္ၿပိဳင္္ႏိုင္စြမ္းအားတက္လာႏုိင္ေတာ႔ တရား၀င္လုပ္ေနသူေတြေတာင္ တရားမ၀င္လမ္းေႀကာင္းကိုေလွ်ာက္ခ်င္ၾကတယ္။
ပုဂၢလိက ပိုင္းၿမွင္႔တင္ေရး နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးစာေရးသူအၿမင္ကိုတင္ၿပရရင္ တပ္မေတာ္အစိုးရလက္ထက္မွာ ႏုိင္ငံေတာ္ကအားကိုုးအားထားၿပဳလို႔ရႏုိင္မဲ႔ တိုင္းရင္းသားလုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြေမြးထုတ္ခဲ႔ပါတယ္။ ဆန္႔က်င္ ဖက္ အင္အားစုေတြအၿမင္မွာေတာ႔ တပ္မေတာ္အစိုးရရဲ႔ cronies ေတြေပါ႔။ ဒါေပမဲ႔သူတို႔ရဲ႔ လုပ္ကိုင္ႏုိင္ စြမ္းအားဟာ ႏုိင္ငံတကာအဆင္႔ရွိပါတယ္။ cronies ေတြဆိုၿပီး အင္အားႀကီးႏိုင္ငံေတြက ပိတ္ဆို႔မႈေတြ လုပ္လို႔ သာအားနည္းေနရတာပါ။ ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႔အဓိကက်တဲ႔ ပရုိဂ်က္လုပ္ငန္းႀကီးေတြ အေကာင္ အထည္ေဖၚဖို႔ တာ၀န္ေပးအပ္ၿခင္းခံရပါတယ္။
ဆယ္စုႏွစ္ ၂ခု ၃ ခုအတြင္းဒီလုပ္ငန္းရွင္ေတြရဲ႔ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကိုအစိုးရကေကာ ၿပည္သူေတြ ကေကာ လက္ခံၾကပါတယ္။ ရန္ကုန္ကဆိပ္ကမ္း၊ ေလဆိပ္၊ သယ္ယူပို႔ေဆာင္မႈအပိုင္း၊ ၿပည္နယ္ ကလမ္းေတြ ကိုႀကည္႔ပါ။ အစိုးရေကာ ၿပည္သူေကာ ႏွစ္သက္စြာအသုံးၿပဳေနၾကပါတယ္။ ၿပည္သူအေပၚဖိစီးမႈ မရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏူုိင္တာေႀကာင္႔လက္ခံၾကတာပါ။ ဒီလုပ္ငန္းရွင္ေတြဟာ တစ္နပ္စားအၾကံမရွိပဲ လုပ္ငန္းေတြကို ေအာင္ၿမင္စြာအေကာင္အထည္ေဖၚေဆာင္ရြက္ ႏုိင္တာေၾကာင္႔ အစိုးရနဲ႔ ၿပည္သူေတြရဲ႔ ယုံႀကည္မႈကိုရခဲ႔ တာပါလို႔မီးေမာင္းထိုးၿပခ်င္တာပါ။ ဒီလိုပဲကုမၸဏီအခ်ဳိ႔ဟာႏုိင္ငံေတာ္ကယုံႀကည္လို႔ တာ၀န္ေပးခဲ႔တာကိုၿပီး ကပ်စ္ကပ်က္ကေခ်ာ္လုပ္မိခဲ႔တာေႀကာင္႔ယုံႀကည္မႈ မရေတာ႔ပဲေၿမာင္းထဲဆင္းသြားရတာကိုလည္း ေတြ႔ေနရ ပါတယ္။ ဒီ tycoon ႀကီးေတြဟာ သူတို႔သည္ မည္မွ်ပင္ပ့ံပိုးမႈမ်ားရပါေစ အရည္အခ်င္း မရွိရင္ ဘယ္လို နည္းႏွင္႔မွ် လုပ္ႏုိင္ကိုင္ႏိုင္စြမ္းရွိသည္႔ စီးပြားေရးသမားဘ၀ကို ေရာက္မလာႏုိင္ပါ။ တခ်ဳိ႔လူႀကီးသားသမီး ေတြမေအာင္ၿမင္ပဲေမွးေမွးမွိန္မွိန္ပဲ ေနေနတာကို ေတြ႔ ရပါတယ္။
ယုံၾကည္မႈတည္ေဆာက္တဲ႔အခါ လုပ္ရည္ကိုင္ရည္ရွိသူေတြေရေပၚမွာ က်န္ေနတာ အထင္အရွားပါ။ ဒီမို ကေရစီအစိုးရလက္ထက္မွာ ေတာ႔ ဖါးတာေတြ၊ ကပ္တာေတြ၊ ရွိခ်င္မွ ရွိမွာ ပါ။ bias လည္းရွိ ခ်င္မွ ရွိမွာပါ။
အရည္အခ်င္းရွိသူေတြဘယ္သူေတြလဲဆိုတာေပၚလာေတာ႔မွာပါ။ဘယ္ လိုမွမယွဥ္ႏိုင္သူေတြေတာ႔ ေၿမာင္းထဲ ေရာက္သြား ႏိုင္ပါတယ္၊ ဒါဟာစီးပြားေရးက်င္႔၀တ္နဲ႔အမ်ားႀကီးသက္ဆိုင္ေနပါတယ္။ အခ်ိဳ႔ေသာကုမၸဏီမ်ား သည္ စီးပြားေရးက်င္၀တ္ ကိုလိုက္နာၾက လိုေသာ္လည္းအမ်ား မိုးခါးေရေသာက္သည္႔ အထဲမွာ လြင္႔ေမ်ာရင္း ၿဖစ္ေနၿပီး ၿဗဳန္းဆို အစိုးရအသစ္ အလွည္႔အေၿပာင္းေရာက္ လာသည္႔အခါ ေခါင္းတြဲ ကို အၿမန္ ၿပန္လွည္႔ၾက ရမွာၿဖစ္ေသာ္ လည္း ေနာက္မက်ေသးေၾကာင္း ကို တင္ၿပ လိုပါတယ္။
ကုန္သြယ္မႈနယ္ပယ္မွာစာေရးသူတာ၀န္ယူခဲ႔တဲ႔ ၂၀၀၆-၂၀၀၇ ခုႏွစ္ေလာက္ ကစၿပီး တရွိန္ထိုးဖြံၿဖိဳးတိုးတက္ လာခဲ႔ တာကိုေအာက္ေဖၚၿပပါ ဇယား အရသိရွိ ႏိုင္ပါတယ္။
ကုန္သြယ္မႈအပိုင္းလွ်င္ၿမန္စြာတုိးတက္လာတာဟာ regulation လုပ္ရမဲ႔အပိုင္း Deregulation လုပ္ရမဲ႔အပိုင္း ေတြ ကို မွန္ကန္စြာလုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ခဲ႔လို႔ပဲၿဖစ္တယ္လို႔စာေရးသူ ဆိုခ်င္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံေတြမွာ ေတာင္လူထုၾကိဳက္သည္ၿဖစ္ေစ၊ မၾကိဳက္သည္ၿဖစ္ေစ regulation နဲ႔ deregulation ေတြကိုလုပ္ၾကရပါတယ္။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံလိုမ်ဳိးေတာင္ၿပည္သူလူထုလုံၿခဳံမႈအတြက္ ဒီမိုကေရစီနည္းလမ္းမက်တဲ႔အလုပ္ေတြကို လုပ္ခဲ႔ ၾကရပါတယ္။ ဂြာတာနာမိုအက်ဥ္းေထာင္ ကိစၥကိုၾကည္႔ပါ။ ေကာင္းမြန္ေသာေငြေၾကးစနစ္ခ်မွတ္ထားေသာ္ လည္း business ethics မရွိတဲ႔ CEO ေတြဟာကိုယ္က်ဳိးကိုယ္ေရွ႔တန္းတင္ခဲ႔တာေၾကာင္႔ ဘဏ္ေတြေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားဟာၿပဳတ္သြားခဲ႔ ၾကၿပီး ဟိုးေလးတေက်ာ္ေက်ာ္နဲ႔ ၿဖစ္ခဲ႔ၾကတာကိုလည္းၾကားၾကမွာ ပါ။
လြန္ခဲ႔ေသာနွစ္ ၂၀ ကၿမန္မာ ပဲမ်ဳိးစုံအေၿခေနကိုၾကည႔္ၾကရေအာင္။ ပဲမ်ဳိးစုံကို အရွိန္အဟုန္နဲ႔စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္ ဖို႔ေၿခလွမ္းၿပင္ေနခ်ိန္၊ အိႏၶိယ၊ စင္ကာပူကကုန္သည္ေတြၿမန္မာၿပည္မွာေၿခခ်င္းလိမ္လ်က္ရွိၿပီး ၿမန္မာကုန္သည္ ေတြေတာင္သိပ္မသိေသးတဲ႔ ဘယ္နယ္ကပဲအရည္အေသြး ဘယ္လိုေကာင္းတယ္၊ အထြက္ဘယ္ေလာက္ရွိ တယ္ဆိုတာကအစလက္လွမ္းမီ သိရွိေနၾကပါၿပီ။ ေစ်းကြက္မွာ ေစ်းကစားႏိုင္ေအာင္ေပၚေပၚထင္ထင္လုပ္ေန ၾကခ်ိန္ပါ။ အဲဒီအခ်ိန္ကၿမန္မာကုန္သည္ေတြဟာအိႏၶိယေစ်းကြက္မေၿပာနဲ႔ ၿပည္တြင္းေစ်းကြက္မွာ ေတာင္ ႏွံ႔ႏွံ႔စပ္စပ္မသိ ၾကေသးဘူး။ အဲဒီအခ်ိန္ ကၿမန္မာကုန္သည္ ႀကီးေတြက “ အိႏိၵယကုန္သည္ေတြ ၿမန္မာပဲ အေၾကာင္းႏွံ႔ႏွံ႔စပ္စပ္သိေနၾကတာကို ေၿပာေနၾကၿပီးဘာမွလုပ္ဖို႔မစဥ္းစားၾကပါ။ ငါတို႔ေတာ႔သူတို႔ ၿပဳသမွ်ႏုရ ေတာ႔မွာပါလား“ လို႔ေၿပာစမွတ္ေတာင္ၿပဳခဲ႔ၾကပါတယ္။ မေနသာေတာ႔သည္႕ စာေရးသူတို႔ဟာ သတင္း အခ်က္ အလက္နဲ႔ပတ္သက္သည္႔အစီအမံမ်ားကို ဌာနတြင္းမွာအေကာင္အထည္ေဖၚခဲ႔ၾကၿပီး ပဲေစ်းကြက္ သတင္း အခ်က္အလက္နည္းပညာဖြံၿဖိဳး လာေစရန္လုပ္ေဆာင္ေပးခဲ႔ၾကပါတယ္။
ယေန႔ ၂၁ ရာစု ၿမန္မာကုန္သည္ေတြဟာ အိႏိၵယက ပဲနဲ႔ ပတ္သက္တဲ႔သတင္းအခ်က္အလက္ကို အကုန္သိေန ၾကၿပီး တခ်ဳိ႔ကုမၸဏီဆိုရင္ အိႏိၵယမွာေတာင္ ကုမၸဏီေတြရုံးခန္းေတြဖြင္႔ထားၿပီးကုန္သြယ္မႈကို သြက္လက္စြာ လုပ္ကိုင္လွ်က္ရွိၾကပါတယ္။ ဒါဟာဘာကိုေၿပာခ်င္လဲဆိုတာ ၿပည္ပကုမၸဏီေတြၿမန္မာပဲေစ်းကြက္မွာ၀င္ ေရာက္ ခ်ယ္လွယ္ လုပ္ ကိုင္မဲ႔ အေရး ကို သတိၿပဳမိ လာတာေၾကာင္႔ ကုန္သြယ္မႈအပိုင္းမွာ လိုအပ္တဲ႔ regulation ေတြ ကို အခ်ိန္မီ ၿပဌါန္းခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ခဲ႔ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔လည္း ၿမန္မာကုန္သည္ေတြလြတ္လြတ္လပ္လပ္နဲ႔ ပဲမ်ဳိးစုံ ကုန္သြယ္မႈကို လုပ္ကိုင္လာခဲ႔ ၾကတာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ မွာ ပဲ scandal တစ္ခုေပၚေပါက္ခဲ႔ပါတယ္။ အစိုး ရကကိုင္တြယ္ေၿဖရွင္းခဲ႔ရၿပီး အေတြ႔အႀကဳံရွိၿပီးလုပ္ငန္းကြ်မ္းက်င္တဲ႔ပဲကုန္သည္ေတြ ဘ၀ပ်က္ခဲ႔ၾကရတာကို အမ်ား အသိပါ။ အစိုးရက၀င္ေရာက္ေၿဖရွင္းရေတာ႔ Regulation ဆိုတဲ႔ အပိုင္းကပါ လာရေရာ။ ဆိုခ်င္တာက ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအစိုးရက regulate မလုပ္ပဲ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးကိုေဖၚေဆာင္ၾက လိမ္႔မယ္ဆိုတဲ႔အသိနဲ႔ လႊတ္ထားခဲ႔ေပမဲ႔ business ethics အပိုင္းမွာ အားနည္းၾကတဲ႔ ကုန္သည္ေတြေၾကာင္႔ regulation ဆိုတဲ႔ အပိုင္းက၀င္ပါလာရတာကိုေတြ႔ ၿမင္သုံးသပ္ရမွာပါ။
စာေရးသူေၿပာခ်င္တာက စီးပြားေရးမွာ အေရးပါတဲ႔ ကုန္သြယ္မႈအပိုင္းမွာ ဒီကေန႔ ေရပမ္းစားေနတဲ႔ check and balance ဆိုုတာကို တိုင္းရင္းသားကုန္သည္ေတြကပဲ ေဖၚေဆာင္လုပ္ကိုင္သြားရမွာပါ။ regulation လုပ္ၿခင္း၊ deregulation လုပ္ၿခင္းဟာ ကုန္သည္လုပ္ငန္းရွင္ေတြရဲ႔ တစ္နပ္စားအၾကံကိုေဖ်ာက္ၿပီး စီးပြားေရးက်င္႔၀တ္နဲ႔ အညီလုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္သြားမွသာလွ်င္ကြယ္ေပ်ာက္သြားမွာၿဖစ္ၿပီး ႏုိင္ငံတကာမွာ ယွဥ္ၿပိဳင္လုပ္ကိုင္ႏုိင္တဲ႔ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ တိုးပြားမ်ားၿပားလာမွာၿဖစ္ပါတယ္။
No comments:
Post a Comment