လက္ရွိေငြေရးေႀကးေရးက႑ႏွင္႔သူတိုု႔အၿမင္မ်ား

ၿမန္မာႏိုုင္ငံတြင္ breakdown of wealth ႏွင္႔ပတ္သက္၍ေလ႔လာဆန္းစစ္မႈမ်ားမရွိေသးပါ။တရုုတ္လူမ်ိဳး
စီးပြားေရးလုုပ္ငန္းရွင္မ်ား၏ေငြေႀကးပိုုင္ဆိုုင္မႈသည္အင္ဒိုုနီးရွားတြင္ ၆၀%၊မေလးရွားတြင္၃၀%၊ထိုုင္းတြင္၇၀%အ
သီးသီးရွိေႀကာင္းေလ႔လာသိရွိရပါတယ္။ၿမန္မာအေနၿဖင္႔ ႏိုုင္ငံအတြင္းလွည္႔ ပတ္သုုံးစြဲေနေသာေငြေႀကးမည္မ ွ်ရွိေန
သည္ကိုုပင္ မထုုတ္ၿပန္ေတာ႔ပါ။လက္လီေရာင္းခ်မႈအပိုုင္း၊စက္မႈလက္မႈအပိုုင္း၊အိမ္ၿခံေၿမအပိုုင္း၊ေက်ာက္မ်က္အပိုုင္း၊
ေဆာက္လုုပ္ေရးပိုုင္း၊သီးႏွံေရာင္း၀ယ္မႈအပိုုင္း၊စသည္႔ အပိုုင္းမ်ား၌ မည္ေရြ႔မည္မ ွ်လွည္႔ပတ္သုုံးစြဲေနသည္ကိုုမသိရပါ။
ေငြေႀကးဆိုုင္ရာအဖြဲအစည္းမ်ား၊သုုေတသနလုုပ္သူမ်ား၊တကၠသိုုလ္မ်ားအေနၿဖင္႔လုုပ္သင္႔ေသာစစ္တမ္း (survey) တစ္ခုုၿဖစ္ပါတယ္။ အလြတ္ေၿပာႀကဆိုုႀကရာ၌”ဖ်ာေအာက္ကေငြ” ေတြရင္းႏွီးၿမဳပ္ႏွံမႈ အပိုုင္း၊ကုုန္သြယ္မႈအပိုုင္းေတြ
ထဲေရာက္လာေစလိုုႀကပါတယ္။

ဗဟိုုဘဏ္မ်ားကေငြေရးေႀကးေရးက႑၌လုုပ္ငန္းမ်ားေဆာင္ရြက္ေစရာတြင္ဥပေဒမ်ားၿပဌါန္း၍လည္းေကာင္း၊အမိန္႔
ေႀကာ္ၿငာစာမ်ားထုုတ္ၿပန္၌လည္းေကာင္းေဆာင္ရြက္ၿခင္းသည္ ႏုုိင္ငံတကာစံလုုပ္နည္းလုုပ္ဟန္မ်ားၿဖစ္ပါတယ္။ဒါ
ေပမဲ႔ၿမန္မာႏိုုင္ငံေငြေရးေႀကးေရးက႑မွာ”လက္တန္းညႊန္ႀကားခ်က္မ်ား”ၿဖင္႔ ဘဏ္မ်ားမွလုုပ္ ကိုုင္ေနရပါတယ္။ဥ
ပမာၿပရလ ွ်င္ရန္ကုုန္၊မႏၱေလးၿမိဳ႔မ်ား၌ဘဏ္ခြဲမ်ားဖြင္႔ခြင္႔မၿပဳေတာ႔ ၿခင္း၊လုုံၿခံဳေရးအရအမ်ားၿပည္သူ၀င္ထြက္သြား
လာေနသည္႔ shopping mall မ်ားတြင္ဖြင္႔ခြင္႔မၿပဳၿခင္း၊ဘဏ္ခြဲမ်ားကိုုေၿမငွား၊အေဆာက္အဦးငွား၍ဖြင္႔ခြင္႔မၿပဳၿခင္း၊
စသည္တိုု႔သည္”လက္တန္းညႊန္ႀကားခ်က္”မ်ားၿဖစ္ေနပါတယ္။ဥပေဒစာအုုပ္ထဲတြင္မပါ၊လႊတ္ေတာ္တြင္မေဆြးေႏြး
ပဲဘဏ္မ်ားကလိုုက္နာေဆာင္ရြက္ေနရပါတယ္။

လြန္ခဲ႔ေသာ၂၀၀၃ ဘဏ္မ်ားၿပႆနာေပၚေပါက္ခဲ႔ၿပီးဘဏ္မ်ား ကိုုဗဟိုုဘဏ္ကတင္းႀကပ္ရာတြင္စစခ်င္း၌
paid up capital ၏ ၇ဆ သာအပ္ေငြလက္ခံရပါတယ္။အဆိုုပါအခ်ိန္ကာလက ဘဏ္သိုု႔လာေရာက္ေငြအပ္
ႏွံခ်င္ႀကတဲ႔ၿပည္သူမ်ားကိုု ဘဏ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကမ်က္နွာပူစြာၿဖင္႔ၿငင္းလႊတ္ခဲ႔ရပါတယ္။အခုုေတာ႔သက္
ဆိုုင္ရာကခြင္႔ၿပဳေနပါၿပီ။ paid up capital ရဲ႔ ၁၀ဆ၊၁၅ဆ၊၂၀ဆအထိအပ္ေငြကိုုလက္ခံႏုုိင္ပါၿပီ။သိုု႔ေသာ္တစ္
ဖက္၌ reserve ထားရမဲ႔ေငြနဲ႔ ၿပန္ထိန္းထားပါတယ္။ဘာပဲၿဖစ္ၿဖစ္ ဘဏ္ေတြအေနနဲ႔အသက္ရႈေတာ္ေတာ္
ေခ်ာင္သြားခဲ႔ပါတယ္။

banking products ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကိုုဗဟိုုဘဏ္ကပုုဂၢလိကဘဏ္ေတြကိုု ခြင္႔ၿပဳေပးခဲ႔ပါတယ္။ေရႊအ
ေပါင္ခံၿခင္း၊အခ်ိန္ပိုုင္းအပ္ေငြကိုဘဏ္မွာအေပါင္ထားၿပီးေငြေခ်းခြင္႔ၿပဳၿခင္း၊သီးႏွံ (၃) မ်ိဳးကိုုpledging လက္ေရာက္အ
ေပါင္စနစ္ၿဖင္႔ဘဏ္မ်ားမွာေငြေခ်းႏိုုင္ၿခင္း၊hire purchase လုုပ္ခြင္႔ၿပဳၿခင္း၊ စည္တိုု႔သည္ လတ္တေလာခြင္႔ၿပဳ
ခဲ႔ေသာ banking products မ်ားၿဖစ္ပါတယ္။ သီးႏွံ ၃ မ်ဳိး(တန္၊ပဲမ်ဳိးစုုံ၊ႏွမ္း) အၿပင္စပါးရာဘာ တုုိ႔ကိုု လည္း
တိုုးခ်ဲ႔ခြင္႔ၿပဳေစလိုုပါတယ္။ အမွန္းေပါင္စနစ္ (hypothecation)ကိုု လည္းဘဏ္မ်ား ကလုုပ္လိုုႀကပါတယ္။
ပိုု႔ကုုန္သြင္းကုုန္လုုပ္ငန္းရွင္မ်ားအတြက္ပုုဂၢလိကဘဏ္မ်ားမွေငြလႊဲစာတမ္း (letter of credit) အေပါင္ခံ
ခြင္႔ၿပဳၿခင္း၊earning ေဒၚလာကိုုအေပါင္ခံခြင္႔ၿပဳၿခင္းတိုု႔ကိုုေဆာင္ရြက္ေပးေစခ်င္ပါတယ္။

ၿမန္မာစီးပြားေရးကိုုပ်က္စီးေစဖိုု႔အေမရိကန္ေဒၚလာဟာေခါင္းၿမီးၿခံဳ၀င္ေရာက္လာတယ္ လိုု႔ ေၿပာႀကပါတယ္။
ေဒၚလာေတြ emerging markets ေတြဆီ၀င္ေရာက္ လာေတာ႔မယ္ဆိုုတဲ႔အေႀကာင္းလြန္ခဲ႔ေသာ ၃-၄ လ ေလာက္
ကတည္းကပညာရွင္ေတြ၊ေငြေႀကးႏွင္႔ပတ္သက္၍ကြ်မ္းက်င္သူေတြကသတိေပးႀကပါတယ္။ေဒၚလာေစ်းက်ၿပီးၿမန္
မာက်ပ္ေငြမာလာတယ္လိုု႔ေယ်ဘူယ်အားၿဖင္႔သုုံးသပ္၍ရေသာ္လည္းၿမန္မာေငြ မာ လာသည္ဆိုုသည္႔အခ်က္အေပၚ
သံသယၿဖစ္ဖြယ္ပင္။ CPI ကတက္မလာပါ။ၿပည္ပကသြင္းတဲ႔ပစၥည္း၊ၿပည္တြင္းမွာ ထုုတ္ လုုပ္ေသာပစၥည္းေတြေစ်း
မက်ပါ။ၿမန္မာေငြ မာ လာလ ွ်င္ပစၥည္းေစ်းႏွဳန္းေတာ႕က်ဖိုု႔ေကာင္းပါတယ္။ ၿမန္မာေငြ မာ လာေသာေႀကာင္႔ ေယဘူ
ယ်အားၿဖင္႔ ၿပည္ပပိုု႔ကုုန္မ်ားတင္ပိုုမႈ ကိုု ထိ ခိုုက္ခဲ႔သည္သာမက ေအာက္ေၿခလူတန္းစားၿဖစ္ေသာ လယ္သမား လူ
တန္းစားအထိပင္ ထိခိုုက္မႈမ်ား ရွိ ခဲ႔ ပါတယ္။ ”ရႈံးခ်င္ရင္ အေရာင္းအ၀ယ္လုုပ္၊ၿမတ္ခ်င္ရင္ဘဏ္မွာ ေငြစုု“ ဆိုုတဲ႔စ
ကားရပ္ေတာင္ေခတ္ကာလအလိုုက္ေပၚလာေသးတယ္။ ဒါေႀကာင္႔ဘဏ္ေတြမွာအပ္ေငြေတြလ ွ်ံ လာပါတယ္။ၿပန္ေခ်း
ဖိုု႔က်ေတာ႔ဗဟိုုဘဏ္ရဲ႔တင္းႀကပ္ေသာထိန္းခ်ဳပ္ႀကားမွာ ႀကပ္တည္းစြာလုုပ္ကိုုင္ခဲ႔ ႀက ရပါတယ္။

ၿမန္မာေငြမာလာတဲ႔အခ်ိန္မွာ၁၀၀၀၀ိတန္၊၅၀၀၀၀ိတန္ေငြစကၠဴမ်ာ ကိုုပုုံႏိုုပ္၊ထုုတ္ေ၀သင္႔တယ္လိုု႔ေၿပာႀကပါတယ္။ စင္
ကာပူမွာ ဆိုုစင္ကာပူေဒၚလာ ၁၀၀၀၀၀ တန္အထိပုုံႏုုိပ္ထုုတ္ေ၀ထားတယ္။အလားတူပဲႏိုုင္ငံႀကီးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ
notesအရြက္ႀကီးႀကီးေတြထုုတ္ထားတယ္လိုု႔ဆိုုႀကပါတယ္။ဒီလိုုထုုတ္ထားလိုုက္ရင္ equalization fund အတြက္လည္း
အဆင္ေၿပသြားႏိုုင္ပါတယ္။ တစ္ေယာက္ကေတာ႔ ဦးေန၀င္းလက္ထက္ ဦးဘၿငိမ္ ကုုိင္ခဲ႔စဥ္က IMF ကအကူအညီေပးဖိုု႔
ၿငင္းဆန္တဲ႔အခါ ကိုုယ္ဖါသာကိုုယ္ရပ္တည္မယ္ဆိုုၿပီးေငြစကၠဴေတြရုုိက္ထုုတ္ခဲ႔တာကိုုလည္းသတိရႀကဖိုု႔သတိေပးခဲ႔ပါတယ္။
ခက္တာကေငြစကၠဴဟာ ၁ိ တန္ရိုုက္တဲ႔ ကုုန္က်စရိတ္နဲ႔ ၁၀၀၀ိ တန္ရိုုက္တဲ႔ ကုုန္က်စရိတ္ကတူတူပဲၿဖစ္ေနတယ္။ တိုုင္းၿပည္
ၿပင္ပမွာရုုိက္ဖိုု႔ဆိုုတာ မေတြးရဲဘူး။ ၀ါဇီကပုုံႏိုုပ္စက္ေတြအတြက္ spare parts ၀ယ္တာေတာင္အခက္အခဲရွိေနတာ။
ဒါကလည္းmonetary policy နဲ႔ ဆိုုင္ေတာ႔က်ယ္က်ယ္ၿပန္႔ၿပန္႔ စဥ္းစား ဖိုု႔ လိုုတယ္။

ေငြေရးေႀကးေရးက႑မွာဥပေဒလုုပ္ထုုံးလုုပ္နည္းအခ်ိဳ႔မၿပည္႔စုုံတာေတြရွိေနပါေသးတယ္။ေငြမရွိပဲခ်က္လက္မွတ္
ထုုတ္ေပးလိုုက္တဲ႔အခါဘဏ္မ်ားအေနနဲ႔ third party ၿဖစ္ေနလိုု႔ကိုုင္ရတြယ္ရခက္ပါတယ္။ bounce cheque ႏွင္႔
ပတ္သက္ေသာဥပေဒအမိန္ေႀကာ္ၿငာစာမ်ားထုုတ္ၿပန္ေပးရန္လိုုအပ္ေနတယ္လိုု႔ေထာက္ၿပႀကပါတယ္။ အမ်ားပိုုင္
ကုုမၺဏီမ်ားႏွင္႔ ဆက္စပ္သည္႔ဥပေဒမ်ား၊လုုပ္ထုုံးလုုပ္နည္းမ်ား ယေန႔ တိုုင္ၿပဌါန္းသတ္မွတ္ထားၿခင္းမရွိေသးသၿဖင္႔
ၿမန္မာႏိုုင္ငံ၌အမ်ား ပိုုင္ကုုမၺဏီမ်ားဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္လာေရးအလားအလာမ်ားမွာေမွးမိွန္ေနဆဲၿဖစ္ပါတယ္။အမ်ား
ပိုုင္ကုုမၺဏီမ်ားမ်ားဖြဲစည္းတည္ေထာင္လာႏိုုင္လ ွ်င္ အရင္းအႏီ္းွေစ်းကြက္ capital market ေပၚေပါက္လာေရးမွာအ
လားအလာမ်ားရွိ လာႏိုုင္ပါတယ္။

ဒီလိုုေၿပာႀကဆိုုႀကတာေတြဟာၿပည္သူလ ႊတ္ေတာ္၊ဘဏ္မ်ားႏွင႔္ေငြေႀကးဆိုုင္ရာဖြံၿဖိဳးတိုုးတက္ေရးေကာ္မီတီႏွင္႔
ေတြ႔ဆုုံစဥ္ဘဏ္မ်ားဖက္ကသူတိုုအၿမင္မ်ား ကိုုတင္ၿပခဲ႔ႀကသည္မ်ားကိုိုုမွတ္သားဖြယ္ရာမ်ားပါသၿဖင္႔ေကာင္းႏွိုုးရာရာ
ေကာက္ႏွဳတ္တင္ၿပၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။

၀စ္ေသာက္ကား၀ယ္ေရာင္းတစ္ဦးရင္ဖြင္႔သံ

ကား၀စ္ေသာက္၀ယ္ေရာင္းတစ္ေယာက္နဲ႔လၻက္ရည္ဆိုုင္မွာတစ္ေန႔ကေတြ႔ေတာ႔ဒီကေန႔ရန္ကုုန္မွာ၀စ္ေသာက္ကားအေၿခအေနေတြေမး
ၿမန္းနားေထာင္မိတယ္။စိတ္၀င္စားစရာပါပဲ။

ၿပန္လည္ေဖါက္သယ္ခ်ရရင္---

အခုုဆိုုရင္SuperCustomတိုု႔အံဇာတုုံးတိုု႔၀ယ္ထားတဲ႔သူေတြေနာက္ထပ္ေငြကုုန္ရေတာ႔မယ္။ကားထုုတ္တဲ႔သူေတြကပဲေဆာင္ရမယ္လိုု႔၀န္
ႀကီးဦးစိုုးသိန္းကေၿပာထားတယ္မဟုုတ္လား? လိုု႔ေမးလိုုက္ေတာ႔-----

သူက ”ဦးမ်ဳိးဘယ္သူမွေဆာင္မွာမဟုုတ္ဘူး၊က်ေနာ္ဒီေလာကမွာ၂၀၀၉ ခုု
ႏွစ္ကတည္းကေလ႔လာၿပီး၀င္ လုုပ္ေနတာ၊ ပြင္႔ပြင္႔လင္းလင္းေၿပာရရင္က်ေနာ္တိုု႔တေတြမွာလုုပ္စရာဘာမွမရွိဘူးဗ်ာ။အဲေတာ႔မဟုုတ္တာ
မွန္းသိေပမဲ႔စြန္႔စားၿပီးလုုပ္ရတာပဲ။ဒါေပမဲနယ္စပ္ထိေတာ႔က်ေနာ္မဆင္းဘူး၊ရန္ကုုန္မွာပဲနယ္စပ္က၀င္လာတဲ႔ကားေတြလိုုက္၀ယ္ၿပီးလုုပ္တါ။
ဒါေႀကာင္႔အၿမတ္က၁၀သိန္းေလာက္ပဲက်န္ေပမဲ႔ ကားမ်ားမ်ား လုုပ္ႏုုိင္ေအာင္ႀကိဳးစားရတယ္။စြန္႔စားရတယ္၊တခါေလတစ္စီးလုုံးေၿမာင္း
ထဲေရာက္သြားရင္ကုုိယ္ၿမတ္ထားတာေလးေတြကုုန္ေရာပဲ။နယ္စပ္လိုုင္းကဗမာေတြမလုုပ္ဘူး၊ကုုလားေတြပဲလုုပ္ႀကတာ။အကုုန္ကုုလား
ခ်ည္းပဲ၊ဗမာေတြဘာေႀကာင္႔မလုုပ္လဲဆိုုေတာ႔ဗမာေတြကေႀကာက္တတ္တယ္။ ေနာက္နယ္စပ္အထိသြားလုုပ္ရင္လူ႔တန္ဖိုုးဆိုုတာဘာမွမရွိေတာ႔ဘူး၊သိလား၊အဲဒါအဆိုုးဆုုံးပဲ၊ေတြ႔ႀကံဳဆက္ဆံရတဲ႔လူေတြရဲ႔ေၿပာဆိုုဆက္ဆံမႈေတြဟာလူေတြကိုုေၿပာေနတာေတာင္ဟုုတ္ရဲ႔လားလိုု႔
ကိုုယ္ဖါသာေတာင္ေထာင္သားေတြမ်ားလား လိုု႔ထင္မိတယ္။ရဲ၊နစက၊ ကလူေတြအကုုန္ပဲ။အဲေတာ႔ဗမာကဘယ္လုုပ္ခ်င္ေတာ႔မလဲ၊
မုုတ္ဆိတ္နဲ႔ကုုလားေတြပဲလုုပ္ႀကတာ။သူတိုု႔ကေတာ႔ဟေရးဆရာ၊ဟေရးဘာဘူနဲ႔ဘယ္လိုုဆဲဆဲသည္းခံၿပီးကိုုယ္႔အလုုပ္ကိုုၿဖစ္ေအာင္လုုပ္သြားႀကတာ။ဗမာေတြကဒီဒဏ္ကိုုမခံခ်င္ႀကဘူး။က်ေနာ္ဆိုုမရမ္းေခ်ာင္အထိကိစၥတစ္ခုုနဲ႔လိုုက္ဘူးတယ္၊မလိုုက္မၿဖစ္ေတာ႔လိုု႔၊စိတ္ထဲမွာမ်ဳိသိပ္ၿပီးဆလံေပးဆက္ဆံေပမဲ႔လည္းမရပါဘူး၊ဦးမ်ဳိးရာ။ေနာက္ဆုုံးေတာ႔တပ္ၿပန္ေခါက္ခဲ႔ရတာပါပဲ။”

ဘာကိစၥနဲ႔မရမ္းေခ်ာင္ေရာက္သြားတာလဲ လိုု႔ေမးေတာ႔----

”လြန္ခဲ႔တဲ႔ဧၿပီလကစူပါကပ္စတန္တစ္စီးကိုုဘိတ္ကေကာင္ေလးတစ္ေယာက္ကိုု
ေရာင္းလိုုက္တယ္။ဒဏ္ေငြအခြန္အားလုုံးေဆာင္ၿပီးသား၊အခုုကညန ကဒဏ္ေငြေဆာင္ရမယ္ဆိုုေတာ႔ ဘိတ္ကေနၿပန္လာေဆာင္တာ။အဲ
တာမရမ္းေခ်ာင္ကၿဖတ္သြားတဲ႔စူပါကပ္စတန္ဆိုုရင္အကုုန္မရမ္းေခ်ာင္မွာသိမ္းၿပီးေနၿပည္ေတာ္ပိုု႔ရတယ္။သူမွာ စာရြက္စာတမ္းေတြရွိၿပီး
ကညန မွာဒဏ္ေႀကးေဆာင္ဖိုု႔ၿပန္လာတာဆိုုတာေတာင္မရဘူး၊စူပါကပ္စတန္ဆိုုရင္သိမ္းၿပီးေနၿပည္ေတာ္ပိုု႔ပဲ။အဲဒီကိစၥသြားရွင္းရတာ။
ရန္ကုုန္မွာစူပါကပ္စတန္စီးသူေတြဆိုုရင္ရန္ကုုန္၊မႏၱေလး၊ေနၿပည္ေတာ္မွာပဲစိတ္ခ်လက္ခ်စီးႏိုုင္တယ္။ က်ဳိက္ထီးရုုိးကိုုမိသားစုုဘုုရားဖူးသြားဖိုု႔ဘယ္
ေလာက္ေကာင္းသလဲ၊ဒါေပမဲ႔ကားပိုုင္ရွင္ေတြမသြားရဲဘူး၊မရမ္းေခ်ာင္နဲ႔စစ္ေတာင္းမွာ အသိမ္းခံရမွာ စိုုးလိုု႔။”

သူကထပ္ေၿပာၿပတယ္----

”ကုုလားေတြကေတာ႔ ၈ဇ၊ ၈စ် နံပါတ္ေတြခပ္တည္တည္တပ္ၿပီးနယ္စပ္ကေနာ္အမ်ဳိးမ်ဳိးၿဖတ္ေက်ာ္လႊားၿပီးမရမ္းေခ်ာင္အထိေမာင္းလာ
ရဲႀကတယ္။မရမ္းေခ်ာင္မွာဖမ္းသိမ္းမယ္ဆိုုတာသိတယ္။မရမ္းေခ်ာင္ေရာက္ေတာ႔သက္ဆိုုင္ရာကိုုေသခ်ာေသာ႔အပ္ၿပီးသူတိုု႔၀င္ရမဲ႔လိုုင္းအသီးသီးေတြကိုု၀င္ေတာ႔႔တာပဲ။ ၈သိန္းတစ္ႀကိ္မ္၊ ၁၀သိန္းတစ္ႀကိမ္၀င္လိုုက္ရင္ၿပီးေရာပဲ။loop holesေတြကအမ်ားႀကီးပဲ။”

အခုုကားေတြတင္သြင္းခြင္႔ေပးမယ္ဆိုုတဲ႔သတင္းေတြႀကားေနေတာ႔ၿပင္ပမွာဘယ္လိုုလုုပ္ေနႀကလဲ လိုု႔ေမးေတာ႔ --
”အစိုုးရကဘာလုုပ္လုုပ္
ခဏေစာင္႔ႀကည္႔ၿပီး loop holesေတြရွာ လုုပ္သြားမွာပဲ။အခုုဦးစိုုးသိန္းကကားထုုတ္တဲ႔သူေတြဒဏ္ေႀကးေပးရမယ္ဆိုုေပမဲ႔ဘယ္သူ
မွေပးမွာမဟုုတ္ဘူး၊က်ေနာ္ေၿပာတာမယုုံရင္ေစာင္႔ႀကည္႔ေနပါ။ဦးစိုုးသိန္းလုုပ္သင္႔တာကသူတိုု႔အားလုုံးအစည္းအေ၀းဘိတ္၊ၿပီးတာနဲ႔အခ်ဳပ္
ကားေပၚတင္ၿပီးေထာင္တခါတည္းေခၚသြားမွပဲရမယ္။သူတိုု႔ကိုုလႊတ္ထားၿပီးဖမ္းမယ္ လိုု႔ေၿပာရင္အကုုန္လုုံးက ပတ္စ္ပိုု႔ လက္ထဲမွာရွိၿပီး
သားအကုုန္ႏိုုင္ငံၿခားထြက္ေၿပးမွာပဲ။အမ်ားစုုက ကုုလားခ်ည္းပဲေလ”

ဦးစိုုးသိန္းကဘန္ဒါပင္ေအာက္မွာဒီကားေတြထုုတ္လုုပ္တာၿဖစ္လိုု႔ရွက္မိပါတယ္လိုု႔ေၿပာတယ္လိုု႔ဂ်ာနယ္မွာဖတ္ရတယ္။အဲဒါဟုုတ္သလား-

”ကားေတြထုုတ္ေနပါတယ္ဆိုုတဲ႔ပိုုင္ရွင္ေတြအိမ္က်ေနာ္ေရာက္ဘူးပါတယ္။အိမ္ေတြက
သာမန္လက္လုုပ္လက္စားေတြေနတဲ႔အိမ္မ်ဳိးေတြပါပဲ။ဘာမွအထင္ႀကီးစရာမရွိဘူး၊ဒါေပမဲ႔ ----ေမာ္ေတာ္ကားထုုတ္လုုပ္ေရးကုုမၺဏီ ဆိုုၿပီးခပ္တည္တည္နဲ႔လုုပ္ေနႀကတာ။ အမွန္ပါပဲ။စက္ရုုံဆိုုတာေၿမငွားထားၿပီးကုုကၠိဳပင္၊ဗန္ဒါပင္ေအာက္မွာဂေဟေဆာ္စက္၊
ကိရိယာတန္ဆာပလာေတြနဲ႔ပဲနယ္စပ္က၊ဆိပ္ကမ္းကခိုုးသြားလာတဲ႔ကားေတြကိုုေဖါက္ဆက္၊ၿဖတ္ဆက္လုုပ္ႀကတာပါ။ ေဖါက္တယ္ၿဖတ္တယ္ဆိုုတာခ်ဲဆီနံပါတ္၊ေဘာ္ဒီနံပါတ္ေတြကိုုပါ။မွန္မွန္ကန္ကန္လုုပ္ေနတယ္ဆိုုတဲ႔စက္ရုုံဆိုုတာလက္ခ်ိဳးေရလိုု႔ ရပါတယ္။တရုုတ္၊ဗမာကုုမၼဏီေတြလည္းရွိပါတယ္။က်ေနာ္ကေတာ႔ခိုုင္ခိုုင္မာမာရွိတဲ႔ဗမာကုုမၼဏီကပဲ၀ယ္တယ္။ရန္ကုုန္မွာ ၀စ္ေသာက္ကား(စူပါကပ္စ္တန္)ဆိုုရင္သိန္း၁၀၀ေက်ာ္ေလာက္ေပးရတယ္။နယ္စပ္ကကုုလားေတြရန္ကုုန္အေရာက္ပိုု႔လာတဲ႔ကားေတြထဲကစိတ္ခ်ရတဲ႔သူဆီက၀ယ္ရတယ္။၀ယ္ၿပီးရင္ကားထုုတ္လုုပ္တဲ႔ကုုမၼဏီဆီကလိုုင္စင္သိန္း၁၀၀ေက်ာ္ေပး၀ယ္ရတယ္။ကညနတိုု႔အၿခားဌာ ဆိုုင္ရာေတြေပးကမ္းရတာပါေပါင္းရင္က်ေနာ္ သိန္း၃၂၀-၃၃၀ေလာက္သုုံးရတယ္။စာရြက္စာတမ္းအၿပည္႔အစုုံနဲ႔အခြန္
ပါေဆာင္ၿပီးရင္ကားက ရက(ယာယီ)နံပါတ္ရေနၿပီ၊ေရာင္းရင္က်ေနာ္အတြက္ ၁၀ သိန္းေလာက္ေတာ႔က်န္ပါတယ္။”

အခုု၀စ္ေသာက္ကားေတြကိုု၈၅%အခြန္ေဆာင္ရင္တရား၀င္ၿဖစ္မယ္လိုု႔သတင္းေတြထြက္ေနေတာ႔၀စ္ေသာက္ကားေတြရန္ကုုန္မွာေတာ္
ေတာ္မ်ားမ်ားေရာက္ေနၿပီလိုု႔ႀကားတယ္။ဟုုတ္သလား------

”ၿဖစ္ႏိုုင္ပါတယ္။ ခုုကက်ေနာ္ေၿပာသလိုုတရုုတ္နယ္စပ္၊ယိုုးဒယားနယ္စပ္ကကားေတြရန္ကုုန္
မွာအမ်ားအၿပား၀င္ေနေလာက္ပါတယ္။ ေမာ္ေတာ္ကားေတြကသိတ္စုုတ္ၿပတ္ေနၿပီဗ်ာ၊ ယဥ္တိုုက္မႈၿဖစ္တာကိုုႀကည္႔လိုုက္ရင္ တက္စီ၊
ဒိုုင္နာ၊ဟိုုင္းလပ္စ္အစုုတ္ေတြပဲ။ဒရုုိင္ဘာေတြကလည္းအုုံနာခေက်ေအာင္နဲ႔သူတိုု႔အတြက္က်န္ေအာင္ေမာင္းသလားမေမးနဲ႔၊လမ္းစည္းကမ္း
ဆိုုတာေဘးခ်ိတ္ေငြမ်က္ႏွာပဲလိုုက္ေနႀကတာ။ယဥ္တိုုက္မႈၿဖစ္ရင္ထြက္ေၿပးမယ္၊မိရင္ႏိုုင္ငံေတာ္စရိတ္နဲ႔ေထာင္ထဲသြားမယ္။ေတာ္ေတာ္ကိုု
စိုုးရိမ္စရာေကာင္းတယ္။ကားအေဟာင္းေတြနဲ႔အသစ္(တပတ္ရစ္)လဲေပး၊ကားအေဟာင္းကိုုသံရည္ႀကိဳစက္ပိုု႔၊ဒါဆိုုရင္အေဟာင္းေတြ
ေပ်ာက္ၿပီးလမ္းေပၚမွာအသစ္ေတြေတြ႔ေနရမယ္။ဒါကက်ေနာ္ဥာဏ္မီသေလာက္ေလးေၿပာၿပေနရတာပါ။က်ေနာ္လည္းဒီလိုုင္းလုုပ္ရတာအလြန္riskမ်ားပါတယ္။လုုပ္စရာမရွိလိုု႔လုုပ္ေနရတာပါ။”

အခုုတေလာကားေတြတင္သြင္းခြင္႔လိုုင္စင္ေပးေတာ႔မယ္ဆိုုတဲ႔သတင္းေတြသိုုးသိုုးသန္႔သန္႔ထြက္လာပါတယ္။အခ်ိဳ႔ကလည္းအမ်ားၿပည္သူ
အက်ိဳးအတြက္ေလသံေတြပစ္ၿပီးကိုုယ္က်ိုဳးစီးပြားေတြေရွ႔တန္းတင္ေအာ္ဟစ္ေၿပာဆိုုေနႀကပါတယ္။ၿပည္ေထာင္စုု၀န္ႀကီးတစ္ဦးကေတာင္
ခရုုိနီေတြကိုုေပးသြင္းတာက္ုုေထာက္ၿပေၿပာဆိုုတာႀကားရပါတယ္။အခုုလည္းexportersေတြရႈံးႀကလိုု႔most exportersေတြကိုုshow roomေတြဖြင္႔ေရာင္းဖိုု႔အတြက္ကားေတြေပးသြင္းခြင္႔ေပးမယ္လိုု႔သတင္းေတြထြက္လာေတာ႔ ကိုုယ္႔ကုုမၼဏီဘယ္positionေရာက္ေနတယ္ဆိုုတာႀကည္႔ရတာအေမာ။ကားတင္သြင္းခြင္႕ကိုုဘယ္တုုံးမွမပိတ္ပါဘူး၊ပိတ္တားတဲ႔ကုုန္ပစၥည္းထဲမွာ ေမာ္ေတာ္ယဥ္မပါပါဘူး၊အစိုုးရကေတာ႔ဘတ္စ္ကားေတြ၊ထရပ္ကားေတြ၊ေဘာက္ထရပ္ေတြ၊အႀကီးစားယဥ္ေတြ၊သြင္းခြင္႔ေပးေနတာပဲ။ဘယ္မွာပိတ္လိုုလဲတဲ႔။ဒါေပမဲလူေတြစိတ္၀င္စားေနတာကဆလြန္းကားေတြ၊ဗင္ကားေတြ၊ပစ္ကပ္ကားေတြ၊စတဲ႔ဇိမ္ခံကားေတြပါ။အခြင္႔ထူးခံကုုမၼဏီေတြကေတာ႔နည္းမ်ဳိးစုုံသုုံးၿပီးကားတင္သြင္းခြင္႔ရေနႀကပါတယ္။တံဆိပ္ကအစိမ္းေရာင္နဲ႔ကုုမၺဏီဆိုုရင္ ကားစုုတ္တစ္စီးမွမရွိဘူး။သာမန္ၿပည္သူေတြကေတာ႔ဘတ္စ္ကားကိုုတစ္ပတ္ရစ္ပဲစီးရတယ္၊အသစ္ေလးမ်ားသြင္းပါလားလိုု႔၊ ကားတင္သြင္းခြင္႔ လုုံး၀transparencyမရွိပါ။ တင္သြင္းလာတဲ႔ကားအေပၚ
မွာအခြန္ေကာက္ခံမႈကလည္းစာအုုပ္ထဲမွာၿပဌါန္းသတ္မွတ္ထားသလိုုမဟုုတ္ပါ။ကဲဒီမိုုကေရစီအစိုုးရၿဖစ္ေနၿပီ။လူတိုုင္းသည္းေခ်ႀကိဳက္ၿဖစ္တဲ႔ ကား တင္သြင္းခြင္႔ကိုုဘယ္လိုုလုုပ္ႀကမလဲ၊ ပိုုေနၿမဲႀကားေနၿမဲလား၊သူႀကြယ္ေတြ၊သူေဌးေတြ၊ခရုုိနီေတြအႀကိဳက္လား ?
ေစာင္႔ႀကည္႔ရေတာ႔မယ္။ ၿပည္သူအမ်ားစုုအႀကိဳက္လား လိုု႔၊ သိတယ္မဟုုတ္လားအမ်ားအႀကိဳက္ဆိုုရင္----

ေန႔တိုုင္းတစ္ခုုမဟုုတ္တစ္ခုုေတာ႔ေၿပာင္းလဲေနတယ္

ေန႔တိုုင္းေန႔တိုုင္းတစ္ခုုမဟုုတ္တစ္ခုုေတာ႔ေၿပာင္းလဲမႈသတင္းေတြႀကားေနရပါတယ္။စီးပြားေရး၊ေငြေရးေႀကးေရးအပိုုင္းေတြကေတာ႔လူ
ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားစိတ္၀င္စားႀကပါတယ္။တခ်ဳိ႔ကေတာ႔က်ပ္ေငြခိုုင္မာလာတာကိုုအားမရၿဖစ္ေနၾကပါတယ္။ၿမန္ၿမန္တစ္ခုုခုုေတာ႔လုုပ္သင္႔
႔ေနၿပီလိုု႔ယူဆႀကပါတယ္။ဘာလုုပ္ႀကမလဲ။အတိုုးေတြၿပင္ဆင္ေၿပာင္းလဲေတာ႔လည္းပုုဂၢလိကဘဏ္ေတြအခ်င္းခ်င္းႀကားမွာညီညီညြတ္ညတ္
နဲ႔လုုပ္ႀကရေအာင္လိုု႔ေအာ္ႀကပါတယ္။ပုုဂၢလိကဘဏ္ေတြထဲမွာ ဘဏ္ခြဲေတာင္မရွိတဲ႔ဘဏ္ေတြရွိပါတယ္။ကိုုယ္အင္ကိုုယ္အားအေၿခ
အေနေပၚမွာမူတည္ၿပီးလုုပ္ခ်င္ႀကမွာေပါ႔။အမ်ားအက်ဳိးကိုုလိုုသလိုုလုုပ္သလိုုနဲ႔ကိုုယ္က်ဳိးစီးပြားကာကြယ္ေနၿကတာပါ။

လူငယ္ေတြႀကားေရာက္ေတာ႔လည္းဘာလုုပ္ရမလဲတဲ႔၊ဘာအႀကံေပးရမွန္းေတာင္မသိေတာ႔ဘူး။ၿမိဳ႔ကလူငယ္ေတြေကာ၊ေတာကလူငယ္
ေတြပါႏုုိင္ငံၿခားေရာက္ကုုန္တဲ႔ေခတ္ႀကီးမွာဘယ္လိုုအႀကံေပးလိုု႔ရမလဲ။အရက္ကလည္းေပါ၊ဘီယာကလည္းေပါေတာ႔လူငယ္ေတြလမ္း
မွားမေရာက္ေအာင္လူႀကီးေတြကထိန္းေနႀကရတယ္။လိမၼာတဲ႔သားသမီးေတြရထားတဲ႔မိဘေတြကံေကာင္းႀကပါတယ္။လူငယ္ေတာ္ေတာ္
မ်ားမ်ားစည္းကမ္းလိုုက္နာ
ႀကမယ္လိုု႔စိတ္ကူးထဲေတာင္မထည္႔ဘူး။ ၿဖစ္ခ်င္တာၿဖစ္လုုပ္မယ္၊ ၿဖစ္ရင္လြတ္ေအာင္ေၿပးမယ္၊မလြတ္ရင္ႏုုိင္ငံေတာ္ကေကြ်းတဲ႔ထမင္း
စားၿပီးေထာင္အက်ခံမယ္။ဘြဲ႔ရလူငယ္ေတြထဲမွာေတာင္ဒီအေတြးအေခၚေတြရွိေနတာကိုုယ္႔တာ၀န္မကင္းဘူးေနာ္။

သီလ၀ါဆိပ္ကမ္းဘက္မေရာက္ဘူးလိုု႔သြားႀကည္႔ရေအာင္လိုု႔ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္က အေဖၚစပ္လိုု႔တစ္ေန႔ကေရာက္သြားပါတယ္။ရန္ကုုန္အနီးတစ္၀ုုိက္မွာေၿမေနရာအကြက္အကြင္းေကာင္းတာ၊သေဘၤာဆိပ္
ကမ္းနဲ႔နီးတာ၊လမ္းပမ္းဆက္သြယ္ေရးေကာင္းတာ၊စတဲ႔ဂုုဏ္အဂၤါေတြနဲ႔ၿပည္႔စုုံေနတဲ႔ေၿမေနရာေကာင္းတစ္ခုုပါပဲ။ဒါေပမဲ႔ လူတန္းစာတစ္ရပ္ကေတာ႔အသီးသီးေၿမေတြကိုုေနရာဦးထားၿပီးသြားၿပီ။ အိုုးအိမ္မွာသြားႀကည္႔ရင္ဘယ္သူကဘယ္ေနရာ ဘာညာအကုုန္ေတြ႔လိမ္႔မယ္။ တေန႔ကUMFCCI ေတြ႔ဆုုံပြဲမွာ ဆိပ္ကမ္းစက္မႈဇုုန္တာ၀န္ခံဦးေအးလြင္ကရင္းႏွီးၿမဳပ္ႏွံမႈ
ေတြလာရင္ေၿမေစ်းကရာခိုင္ႏွဳန္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားယူၿပီးစက္တိုု႔အေဆာက္အဦတိုု႔နဲ႔တန္းတူေလာက္ရွိေနရင္ရင္းႏွီးၿမဳပ္ႏွံမႈေတြလာပါမ
လား၊ေၿမေနရာနဲ႔ဖ်ာခင္းထားသူေတြဟာႏိုုင္ငံၿခားသားေတြၿဖစ္ေနတယ္ဆိုုတဲ႔ issue ကိုုေၿပာပါတယ္။မွန္ပါတယ္။ရင္းႏွီးၿမဳပ္ႏွံမႈမွာ အဟန္႔အတားတစ္ခုုၿဖစ္သြားမွာ အမွန္ပါပဲ။

လြန္ခဲ႔တဲ႔ ၆ ႏွစ္ေလာက္ကတရုုတ္နဲ႔အတူူတူ သီလ၀ါမွာစီးပြားေရးဇုုန္လုုပ္ဖိုု႔ေလ႔လာေဆာင္ရြက္ခဲ႔ႀကတယ္။တၿဖည္းၿဖည္းနဲ႔သီလ၀ါစက္မႈဇုုန္ကေနအထူးစီးပြားေရးဇုုန္
ေရာက္သြားၿပီးသီလ၀ါစက္မႈဇုုန္ဟာေမွးမွိန္သြာခဲ႔တယ္။လမ္းေဘးတစ္ေလ ွ်ာက္ကားေမာင္းသြားရင္ဒီေနရာမွာ ေနာင္ ၃=၄ ႏွစ္ဆိုုရင္လမ္းေတြေကာင္း၊မီးေတြတစ္ထိန္ထိန္နဲ႔ SME စက္ရုုံေတြအသီးသီးေပၚလာမွာ ကိုု မ်က္ေစ႔ထဲမွာ ၿမင္ေယာင္ေနမိတယ္။ ေအာ္အဲဒီအခ်ိန္ေရာက္သည္ထိကိုုယ္႔က်န္းမာေရးေကာင္းေနပါေစလိုု႔ဆုုေတာင္းမိပါတယ္။ က်ဳပ္ကတရုုတ္၊ဗီယက္နမ္၊မေလးရွားစက္မႈဇုုန္ေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားေရာက္ဘူးတယ္။အားလုုံးကရင္းႏွီးၿမဳပ္ႏွံသူေတြကိုု လာပါလာပါနဲ႔ပဲ။တရုုတ္က Suchou Industrial Zone ဆိုုရင္ကြန္ကရစ္လမ္း၊လ ွ်ပ္စစ္မီးတိုုင္၊ေရ ဂက္စ္ပိုုက္လိုုင္းေတြအရင္
လုုပ္တယ္။မီးပိြဳင္႔ေတာင္ပါ လိုုက္ေသးတယ္။အဲဒါေတြၿပီးမွစက္ရုုံေတြေဆာက္ႀကရတာ။pre-fabricated ေတြမ်ားေတာ႔ေဆာက္
လိုုက္ ရင္ ခဏပဲလိုု႔ေၿပာႀကတယ္။ ဗီယက္နမ္မွာေတာ႔ လ ွ်ပ္စစ္ generator ပါတပါတည္းပဲ။စက္ရုုံေတြကသီးၿခား generator
ထားစရာမလိုုေတာ႔ဘူး။

Universal Link Service Co Ltd မွာလုုပ္ေတာ႔ႏိုုင္ငံၿခားကရင္းႏွီးၿမဳပ္ႏွံလိုုသူေတြနဲ႔ေတြ႔တဲ႔အခါေၿမကိစၥနဲ႔က်ပ္ေငြကိစၥေရာက္
သြားရင္ေတာ္ေတာ္ဦးေနွာက္စားပါတယ္။အခုုေတာ႔ေနာင္တစ္ပတ္ဆိုုရင္အမိန္႔ေႀကာ္ၿငာစာထြက္လာေတာ႔မယ္၊ပုုဂၢလိကေၿမမွာ လုုပ္ႏုုိင္တဲ႔အေႀကာင္းနဲ႔ ေဒၚလာကိုုေပါက္ေစ်းနဲ႔လဲေပးမယ္ဆိုုတဲ႔အေႀကာင္း ထြက္လာေတာ႔မယ္။ အေသးစိပ္ေတာ႔မသိရေသးဘူး။
ရင္းႏွီးၿမဳပ္ႏွံလိုုသူေတြအတြက္သတင္းေကာင္းပဲ။ဒီလိုုbottle neck ေတြရွိေနတာကိုုအရင္လူေတြကဘာေႀကာင္႔မ်ားႏွဳတ္ပိတ္ေနၿပီး
မသိက်ိဳးက်င္ၿပဳေနရလဲဆိုုတာမသိေတာ႔ဘူး။
ေအာ္-- က်ဳပ္တိုု႔ ၿမန္မာၿပည္ႀကီး ရဲ႔ကံႀကမၼာပဲလိုု႔ေၿဖရေတာ႔မယ္။


ၿမန္မာမွာ အခုုဆိုုရင္ ဘာလုုပ္ငန္းလုုပ္လုုပ္အဆင္ေၿပေခ်ာေမြ႔စြာနဲ႔ၿပီးသြားတယ္ဆိုုရင္ကံေကာင္းတယ္လိုု႔မွတ္ပါ။ ေရွ႔က၀န္ႀကီးက မွတ္

ပုံတင္ကိုုလုုပ္ရာမွာ ၆ က်ပ္ပဲကုုန္က်တယ္လိုု႔ေၿပာေနခိ်န္ မေကြးဖက္မွာ ၁၅၀၀ က်ပ္ေတာင္းေတာ႔ထေအာ္ႀကေရာ။ ၀န္ႀကီးေၿပာထားတဲ႔
အတိုုင္းငါလုုပ္ေပးလိုုက္မယ္လိုု႔ မရွိဘူး။ ဓါတ္ပုုံရိုုက္ခ က ၁၀၀၀ က်ပ္တဲ႔၊ တကယ္ရုုိက္ေပးတဲ႔ဓါတ္ပုုံဆရာေမးႀကည္႔ေတာ႔ ၂၀၀ က်ပ္
ပဲရတယ္တဲ႔။ ႀကားထဲက၀င္ ၿပီးခြင္ရုုိက္လိုုက္ေသးတယ္ေနာ္။သမၼတကအစလူႀကီးေတြအဆုုံး clean governmentလိုု႔ေအာ္ေနတဲ႔အ
ခ်ိန္မွာမသိသားဆိုုးရြားစြာခြင္ရုုိက္ေနတဲ႔ အလယ္အလတ္နဲ႔ေအာက္ က၀န္ထမ္းေတြအမ်ားႀကီးပါ။ခက္တာက ၿပည္သူေတြကလည္းအစိုုး
ရရုုံးၿပင္ကႏၷားသြားရမယ္ဆိုုရင္ ၅၀၀ စ ၁၀၀၀ စ ေပးရမယ္ဆိုုတာသေဘာေပါက္ထားၿပီးသားပါ။တခ်ဳိ႔ကလည္းေၿပာင္ေတာင္းေတာ႔
ေတာ္ေတာ္ခံရခက္ပါတယ္။ အလုုပ္မွာရွိတုုံး ကတခ်ဳိ႔၀န္ထမ္းေတြေၿပာတာႀကာဘူးတယ္။ အမယ္ေလးအဲဒီေကာင္က ၅၀၀ ေလာက္ေပးခ်င္တာ၊ ငါလည္း အၿမင္ကတ္ကတ္နဲ႔ ၂၀၀၀ ေတာင္းပစ္လိုုက္တယ္လိုု႔ေၿပာသံႀကားဘူးပါတယ္။ အစိုုးရ၀န္ထမ္းလုုပ္ေနလိုု႔မ်ား ကိစၥမ်ားေၿမာင္ေပၚလာရင္ သက္သာလိမ္႔မယ္လိုုမထင္နဲ႔၊ လူႀကီးအခ်င္းခ်င္းေၿပာ၀င္ရင္လည္း ”ဂါ” ေလးေတာ႔ပါရတယ္။ ၿမန္မာမွာအဲဒီ
ဂါရ၀” ဆိုုတာက အရုုိးစြဲေနတာပါ။”၈၇၀” လိုု႔ လည္းေၿပာင္ေခၚႀကတယ္။ဒါကၿမန္မာလူမ်ဳိးေတြရဲ႔ လူမႈဆက္ဆံေရးဆိုုင္ရာယဥ္ေက်းမႈလိုု႔ ေခၚႀကတယ္။ တခ်ဳိ႔မ်ားသီတင္းကြ်တ္”ဂါ” ခ်င္ရင္တန္းစီေတာင္ေစာင္႔ ရဆိုုပဲ။

ကဲဟိုုေရာက္ဒီေရာက္ေရာက္ကုုန္ၿပီ။

ဘဏ္အတိုုး ႏွဳန္းေၿပာင္းလဲၿပီ

ဗဟိုဘဏ္က ဘဏ္တိုးႏွဳန္းေတြ ၿပင္ဆင္ သတ္မွတ္ တဲ႔ စာ မွာပါတဲ႔ အပိုဒ ္ေတြကို ရုိးရုိး လူေတြ အေနနဲ႔ သိပ္မရွင္းႀကဘူး။ ဘဏ္ကလူေတြကေတာ႔ သိတာေပါ႔။ဥပမာနဲ႔ေၿပာၿပ ပါ ဆိုၿပီး ေမးလာႀကတယ္။

ေငြစုဘဏ္အတိုးႏွုန္းဟာ ၁၀% မွ ၁၂%အတြင္း ဘဏ္မ်ားကႀကိဳက္သလိုသတ္မွတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေယဘူယ်ဆိုရင္ အတိုးႏွုန္း ကို ၁၀% အထိ ခ် လိုက္တယ္လို႔ေၿပာလို႔ရတယ္။ ဒါ ကဘဏ္တစ္ခ်င္းနဲ႔ ဆိုင္မယ္။ အခ်ိဳ႔ ဘဏ္ေတြက အပ္ေငြ လက္ခံ လို႔ မရေတာ႔ဘူး၊ capital deposit အခ်ဳိး ၁၀ ဆ နဲ႔ ဗဟုိဘဏ္ကထိန္း

ထားတာ။အခုေတာ႔ နည္းနည္းေၿဖေလ်ာ႔ ေပးထားတယ္။ ဒါလည္း reserve နဲ႔ၿပန္ထိန္းထားတယ္။

ဒါေႀကာင္႔ ၁၀ ဆ မၿပည္႔ေသးတဲ႔ ဘဏ္ေတြက အပ္ေငြလာ အပ္ ေစခ်င္ရင္ ၁၀.၅ % သို႔မဟုတ္ ၁၁.၀ % သိုမဟုတ္ ၁၁.၅% ေနာက္ ဆုံး ၁၂% ပဲဆက္ ထိန္းထားခ်င္တယ္ ဆိုရင္ လည္း ရတယ္။ ဒါကေတာ႔

ဘဏ္တစ္ ခုခ်င္း ရဲ႔ Bank management နဲဆိုင္သြား ၿပီ။ ကုိယ္ ဘဏ္က ဘယ္ လိုလုပ္မယ္ဆိုတာ ကိုေတာ႔ ဗဟိုဘဏ္ ကို တင္ ၿပ ဖို႔ ေတာ႔ လိုတယ္။ အတိုးႏွဳန္း တစ္ ခု ကို လ အတန္ႀကာက်င္႔ သုံးၿပီး ေနာက္ အတိုးႏွဳန္း တစ္ ခုၿပန္သတ္မွတ္မယ္ ဆိုရင္ လည္း ဗဟိုဘဏ္ၿပန္တင္ၿပၿပီး လုပ္ လို႔ရတယ္။



ဘဏ္ေတြအခ်င္းခ်င္း ကေတာ႔သိပ္ကြာႀကမွာ မဟုတ္ဘူးထင္တယ္။ စိန္ေခၚမႈေတြေတာ႔ မ်ား လာတာပဲ။ အပ္ေငြ ကလည္း မ်ားခ်င္တိုင္းမ်ား လို႔ေကာင္းတာမဟုတ္ဘူး။ အတိုးေပးရတယ္။ loan deposit အခ်ဳိး နဲ႔ ဗဟိုဘဏ္ ကၿပန္ ထိန္းထားၿပန္ေရာ။ ၈၀% ထက္ေက်ာ္ လို႔ မရဘူး။ အဲေတာ႔ ဘဏ္စီမံခန္႔ခြဲသူေတြဟာ အပ္ေငြနဲ႔ ေခ်းေငြ မွ်တေနေအာင္ အၿမ ဲႀကည္႔ ေနရမွာ။ အေကာင္း ဆုံးကေတာ႔ အတိုးမေပးရတဲ႔ စာရင္းရွင္ အပ္ေငြေတြ မ်ားမ်ား လာ အပ္ ရင္ အေကာင္းဆုံးပဲ။ ေခ်းေငြအတြက္အတိုုးကေတာ႔ ရွင္းပါတယ္။ ၁၅% ပဲ ေခ်းတဲ႔သူကေပးရေတာ႔မယ္။ ဒါလည္းဘဏ္ေတြေပၚမွာ မူ တည္ေနတယ္။ ကိုယ္ဘဏ္ ကို ေခ်းတဲ႔သူ မ်ားလာေအာင္ ၁၄.၅% ပဲအတိုးယူမယ္ ဆိုရင္ရတယ္။

အခုဗဟိုဘဏ္က အတိုးႏွဳန္း ၿပင္ ဆင္ သတ္မွတ္ လိုက္တာကေတာ႔ ဘဏ္ အခ်င္းခ်င္း competitive ၿဖစ္ေအာင္ လုပ္ လိုက္ သလိုပါပဲ။ အပ္ေငြ ေတြနဲ႔ ပိ ေနတဲ႔ ဘဏ္ေတြကေတာ႔ အတိုး ႏွဳန္း ကို ကစားၿပီး

အပ္ေငြအ၀င္အထြက္ ကို ထိန္း ႏုိင္တယ္။

တခါ က စင္ ကာပူ Straits Capital က ပညာရွင္ တစ္ေယာက္ ကေမးဘူးတယ္။ What is your bank rate ? တဲ႔။ ငါ တို႔ က ဗဟိူဘဏ္ သတ္မွတ္ ထားတဲ႔ ၁၂% လို႔ေၿပာေတာ႔ နားမလယ္ဘူး။ အခု မွ ပဲ ပညာရွင္ေမးတာ ကိုသေဘာေပါက္ေတာ႔ တယ္။ သူ ကဘဏ္ တစ္ ခုခ်င္း ရဲ႔ အတိုးႏွုန္းး ကိုေမးတာ။ အခုဆို ရင္ မိမိ ဘဏ္က ၁၁.၅% လို႔ သတ္မွတ္ ထား ရင္ Oh! My bank rate is 11.5% လို႔ ရင္ေကာ႔ ၿပီး ေၿဖႏိုင္ၿပီေလ။ change ဆိုတာ လာေနၿပီ။

ရင္းႏွီးၿမဳပ္ႏွံမႈ က႑ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲမႈမ်ား

ယခုရက္သတၱပါတ္ အားလပ္ရက္ (၂)ရက္အတြင္း စီးပြားေရးႏွင့္ ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္တဲ့ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ကုန္သြယ္မႈ၊ ေငြေရးေၾကးေရး၊ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈစတဲ့ က႑ေပါင္းစံုနဲ႔ ပါတ္သက္ၿပီး ျပန္လည္ျပင္ဆင္ေရး (reform)အသံေတြ လႊမ္းမိုးသြားခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ပုဂၢလိက လုပ္ငန္းရွင္မ်ားကုိ ဦးေဆာင္မႈေပးေနတဲ့ ကုန္သည္စက္မႈအသင္းခ်ဳပ္၊ မဂၤလာခန္းမထဲမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စေနေန႔မွာ NPED က ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ေဒါက္တာ၀ါ၀ါေမာင္ရဲ႕ ေကာင္းမြန္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ႏွင့္ ပုဂၢလိက႑အေၾကာင္း ေဟာေျပာပဲြ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေန႔ မနက္ပုိင္း မွာ စီးပြားေရးႏွင့္ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာန၊ ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ဦး၀င္းျမင့္က ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းရွင္ အသင္းအဖြဲ႕မ်ားက တာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုၿပီး ကုန္သြယ္မႈလုပ္ငန္းမ်ား ျမွင့္တင္ေရးကုိ ညွိႏႈိင္းေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ညေနပုိင္း ဗဟိုဘဏ္ (ရန္ကုန္)မွာ ဘ႑ာအခြန္ ၀န္ႀကီးဌာန၊ ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ဦးလွထြန္းက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာရွိတဲ့ ပုဂၢလိကဘဏ္ေတြက ဥကၠ႒မ်ား၊ အုပ္ခ်ဳပ္မႈဒါရိုက္တာမ်ားကုိ ေတြ႕ဆံုၿပီး၊ ဘ႑ာအခြန္၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ေတြကုိ ရွင္းလင္းေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ တနဂၤေႏြေန႔မွာ NPED ကပဲ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ေဒၚျမတ္ျမတ္စိုးရဲ႕ AEC (Asean Economic Community) ၂၀၁၅ အေကာင္အထည္ေဖၚရမည့္ လုပ္ငန္းမ်ားအေၾကာင္းကုိ ေဆြးေႏြးေဟာေျပာခဲ့ပါတယ္။ NPED ကပဲ ဒုတိယညႊန္ၾကား ေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးေအာင္ႏုိင္ဦးရဲ႕ ျမွဳပ္ႏွံမႈက႑ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲထားရွိမႈ အေျခအေနမ်ားကုိ ေဟာေျပာေဆြးေႏြးခဲ့ရာ လူအမ်ားရဲ႕ စိတ္ပါ၀င္စားမႈအရွိဆံုး ျဖစ္ခဲ့သည့္ျပင္ ရက္သတၱပါတ္ တစ္ပါတ္အတြင္း စီးပြားေရးအသုိက္အ၀န္းအတြင္း ဆဲြေဆာင္မႈအရွိဆံုး သတင္းတစ္ခုအျဖစ္ ထြက္ေပၚခဲ့ပါတယ္။တင္ျပသူက MIC Law ႏွင့္ ပါတ္သက္ၿပီး ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မခြၽန္းမခ်န္ တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ Reform လို႔ ဆိုလိုက္ရင္ အစုိးရပုိင္းကပဲ လုပ္ရတယ္လို႔ အမ်ားက ထင္ၾကပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ ပုဂၢလိကပုိင္းကလည္း Reform လုပ္ဖို႔လိုေၾကာင္း သူက ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။ သူအေတြ႕အႀကံဳတစ္ခုကုိ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဖၚထုတ္ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။ ယခုအခါ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ လုပ္ခ်င္တဲ့လုပ္ငန္းရွင္ေတြဟာ MIC အဖဲြ႕၀င္ေတြေရွ႕ေမွာက္မွာ မိမိ ေဆာင္ရြက္မဲ့ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈလုပ္ငန္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ရွင္းလင္းရပါတယ္။ တစ္ခုေသာ MIC ရွင္းလင္းပဲြမွာ လုပ္ငန္းတင္ျပသူ (၁၁)ဦးက လာေရာက္ၿပီး တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီထဲက (၆)ဖဲြ႕က MIC အဖဲြ႕၀င္မ်ား ေရွ႕ေမွာက္မွာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ လုပ္ခ်င္တဲ့လုပ္ငန္း တင္ျပခ်က္ေတြကုိ လာတင္ျပၾကတဲ့ ပုဂၢိဳလ္မ်ားဟာ အသက္ (၃၀)ေက်ာ္ အမ်ိဳးသမီးငယ္မ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္။ သူတို႔ က သူတို႔ရဲ႕ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈပမာဏဟာ အေမရိကန္ေဒၚလာသန္း (၇၀-၈၀)ေလာက္ရွိေၾကာင္း တင္ျပၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ MIC ရံုးကုိ လာၾကတဲ့အခါ သူတို႔အားလံုးဟာ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္၊ အငွားတက္စီေတြနဲ႔ လာေရာက္ၾကတာျဖစ္ၿပီး ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈလုပ္ငန္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘယ္လို အရာထမ္း၊ အမႈထမ္း၊ အင္ဂ်င္နီယာ၊ အလုပ္သမားေတြ ခန္႔မလဲဆိုတာလည္း ေမးလိုက္ေတာ့ တစ္ေယာက္မ်က္ႏွာတစ္ေယာက္ၾကည့္ၿပီး ဘာေျဖရမွန္းမသိ ျဖစ္ေနပါတယ္တဲ့။ တကယ္ေတာ့ သူတို႔အားလံုးဟာ shadow investment ျဖစ္ၿပီးေနာက္မွာ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့မဲ့ ႏုိင္ငံျခားသား ေတြ ရွိေနပါတယ္။ တင္ျပတဲ့သူေတြဟာ သူတို႔အလုပ္သမား (သုိ႔မဟုတ္) အငွားမယားမ်ား ျဖစ္ၾကေၾကာင္း၊ ေနာက္ပုိင္းမွာ စံုစမ္းသိရွိရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ private sector ဘက္ကလည္း မွန္မွန္ကန္ကန္ မတင္ျပၾကဘဲ လိမ္လည္ေလွ်ာက္ထားၾကတယ္ဆိုတာ သိသာထင္ရွားပါတယ္ ဆိုတဲ့အေၾကာင္း ဥပမာေပးၿပီး ရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။တင္ျပသူက MIC ကုိ က်စ္က်စ္လစ္လစ္နဲ႔ မၾကာမီ ျပန္လည္ဖဲြ႕စည္းမယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္း ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။ ဘယ္သူနဲ႔ ဘယ္လိုျပင္ဆင္ဖြဲ႕စည္းမယ္ဆိုတာ တင္ျပသူက မေျပာ ေပမဲ့ ျပင္ပေလာကမွာေတာ့ စက္မႈ (၁)/ စက္မႈ (၂) ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ဦးစိုးသိန္းက ဦးေဆာင္မွာျဖစ္ေၾကာင္း သတင္းေတြဟာ ပလူပ်ံေနပါတယ္။ MIC ဥပေဒကုိ အသစ္ျပန္လည္ေရးဆဲြခဲ့တာ မူၾကမ္း ၁၀၀% ၿပီးစီးၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ရံုးကုိလည္း တင္ျပၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဖြဲ႕စည္းခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒအရ လႊတ္ေတာ္ ဥပေဒၾကမ္းေကာ္မတီက အတည္ျပဳၿပီးရင္ အနီးကပ္ဆံုး ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကုိ တင္ျပ အတည္ျပဳ ျပ႒ာန္းမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈလုပ္လိုတဲ့ သူေတြအတြက္ အခ်ိန္မၾကာေအာင္၊ လြယ္ကူေအာင္ One stop Service ကုိ ဌာနမ်ားအားလံုး ပါ၀င္ၿပီးလုပ္ဖို႔ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ၄င္းျပင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး Promotion ေတြလည္း လုပ္သြားဖို႔ အစီအစဥ္ရွိေၾကာင္း သူက ေျပာျပပါတယ္။တင္ျပသူက ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ ပါတ္သက္ၿပီး သတိထားစရာ အခ်က္တစ္ခုကုိ ဥပမာနဲ႔ ရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။ သူအေနနဲ႔ စီးပြား/ကူးသန္းမွာရွိစဥ္ ႏုိင္ငံျခားမွလာေသာ အဖြဲ႕တစ္ခုက Sector တစ္ခုတြင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံရန္ စိတ္၀င္စားေၾကာင္း တင္ျပေဆြးေႏြးတဲ့အတြက္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈရံုးႏွင့္ ဆက္သြယ္ေပးခဲ့ရပါတယ္။ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈရံုးေရာက္တဲ့အခါ သူတို႔နဲ႔ မဆိုင္ေၾကာင္း sector ႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ ၀န္ႀကီးဌာနႏွင့္ ပထမဆက္သြယ္ရန္လိုေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ sector နဲ႔ဆိုင္တဲ့ ၀န္ႀကီးဌာနက တာ၀န္ရွိပုဂၢိဳလ္မ်ားနဲ႔ ေတြ႕ဆံုဖို႔ စီစဥ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ေတြ႕တဲ့ အခါမွာ သူတို႔နဲ႔မဆိုင္းဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ MIC နဲ႔ပဲ ဆိုင္ပါတယ္လို႔ ေျပာတဲ့အခါ ႏုိင္ငံျခားမွလာတဲ့ အဖဲြ႕အစည္းက ေတာ္ေတာ္စိတ္ပ်က္ၿပီး ဘာမွမလုပ္ပဲ ျပန္သြားခဲ့ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြ တင္ျပေနရျခင္းဟာ ယခင္တာ၀န္ယူခဲ့တဲ့ သူေတြကုိ ရႈတ္ခ်ေျပာဆိုေနျခင္း မဟုတ္ပါ။ ဒီလို အျဖစ္အပ်က္မ်ိဳး ယခုလို Reform လုပ္တဲ့ ဒီကေန႔လို အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ မျဖစ္သင့္ေတာ့ပါ။ သင္ခန္းစာယူရမွာ ျဖစ္ပါတယ္၊ NPED ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈဆိုင္ရာ သတင္းအခ်က္အလက္အဖြဲ႕ကုိ ၀န္ႀကီးဌာန ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားပါ၀င္ၿပီး ဖဲြ႕စည္းထားပါတယ္။ ဒီအဖြဲ႕ဟာ အပတ္စဥ္ဗုုဒၶဟူးနဲ႔ ေသာၾကာေန႔တိုင္း ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ ေမးခြန္းမ်ားကုိ ေျဖၾကားေပးလ်က္ ရွိေနပါတယ္။ အႀကံျပဳခ်င္ ရင္လည္း လက္ခံေဆြးေႏြးပါတယ္။ ဒါဟာ working level မွာ လက္ေတြ႕က်က် ေမးခြန္းေတြ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကုိ MIC အဆိုျပဳခ်က္မတင္မီမွာ ေလ့က်င့္သြားႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အထူး စီးပြားေရးဇုန္ ဥပေဒေရးဆဲြခဲ့စဥ္ကလည္း ပုိၿပီးေသခ်ာသထက္ ေသခ်ာေအာင္ တပ္မဲ့ေလ့က်င့္ ခန္း မ်ိဳးေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့အေၾကာင္း သူကေျပာျပပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ ဥပေဒအသစ္ဟာ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ လႊတ္ေတာ္က်င္းပ မဲ့အခ်ိန္ၾကမွပဲ အတည္ျပဳႏုိင္မွာျဖစ္လို႔ ဒီၾကားထဲ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံလိုသူေတြ အဆင္ေျပေျပလုပ္ႏုိင္ ေအာင္ အမိန္႔ေၾကာ္ျငာစာ ထုတ္ေပးမယ္လို႔ သတင္းေကာင္းတစ္ခု ေပးပါတယ္။ MIC ဥပေဒ ဟာ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ေလာက္က ျပ႒ါန္းခဲ့တာျဖစ္လို႔ ႏွစ္ေပါင္း (၂၀)ေက်ာ္ရွိေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ ဥပေဒထဲမွာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈလုပ္မဲ့ ေျမဟာ အစုိးရပုိင္ေျမ ျဖစ္ရမယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ဟာ အဓိက အဟန္႔အတားပါပဲ။ ေနာက္တစ္ခုက ယူလာမဲ့ေဒၚလာေငြေၾကးကုိ (၆)က်ပ္နဲ႔ လဲေပးမယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ပါ။ ဒီအခ်က္ (၂)ခုနဲ႔ ပါတ္သက္ၿပီး ဥပေဒသစ္ မထြက္မီ အမိန္႔ေၾကာ္ျငာစာ ထုတ္ျပန္ပါ မယ္။ (၁)လေလာက္အၾကာမွာ ထြက္လာပါမယ္။ ယခင္က MIC ဥပေဒဟာ export oriented ျဖစ္ပါတယ္။ အခုအသစ္ထြက္တဲ့ ဥပေဒဟာ import substitution လုပ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမိန္ေၾကာ္ျငာစာမ်ား ထြက္လာရင္ import substitution အပုိင္းကုိ လုပ္ခြင့္ရွိ ေၾကာင္း ခြင့္ျပဳမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈႏွင့္ ပါတ္သက္ၿပီး shadow investment မ်ားကုိ အလင္းေရာင္ေအာက္ ထြက္လာဖို႔လည္း ေျပာသြားပါတယ္။ တရား၀င္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ႏုိင္ဖို႔လည္း ေဆာင္ရြက္ေပးသြား မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသတင္းအခ်က္အလက္ေတြဟာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈနဲ႔ ပါတ္သက္ၿပီး ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပက လူေတြေစာင့္ေမွ်ာ္ေနၾကတဲ့ သတင္းပါ။ ဒီလိုပဲ NPED က ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားႏုိင္ ေအာင္ လာေရာက္ၿပီး သတင္းေကာင္း လက္ေဆာင္ပါးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။