Friday, December 21, 2012

ဟိုုေရာက္ဒီေရာက္အေတြးမ်ား


ရီေတာ႔ရီရသား--ကမၻာႀကီးပ်က္မယ္ဆိုုလိုု႔ အေရးအေႀကာင္းရွိရင္ေၿမးကိုုေက်ာင္းမွာေၿပးေခၚလိုု႔ရ
ေအာင္ဘယ္မွမသြားဘူး၊အိမ္မွာပဲေန ေနရတယ္--မေၿပာႏိုုင္ဘူးေလ--နက္ၿဖန္ဆိုုရင္ရန္ကုုန္ၿပန္
အုုံးမယ္ဆိုုေတာ႔လိုုတာေလးေတြကိုုအိမ္နားကေစ်းတန္းမွာေၿပး၀ယ္ရေသးတယ္--ဒီတစ္ေခါက္
ေၿမးေလးကေတာ္ေတာ္သိတတ္လာၿပီ--ဗုုဒၶံသာရနံ ဂစၦာမိ ကိုုလည္းမပီကလာ ပီကလာေအာ္ႀကီး
ဟစ္က်ယ္ဆိုုသလိုု--ေက်ာင္းကခရစ္စမတ္နားနီးလိုု႔ သင္ေပးတဲ႔  ဂ်င္ကလာဘဲလ္--ဂ်င္ကလာ ဘဲလ္ ကိုုလည္းေအာ္ဆိုုတတ္တယ္--မနက္ဆိုုရင္အိပ္ခ်င္မူးတူးနဲ႔ နံနက္ ၇နာရီ ၄၅မိနစ္မွာေက်ာင္း
ပိုု႔ရတယ္။အဖိုုးကမ်က္ႏွာသစ္ေပး--သြားတိုုက္ေပးေတာ႔လည္း မ်က္လုုံးမဖြင္႔ဘူး၊ အိပ္ရက္နဲ႔ေအာ္
ေနတတ္တယ္။ ေက်ာင္းေရာက္ရင္ဆရာမ ကခုုံေရွမွာထိုုင္ခိုုင္းေတာ႔မွ မ်က္ႏွာမဲ႔ရႈပ္ရႈပ္နဲ႔မ်က္လုုံး
ကပြင္႔လာတယ္။ေက်ာင္းမ၀င္ခင္ဆရာမကအဖ်ားတိုုင္းတယ္၊လက္ေၿခေတြကိုု ဆင္သီစိုုက္ဇာ ၿဖန္း
တယ္။ပါးစပ္ၿဖဲႀကည္႔တယ္။တရုုတ္လိုု ပါးစပ္ဟဆိုုရင္ဟတယ္။လက္ၿဖန္႔ဆိုုရင္ၿဖန္႔တယ္။ေၿမးကတ
ရုုတ္စကားနားလယ္တယ္။ နိေဟာင္မား မ်ားေၿပာရင္တရုုတ္အသံထြက္ ကိုု မွန္ လိုု႔--အိမ္မွာလည္း
တရုုတ္လိုုေၿပာေပမဲ႔ သူ႔အေမကနားမလယ္ဘူးဆိုုလိုု႔ တခါတရံ အီး လိုုေၿပာတယ္။သူခမ်ာ ဘာသာ
သုုံးခုုႀကားမွာခ်ာခ်ာလည္ေနတာပါပဲ။

 အခုုလကစၿပီးေက်ာင္းေနတာတစ္ႏွစ္ၿပည္႔သြားလိုု႔ နာစရီ တန္းေရာက္သြားၿပီ--အကုုန္ကိုုယ္႔ဖါသာ လုုပ္တတ္ေအာင္သင္ေပးေတာ႔မွာ--အိမ္မွာထမင္းကုုိအေမနဲ႔အေဖကခြံ႔ေပမဲ႔ေက်ာင္းမွာကိုုယ္႔ဖါသာ
ယူစားရတယ္။ တစ္လတစ္ခါမိဘေတြကိုုေက်ာင္းကေခၚေတြ႔ၿပီးခေလးအေၿခအေနကိုုေၿပာၿပတယ္။
ေၿမးေလးကအလုုပ္လုုပ္ရင္သတ္သတ္ရပ္ရပ္လုုပ္တတ္တယ္။ခိုုင္းရင္လုုပ္ခ်င္မွလုုပ္တတ္တယ္၊
သူမလုုပ္ခ်င္ရင္အမ်ားနဲ႔ေပါင္းမလုုပ္ေတာ့ပဲသူဖါသာတစ္ေနရာမွာ သြားေဆာ႔ေနတတ္တယ္။
ခေလးရဲ႔ ကိုုယ္ႏွဳတ္အမူအရာ ေတြကိုုေၿပာၿပတာေပါ႔။ ခေလးကိုု “ေအာ္တီဇင္” ၿဖစ္သြားမွာစိုုးရိမ္
ႀကတယ္။ ဒါလည္းမိဘနဲ႔ဆိုုင္လိမ္႔မယ္ထင္တယ္--ခေလးေတြဟာမိဘေတြလုုပ္သလိုုလိုုက္လုုပ္
တတ္ႀကတယ္။ ေအာ္တတ္ဟစ္တတ္တဲ႔မိဘဆိုုရင္ခေလးလည္းထြက္ေပါက္ရွာတာလားမသိ--
ေအာ္တယ္၊ဟစ္တယ္၊ “ယူက်ဴ႔“ ႀကည္႔တာလည္းမေကာင္းဘူး၊ခေလးေတြေပါက္ကရလုုပ္တာ
ကိုုမိဘေတြကရုုိက္ထားၿပီးတင္ထားတာကိုုႀကည္႔တယ္-- လိုုက္လုုပ္တယ္၊တခါတေလသူေပါက္
ကရေအာ္တာဘယ္ကတတ္လာပါလိမ္႔လိုု႔ေတြးေနတာ--လားလား-- ယူက်ဴ႔  ကဗီဒီယိုုကလစ္မွာ
သူေအာ္တဲ႔အတိုုင္းပဲ၊ အဲဒီကအတုုခိုုးတာကိုုး--

ေက်ာင္းကၿပန္လာရင္ အဖိုုးေပးထားတဲ႔ အိုုင္ပက္ ၁ နဲ႔ အင္ဂရီးဘတ္ ကိုုေဆာ႔ေတာ႔တာပဲ။သူႏုုိင္
ရင္အဖိုုးဆီေၿပးလာၿပီး ဟိုုင္းဖိုုက္ လုုပ္တတ္တယ္။တစ္ခါတစ္ခါ သူဘယ္လိုုလုုပ္ၿပီး အမွတ္အမ်ား
ဆုုံးကိုုရေအာင္လုုပ္သလဲမသိဘူး၊အဖိုုးကိုုလာကစားခိုုင္းရင္ သူရထားတဲ႔အမွတ္ဘယ္မီေအာင္က
စားႏိုုင္မလဲ--အခုုလူႀကီးေတြစားတဲ႔အတိုုင္းထမင္းနဲ႔ဟင္းကိုုစေကြ်းေနေတာ႔ အဖိုုးက ေၿမးေလးအ
တြက္ဟင္းကိုု မစပ္ေအာင္အရသာရွိေအာင္ ခ်က္ခ်က္ ေပးရတယ္။ အေဖ့ေၿမးစားလိုုက္တာတစ္
ပုုဂံႀကီးကုုန္ေရာဆိုုၿပီးလာလာၿပႀကတယ္။ အဖိုုးကေတာ႔ခ်က္ေပါ႔-- ရန္ကုုန္ၿပန္သြားရင္အသား
က်ေနတာေတြအကုုန္ၿပန္ ေၿပာင္းရေတာ႔မယ္။ သူ႔အဖြားသာရွိရင္သူလည္းလက္ေပၚကခ်မွာမဟုုတ္
ဘူး၊ အဖိုုးကေၿမးလာထိန္းေပးေပမယ္႔အေကာင္းေတာ႔အေၿပာမခံရဘူးဗ်-- အဖိုုးရွိေနလိုု႔စည္းကမ္း
ပ်က္တယ္ဘာညာလုုပ္ခ်င္ေသးတယ္--စင္ကာပူမွာေမာင္တိုုင္ပင္လိုုပဲေၿမးလာထိန္းေပးေနတဲ႔ ဦး
ေဇာ္၀င္း နဲ႔ေတြ႔ေတာ႔ ဒီအတိုုင္းပဲေၿပာတယ္။“အေကာင္းအေၿပာမခံရဘူး“တဲ႔--

စင္ကာပူမွာေနရတာကိုုယ္႔က်န္းမာေရးကိုု ကိုုယ္ဂရုုစိုုက္ၿပီးေနရတယ္။တစ္ခုုခုုမ်ားၿဖစ္ရင္ကုုန္က်
စရိတ္ကမ်ားလြန္းလိုု႔ ---ေနာက္တစ္ေခါက္ၿပန္လာမွ ေဆးစစ္ႀကည္႔ရမယ္။ ပင္စင္ယူတာတစ္ႏွစ္
ၿပည္႔ခါနီးၿပီ--ဒီမိုုကေရစီရတဲ႔အခ်ိန္ နဲ႔ ပင္စင္ယူ တဲ႔အခ်ိန္နဲ႔ ကိုုက္ေနတယ္လုုိ႔ဆိုုရမယ္--ႏိုုင္ငံၿခား
နဲ႔အလုုပ္လုုပ္ဖိုု႔ၿပည္တြင္းကခေလးေတြအမ်ားစုုမွာအဂၤလိပ္စာဟာေတာ္ေတာ္အားနည္းေနတုုံးပဲ။
အလုုပ္တစ္ခုုလုုပ္ရာမွာစနစ္နဲ႔မလုုပ္တတ္ႀကေသးဘူး။ ရုုံးလုုပ္ငန္းစနစ္ဟာ ကိုုလိုုနီေခတ္ကပုုံစံ
အတိုုင္းပဲရွိေသးတယ္။ ေခတ္မီ လုုပ္ငန္းအုုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္ ကိုုလုုပ္ရေကာင္းမွန္း၊ၿပင္ရေကာင္မွန္း၊မ
သိႀကေသးဘူး၊စင္ကာပူ၊ထိုုင္း၊မေလးရွားကအစိုုးရရုုံးေကာပုုဂၢလိကရုုံးေတြေကာအုုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္
ကႏုုိင္ငံတကာမွာသုုံးေနတဲ႔ပုုံစံမ်ိဳးပဲ။ ကြန္ပ်ဴတာေပၚမွာပဲအလုုပ္လုုပ္ႀကေတာ႔တဲ႔ရုုံးလုုပ္ငန္းစနစ္
ၿဖစ္ေနႀကၿပီ။

အၿကီးအကဲကကြန္ပ်ဴတာစကရင္ေပၚမွာပဲ အီးေမးလ္ ဘယ္သူဆီကလာလဲ၊ ဘာၿပသာနာၿဖစ္ေန
တယ္၊ဘယ္လိုုေၿဖရွင္းထားသလဲ၊ လိုုအပ္ရင္ကြန္ပ်ဴတာစကရင္ေပၚမွာပဲ ဘာလုုပ္ ဘာလုုပ္ဆိုုၿပီးေၿပာ
လိုုက္တာပဲ။လူခ်င္းေတြ႔တာတခ်ိဳ႔ဌာနေတြ မွာ နံနက္ပိုုင္း ဘရီဖင္း ေလာက္ပဲရွိမယ္။ရုုံးဆင္းလိုု႔အိမ္
မၿပန္ခင္ဒီကေန႔ ဘာလုုပ္ခဲ႔တယ္၊ ဘာလုုပ္ထားတယ္ ဆိုုတာကိုု အီးေမးလ္ နဲ႔အစီရင္ခံလိုုက္ယုုံပဲ။
ၿပည္သူနဲ႔ေန႔တိုုင္းထိေတြ႔ေနရရင္ သိသာထင္သာၿမင္သာတဲ႔စနစ္ တစ္ခုုကိုုဖန္တီးထားရမယ္၊ အၿပင္က သတင္းေတြနားေထာင္ေနၿပီး ၿပင္ဖိုု႔ လိုုရင္ၿပင္ရမယ္၊ ကနဦးေငြေႀကးကုုန္က်မႈကိုုႏွေမ်ာ
ေနလိုု႔မရဘူး၊ မိမိရဲ႔စနစ္ထဲမွာ ဘာေတြမ်ားေအာက္ကလိကာ အာကလိေအာက္ၿဖစ္ေနသလဲဆိုု
တာအသံၿပန္နားေထာင္ရမယ္။ဥပမာ ရဲစခန္းကအက်င္႔စာရိတၱေကာင္းမြန္ေႀကာင္းေထာက္ခံစာလိုု
မ်ိဳးပါရမယ္လိုု႔ေရးထားသလား၊ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအရုုိးစြဲေနတဲ႔ အက်င္႔စရုုိက္ေတြအတိုုင္း တစ္ထပ္
တည္းေဖၚ လိုု လုုပ္ေနတာလား၊ ဒါကိုုအႀကီးအကဲက ေလ႔လာေနရမယ္။ ေမာင္တိုုင္ပင္တိုု႔ ရုုံးေတြ
ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ရာထူးႀကီး လာရင္အစည္းအေ၀းေတြနဲ႔အခ်ိန္ကုုန္ရတာမ်ားပါတယ္။ အစိုုးရဌာနေတြရဲ႔အစည္းအေ၀းေတြဟာ ေသေဘာ္ညွိတာမ်ိဳး၊ ကိုုယ္႔ဆီကိုုတစ္ခ်ိန္ႀကရင္ဘက္
ၿပန္္ကန္လာမွာစိုုးရိမ္တာမ်ိဳး၊အလုုပ္လုုပ္ေနတယ္လိုုလူအထင္ႀကီးေအာင္လုုပ္တာမ်ိဳး ေတြၿဖစ္ေနတယ္၊ ညႊန္ခ်ဳပ္တစ္ေယာက္က တာ၀န္ယူၿပီး တၿခားဌာနကညႊန္ခ်ဳပ္ဆီ ကိုုဖုုံးတိုုက္
ရုုိက္ဆက္ၿပီးလုုပ္ငန္းညွိလိုုက္တာမ်ိဳး လုုပ္လိုု႔မရဘူးလား--- ရပါတယ္၊အစည္းအေ၀းေခၚေနတာ
အခ်ိန္ကုုန္ပါတယ္။ ေမာင္တိုုင္ပင္အလုုပ္လုုပ္တုုံးက အလုုပ္လုုပ္တဲ႔၀န္ႀကီးေတြဆိုုခ်က္ခ်င္းဖုုံး
ေကာက္ဆက္ညွိတာပဲ၊အေပၚမွာ ေတာ႔ၿပီးသြားေရာ၊ေအာက္ေရာက္ေတာ႔၀န္ႀကီးမသိလိုု႔ မလုုပ္ရဲ
ေသးဘူး၊ ၀န္ႀကီးကညွိၿပီးေနၿပီ၊ ညႊန္ခ်ဳပ္အဆင္႔မွာ ဘာမွစလုုံးေရမစရေသးေတာ႔ေအာက္ေၿခၿပည္
သူေတြမွာေစာင္႔ၿပီးရင္းေစာင္႔ေပါ႔၊ ဘာတတ္ႏိုုင္မွာ လဲ၊ ၿမန္မာၿပည္သူေတြရဲ႔သည္းညည္းခံႏိုုင္မႈအ
တိုုင္းအတာကိုု မက္ဂနီက်ဴ႔ နဲ႔သာတိုုင္းႀကည္႔ ရင္စံခ်ိန္တင္ေလာက္မယ္ထင္တယ္။

ရန္ကုုန္ၿပန္ခါနီးေရာက္တတ္ရာရာေတြေလ ွ်ာက္ေရးေနတာဟိုုေရာက္ဒီေရာက္ပဲ။ ၿမန္မာၿပည္မွာ
စီးပြားေရးလုုပ္ဖိုု႔ ေငြအရင္းအႏွီးေလာက္ေလာက္ငွငွ မရွိဘူး၊ ဘဏ္ေတြကလည္းအေပါင္မရွိရင္
မေခ်းႏိုု္င္ဘူး၊ဘဏ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကလည္းအေပါင္မပါပဲ ပရုုိဂ်က္ တင္ၿပယုုံနဲ႔ ေခ်းရဲတဲ႔အစဥ္
အလာလည္းမရွိဘူး၊ေခ်းခြင္႔ လည္းၿပဳမထားဘူး၊ ၿမန္မာမွာအႀကီးဆုုံးဘဏ္ေတာင္ႏုုိင္ငံၿခားကအ
လတ္စားဘဏ္ေလာက္ေတာင္အရင္းအႏွီးမရွိဘူး။ တကယ္နင္လား  ငါလားလုုပ္မယ္ဆိုုရင္ ေငြအရင္းအႏွီး ကဘယ္မွာ လဲ--အခုုၿဖစ္ေနတာကအစိုုးရကအသုုံးစရိတ္နည္းေနတာပဲ။ အေၿခ
ခံအေဆာင္အဦေတြေဆာက္ဖိုု႔ေငြဘယ္ကရမလဲ--ႏုုိင္ငံတကာဘဏ္ေတြကေခ်းေငြေတြကအလုုံး
အရင္းနဲ႔၀င္မလာႏိုုင္ေသး--ရန္ကုုန္၊ေနၿပည္ေတာ္၊မႏၱေလးလမ္းပဲႀကည္႔---ၿပဳၿပင္စရာေတြက်န္ေသး
တယ္၊ေလဆိပ္၊ရထားလမ္း၊ဆိပ္ကမ္း၊ၿမိဳ႔ၿပစီမံကိန္း၊ဆက္သြယ္ေရးစနစ္၊လူထုုက်န္းမာေရး၊ပညာ
ေရး ဒီလုုပ္ငန္းအားလုုံးအတြက္လွည္႔ပတ္ရင္းႏွီးေငြလိုုတယ္။ကမၻာဘဏ္၊ေအဒီဘီ၊စသည္႔ဘဏ္
ေတြကလည္းေငြေခ်းဖိုု႔ ဟန္ၿပင္ေနႀကတုုံးပါ။ ႀကက္ နဲ႔ ႀကက္ဥအစဘယ္လိုုရွာရမလဲ ၿဖစ္ေနသလိုု
ၿမန္မာစီးပြားေရး အီ ေနတာလည္းဒီသေဘာမ်ိဳးပါ။ၿပင္ပကႏိုုင္ငံၿခားေငြေႀကးေတြၿပည္တြင္းကိုုဒလ
ေဟာမ၀င္လာသေရြ႔ ေမာင္တိုုင္ပင္တိုု႔စီးပြားေရးဟာလႈပ္လႈပ္ပဲရွိေနအုုံးမွာ ပါ။ ဘာေႀကာင္႔ မ၀င္
လာေသးတာလဲ၊ ဒါကလည္း ႏိုုင္ငံေရးစနစ္ အေပၚအမ်ားႀကီး မွီေနပါတယ္။ အိမ္နီးခ်င္းေပါက္ေဖၚ
ႀကီးကိုုအားကိုုးေနရာက အေ၀းတစ္ေနရာကအန္ကယ္ဆမ္ႀကီးကပဲ ေန႔ခ်င္းညခ်င္း ၿမန္မာစီးပြား
ေရးကိုုအာခ်ေလာင္ ဆိုုၿပီးလုုပ္ေတာ႔မလိုုလိုု--အရင္ကအေပါင္းအသင္းၿဖစ္ခဲ႔ၿပီး သူ႔အေဖႀကီးက
မေပါင္းနဲ႔ဆိုုတာနဲ႔ လာခ်င္ကပ္ခ်င္ေသာ္လည္းပဲ ခ်ိဳခ်ဥ္ေလးေပးလိုုက္ ေၿမပဲယိုုေလးေပးလိုုက္နဲ႔
အကဲစမ္းေနတဲ႔ ဂ်ပန္ႀကီးကပဲစက္မႈဇုုန္ေတြအကုုန္လာလုုပ္ေတာ႔မလိုုလိုု၊ ေနာက္မွာ အသစ္ေပၚ
လာတဲ႔ ဂ်င္ေစာ တိုု႔ကလည္းေအာက္ေစ်း ၀င္ႏွဳိက္ေနတာမ်ိဳး လိုုလိုု နဲ႔ အားလုုံးမစားရ ၀မခန္း
ၿမန္မာ႔စီးပြားေရးကိုုလာကလိေနႀကပါတယ္။

ႏွစ္ေပါင္းႀကာလွစြာခ်ိနဲ႔ေနတဲ႔ၿမန္မာစီးပြားေရးကလည္းအေမရိကန္ပါေမာကၡေၿပာသလိုုၿမန္မာေတြ
စီးပြားေရးဆိုုတာမလုုပ္တတ္ေသးဘူး၊ အရင္ကလုုပ္ဖိုု႔အခြင္႔အလန္းလည္းမရွိခဲ႔ဘူးေလ--ခရုုိနီ လုုပ္
ရင္လုုပ္မလုုပ္ရင္ဘယ္ေလာက္ေတာ္ေတာ္ၿမန္မာ တိုုင္ကြန္း ဘယ္ေတာ႔မွ ၿဖစ္လာမွာ မဟုုတ္ဘူး၊
အရင္ကဆရာႀကီးေတြကိုု ဖရီးရွယ္ယာ ေပးရတယ္၊သားသမီး ေတြကိုု တတ္တာမတတ္တာ
ေနာက္ထား အေထြေထြမန္ေနဂ်ာေလာက္ စီအီးအိုု ေလာက္ေပးထားရတယ္၊ အမ်ိဳးေတြရယ္၊ မႏိုုင္
ရင္ကာလူႀကီးေဆြမ်ိဳးေတြ နဲ႔  စီမံခန္႔ခဲြတဲ႔ ခရုုိနီ စီးပြားေရး ဘယ္ကလာၿပီး အဆင္႔မီ စီးပြားေရး
ၿဖစ္လာမွာလဲ--အဲေတာ႔ေၿပာလည္းေၿပာခ်င္စရာေပါ႔၊ ၂၀၁၅ႀကရင္အက္ဖ္တာလာမယ္၊အဲဒီအခ်ိန္
ႀကရင္ၿမန္မာ႔ စီးပြားေရးပိုုလုုပ္ရကိုုင္ရႀကပ္မယ္နဲ႔ လူေတြစိုုးရိမ္ႀက၊ၿပင္ဆင္ႀက၊ ဖိုုရမ္ေတြလုုပ္ၿပီးရႊီး
ႀက၊နဲ႔ --- ၂၀၁၅ေရာက္လာေတာ႔ေကာ-- ??နဂိုုကတည္းကပုုံပ်က္ပန္းပ်က္ (ဒစ္စေတာ႔တစ္)ၿဖစ္
ေနတဲ႔ ၿမန္မာ႔စီးပြားေရး ကဘယ္မႈလိမ္႔မလဲ၊ ပုုံစံက်က် စနစ္တက်လာ ၀င္လာတဲ႔ ၿပည္ပကလာ
တဲ႔စီးပြားေရးေတြကိုု ဒစ္စေတာ႔တစ္ စီးပြားေရးပုုံစံ နဲ႔ ၿပန္တိုုက္လိုုက္ရင္ ဘာခံႏိုုင္မွာ လိုုက္ လိုု႔-စီးပြားေရးကိုုစနစ္တက်လုုပ္တတ္တဲ႔ႏိုုင္ငံကေန ရန္ကုုန္မၿပန္ခင္ၿမန္မာ႔စီးပြားေရးကိုု၀င္က
ေညာ႔ႀကည္႕တာပါ၊ စာေရးေနတုုံး မိုုးကလည္းခ်ိန္းလိုုက္ အသံအက်ယ္ႀကီးပဲ၊ကမၻာပ်က္တယ္ဆို
တာဒါမ်ားလားလိုု႔----

(ေဒါက္တာစိုုးမင္းအေရးအသားမ်ိဳးကိုုသေဘာက်လိုု႔ေရးႀကည္႔တာ--သူေလာက္ေတာ႔ဘယ္ထိမိမလဲေလ)



Saturday, December 8, 2012

ေက်နပ္ႏွစ္သိမ္႔မႈရခဲ႔ေသာစင္ကာပူကရုုံး ႏွစ္ရုုံး

-->
စင္ကာပူ မွာ visit pass နဲ႔တစ္ႏွစ္တစ္ခါလဲၿပီးေနရတာအခုုဒီဇင္ဘာလ ၁၄ ရက္ေန႔ဆိုုရင္ expiry ၿဖစ္ၿပီ။ သမီးရဲ႔ မွီခိုုသူအၿဖစ္ေနရတာဆိုုေတာ႔သမီးရဲ႔၀င္ေငြ၊အလုုပ္အကိုုင္၊စီပီအက္ဖ္၊အခြန္ ၊စတာ
ေတြနဲ႔ပတ္သက္တဲ႔စာရြက္စာတမ္းေတြကိုု လည္းႏွစ္စဥ္ၿပရတယ္။ ေမာင္တိုုင္ပင္ ပတ္စ္ပိုု႔က ၂၀၁၃
ဇြန္လမွာကုုန္မွာဆိုုေတာ႔ visit pass ေလ ွ်ာက္တဲ႔အခါေထာက္စရာမၿဖစ္ေအာင္ သံရုုံးမွာသြားလဲဖိုု႔
သမီးၿဖစ္သူကအႀကံၿပဳပါတယ္။ေမာင္တိုုင္ပင္ကလည္းနံမည္အလြန္ႀကီးတဲ႔စင္ကာပူသံရုုံးကိုုသြားရ
မွာခပ္တြန္႔တြန္႔ပါ။ နံနက္၄နာရီထတန္းစီရတာတိုု႔၊ သံရုုံးမွာကိစၥရွိလိုု႔လာလုုပ္တဲ႔အဖိုုးႀကီးအဖြားႀကီး
လည္းမေရွာင္ပိတ္ေဟာက္တာတိုု႔ အင္တာနက္သတင္းေတြထဲမွာဖတ္ရေတာ႔ေမာင္တိုုင္ပင္ လန္႔မယ္ဆိုုလည္းလန္႔စရာပါပဲ။

သမီးကၿမန္မာသံရုုံး website ကေန on line နဲ႔ ဘြတ္ကင္လုုပ္လိုု႔ရတယ္လိုု႔ေၿပာေတာ႔ေမာင္တိုုင္ပင္
လည္းသံရုုံး website ကိုု၀င္ႀကည္႔ပါတယ္။စီးပြားကူးသန္းမွာ အလုုပ္လုုပ္စဥ္တုုံးကcommerce နဲ႔ MyanmarTradeNet websites စတင္တည္ေထာင္ခဲ႔ဘူးတဲ႔အေတြ႔အႀကံဳရွိေတာ႔ စင္ကာပူၿမန္မာ
သံရုုံးရဲ႔ website ကိုုၿမင္လိုုက္တာနဲ႔အဆင္႔တစ္ခုုရွိတယ္ဆိုုတာခ်က္ခ်င္းသိလိုုက္ရပါတယ္။ စင္ကာပူမွာသံ
အမတ္ႀကီးရဲ႔ေၿပာႀကားခ်က္အရ ၿမန္မာႏိုုင္ငံသား ၂သိန္း ၈ေသာင္းေက်ာ္ စင္ကာပူမွာေက်ာင္း
တက္အလုုပ္လုုပ္၊မွီခိုုသူေတြေနထိုုင္လ ွ်က္ရွိတယ္လိုု႔သိရပါတယ္။ သူတိုု႔အားလုုံးနဲ႔ပတ္သက္
တဲ႔ေကာင္စစ္ေရးရာလုုပ္ငန္းေတြdocumentation ေတြဘယ္ေလာက္မ်ားမလဲဆိုုတာစဥ္းစားသာ
ႀကည္ ႔ေပေတာ႔--

သံရုုံးအေနနဲၿမန္မာႏိုုင္ငံဌာနအသီးသီးကလိုုအပ္တဲ႔စာရြက္စာတမ္းေတြကိုုဘယ္လိုုလုုပ္ေပးတယ္ဆိုုတာရွင္း
ရွင္းလင္းလင္းေဖၚၿပထားပါတယ္။ ဒီေနရာမွာတစ္ခုုေၿပာခ်င္တာကၿမန္မာႏုုိင္ငံကလက္ရွိ၀န္ႀကီးဌာန
ေတြကလည္းမိမိတိုု႔ဌာနကလုုပ္ေနတဲ႔လုုပ္ငန္းစနစ္ေတြကိုုအၿပန္ၿပန္အလွန္လွန္ သုုံးသပ္ဖိုု႔လိုုလိမ္႔မယ္
ထင္တယ္။ဥပမာ--အလုုပ္မလုုပ္ေႀကာင္းေထာက္ခံစာ--ဒါကလည္းေမာင္တိုုင္ပင္နဲ႔တိုုက္ရုုိက္ပတ္
သက္ေနလိုု႔သိရတာ--စင္ကာပူမွာအလုုပ္မလုုပ္တာဆိုုလိုု႔ေက်ာင္းသားနဲ႔မွီခိုုသူ visit pass နဲ႔ေနသူ
ေတြပဲရွိလိမ္႔မယ္။ စင္ကာပူမွာ visit pass ထုုတ္ေပးကတည္းက အလုုပ္ လုုပ္ခြင္႔မရွိဘူး လိုု႔အတိ
အလင္းေဖၚၿပထားတယ္၊ အလုုပ္လုုပ္မယ္ဆိုုရင္သူတိုု႕ကိုုအေႀကာင္းႀကားပါက သူတိုု႔သတ္မွတ္ထား
တဲ႔ criteria နဲ႔ကိုုက္ညီတဲ႔ work permit ေၿပာင္းၿပီးထုုတ္ေပးမယ္လိုု႔ ဆိုုထားတယ္။ ေမာင္တိုုင္ပင္
တိုု႔ကလည္းစင္ကာပူမွာ part time အလုုပ္ေတာင္  ခိုုးမလုုပ္ရဲဘူး--မိသြားရင္စင္ကာပူကခ်က္ခ်င္း
ႏွင္ထုုတ္ခံရမွာ--တၿခားႏိုုင္ငံေတြေတာ႔ေမာင္တိုုင္ပင္မသိပါ။ေနာက္တစ္ခုုစဥ္းစားမိတာက visit pass နဲ႔လာတဲ႔သူက အလုုပ္တစ္ခုုခုု လုုပ္ work permit ေၿပာင္းလိုုက္တာကိုုသံရုုံးအေႀကာင္း မ ႀကား
ပဲထားရင္ရတာပဲ။ အရင္တံုုးကအခြန္နာတာေပါ႔ေလ--အဲလိုုလူေတြလည္းရွိခ်င္ရွိမယ္--ေမာင္တိုုင္ပင္
ကေတာ႔အလုုပ္ပိုုလိုု႔ထင္တယ္။ဒါေပမဲ႔လူေတြကလည္းလူေတြပါပဲ--

အဲေတာ႔on line ကေန႔ တိုုကင္ယူလိုုက္ပါတယ္။ ဘားကုုတ္ေတြလည္းပါတယ္-- ICA က e-appointment လိုုၿဖစ္လိုု႔ေတာ္ေတာ္လည္း impressive ၿဖစ္သြားပါတယ္။ခ်ိန္းတဲ႔ေန႔ႀကေတာ႕သားမက္ကလည္းပတ္စ္ပိုု႔အ
သစ္တိုုးေတာ႔ ႏွစ္ေယာက္တူတူသြားႀကပါတယ္။ ညေန ၃နာရီခဲြ မွီေအာင္သြားပါတယ္။သံရုုံးကိုုအစိုုးရ အလုုပ္လုုပ္စဥ္တုုံးကမႀကာမႀကာေရာက္ပါတယ္။ေရာက္သြားတာနဲ႔အေၿပာင္းအလဲကိုုစၿမင္ရပါေတာ႔တယ္။
ယာယီအေဆာက္အဦးေအာက္ကခုုံတန္းေတြမွာထိုုင္ေစာင္႔ေနတဲ႔ၿမန္မာအမ်ိဳးသားအမ်ိဳးသမီးေတြ
ကိုုေတြ႔လိုုက္ရတာပါပဲ။စင္ကာပူမွာအၿမင္ရုုိးေနၿပီၿဖစ္တဲ႔ တီဗီစကရင္ၿပားေပၚမွာလက္ရွိ ေဆာင္ရြက္
ေနဆဲၿဖစ္တဲ႔တိုုကင္နဲ႔ေတြကိုုေကာင္တာႏွင္႔တြဲၿပီးေဖၚၿပထားပါတယ္။ သီးၿခားလည္းအနီေရာင္ LED
နဲ႔ေဖၚၿပတဲ႔ screen လည္းရွိပါတယ္။တီဗီမွာ ၿမန္မာႏိုုင္ငံ ကေနရာေဒသေတြအေႀကာင္း documentary ကိုုလည္းၿပေပးထားပါတယ္။စာအုုပ္ဘီရုုိေတြ ၄ - ၅ လုုံးေလာက္ရွိၿပီးစာအုုပ္ေတြ
ကိုုေစာင္႔ဆိုုင္းေနစဥ္အတြင္းယူဖတ္ႏိုုင္ေႀကာင္း၊ဖတ္ၿပီးရင္လည္းစနစ္တက်ၿပန္ထားႀကဖိုု႔ကိုု
သတိေပးထားပါတယ္။ၿပင္ဆင္မလာဘူးသံရုုံးေရာက္မွ ဘာလုုပ္မယ္ဆိုုရင္ဘာေတြလိုုတယ္၊ဘာလုုပ္ရမယ္ဆိုုတာ
ကိုုလည္းကြန္ပ်ဴတာနဲ႔ေသခ်ာရုုိက္ၿပီးေႀကာ္ၿငာသင္ပုုန္းမွာကပ္ေပးထားပါတယ္။ေသာက္ေရသန္႔
ဗူးကိုုထားေပးထားၿပီးထူးၿခားတာကေသာက္ေရသန္႔ကိုု ပရိတ္ေရ နဲ႔ပြားထားတာပါ။ သံရုုံးအတြင္း ရွိတဲ႔ေကာင္တာေတြကလည္းမိုုက္ခရုုိဖုုန္းနဲ႔တစ္ဦးခ်င္းအမည္ကိုုေခၚပါတယ္။ဒီေနရာမွာတစ္ခုုအႀကံ
ၿပဳခ်င္တာက on line appointment ယူတဲ႔အခါ အခ်ိန္ပါသတ္မွတ္ေပးလုုိက္ရင္လာတဲ႔လူေတြအ
ခ်ိန္ကုုန္ေတာ္ေတာ္သက္သာသြားႏိုုင္ပါတယ္။ စင္ကာပူ ICA မွာခန္႔မွန္းအခ်ိန္ေပးထားပါတယ္။
ဒါေတာင္၂ - ၃ နာရီေလာက္ေစာင္႔ရပါတယ္။ လုုပ္တာႀကာလာတာနဲ႔အမ ွ် သံရုုံးကလူေတြလည္း
ကြ်မ္းက်င္လာၿပီး process လုုပ္တဲ႔အခါ အခ်ိန္ေတြၿမန္လာႏိုုင္စရာရွိပါတယ္။

သားမက္ကလည္းအခြန္အားလုုံးကင္းရွင္းၿပီး--ေနာက္ေမာင္တိုုင္ပင္ကလည္းအခြန္ေဆာင္စရာ
မလိုုေတာ႔--ေကာင္တာနံပါတ္ ၅ မွာသြားတန္းစီၿပီးစာရြက္စာတမ္းေတြစစ္ပါတယ္။ အားလုုံးအိုု
ေကဆိုုေတာ႔ပတ္စ္ပိုု႔အတြက္ ဓါတ္ပုုံရုုိက္ဖိုု႔ တစ္ဖက္က extension ထဲ၀င္တန္းစီရပါတယ္။အဲ
ဒီထဲမွာ လူ၃၀ေလာက္ေရာက္လာေတာ႔အားလုုံးမြန္းႀကပ္ကုုန္တာေပါ႔။ဓါတ္ပုုံရုုိက္တာကလည္း
တစ္ေန႔ကမွ အဲဒီ extension ကိုုေရႊ႔တာဆိုုေတာ႔သိပ္အသားမက်ေသးဘူး။ အမွန္ေတာ႔ ၅ - ၆
ေယာက္တစ္သုုတ္ေလာက္သြင္းလိုုက္ရင္သက္သက္သာသာနဲ႔အၿပင္မွာ ေစာင္႔ေနႏိုုင္တာေပါ႔။ ICA
မွာဓါတ္ပုုံရိုုက္တာ ၂ - ၃ မိနစ္ပဲက်န္တယ္။ စင္းေဒၚလာ ၅း၅၀ ေပးရတယ္။ သံရုုံးမွာ ၅ ေဒၚလာေပးရတယ္။ အခုုဟာက SLR
digital camera နဲ႔ရုုိက္တာဆိုုေတာ႔ခ်ိန္ရတာနဲ႔ ဘာနဲ႔ တစ္ဦး တစ္ဦး ကိုု ၁၀ - ၁၅ မိနစ္ေလာက္
ႀကာတယ္။ဒါေလာက္လုုပ္ထားၿပီးၿပီ၊ ခြ်န္းဖိုုးေတာ႔ ႏွေမ်ာ မေနပါနဲ႔။ ဓါက္ပုုံရုုိက္ၿပီးေတာ႔ခဏေစာင္႔
ရေသးတယ္။ professional မဟုုတ္ေတာ႔ ကြန္ပ်ဴတာကြန္ယက္ထဲ၀င္ခ်င္မွ၀င္မွာ-- မ၀င္ရင္
ေနာက္တစ္ေန႔ၿပန္လာရမွာ စိုုးေတာ႔ေစာင္႔ရတာေပါ႔။ ပတ္စ္ပိုု႔အသစ္က နက္ၿဖန္ၿပန္လာထုုတ္ရ
မယ္။စင္းေဒၚလာ ၁၅၀ က်တယ္။ ၿမန္မာေငြ ၁ သိန္းေက်ာ္-- ရန္ကုုန္မွာ လုုပ္ရင္ အာရေက
မပါပဲနဲ႔ ဆိုုရင္ ၃၀၀၀၀ က်ပ္ေလာက္က်မယ္။ဒါေပမဲ႔ေတာ္ေတာ္စိတ္လက္ခ်မ္းသာပါတယ္။ရန္ကုုန္
ေတာ႔မလုုပ္ဖူးလိုု႔မသိဘူး၊ညီ၀မ္းကြဲေၿပာတာကေတာ႔ကိုုယ္တိုုင္သာလိုုက္လုုပ္ တစ္ရက္ပါပဲတဲ႔--
၂၁ ရက္ေတာ႔ေစာင္႔ရတာေပါ႔ေလ-----ေနာက္တစ္ေန႔သြားေတာ႔ပတ္စ္ပိုု႔အသစ္နဲ႔အေဟာင္း ရ
ခဲ႔ပါတယ္။ေၿပာခ်င္တာကနံပါတ္ေၿပာင္းသြားတာပါ။ပတ္စ္ပိုု႔ ကမွတ္ပုုံတင္လိုုသေဘာထားသင္႔
ပါတယ္။နံပါတ္ကိုုေသသည္အထိမေၿပာင္းသင္႔ပါ--ပတ္စ္ပိုု႔မွာ ေရးစရာစာရြက္ေတြက်န္ေနေသးရင္ သက္
တမ္းတိုုးၿပီးေႀကာင္း၊ဘယ္ေန႔ကတိုုးေႀကာင္း-- ဘယ္ေန႔အထိတိုုးၿပီးေႀကာင္း--ဘယ္ေနရာမွာတိုုး
ေႀကာင္း ဆိုုတာstamped လုုပ္လိုုက္ရင္ေကာမရဘူးလား---ႏုိင္ငံေတာ္ကပတ္စ္ပိုု႔လုုပ္တဲ႔စာရြက္
ဖိုုးသက္သာမယ္။ နံပါတ္မေၿပာင္းတဲ႔အတြက္ ကိုုင္ထားသူအဖိုု႔ အလုုပ္ရႈပ္ရသက္သာမယ္--ေနာက္
တစ္ခုု expiry date ပါ။ ႏုိင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား က ပတ္စပိုု႔သက္တမ္း ၆ လ မရွိရင္ ဘာလုုပ္လုုပ္
မလုုပ္ေပးခ်င္ႀကဘူး။ အဲေတာ႔ ၇လ ဂလေလာက္မွာ ႀကိဳၿပီး တိုုးရတယ္။ အဲဒီႀကိဳတိုုးတဲ႔လေတြပါ
ေပါင္းေပးရင္ေကာ မရဘူးလား-- ၿပည္သူေတြဖက္ကလိုုခ်င္တာပါ-- ႏုိင္ငံေတာ္ဖက္ကလုုပ္ေပးႏုုိင္ မလုုပ္ေပး
ႏုိင္ကိုုေတာ႔မသိပါ-- အခုုလည္း ၅ ႏွစ္သတ္မွတ္ လိုုက္တဲ႔အတြက္ အေတာ္ကိုု အဆင္ေၿပသြားႀက
ပါတယ္။

ေမာင္တိုုင္ပင္အတြက္ပတ္စ္ပိုု႔သက္တမ္းတိုုးၿပီးေပမဲ႔ documentation ကမၿပီးေသးပါဘူး။ စင္ကာပူဘက္ က visit pass ကိုုသက္တမ္းတိုုးဖိုု႔က်န္ပါေသးတယ္။ sponsor ၿဖစ္သူသမီး
က ICA ထံ on line  ကေနေလ ွ်ာက္လိုုက္ပါတယ္။ တင္ၿပီးေတာ႔  on line ကေနပဲစစ္
ေဆးလိုု႔ရပါတယ္။ အီးေမလ္းနဲ႔အေႀကာင္းႀကာတာၿဖစ္တဲ႔အတြက္ အီးေမလ္ ကိုု နံနက္တိုုင္း
စစ္ေဆးရပါတယ္။ ၂ပါတ္ေက်ာ္တစ္ရက္စြန္းေလာက္မွာ ေမာင္တိုုင္ပင္ေလ ွ်ာက္ထားၿခင္း ကိုု
မူအားၿဖင္႔လက္ခံေႀကာင္း ဘယ္ေန႔မွာ ေအာက္မွာေဖၚၿပထားတဲ႔ စာရြက္စာတမ္းေတြကိုု လာ
အစစ္ေဆးခံရမွာ ၿဖစ္ေႀကာင္း အီးေမလ္နဲ႔အေႀကာင္းႀကားလာပါတယ္။ ခ်ိန္းတဲ႔ ရက္မွာသမီး
နဲ႔အတူ ICA ခ်ိန္းတဲ႔အခ်ိန္အတိုုင္းအတိအက်သြားရပါတယ္။ ေမာင္တိုုင္ပင္စာရြက္စာတမ္း ကိုု
အရင္စစ္ပါတယ္။ အားလုုံး အိုုေက ပါ။ေနာက္သမီးစာရြက္စာတမ္းအနက္ သမီး အလုုပ္လုုပ္တဲ႔
ဆီကခန္႔စာကိုုေတာင္းပါတယ္။ သမီး ကသူတြဲထားတဲ႔စာ ကိုုၿပေတာ႔ ခန္႔စာ ကသမီး ဆီကိုု
လိပ္မူထားတာ ၿဖစ္တယ္၊ သူတိုု႔ဆီကိုုလိပ္မူရမယ္ဆိုုေတာ႔သမီး လည္းေနာက္ရက္ကူးသြားရင္
ခြင္႔ယူရခက္တာနဲ႔ ၿပာသြားတာေပါ႔။ခ်က္ခ်င္းပဲ သူရဲ႔ ေဘာစ္ ဆီဆက္ေတာ႔သူရုုံးမွာရွိေန
ေသးတယ္။

အခုုခ်က္ခ်င္းလာခဲ႔မယ္လိုု႔ေၿပာၿပီး တက္စီ နဲ႔ေၿပးေတာ႔တာေပါ႔။ ၁၅ မိနစ္ေလာက္ပဲႀကာတယ္၊
ၿပန္ေရာက္လာတယ္၊ သူရုုံးက ICA နဲ႔နီးတာကိုုး၊ ေမာင္တိုုင္ပင္တိုု႔နံပါတ္ က ၀၈၁ သမီးၿပန္ေရာက္
လာေတာ့ ၀၈၄ ပဲရွိေသးေတာ႔စာေရးမကေတာင္အံ့ႀသေနေသးလိုု႔ ရုုံးကနီးနီးေလးၿဖစ္ေႀကာင္း
ေၿပာရေသးတယ္။သူကေသခ်ာစစ္ၿပီး အီးေမလ္နဲ႔အေႀကာင္းႀကားမယ္ လိုု႔ေၿပာလိုုက္ပါတယ္။ ၂
ရက္ေလာက္ပဲႀကာတယ္၊ ေငြ ၉ ၀ သြင္း ရန္ႏွင္႔ လိုုအပ္တဲ႔စာရြက္စာတမ္းေတြယူလာၿပီးလာရန္
e appointment ယူပါလိုု႔အေႀကာင္းႀကားလာတယ္။ အင္တာနက္မွာ ႀကည္႔ လိုုက္ေတာ႔ ၁ရက္
ၿခား ၁၂း၄၅ နာရီမွာ လြတ္ေနေတာ႔သမီး ေန႔လည္စာစားခ်ိန္ကိုုယူလုိက္တယ္။ ဘဏ္ကေန အြန္လိုုင္းနဲ႔ေငြသြင္း လိုုက္တယ္။သြင္းလုုိက္တာနဲ႔ မႀကာမီကရုုိက္ထားတဲ႔ဓါတ္ပုုံ ပတ္စ္ပိုု႔ ယူလာ
ဖိုု႔ဆက္အေႀကာင္းႀကားပါတယ္။ ခ်ိန္းတဲ႔ေန႔မွာပဲ ICA ေအာက္ဆုုံးထပ္မွာ ရွိေနတဲ႔ ဓါတ္ပုုံဆိုုင္
မွာ ဓါတ္ပုုံသြားရုုိက္တာ ၂ မိနစ္ပဲႀကာတယ္။ ခ်ိန္းတဲ႔စာရြက္ ညာေထာင္႔မွာ ဘားကုုတ္ ရွိတယ္။
၄ ထပ္ကရုုံးအေရွ႔မွာ ရွိတဲ႔ machine တစ္ခုုက scan ေအာက္မွာၿဖတ္ၿပလိုုက္ေတာ႔ နံပါတ္နဲ႔
သြားရမဲ႔ေကာင္တာာရြက္ထြက္လာပါတယ္။ ေကာင္တာေရွ႔မွာ သြားေစာင္႔ေနၿပီး ကိုုယ္နံပါတ္ ၁၂၂
ေပၚလာေတာ႔စာေရးမေရွ႔ ကိုုသြားလိုုက္ကာ ယူခိုုင္းလာတဲ႔စာရြက္စာတမ္းေတြၿပပါတယ္။ပတ္စ္
ပိုု႔နံပါတ္ေၿပာင္းသြားတဲ႔အတြက္ သူ႔ကြန္ပ်ဴတာကေနေၿပာင္းေပးပါတယ္။လက္ေဗြ ႏွိပ္ပါတယ္။ အားလုုံး ၁၅ မိနစ္ေလာက္ပဲႀကာပါတယ္။ စစ္ၿပီးတဲ႔စာရြက္စာတမ္းေတြၿပန္ေပးၿပီးကဒ္ယူဖိုု႔ အတြက္ နံပါတ္
ေပၚတဲ႔ေကာင္တာမွာ သြားယူဖိုု႔မွာ ပါတယ္။

၁၂နာရီေက်ာ္ေနေတာ႔သားအဖ၂ေယာက္ရုုံးေအာက္ က ကန္တင္းမွာ မေလးရွားအုုံးထမင္း
သြားစားႀကပါတယ္။သမီးကေတာ႔ရုုံးဆက္သြားတယ္။ ၿပန္တက္လာၿပီး မႀကာပါဘူး ေမာင္တိုုင္
ပင္နံပါတ္ေပၚလာေတာ႔ေကာင္တာေရွ႔မွာ ေစာေစာ ကစစ္ထားတဲ႔ စာရြက္စာတမ္းေတြေပးလိုုက္
ပါတယ္။ပတ္စ္ပိုု႔နဲ႔ တိုုက္ဆိုုင္စစ္ေဆးၿပီး ေမာင္တိုုင္ပင္ရဲ႔ visit pass card ကိုုနံပါတ္မေၿပာင္းပဲ
ရခဲ႔ပါတယ္။ သမီး လည္း ၁၅၀ + ၉ ၀ = ၂၄၀ ေလာက္ကုုန္သြားပါတယ္၊အခ်ိန္ ၂နာရီေလာက္ပဲႀကာပါတယ္။

ဒီအၿဖစ္အပ်က္ ၂ ခုုကိုုႀကည္႔ရင္ system ဟာလုုပ္ငန္းေတြေဆာင္ရြက္တဲ႔အခါမွာ အေရးပါ
ေႀကာင္းကိုုညႊန္ၿပေနပါတယ္။ လြန္ခဲ႔ေသာ ႏွစ္ေတြကစင္ကာပူၿမန္မာသံရုုံးဟာ စင္ကာပူမွာ
ေနတဲ႔ၿမန္မာေတြအတြက္ေအာ႔ႏွလုုံးနာစရာၿဖစ္ခဲ႔ပါတယ္။  စင္ကာပူမွာ အရာရာတိုုင္း ကိုု ၿပည္သူမ်ား သက္သက္သာသာ ၿဖစ္ေအာင္စဥ္းစားလုုပ္ေပးထားေတာ႔ဒီႏိုုင္ငံမွာ လာေန
ႀကတဲ႔ၿမန္မာေတြအဖိုု႔ ၿမန္မာသံရုုံးဟာ ၿမန္မာၿပည္က ရုုံးေတြအတိုုင္းပဲလုုပ္ငန္းေတြေဆာင္
ရြက္ေပးေနတဲ႔အၿပင္လူႀကီးသားသမီးေတြကသံရုုံး ၀န္ထမ္းေတြကအေပါက္ခပ္ဆိုုးဆိုုးနဲ႔
ၿမန္မာေတြကိုု ဆက္ဆံႀကေတာ႔ အစိမ္း လိုုက္၀ါးစားခ်င္စိတ္ေတြေပၚလာခဲ႔ပါတယ္။ေမာင္တိုုင္ပင္
လည္းကိုုယ္တိုုင္မႀကံဳဘူးေသာ္လည္းႀကားရႀကားရ နား၀မွာ မသက္သာတာနဲ႔ စင္ကာပူ ၿမန္မာ
သံရုုံးအေႀကာင္း ကိုုဘာေႀကာင္႔ မၿပဳၿပင္ႏိုုင္ရတာလဲ ဆိုုတဲ႔ ေဒါမနသစိတ္နဲ႔ ဘေလာ႔မွာ ေရးခဲ႔ဘူးပါတယ္။ ဒီမွာ ဘာသိလာရသလဲဆိုုတာ ၀န္ထမ္း လုုပ္သက္တေလ ွ်ာက္စစ္ဗိုုလ္ခ်ဳပ္
ေတြေၿပာေလ႔ ရွိခဲ႔ဘူးတဲ႔ initiative ပါပဲ။ စဥ္းစားရန္ပ်က္ကြက္ၿခင္း၊လုုပ္ရန္ပ်က္ကြက္ၿခင္း၊အေရး
ယူရန္ပ်က္ကြက္ၿခင္းတိုု႔ေႀကာင္႔ သံအမတ္အဆက္ဆက္ေအာ႔ႏွလုုံးနာတဲ႔ ၿမန္မာသံရုုံးၿဖစ္ခဲ႔တာပါ။
ေမာင္တိုုင္ပင္ေတြ႔ရတာကေတာ႔ယေန႔သံရုုံးအေၿခအေနဟာသူရွိေနတဲ႔တိုုင္းၿပည္ကရုုံးေတြနီးပါး
ေငြေႀကး၊လူစြမ္းအား၊နည္းပညာ၊ေစတနာေတြနဲ႔လုုပ္ေပးထားတာကိုုေတြ႔ရပါတယ္။  ၿမန္မာ၂သိန္းေက်ာ္ရွိေနတဲ႔တိုုင္းၿပည္ဆိုုေတာ႔အၿမဲအလုုပ္မ်ားေနမဲ႔သံရုုံးတစ္ခုုၿဖစ္ေနတာကိုုေတြ႔ ရပါတယ္။ ၀န္ထမ္းေတြလည္းရုုံးခ်ိန္အတိုုင္းစနစ္တက်လုုပ္ေပးႏိုုင္ဖိုု႔လိုုသလိုု ၿမန္မာႏိုုင္ငံသားေတြကလည္းသံရုုံံးရဲ႔အေၿခအေနကိုုသေဘာေပါက္နားလည္ထားဖိုု႔လိုုပါတယ္။ ၿမန္မာႏုုိင္ငံမွာရွိတဲ႔ရုုံးေတြ ေၿပာင္းလဲတာေႏွးေကြးခ်င္ေႏွးေကြးေနေသာ္လည္း စင္ကာပူကၿမန္မာသံရုုံးကေတာ႔ေနရာေဒသံလိုုက္ၿပီးေၿပာင္းလဲေဆာင္ရြက္ေနတာကိုုေတြ႔ရပါတယ္။ စနစ္ system အခ်ိဳ႔ေလာက္ပဲၿပင္စရာလိုုပါမယ္။ဒါလည္း ပိုုေကာင္းတဲ႔ပုုံစံေတြစနစ္ ေတြကိုုေၿပာင္းသြားဖိုု႔ပါပဲ။ ICA လည္းတသမတ္တည္းမရွိပါဘူး၊ စနစ္ပုုံစံေတြ အၿမဲ
ေၿပာင္းပါတယ္။အခုုဆိုုရင္မႏွစ္ကပုုံစံမဟုုတ္ေတာ႔ပါဘူး၊ အေရးႀကီးဆုုံးကေတာ႔ accountability  နဲ႔ transparency ၿဖစ္ဖိုု႔ပါပဲ။ ေနာက္ဆိုုရင္သံရုုံးအေနနဲ႔ document တစ္ခုုလုုပ္ရေတာ႔မယ္၊ ၿမန္မာႏိုုင္ငံမွာ  ပီအာ  ေပးေတာ႔မယ္ဆိုုရင္သံရုုံးရဲ႔ေထာက္ခံစာဟာအေရးႀကီးလာပါတယ္။အသြက္
လက္ဆုုံးအတိက်ဆုုံးလုုပ္ေပးႏုုိင္ရင္တိုုင္း ၿပည္အတြက္အတိုုင္းနဲ႔အလြန္ပါပဲ--





Saturday, December 1, 2012

ဘာလုုပ္လုုပ္စနစ္ကအဓိကၿဖစ္ေႀကာင္း


"Anybody home ?" ဆိုုုုတဲ႔ စလုုံးအသံ နဲ႔ေခၚသံႀကားလိုုက္ရ ေတာ႔ကုုတင္ေပၚလွဲေနရာက
ေနအေပါက္၀ဆီသြားႀကည္႔ လိုုက္မိပါတယ္။ လူရြယ္တစ္ေယာက္က သူကိုုယ္႔သူ Mr Lim ၿဖစ္ေႀကာင္း၊ေမာင္တိုုင္ပင္တိုု႔အေပၚထပ္အခန္းကိုုသူဦးစီးၿပီး အခန္းၿပန္လည္ၿပင္ဆင္
ဖြဲ႔စည္းမွာၿဖစ္ေႀကာင္း၊ အကယ္၍တစ္စုုံတစ္ခုုေသာၿပသာနာရွိပါက သူ၏ ဟမ္းဖုုန္း နံပါတ္ကိုုေပးထားပါေႀကာင္း၊ အခ်ိန္မေရြးဆက္သြယ္ႏိုုင္ပါေႀကာင္းေၿပာႀကားၿပီး စာရြက္တစ္ရြက္ေပးလာပါတယ္။တကယ္ေတာ႔ဆူသံပူသံရွိမယ္ဆိုုတာ ႀကိဳတင္အသိေပးထားတာၿဖစ္ပါတယ္။ သမီးတိုု႔ကေတာ႔ရုုံးသြားေနႀကမွာၿဖစ္တဲ႔အတြက္ အေရးမႀကီးဘူး၊ေမာင္တိုုင္ပင္အတြက္ေတာ႔ ေနခင္းဖက္တေရးတေမာအိပ္ခ်ိန္ ကိုု လာထိခိုုက္ႏုုိင္ပါလား လိုု႔ အသိရွိခဲ႔ေပမဲ႔ သူမ်ားႏိုုင္ငံမွာ ေနတာဘာတတ္ ႏိုင္မွာ လိုုက္လိုု႔----

တကယ္႔ေန႔လည္းေရာက္လာေရာအေပၚထပ္ကတုုန္တဲ႔ စက္ႀကီးန႔ဲ ေမာင္တိုုင္ပင္အခန္းေပၚတဲ႔
တဲ႔မွာ hacking လုုပ္ပါေလေရာ--အမယ္ေလးအခန္းထဲ ဘယ္ေနလိုု႔ရပါမလဲ--ကမန္းကတန္းပဲ
ေရခ်ိဳးအ၀တ္လဲၿပီးအိမ္ေသာ႔ခတ္ေက်ာပိုုးအိတ္လြယ္ၿပီးအၿပင္ထြက္ရေတာ႔တာပါပဲ။ ေအာက္ထပ္
က study corner မွာ ထိုုင္ရင္းဘာလုုပ္ရမလဲစဥ္းစားေနတာ ၁နာရီေလာက္ႀကာသြားတယ္။ ဖုုန္း
3G ဖြင္႔ၿပီး Facebook တိုု႔ G mail တိုု႔လိုုက္ႀကည္႔ လိုုက္တာဖုုန္းဘက္ထရီလည္းေတာ္ေတာ္ေရာ႔
သြားတယ္။ ဒါေပမဲ႔ ေမာင္တိုုင္ပင္ လည္း portable charger ေလးေဆာင္ထားေတာ႔ ဖုုန္းကိုုအား
ၿပန္သြင္းၿပီး သူငယ္ခ်င္းဆီဖုုန္းဆက္ လိုုက္တယ္။ ကံေကာင္းခ်င္ေတာ႔သူလည္း ဘာလုုပ္ရမလဲ
စဥ္းစားေနတာ-- ေမာင္တိုုင္ပင္ ဖုုန္း၀င္လာေတာ႔ လာခဲ႔ကြာဆိုုၿပီးခ်ိန္းၿပီးသားၿဖစ္သြားေရာ။ အဲဒီ
ေန႔ကေမာင္တိုုင္ပင္ ညေန ၃ နာရီၿမန္မာသံရုုံးသြားစရာရွိေတာ႔ သူငယ္ခ်င္းကိုု လိုုက္ခဲ႔ဖိုု႔ေခၚလိုုက္တယ္၊ အၿပင္မွာ အခ်ိန္ၿဖဳန္းစရာရွာရတာေလ--သူက Bukik Batok မွာ ေနတယ္၊ေမာင္တိုုင္ပင္ ကလီမင္တီ နဲ႔ဆိုုနီးနီးေလးပဲ-- ဘတ္စ္ကား ၁၈၉  စီးသြားရင္သူ႔အိမ္
ေရွေရာက္ေကာ။ Bukik ဆိုုတာက မေလးလိုုေတာင္လိုု႔ေခၚတယ္။ အရင္တုုံးကေတာ႔ရွိခ်င္ရွိမယ္။
အခုုေတာ႔အေဆာက္အဦးေတြနဲ႔ဆိုုေတာ႔ကုုန္းဆင္းကုုန္းတက္ေလာက္ပဲရွိေတာ႔မယ္။ သူေနရာက
hawker centre မွာ ေမာင္တိုုင္ပင္ႀကိဳက္တာတစ္ခုုရွိတယ္၊ ဘဲကင္နဲ႔၀က္နံကင္-- စင္ကာပူမွာ
ေတာ္ေတာ္ကိုုေကာင္းတာပဲ။  ေနာက္တစ္ခုု ကေကာ္ၿပန္႔စိမ္း တရုုတ္လိုုေပၚၿပန္႔ လိုု႔ေခၚတယ္။ ဗမာ
ေလာက္မေကာင္းေပမဲ႔ အရသာကေတာ႔ ဗမာၿပည္အလြမ္းေၿပေပါ႔ေလ--

သူငယ္ခ်င္းကလည္းပင္စင္စား--စင္ကာပူမွာေနတာ ႏွစ္ ၄၀ေလာက္ရွိေနၿပီ။ စလုုံးသူကိုုယူထား
တာဆိုုေတာ႔စင္ကာပူမွာအေၿခက်ေနၿပီ။ မိန္းမကအလုုပ္လုုပ္တုုံးဆိုုေတာ႔အိမ္မွာ တစ္ေယာက္တည္းပ်င္းေနတာေပါ႔-- သူေနရာက ေဟာ္ကာစင္တာမွာ ဘဲကင္၀က္နံကင္နဲ႔ ထမင္း
စားမယ္၊သူက သႀကား မပါတဲ႔ တီး ေသာက္မယ္၊ ေမာင္တိုုင္ပင္ကေတာ႔ အိုုက္စ္လီမြန္တီး ကိုုတစုုံ႔
စုုံ႔ေသာက္ရင္းေလပန္းႀကတာေထြရာေလးပါးပဲ။ အေပၚထပ္က hacking သံေႀကာင္႔အိမ္မွာမေနႏိုုင္
လိုု႔ထြက္လာတဲ႔အေႀကာင္းေၿပာၿပေတာ႔ သူက “ မင္း၂ - ၃ရင္ေလာက္ေတာ႔ခံရလိမ္႔မယ္“
လိုု႔ေၿပာတယ္။ သူေၿပာတဲ႔အတိုုင္းပါပဲ၊ ၂ ရက္ေလာက္အိမ္ထဲမွာ ကိုုမေနႏိုုင္ဘူး။ သူကိုုညေန ၃နာရီႀကရင္သံရုုံးသြားမလိုု႔ လိုုက္ခဲ႔ပါအုုံးလိုု႔ဖိတ္ေခၚလိုုက္ေတာ႔မဆိုုင္း
မတြပဲလိုုက္ခဲ႔မယ္ဆုုိတာနဲ႔ Bukik Batok ကေနသံရုုံးကိုု ၂နာရီခြဲေလာက္ ၁၀၆ ဘတ္စ္ကားစီးဖိုု႔ ထြက္လာခဲ႔တယ္၊ ၿမန္မာသံရုုံးကအမ်ားႀကီးကိုုတိုုးတက္ေၿပာင္းလဲေနၿပီ။( ေမာင္တိုုင္ပင္သီးၿခားေရး ပါအုုံးမယ္) မေကာင္းတဲ႔အခ်ိန္ကလည္းအားမလိုုအားမရေရးခဲ႔ၿပီးၿပီ၊ ဘာေတြ႔ ရသလဲဆိုုေတာ႔ ေစတနာ ပါပဲ။ေစတနာပါပါနဲ႔ အားထုုတ္ရင္ေအာင္ၿမင္တာပါပဲ။ဒါေပမဲ႔ စနစ္ေလးေတြေတာ႔လိုုေသးတယ္။ဒါလည္းေရးပါအုုံးမယ္။ ေမာင္တိုုင္ပင္တိုု႔ အဘိုုးႀကီး ၂ ေယာက္စကားတေၿပာေၿပာနဲ႔ ဘတ္စ္ကားစီးလိုုက္၊လမ္းေလ ွ်ာက္လိုုက္နဲ႔လာလိုုက္တာ ၿမန္မာသံ
ရုုံးမွာစနစ္တက်ေစာင္႔ဆိုုင္းေနတဲ႔လူအုုပ္ႀကီးေတြ႔ေတာ႔တာပါပဲ။ အခ်ိန္ႀကေတာ႔ေကာင္တာသြားလိုုက္ၿပီး ပတ္ပိုုစ္႔ အသစ္ကိုုယူခဲ႔တာဘာမွ မႀကာဘူး။ စင္းေဒၚလာ ၁၅၀ ေတာ႔ေပးရေပမဲ႔ ၂ရက္ပဲေစာင္႔ရတယ္။ ရန္ကုုန္ၿပန္မွ လဲရင္ ႏွစ္ေသာင္း သုုံးေသာင္းေလာက္ပဲကုုန္မွာၿဖစ္ေပမဲ႔ ၂၁ ရက္ေတာ႔ေစာင္႔ရမွာ
 ေသခ်ာတယ္။

သံရုုံးကထြက္လာၿပီးသူငယ္ခ်င္းနဲ႔လမ္းခြဲထြက္လာတာတိုုက္ခန္းေရာက္ေတာ႔အေပၚမတက္ေသး
ဘူး၊ ေအာက္မွာ ေစာင္႔ႀကည္႔ေနေသးတယ္။ ၅း၃၀ ေလာက္ဆိုုရင္အလုုပ္သိမ္းႀကပါတယ္။အိမ္
ကလူေတြအလုုပ္ကၿပန္လာၿပီေလ။ ေနာက္တစ္ေန႔လည္းေရာက္လာေရာတိုုက္ခန္းေပါက္၀မွာလူ
ငယ္တစ္ေယာက္ေရာက္လာတယ္။ သူတိုု႔hacking လုုပ္တာဘာမ်ားၿပသာနာႀကံဳရသလဲလိုု႔လာ
ေမးတာ--အႀကီးအက်ယ္ေတာ႔မရွိပါဘူး၊မီးခြက္ေရာင္ၿပန္ေလးေတြေတာ႔ၿပဳတ္က်လာေပမဲ႔ ကိုုယ္
ဖါသာၿပန္တပ္ လိုု႔ရတဲ႔အတြက္ၿပန္တပ္လိုုက္ေႀကာင္းေၿပာၿပပါတယ္။ သူငယ္ေလးကေမာင္တိုုင္ပင္တိုု႔အိမ္သာအေပၚမွာhacking လုုပ္မွာ မိုု႔လိုု႔ ၃နာရီ
ေလာက္ အိမ္သာကိုုအသုုံးမၿပဳဖိုု႔ေမတၱာရပ္ခံတဲ႔အေႀကာင္းေၿပာပါတယ္။ အိမ္သာထဲကေႀကြ
ၿပားေတြကိုု hacking လုုပ္ၿပီးခြာမွာၿဖစ္တဲ႔အေႀကာင္းေၿပာပါတယ္။ ေမာင္တိုုင္ပင္လည္းရပါတယ္လိုု႔
ေၿပာရတာေပါ႔။မေနရဲတာနဲ႔ကမန္းကတန္း ေရခ်ိဳးအ၀တ္လဲကာပစၥည္းပစၥယေတြယူၿပီးေအာက္ဆင္း
လာထိုုင္ေနရတာေပါ႔။သူတိုု႔ ကသတိေပးထားေတာ႔ မေတာ္ၿပဳတ္က်လာရင္ ကိုုယ္အသာၿဖစ္ေတာ႕မယ္။
-တိုုက္ေအာက္မွာ ခုုံတန္းမွာထိုုင္ေနတုုံး၆ တန္ကားႀကီးေရာက္လာတယ္။ ေနာက္တဲြေပၚမွာ သဲ နဲ႔ အုုတ္ေတြပါလာတယ္။သတ္သတ္ရပ္ရပ္ထုုတ္ထားတာ--တစ္ႏိုုင္သယ္လိုု႔ရတယ္။ ပစၥည္းေတြ
ခ်ၿပီးေတာ႔ ေနာက္တြဲႀကီး ကိုုကားမွာပါလာတဲ႔ကရိန္းနဲ႔ ဖရိန္နဲ႔ကြာသြားေအာင္ခ်လိုုက္တာ-
-ေနာက္တြဲကသီးၿခားသူ႔အထိုုင္နဲ႔ သူေၿမႀကီးေပၚမွာက်န္ခဲ႔တယ္။ ၆ တန္ကားကေနာက္တဲြမပါပဲထြက္
သြားေရာ--ေမာင္တိုုင္ပင္လည္းေလတဟူးဟူးနဲ႔ဆိုုေတာ႔ ဘယ္မွသြားဖိုု႔စိတ္မကူးေတာ႔ဘူး။ခုုံမွာပဲ
ထိုုင္ေနလိုုက္မိေတာ႔တယ္။ အေပၚထပ္အခန္း ကhacking လုုပ္ၿပီးထြက္လာတဲ႔အက်ိဳးအပဲ႔ေတြ
ကိုု ကုုလား ၄ ေယာက္ကတြန္းလွဲနဲ႔သယ္ၿပီး ၈ထပ္ကေနဓါတ္ေလွကားနဲ႔ေအာက္ခ်ႀကတယ္။ တစ္ဆက္တည္းပဲေနာက္တဲြေပၚတင္လိုုက္ႀကတယ္။ဓါတ္ေလွကားထဲမွာေအာက္ခံၿပားေဘးအကာ
၅ထပ္သားနဲ႔ေသခ်ာကာေပးထားရတယ္။လုုပ္တာကိုုင္တာကၿမန္လိုုက္တာ-- ေန႔တစ္၀က္
ေလာက္မွာ ေနာက္တဲြေပၚမွာ ပစၥည္း ေတြကသုုံးပုုံ ႏွစ္ပုုံေလာက္ေရာက္ေနၿပီ။ ေမာင္တိုုင္ပင္လည္း
သူတိုု႔နားတဲ႔အခ်ိန္မွာ hawker centre မွာ သြားၿပီးေန႔လည္စာ စားတယ္။ ၿပန္လာေတာ႔ hacking လုုပ္ေနတုုံးဆိုုေတာ႔အေပၚမတက္ေတာ႔ဘူး၊ ဒါနဲ႔ ကုုလားေတြလွည္းေတြနဲ႔ေခါက္တုုံ႔ေခါက္ၿပန္
သယ္ေနတာကိုုပဲထိုုင္ႀကည္႔ေနမိေတာ႔တယ္။ ညေန၃နာရီခြဲေလာက္ႀကေတာ႔
ၿပီးသြားေရာ--သယ္ရင္းၿပဳရင္ထြက္က်ကုုန္တဲ႔ သဲေတြခဲေတြကိုုေသခ်ာရွင္းလင္းေဆးေက်ာပါ
တယ္။ခဏေနေလာက္ႀကာေတာ႔ ၆ တန္ကားႀကီးၿပန္ေရာက္လာတယ္။ အေပၚထပ္ကသူတိုု႔ဖ်က္
လိုုက္တဲ႔အပုုံ ကကားတစ္စီးစာေက်ာ္တယ္၊ ဂ်န္ဘိုုအိတ္နဲ႔ ထုုတ္ထားက ၂လုုံးရွိတယ္။ ကားကိုုေနာက္
ၿပန္ထိုုးၿပီးေနာက္တြဲကိုု ကရိန္းနဲ႔မၿပီး ဖရိန္ေပၚမွာၿပန္တင္လိုုက္တယ္၊ ဂ်န္ဘိုုအိတ္ ၂လုုံးကိုုလည္းေနာက္ကားတစ္စီးနဲ႔လာသယ္ခိုုင္းလိုုက္တယ္၊ ကားမာင္းသြားရင္လမ္းေပၚမွာ
ဘာအစာေတြေၿမႀကီးေတြကမွ က်ခြင္႔ မရွိဘူး၊ဒါေႀကာင္႔ အကာအရံေတြကိုုေသခ်ာလုုပ္တယ္၊
ၿဖိဳဖ်က္ၿခင္းလုုပ္ငန္းကေတာ႔ ၂ ရက္ပဲႀကာပါတယ္။ဒီလုုပ္ငန္းသက္သက္ကိုုပဲလုုပ္တဲ႔ကုုမၺဏီၿဖစ္
တဲ႔အတြက္အလုုပ္သမားေတြကကြ်မ္းက်င္ႀကပါတယ္။ HDB တိုုက္ခန္းမွာ နဂိုုမူလရွိ ရင္းစြဲကြန္က
ရစ္ကိုုေၿပာင္းလဲလိုု႔မရဘူး။ႀကမ္းခင္းကိုုေႀကြၿပားခင္းရင္ သဲက ၆ လက္မထုုေလာက္ခင္းတယ္၊အဲ
ဒီအေပၚကမွ ေႀကြၿပားေတြကိုု ခင္းတယ္။cushion သေဘာမ်ိဳးၿဖစ္သြားေအာင္လုုပ္တာ--အခန္းကိုု
ႀကိဳက္သလိုုဖြဲ႔ လိုု႔ရတယ္။ HDB ရဲ႔ကြန္ကရစ္ခင္း၊ေဘးကြန္ကရစ္နရံေတြကေတာ႔နဂိုုရွိၿမဲအတိုုင္းပဲ
ထားရတယ္။ ၂ရက္အတြင္းသူတိုု႔လုုပ္နည္းစနစ္ကိုုႀကည္႔ရတာလုုပ္ငန္းလည္းေတာ္ေတာ္
တာသြားတယ္၊ ေဘးဘီကိုုေႏွာက္ယွက္မႈအနည္းဆုုံးနဲ႔ လုုပ္ႏိုုင္တယ္။စေန၊တနဂၤေႏြ အလုုပ္လုုပ္လိုု႔ မရဘူး၊ ေဘးအိမ္ေတြရွိေနလိုု႔--အဲေတာ႔ လုုပ္ငန္းတစ္ခုုလုုပ္တာဟာ စနစ္ပါပဲ။ စနစ္ကအဓိကပါပဲဆိုုတာေၿပာခ်င္ပါတယ္။





Friday, October 26, 2012

ၿမန္မာအစိုုးရႀကိဳက္တဲ႔စင္ကာပူ၊ ၿမန္မာFDI Law မူႀကမ္း၊ ၿမန္မာ SME နဲ႔ ခရုုိနီ၊ ႏိုင္ငံတကာ MNC မ်ားကိုုေရာစပ္ေမႊေနာက္ႀကည္႔ ၿခင္း

                       
SME ေတြဟာ MNC ေတြကိုုၿဖည္႔ဆည္းေပးရတဲ႔ေနရာမွာရွိတာပါ၊ MNC မထုုတ္ခ်င္တဲ႔ပစၥည္းကိုု    SME ေတြကပဲထုုတ္လုုပ္ႀကရတာပါ။ MNC ေတြလာခ်င္ေအာင္ ၿမန္မာ FDI law ကိုုၿပင္ဆင္
ဖိုု႔အခုုလႊတ္ေတာ္မွာေဆြးေႏြးေနႀကတယ္။ အႀကံေပးဆရာဦးၿမင္႔က MNC ေတြကိုုမန္ခ်က္စတာ
ေဘာ္လုုံးသင္းနဲ႔ ၿမန္မာမိန္းခေလးအသင္းေဘာ္လုုံးကန္သလိုုမ်ိဳးၿဖစ္ေနလိမ္႔မယ္လိုု႔ႏွိဳင္းယွဥ္တင္
စားေၿပာခဲ႔တယ္။သိုု႔ေသာ္မလာႏိုုင္ေအာင္လုုပ္ထားရင္လည္းၿပည္တြင္း ကခရုုိနီေတြစားသြား
လိမ္႔မယ္၊ ၿပည္သူေတြကေတာ႔ဘာမွမသိဘူး၊အလုုပ္အကိုုင္စား၀တ္ေနေရးေၿပလည္ဖိုု႔ပဲသိတယ္။
ခရုုိနီထက္စာရင္ႏုုိင္ငံၿခား MNCေတြလာေစခ်င္ပါတယ္။ဒါေပမဲ႔ ဘယ္သူမွေတာ႔ေကာင္းမွာ
မဟုုတ္ဘူး။ ရတဲ႔အခြင္႔အေရးအေပၚအၿမတ္ထုုတ္တတ္ဖိုု႔ပဲ။

အခုုစင္ကာပူဆိုုရင္ ၿပင္ပက၀င္လာမွာကိုုအရမ္းတင္းႀကပ္ေနတယ္။ ေရႊေတြထဲက အရင္ EP သမားေတြလည္းဆက္သက္တမ္းတိုုးလိုု႔မရေတာ႔ၿပန္တဲ႔သူၿပန္ကုုန္ၿပီ။ S pass အတန္းကိုုဆင္း
လုုပ္ရတဲ႔သူေတြလုုပ္ေနရၿပီ။ ၿမန္မာေတြအတြက္ေတာ႔မထူးဘူး၊ႏိုုင္ငံၿခားသားဟာႏုုိင္ငံၿခားပဲ၊ ဘာအခြင္႔အေရးမွပိုုမရဘူး၊ စင္ကာပူဟာေရွေရွာက္ ႏိုုင္ငံၿခားသားအတြက္ လာအလုုပ္
ဖိုု႔ေကာင္းတဲ႔ ႏိုု္င္ငံမဟုုတ္ ေတာ႔ဘူး၊ စီးပြားေရးပညာရွင္ေတြက စင္ကာပူစီးပြားေရး
က်ဆင္းသြားလိမ္႔မယ္ဆိုုတာေတာင္မရဘူး၊ ၿပည္သူ႔အင္အား၀န္ႀကီးဌာနကႏိုုႈ္င္  ငံၿခားသားေတြမ်ားေနၿပီ၊MRT နဲ႔ ဘတ္စ္ေတြမွာ လူႀကပ္တယ္။အိမ္ေစ်းေတြတက္တယ္၊ ဒါကသူတိုု႔ ထင္လိုု႔ပါ၊ ႏိုုင္ငံၿခားသားေတြ၀ယ္ခြင္ၿပဳထားေတာ႔ ဘယ္သူမဆိုုစင္ကာပူမွာ လာၿပီးကြန္ဒိုု၀ယ္ထားႀကတာပဲ။

စင္ကာပူႏိုုင္ငံသားပညာတတ္တစ္ေယာက္ဟာ လခ ၅၀၀၀ ေလာက္မရရင္မလုုပ္ခ်င္ဘူး၊ white collar  အဆင္႔မွာပဲလုုပ္ခ်င္ႀကတယ္၊ေအာက္ေၿခသိမ္း အလုုပ္ေတြ မလုုပ္ခ်င္ႀကဘူး၊
ေအာက္ေၿခသိမ္းဆိုုတာ D jobs ေတြေၿပာတာမဟုုတ္ဘူး၊ ဖိုုမင္လိုု အိုုဗာဆီယာ လိုု မ်ိဳးေတာင္ မလုုပ္ခ်င္ႀကတာ။ စင္ကာပူ မွာ ရွိတဲ႔ ကုုမၺဏီတိုုင္း လိုုလိုု ပဲ ၀န္ထမ္းေတြ အင္ဂ်င္နီယာေတြ
လိုုေနတယ္၊ ႏိုုင္ငံၿခားသား ကိုုခန္႔ခ်င္ရင္  S pass ကကိုုတာနဲ႔ထိန္းတယ္၊EP က လခနဲ႔ထိန္းတယ္၊ ႏိုုင္ငံၿခားသား ကိုု ကုုမၺဏီေတြက ၄၀၀၀ေက်ာ္လခမေပးခ်င္ႀကဘူး။ EP လစာကအနည္းဆုုံး၄၀၀၀ ေက်ာ္ရမယ္ေလ၊ ေနာင္ ၂ႏွစ္ေလာက္ဆိုုရင္စင္ကာပူ မွာ ဘယ္လိုုမ်ားၿဖစ္လာမလဲ
ေတာ႔မသိဘူး၊စင္ကာပူေတြလက္ေက်ာမတင္းတာေတာ႔ လက္ေတြ႔ေတြ႔ၿမင္ေနရတာပဲ။ ဒါေႀကာင္႔ ၿမန္မာအစိုုးရနဲ႔ လုုပ္ငန္းရွင္ၿပည္သူေတြကိုုေၿပာခ်င္တာကၿမန္မာအတြက္ ႏုုိင္ငံစီးပြားေရးေကာင္လာဖိုု႔  potential အမ်ားႀကီးရွိေနတယ္ဆိုုတာကိုုပါ၊ သိုု႔ေသာ္ ၿမန္မာ မွာ က မစၥတာလီကြမ္ယူလိုုဦးေနွာက္မ်ိဳးနဲ႔ေခါင္းေဆာင္မရွိသလိုုအႀကံေပးထဲမွာ လည္းေခါင္းေကာင္း တဲ႔သူရွိခ်င္ရွိေပမဲ႔ မိုုယ္းက်ေရႊကိုုယ္ အခ်င္းခ်င္းပဲယုုံႀကတဲ႔ mind-set ေႀကာင္႔႔ေနရာရလာမွာ မဟုုတ္ဘူး။

သိုု႔ေသာ္ၿမန္မာ SME ေတြက ႏုုိင္ငံတကာ NMC ေတြလာရင္သူတိုု႔ေတာ႔ေနရာရွိေတာ႔မွာမဟုုတ္
ဘူးဆိုုၿပီး FDI law မူႀကမ္းကိုုဘာၿဖစ္တယ္ ညာၿဖစ္တယ္ နဲ႔ အေႀကာက္အကန္ၿဖစ္ေနရတာ
ဟာႏွစ္ေပါင္း၂၀ - ၃၀ေလာက္အစိုုးရဆီမွာ ႏိုု႔သက္ခံစိုု႔ေနတဲ႔အက်င္႔ ကမေပ်ာက္
ႏိုု္င္လိုု႔ပဲၿဖစ္တယ္။ ဘယ္ပစၥည္း ကိုုသြင္းကုုန္ပိတ္ေပးပါ၊ ကန႔္သတ္ေပးပါ၊ ဆိုုတာကမၻာကုုန္သြယ္
ေရးေလာကမွာအလြန္အရုုပ္ဆိုုးပါတယ္။ productivityတက္လာေအာင္လုုပ္ဖိုု႔ဆိုုတာနည္းလမ္း
မ်ားစြာရွိေပမဲ႔အစိုုးရကိုု ကုုလားခြ်ဲ ခြ်ဲ -- စားသုုံးသူနဲ႔ကိုုင္ေပါက္ၿပီး အသာစီးပဲရယူလိုုႀကပါတယ္။ MNC ေတြေရာက္လာရင္ SME ေတြအေနနဲ႔ဘာအက်ိဳးေက်းဇူးေတြရႏိုုင္တယ္ဆိုုတာအရင္
သေဘာေပါက္ဖိုု႔လိုုတယ္။

ၿမန္မာမွာကုုန္သည္ပြဲစားအေရအတြက္ကမ်ားတယ္။ကုုန္သည္ပြဲစားဆိုုတာကုုန္ပစၥည္းထုုတ္လုုပ္
ေရးကိုုစိတ္မ၀င္စားႀကဘူး။ကုုန္သည္ပြဲစားလုုပ္တာကလည္ရင္လည္သလိုုေငြအၿမန္ၿဖစ္ေအာင္
လုုပ္ႏိုုင္တယ္။လုုပ္တတ္သေလာက္အက်ဳိးေက်းဇူးၿဖစ္ထြန္းတယ္။ဘယ္ကုုန္သည္ပြဲစားကမွကုုန္
ပစၥည္းထုုတ္လုုပ္ေရးကိုုစိတ္မ၀င္စားႀကဘူး။တစ္ဖက္ကႀကည္ရရင္ ဘဏ္ေတြဆိုုတာအေပါင္
ပစၥည္းကအဓိကမဟုုတ္ဘူး၊လုုပ္ငန္းကအဓိက---သူတိုု႔ကလည္းကုုန္ပစၥည္းထုုတ္လုုပ္ေရးလုုပ္
တဲ႔သူကိုုမွ ေငြေခ်းခ်င္တာ--ကုုန္သည္ပြဲစားကိုုေငြမေခ်းခ်င္ႀကဘူး--ဘာေႀကာင္႔လဲဆိုုေတာ႔ကုုန္
ပစၥည္းဘယ္လိုုထုုတ္ရမလဲဆိုုတာ မသိလိုု႔--

household goods ေတြထုုတ္လုုပ္ဖိုု႔ဆိုုရင္ၿမန္မာ SME ေတြဂ်ပန္၊ကိုုရီးယားေတြေလာက္ေကာင္း
ေအာင္လုုပ္ႏုုိင္မလား ? ၿမန္မာေတြသူတိုု႔ေလာက္ေကာင္းေအာင္လုုပ္ႏိုုင္ပါမလား-မလုုပ္ႏိုုင္ဘူးဆိုု
ရင္ေစ်းကြက္မွာဘယ္လိုုမွမယွဥ္ႏိုုင္ဘူး၊ကိုုရီးယားကအိုုးခြက္ေတြထုုတ္လုုပ္တဲ႔လုုပ္ငန္းလာရင္းႏွီး
ၿမဳပ္ႏွံတယ္၊တရုုတ္ပစၥည္းနဲ႔ေတာ႔ယွဥ္ႏိုုင္တယ္၊ၿပည္တြင္းေစ်းကြက္မွာသုုံးေပ်ာ္ေတာ႔၀ယ္သုုံးႀက
တယ္၊ဒါေပမဲ႔ high end market အတြက္ဆိုုရင္ေတာ႔မယွဥ္ႏိုုင္ဘူး။ေငြအရင္းအႏွီး၊နည္းပညာလိုု
တယ္၊ဒါအၿပင္အေရးႀကီးဆုုံးက R & D ပဲ။လူစြမ္းအားအရင္းအၿမစ္လည္းရွားတယ္၊အစိုုးရကလည္း
သိပ္အားမေပးဘူး။ ၿမန္မာမွာအမ်ားဆုုံးလုုပ္ေနတာက trial and error method ပဲ။ ဆာေဗးေကာ
ရွိသလား ? ထန္းပင္ဆာေဗးေတာ႔ရွိခ်င္ရွိမယ္။ MMRD တိုု႔ ဦးမိုုးေက်ာ္တိုု႔ေမးႀကည္႔ပါ။ၿမန္မာ
ကုုမၺဏီေတြသူ႔ဆီ R & D လုုပ္ဖိုု႔ market survey လုုပ္ဖိုု႔ ဘယ္ေလာက္လုုပ္ငန္းလာအပ္သ
လဲလိုု႔--- ႏိုုင္ငံၿခားကုုမၺဏီေတြပဲ အပ္ႀကတာမ်ားတယ္။ R & D လုုပ္မယ္ survey လုုပ္မယ္၊ ကိုုယ္
ရဲ႔ထုုတ္လုုပ္မႈနည္းပညာကဘယ္လိုုလုုပ္မယ္၊ ေစ်းႏွဳန္းကိုု ဘယ္ လိုု competitive ၿဖစ္ေအာင္သပ္
မွတ္မယ္၊ ေစ်းကြက္ေ၀စုုဘယ္ေလာက္ရွိသလဲ ? ၿပိဳင္ဖက္ေတြကဘယ္သူေတြလဲ၊သူတိုု႔ဘာေတြ
လုုပ္ေနသလဲ၊ေထာက္လွန္းႀကည္႔ ရမယ္၊သတင္းစုုံစမ္းႀကည္႔ရမယ္၊ စတဲ႔ အေၿခခံ R & D ေလာက္ေတာ႔ လုုပ္ဖိုု႔လိုုမယ္။

ရင္းႏွီးၿမဳပ္ႏွံမႈ ဥပေဒအပါအ၀င္ဥပေဒေတြအားလုုံးတည္ၿငိမ္မႈရွိေအာင္လုုပ္ရမယ္၊ ကံေကာင္းတာ
ကကိုုလိုုနီ လက္ထက္ကေရးဆြဲထားတဲ႔ ဥပေဒအခ်ိဳ႔ ဆိုုရင္နည္းနည္းပဲၿပင္ရမယ္။ ၿဗိတိသ ွ်လက္
ထက္ကတည္းကဥပေဒေတြရွိေတာ႔ ၿမန္မာႏိုု္င္ငံဟာ ဥပေဒနဲ႔ပတ္သက္လာရင္အထင္ႀကီးမႈေတာ႔
ရွိႀကပါတယ္။ corporate lawyer ေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးလူစြမ္းအားအရင္းအၿမစ္မွာမ်ားမ်ားထြက္လာ
ေအာင္လုုပ္ဖိုု႔လိုုမယ္နဲ႔တူတယ္။ အထူးသၿဖင္႔အဂၤလိပ္စာ ေကာင္းေသာဥပေဒပညာရွင္ေတြမ်ားမ်ား
လိုုပါတယ္။ဥပေဒ၊လုုပ္ထုုံးလုုပ္နည္း၊စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြနဲ႔ပတ္သက္လာရင္အရင္အစိုုးရလက္
ထက္ကနံမည္ေတာ္ေတာ္ပ်က္တယ္။ေၿပာင္းခ်င္သလိုုေၿပာင္းတယ္၊သိသာထင္သာၿမင္သာမရွိဘူး၊
ႏွဳတ္မိန္႔နဲ႔လည္းေၿပာင္းတယ္၊ၿပင္တယ္၊ဘာေႀကာင္႔ေၿပာင္းတယ္ၿပင္တယ္လဲမေၿပာဘူး၊ေရႊမ်က္ႏွာ
ေတာ္ကိုုႀကည္႔ေနရတယ္၊အလိုုမက်ပုုံေပၚရင္ဘာမွဆက္မလုုပ္ရဲဘူး၊ၿပည္သူေတြအတြက္ဘယ္
ေလာက္ေကာင္းပါေစ၊ ထိပ္ကေနထိုုင္ၿပီးမ်က္ႏွာထားႀကီးနဲ႔ ဒါလုုပ္လိုု႔ေၿပာလိုုက္ရင္ဘယ္သူကမွ
ေစာဒကမတက္ရဲဘူး၊မၿဖစ္ၿဖစ္ေအာင္လုုပ္ပဲ။ ဒီလိုုနဲ႔ၿမန္မာႏိုု္င္ငံရဲ႔စီးပြားေရး၊ႏိုုင္ငံေရးေတြမွာ ၿမန္မာ
ရဲ႔ image ဟာတၿဖည္းၿဖည္းမွိန္လာခဲ႔ၿပီး ၿပည္တြင္းကလူေတြဟာ မလုုပ္တတ္မကိုုင္တတ္ၿဖစ္ ခဲ႔ႀကရပါတယ္။

အခုုအစိုုးရသစ္မွာေၿပာင္းၿပီဆိုုရင္ဘယ္အဆင္႔ထိေၿပာင္းမလဲ--ေဒသတြင္းအဆင္႔ေလာက္ကိုုမစဥ္း
စားနဲ႔ေတာ႔--ကမၻာအဆင္႔ ကိုုပဲတက္လွမ္းႀကရမယ္။ ေဒသတြင္းႏိုုင္ငံေတြရဲ႔အားနည္းခ်က္ေတြအား
သာခ်က္ေတြကဘာေတြလဲဆိုုတာလိုုက္ႀကည္႔ရမယ္။ ဒါေတြက think tank အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႔အ
လုုပ္လိုု႔ထင္တယ္။ သူတိုု႔ကၿပည္သူေတြကိုုၿပန္တင္ၿပေနရမယ္၊အႀကံေတြေပးေနရမယ္။စာေစာင္
ေတြစာအုုပ္ေတြထုုတ္ေပါ႔၊ သိခ်င္တဲ႔သူက၀ယ္ဖတ္ႀကမွာပါ။ ကိုုယ္ႏိုုင္ငံရဲ႔ infrastructure ေတြ
တၿဖည္းၿဖည္းတိုုးတက္လာေအာင္လုုပ္ရမယ္။လမ္း၊တံတား၊လ ွ်ပ္စစ္၊ဆက္သြယ္ေရး၊ေတြက
ဦးစားေပးရမဲ႔အပိုုင္းေတြပဲ၊ ေနာက္၀န္ေဆာင္မႈလုုပ္ငန္း ဘဏ္ေငြေႀကးလုုပ္ငန္း၊သယ္ယူပိုု႔ေဆာင္
ေရး၊ပညာေရး၊က်န္းမာေရး၊ ေတြမွာ လည္းကမၻာအဆင္႔မွီရမယ္။ ကိုုယ္႔ႏိုု္င္ငံသားေတြဟာကမၻာ
အဆင္႔မွီတဲ႔ပညာေတြတတ္ထားရမယ္။ပညာ ေတာ္သင္အေယာက္၁၀၀ေလာက္လႊတ္လိုုက္လိုု႔
လူ ၅၀ပဲ ၿပန္လာပါေစ၊ဒီ ၅၀နဲ႔တိုုးတက္ဖြံၿဖဳိးေရးလုုပ္ငန္းေတြလုုပ္မယ္၊သမၼတႀကီးလည္းေၿပာၿပီး
ၿပီ၊ လူငယ္ေတြအတြက္ vocational training schoolေတြအမ်ားႀကီးလိုုမယ္။အစိုုးရလည္းဖြင္႔၊
ပုုဂၢလိကလည္းဖြင္႔ အတတ္ပညာရွင္ေလးေတြအမ်ားႀကီးေပၚလာဖိုု႔ ေရတိုုနည္းနဲ႔အၿမန္လိုုက္ရမယ္၊ အခ်ိန္တိုုအတြင္းထုုပ္လုုပ္ႏိုုင္ရမယ္၊ ေနာက္မွာ advance courses ေတြထပ္တက္ခိုုင္းၿပီး သူတိုု႔တ
ေတြရဲ႔ capacity ကိုုၿမွင္႔ရမယ္။ ကမၻာေပၚမွာလုုပ္ေနတဲ႔လုုပ္နည္းစနစ္ေတြအကုုန္လုုံးၿမန္မာႏိုုင္ငံမွာ
ရွိေနေအာင္လုုပ္ရမယ္၊ ၿမန္မာနည္းၿမန္မာဟန္ဆိုုတာယဥ္ေက်းမႈတစ္ခုုမွာပဲရွိသင္႔ေတာ႔တယ္။
အာလုုံးကမၻာအဆင္႔မွီေအာင္လုုပ္ထားရမယ္။ လုုပ္ႏုုိင္ေအာင္စနစ္တက်အစီအမံထားရွိရမယ္။
ဒါေတြလုုပ္ဖိုု႔နွစ္ေပါင္း ၂၀ေလာက္လိုုမယ္ထင္တယ္။ေနာင္၂၀၃၃ခုုႏွစ္ႀကရင္ၿမန္မာဟာေဒသ
တြင္းႏိုုင္ငံေတြနဲ႔ယွဥ္ႏိုုင္လိမ္႔မယ္ထင္တယ္။ဦးၿမင္႔ကေတာ႔ ၂၀၃၀ မွာေမာင္တိုုင္ပင္မွန္းတာ
ထက္ေတာင္အဆင္႔နိမ္႔ေသး--သူတိုု႔ေတြေၿပာတဲ႔အာရွက်ား--က်ားေပါက္အဆင္႔
ေလာက္ေတာ႔ၿဖစ္ဖိုု႔ေနေနသာသာ--၊အင္း-- အခုု ကစလုုပ္မွၿဖစ္ႏိုုင္မလားမသိ--သမၼတသက္တမ္း ၄ဆက္ေလာက္ဒီ လိုုမေၿပာင္းလဲတဲ႔ အေတြးအေခၚမ်ိဳးေတြနဲ႔ဆက္လုုပ္ သြားဖိုု႔လိုုပါတယ္။  ေနာက္ၿပန္
လွည္တယ္၊ဆိုုတာဒါမ်ိဳး ကိုုေၿပာတာပါ။လမ္းတၿခမ္းခင္းေအာင္သိန္းလင္းလိုုလူမ်ိဳးမ်ား သမၼတၿဖစ္လိုု႔ ကေတာ႔ ေနာက္ၿပန္လွည္႔သြားမွာ ေသခ်ာပါတယ္။

ဒီကေန႔ၿဖစ္ေနတာကေဒသခံခရုုိနီေတြက ႏိုုင္ငံတကာ MNC ေတြ၀င္လာမွာေႀကာက္ႀကတယ္။
MNC ကလည္းသူတိုု႔ အေမရိကန္နဲ႔ အီးယူက က်ဥ္ထားတဲ႔ ခရုုိနီဆိုုတာသိေလေတာ႔ သူတိုု႔နဲ႔မေပါင္းခ်င္ႀကဘူး၊အဲေတာ႔၀င္လာရင္သူတိုု႔႔ိရဲ႔ ၿပိဳင္ဖက္ၿဖစ္မွာေသခ်ာတယ္။ သူ
တိုု႔လာရင္အရုုိးအရင္းနဲ႔ အရုုိးနားကပ္ေနတဲ႔ အသားေလာက္ပဲ စားရမွာ-- ေနာက္တစ္ခုုက FDI law မွာ ၿပည္တြင္းက၅၀% ပါဆိုုရင္လည္း MNC ေတြရဲ႔ ရင္းႏွီးၿမဳပ္နွံမႈ ပမာဏကသိပ္ႀကီးေတာ႔
သူတိုု႔ ရွယ္ယာ ထည္႔ ဖိုု႔ အခက္အခဲရွိႏိုုင္တယ္။ MNC ကလာရင္ကမၻာအဆင္႔မီစီမံခန္႔ခြဲမႈ လုုပ္တတ္သူေတြပဲဦးစားေပးမွာေလ-- ဘာလိုု႔လဲဆိုုေတာ႔ ခရုုိနီဆိုုတာသူ႔ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္း၊ ေနာက္ မႏိုုင္ရင္ကာလူေတြရဲ႔ အမ်ိဳးအႏြယ္ေတြ ပဲခန္႔ထားတာဆိုုေတာ႔တကယ္ယွဥ္ရေတာ႔မယ္ဆိုုရင္
ဘယ္ယွဥ္ႏိုုင္ပါ႔မလဲ--

အေရးႀကီးဆုုံးကSME ပင္ၿဖစ္ေစေခတ္မီစီမံခန္႔ခြဲမႈ နဲ႔ နည္းပညာပဲ။ ၿမန္မာမွာ ကမၻာ႔ အဆင္႔
မွီမွီရွိေနၿပီလား--မရွိေသးပါဘူး၊ ရင္းႏွီးၿမဳပ္ႏွံဖိုု႔ ၀င္လာသူေတြနဲ႔အတူတြဲလုုပ္ရင္းသိေအာင္နား
လယ္ေအာင္လုုပ္ယူရမွာ--၅ႏွစ္တန္သည္ ၆ ႏွစ္တန္သည္ အတူတြဲလုုပ္ႀကမွ ေအာ္ဒါပါလား
ဆိုုၿပီးသိလာမယ္--ဒါေတာင္သင္လိုု႔တတ္လြယ္တဲ႔capacity ရွိတဲ႔လူငယ္ေတြေကာကိုုယ္႔
လက္ထဲမွာ မ်ားမ်ားစားစားရွိေနၿပီလားအၿမီးက်က္အၿမီးစားေခါင္းက်က္ေခါင္းစာၿဖစ္ေနတဲ႔ပတ္
၀န္းက်င္မွာမ်ဳိးဆက္သစ္ေတြရဲ႔ mindsetကိုုလည္းတစ္ဖက္ကၿပင္ရအုုံးမယ္။သင္လြယ္တတ္လြယ္
တဲ႔လူငယ္ေတြကေတာ႔ပတ္၀န္းက်င္ ေကာင္းတစ္ခုုကိုုဖန္တီးေပးလိုုက္ယုုံနဲ႔ ထိုုးတက္ သြားႏိုုင္ ပါတယ္။

စင္ကာပူမွာခဏလာေနၿပီး စင္ကာပူကိုုတေစ႔တေစာင္းႀကည္႔၊ ၿမန္မာရဲ႔အနာဂါတ္စီးပြားေရးကိုု
စိတ္ကူးနဲ႔ပုုံေဖၚ၊ အမ်ိဳးမ်ဳိးေရာစပ္ေမႊေႏွာက္ႀကည္႔တဲ႔အခါ မခ်င္႔မရဲၿဖစ္တဲ႔စိတ္ေတြပဲေပၚလာၿပီး
ေ၀ေလေလပဲၿဖစ္သြားပါတယ္ခင္ဗ်ား----








Saturday, September 22, 2012

ေဗဒါပန္းႏွင္႔တူေသာၿမန္မာဆန္စပါးလုုပ္ငန္း


ၿမန္မာဆန္စပါးအေႀကာင္းမေရးတာလည္းေတာ္ေတာ္ႀကာပါၿပီ။ ၃-၄ လေလာက္ၿမန္မာဆန္စပါးလုုပ္ငန္း
နဲ႔မ်က္ေခ်ၿပတ္ခဲ႔ပါတယ္။ဒါေပမဲ႔သတင္းေတြေတာ႔အၿမဲနားေထာင္ၿဖစ္ပါတယ္။ ႏြားေၿခရာကြက္အၿပင္မွာ
ေရာက္ေနေတာ႔ ၿပည္တြင္းၿပည္ပ သတင္းေတြကလည္းစုုံတယ္၊up to date ပါပဲ။ၿမန္မာဆန္စပါးလုုပ္ငန္း
ဟာ၂၀၀၉ ခုုႏွစ္ေလာက္ကစၿပီး ၄ ႏွစ္ေလာက္အတြင္းတိုုးတက္မႈ အရိပ္အေယာင္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေတြေတာ္
ေတာ္ၿပခဲ႔ပါတယ္။ အားလုုံးကိုုၿခဳံငုုံႀကည္႔ရင္ဆရာေဇာ္ဂ်ီရဲ႔နံမည္ေက်ာ္ကဗ်ာတစ္ပုုဒ္ထဲကေဗဒါပင္လိုုပါပဲ၊ ေတာ္ေတာ္အယက္ကန္ခံခဲ႔ရေပမဲ႔ stakeholders အားလုုံးပါ၀င္တဲ႔ၿမန္မာဆန္စပါးလုုပ္ငန္းဟာ ဒီကေန႔ ပန္းပန္လ်က္ပါပဲဆိုုတာေတြ႔ေနရပါတယ္။    

စင္ကာပူကိုု လြန္ခဲ႔တဲ႔ ၃လေလာက္ကေရာက္လာေတာ႔တစ္ပတ္ေလာက္ထမင္းစားလိုု႔မေကာင္းဘူး။
သမီးကေတာ႔ေၿပာရွာပါတယ္။ေဖေဖ လာမွာမိုု႔ လိုု႔ယိုုးဒယားဆန္အေကာင္းစား၀ယ္ထားတယ္တဲ႔--ဆန္ေလာကမွာ ႏွစ္ေပါင္း၃၀ေက်ာ္က်င္လည္လာခဲ႔တဲ႔ေမာင္တိုုင္ပင္အဖိုု႔ၿပန္ၿပီးေစာဒကတက္မေနေတာ႔ပါ
ဘူး။ေမာင္တိုု္င္ပင္တိုု႔ၿမန္မာေတြကယိုုးဒယားဟုုန္မာလီဆန္ကခ်က္တဲ႔ထမင္းကိုုခံတြင္းသိပ္မေတြ႔ႀကဘူး။
Rice Cooker နဲ႔မ်ားခ်က္ခဲ႔ရင္ပိုုေတာင္ခံတြင္းမေတြ႔ေသး-စားမေကာင္းတာလည္းမဟုုတ္--တစ္ပန္းကန္
ေလာက္စားၿပီးတယ္ဆိုုရင္ဆက္မစားခ်င္ေတာ႔ဘူး။ ေမာင္တိုုင္ပင္တ႔ိုရန္ကုုန္မွာေပၚဆန္းေတာင္ေရႊသြယ္
တိုု႔မေနာသုုခတိုု႔နဲ႔စပ္စားေနတာ(ေရႊသြယ္ဆိုုလိုု႔ အခုုေခတ္စားေနတဲ႔hybrid ပုုလဲသြယ္မဟုုတ္ဘူးေနာ္)
 အိမ္ကထမင္းခ်က္ႀကီးကိုု အဲဒီလိုုစပ္ထားတဲ႔ဆန္ကိုုငွဲ႔ခ်က္ခိုုင္းတာ-အဲေတာ႔မွစားရတာခံတြင္းေတြ႔တယ္။
ကိုုယ္တင္ပဲလားဆိုုေတာ႔မဟုုတ္ေသးဘူး၊ အိမ္ကလူေတြလည္း ေပၚဆန္းခ်ည္းပဲဆိုုရင္ အီတယ္တဲ႔။ အဲလိုု--ေမာင္တိုုင္ပင္တိုု႔ကေခ်းမ်ားႀကတာ။

ဒါနဲ႔ ေမာင္တိုုင္ပင္လည္းစင္ကာပူေရာက္တုုံး ရပ္ကြက္နားတစ္၀ုုိက္မွာရွိတဲ႔ NTUC FairPrice ဆိုုင္အႀကီးႀကီး
ေတြအေသးေတြအကုုန္ေလ ွ်ာက္ႀကည္႔တယ္။ယိုုးဒယားဆန္ဟုုန္မာလီကပဲတံဆိပ္အမ်ဳိးမ်ိဳးနဲ႔ေစ်းကြက္ကို
စိုုးမိုုးထားဟန္တူတယ္။ဗီယက္နမ္၊ကေမၺာဒီးယားဆန္၊ပါကစၥတန္ဘာစမာတီဆန္ေတြနည္းနည္း ေတြ႔တယ္။
 ၿမန္မာဆန္ ကိုု္လုုံး၀မေတြ႔ဘူး။တရုုတ္တန္းဘက္ေရာက္ေတာ႔လည္းရွာႀကည္႔ပါေသးတယ္။ ၿမန္မာပုုဂၢလိက
ကုုန္သည္ဆန္exporterေတြကေတာ႔စင္ကာပူကိုုပိုု႔တယ္လိုု႔ေတာ႔သတင္းႀကားပါတယ္။ဘယ္ေခ်ာင္ဘယ္
နားမွာေရာင္းေနသလဲေတာ႔မသိဘူး။ထားပါေတာ႔ေလ-စဥ္ဆက္မၿပတ္မပိုု႔လိုု႔ၿဖစ္ပါလိမ္႔မယ္။ကမၻာဆန္ေစ်း
ကြက္ကိုုဗိယက္နမ္ဆန္၊ပါကစၥတန္ဆန္၊ထိုုင္းဆန္၊ၿမန္မာဆန္ စသည္ၿဖင္႔ထုုတ္လုုပ္တဲ႔ႏိုုင္ငံေပၚမူတည္ၿပီး
ေစ်းကြက္အသီးသီးတင္ပိုု႔ေနႀကေပမဲ႔ယိုုးဒယားဆန္ကေတာ႔ေစ်းကြက္ကိုုလႊမ္းမိုုးထားတုုံးပဲလိုု႔ဆိုုႏိုုင္ပါတယ္။

ထိုုင္းႏိုုင္ငံဟာကမၻာ႔ဆန္ေစ်းကြက္မွာ အဓိက player ၿဖစ္ေနေသာ္လည္းသူလည္းသူ႔ၿပႆနာေတြနဲ႔သူ
ရွိေနပါတယ္။သူတိုု႔ယခုုတိုုင္က်င္႔သုုံးလ ွ်က္ရွိတဲ႔ “စပါးအေပါင္ခံစနစ္”rice pledging scheme ဟာထိုုင္း
လယ္သမားမ်ားထံမွစပါးကိုုေစ်းၿမွင္႔ေပး၀ယ္ယူလ်က္ရွိရာ ထိုုင္းဆန္ကိုုကမၻာ႔ေစ်းကြက္၌ ေစ်းအႀကီးဆုုံး
ဆန္အၿဖစ္တြန္းပိုု႔ ရာေရာက္ေနပါတယ္။ထိုုင္းဆန္ကုုန္သည္ေတြက ထိုုင္းအစိုုးရ ေပးတဲ႔ စပါးအေပါင္ခံေသာ
ေစ်းဟာၿဖစ္သင္႔တဲ႔ေစ်းထက္၂ဆေလာက္ရွိေနတယ္လိုု႔ဆိုုပါတယ္။ဒီအက်ဳိးဆက္ေႀကာင္႔ထိုုင္းအစိုုးရ
ရဲ႔လက္၀ယ္မွာဆန္ခ်ိန္ ၁၁ သန္းေလာက္ပိုုက္ေဘာမိေနပါတယ္။ ဒီနွစ္ပထမႏွစ္၀က္မွာကတည္းကထိုုင္း
ရဲ႔ဆန္ အိတ္စပိုုစ္ဟာ၅၀%ေက်ာ္က်ဆင္းသြားခဲ႔ပါတယ္။

ထိုုင္းဆန္ကုုန္သည္ေတြကေတာ႔ဒီအခ်က္ကိုုခါးသီးစြာတုုန္႔ၿပန္ေနႀကပါတယ္။ထိုုင္းပိုု႔ကုုန္ေတြအနက္ဆန္
ရဲ႔အခန္းက႑ဟာတၿဖည္းၿဖည္းေမွးမွိန္လာလ်က္ရွိတယ္လိုု႔ေၿပာေနႀကေသာ္လည္းပဲထိုုင္းဟာကမၻာနံပါတ္ ၁ ဆန္တင္ပိုု႔သူအေနအထားကိုုအစိုုးရကေလာင္းကစားလုုပ္ေနတယ္လိုု႔ ေၿပာႀကပါတယ္။Thailand Development Research Institute TDRI ေလ႔လာေတြရရွိခ်က္က၂၀၁၂ခုုႏွစ္ပထမ ၆ လမွာထိုုင္းဆန္
ၿပည္ပတင္ပိုု႔မႈဟာ မႏွစ္ကအေနအထားထက္ ၄၄%ေလာက္က်သြားတယ္ လိုု႔သုုံးသပ္ ခဲ႔ပါတယ္။

TDRIရဲ႔ေလ႔လာခ်က္အရထိုုင္းႏိုုင္ငံစပါးစိုုက္ပ်ဳိးထုုတ္လုုပ္မႈဟာဆယ္စုုႏွစ္တစ္ခုုအတြင္းစပါးအထြက္ႏွဳန္း
(yield) ဟာ ၁၇.၂% က်ဆင္းသြားခဲ့ ပါတယ္၊ ဘာေႀကာင္႔ဒီလိုုၿဖစ္ရသလဲေလ႔လာႀကည္႔ေတာ႔အရည္အ
ေသြးမေကာင္းတဲ႔စပါးေတြတိုုးတက္စိုုက္ပ်ဳိးလာလ႔ုုိၿဖစ္တယ္၊စပါးစိုုက္ပ်ဳိးဖိုု႔မသင္႔ေလ်ာ္တဲဧရိယာေတြမွာ
စပါးစိုုက္ပ်ဳိးလာႀကလိုု႔ၿဖစ္ပါတယ္၊မုုိးေရကိုုအားကိုုးေနရတဲ႔ေဒသေတြမွာ ဆည္ေၿမာင္းတာတမံမ်ားတည္
ေဆာက္မႈလုုပ္ငန္းမ်ားေႏွးေကြးေနတာေႀကာင္႔ၿဖစ္တယ္လိုုသံုုးသပ္ထားပါတယ္။အေရးႀကီးဆုုံးအခ်က္က
ေတာ႔စပါးစိုုက္ပ်ဳိးထုုတ္လုုပ္မႈကုုန္က်စရိတ္ေတြတိုုးတက္မ်ားၿပားလာတာကအဓိကအေႀကာင္းရင္းၿဖစ္ေနပါ တယ္။

ထိုုင္းမွာယခုုလက္ရွိအာဏာရပါတီကမွတ္ပုုံတင္ထားတဲ႔ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားထံကေနေစ်းကြက္ေပါက္ေစ်း၂ဆေလာက္ရွိတဲ႔ေစ်း နဲ႔စပါး ကိုုအေပါင္ခံေနပါတယ္္။ရုုိးရုုိးဆန္ၿဖဴႀကိတ္ႏိုုင္တဲ႔စပါးအမ်ဳိးအစား ကိုု
၁ တန္လ ွ်င္ ထိုုင္းဘတ္ ၁၅၀၀၀ (ၿမန္မာက်ပ္ ၃၉ ၇၉ ၅၀၊ ၿမန္မာအတြက္အခ်က္ တင္း၁၀၀နဲ႔တြက္ရင္ ၈၃၁၂၃၀ က်ပ္)၊ဟုုန္မာလီစပါးမ်ိဳးဆိုုရင္ ဘတ္၂၀၀၀၀ (ၿမန္မာက်ပ္ ၅၃၀၆၀၀၊ၿမန္မာအတြက္အခ်က္
တင္း၁၀၀နဲ႔တြက္ရင္ ၁၁၀၈၄၀၀က်ပ္)ေလာက္ရွိေနပါတယ္။တကယ္ကိုုၿမင္႔တဲ႔ေစ်းေတြပါ။ စင္ကာပူမွာ
လက္လီေရာင္းတဲ႔ ထိုုင္းဆန္ေတြရဲ႔ေစ်းေတြႀကည္႔ လိုုက္ေတာ႔  ၅ ကီလိုု ကိုု ပ်မ္းမ ွ် စင္ကာပူေဒၚလာ ၁၆.၅   ေလာက္ရွိပါတယ္။(ၿမန္မာက်ပ္နဲ႔တြက္ရင္ ၅၀ကီလိုုတစ္အိတ္ကိုုလက္လီ ၃၄၀၀၀ က်ပ္ေလာက္ရွိပါတယ္) ေစ်းႀကီးတဲ႔ ပါကစၥတန္ကသြင္းတဲ႔ ဘာစမာတီ ဆန္ကေတာ႔ ၅ ကီလိုုကိုု စင္ကာပူေဒၚလာ ၂၁.၅ ေလာက္
ရွိပါတယ္။( ၿမန္မာက်ပ္နဲ႔ဆိုုရင္ ဘာစမာတီဆန္တစ္အိတ္ဟာ ၅၀ကီလိုု၀င္ ၁၄၆၂၀၀ က်ပ္ ေလာက္ရွိ
ပါတယ္။) ဒီေစ်းႏွဳန္းေတြဟာထိုုင္းအစိုုးရ၀ယ္တဲ႔စပါးေစ်းနဲ႔ တြက္ရင္ေတာ႔နညး္နည္းနီးစပ္ပါတယ္။ ၿမန္မာ
 မွာ ေပၚဆန္းအေကာင္းစား က စပါးတင္း ၁၀၀ လ ွ်င္ ၇ သိန္းေလာက္ရွိတာပဲ။ ၿမန္မာမွာေပၚဆန္းဆန္
 ဆိုုရင္ တစ္အိတ္ ၃၀၀၀၀ေက်ာ္ ၄၀၀၀၀ နားကပ္ေနၿပီ။ တြက္ေခ်ကိုုက္ေအာင္ စင္ကာပူကုုန္သည္ေတြက ထိုုင္းကုုန္သည္ေတြနဲ႔ေပါင္းၿပီးထိုုင္းႏိုုင္ငံထဲမွာကိုုယ္တိုုင္စိုုက္ပ်ဳိးထုုတ္လုုပ္တင္သြင္းလာတာလည္းၿဖစ္ႏိုုင္ပါတယ္။သူတိုု႔ marketing ကဘယ္လိုုရွိေနတယ္ဆိုုတာအေသးစိပ္ေတာ႔မသိရပါဘူး။

အာဏာရပါတီအႀကီးအကဲေတြကေတာ႔ထိုုင္းကုုန္သည္ရဲ႔အက်ဳိးစီးပြားကိုုႀကည္႔မဲ႔အစားထိုုင္းလယ္သမားေတြရဲ႔အက်ဳိးစီးပြားကိုုႀကည္႔တာပုုိေကာင္းတယ္လိုု႔ ႏိုုင္ငံေရးစကားေၿပာပါတယ္။တကယ္ေတာ႔ ထိုုင္းဆန္တင္ပိုု႔ေနတဲ႔ကုုမၺဏီႀကီးမ်ားဟာစုုစုုေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္ေလာက္ရွိၿပီးထိုုင္းၿပည္ပ
ပိုု႔ဆန္စုုစုုေပါင္းရဲ႔ ၇၀%ေလာက္က ိုုသူတိုု႔ကိုုင္တြယ္ေနတာၿဖစ္ပါတယ္။

ထိုုင္းကုုန္သည္ႀကီးေတြကလည္းစပါးေစ်းေကာင္းေနေတာ႔လယ္သမားေတြေပ်ာ္ေနႀကတာေတြကိုုမုုဒိတာ
ပြားႏိုုင္ႀကပါတယ္။သူတိုု႔ေၿပာတာကေတာ႔အခုုအခ်ိန္မွာထိုုင္းရဲ႔ အဓိကပိုု႔ကုုန္ ၁၀ခုု ထဲမွာ ဆန္ မပါ၀င္ေတာ႔
ေပမဲ႔ အစဥ္အလာအရထိုုင္းဆန္ဟာႏိုုင္ငံၿခားေငြ ရွာေဖြဘူးခဲ႔တဲ႔ ပိုု႔ကုုန္ တစ္ခုုၿဖစ္ ခဲ႔ဘူးတာကိုုေတာ႔တန္
ဖိုုးထားရမွာၿဖစ္တယ္။ ထိုုင္းဆန္ၿပည္ပတင္ပိုု႔သူအသင္း ဥကၠဌကေတာ႔ “ ဒီအစီအစဥ္ဟာဘယ္အခ်ိန္ႀက
ရင္ၿပိဳလဲသြားမယ္ဆိုုတာယ္သူမွခန္႔မွန္း လိုု႔မရႏိုုင္ပါဘူး။တစ္ေန႔ေန႔ႀကရင္ ထိုုင္းအစိုုးရဟာ ငါတိုု႔မွာစပါး
အေပါင္ခံစရာဘတ္ဂ်က္ မရွိေတာ႔ဘူးလိုု႔ေၿပာလာႏိုုင္ပါတယ္“ ဟုုတ္ပါတယ္၊ထိုုင္းအစိုုးရဟာ ဆန္တန္ခ်ိန္ ၁၁ သန္းရွိတဲ႔ဆန္ပုုံႀကီးေပၚမွာ ထိုုင္ေနတာပါ။ ၿပည္တြင္းမွာလည္းဒီဆန္ေတြကိုုၿဖန္႔ၿဖဴးဘိုု႔ဆိုုတာမၿဖစ္ႏိုုင္
ပါ။ၿပည္ပတင္ပိုု႔ ဖိုု႔ကလည္းထိုုင္းဆန္ေစ်းဟာ ေစ်းႀကီးေနၿပီး competitive မၿဖစ္ပါဘူး။ကုုန္သည္ေတြက
ေတာ႔ဒီလိုုအေၿခအေနမ်ဳိးဟာ ေနာက္ ၂ ႏွစ္ေလာက္ပဲခံမွာ ပါလိုု႔ခန္႔မွန္းႀကပါတယ္။ အဲဒီအခါႀကရင္ ထိုုင္းလယ္သမားေတြစပါးဆက္စိုုက္မွာလား? မစိုုက္ရဘူးလား ? ေၿပာရပါေတာ႔မယ္။ တကယ္ေတာ႔
စပါးအေပါင္ခံၿခင္း အစီအစဥ္ဟာ ယခင္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္းသက္ဆင္ရဲ႔အစီအမံၿဖစ္ပါတယ္။အေၿဖကိုု တိုုတိုုနဲ႔ လိုုရင္းေၿပာရရင္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ထိုုင္းလယ္သမားေတြရဲ႔ မဲ ရခ်င္တာပါ။ထိုုင္းစီးပြားေရးပညာရွင္
ေတြကေတာ႔အစိုုးရဟာဒီပုုံစံအတိုုင္းဆက္သြားေနရင္ ဥေရာပ က ဂရိ ႏုုိင္ငံလိုုပဲစီးပြားေရးယိုုယြင္း
ပ်က္စီးသြားႏိုုင္တယ္လိုု႔ သတိေပးႀကပါတယ္။သိတယ္မဟုုတ္လား၊ ဂရိ ႏိုုင္ငံ ဟာသူ႔ ၿပည္သူေတြကိုု
အလိုုလိုုက္ရင္း လိုု္က္ရင္းကေနအေႀကြးေတြတင္ၿပီးဟိုုႏိုုင္ငံကယ္ပါ၊ဒီႏိုုင္ငံကယ္ပါ နဲ႔ လုုပ္ခဲ႔ႀကရတာ။

အင္တာနက္သတင္းေတြထဲမွာထိုုင္းၿမန္မာဆန္စပါးအသင္းဖြဲ႔ေရးႏွင္ပတ္သက္ၿပီးထိုုင္း၀န္ႀကီးခ်ဳပ္က
သမၼတဦးသိန္းစိန္ကို ေတြ႔ဆံုစဥ္မွာ ေၿပာႀကားခဲ႔တယ္လိုု႔ဖတ္ရပါတယ္။ ထိုုင္း၊ဗိယက္နမ္၊ၿမန္မာစတဲ႔
ဆန္စပါးထုုတ္လုုပ္ေနတဲ႔ႏိုုင္ငံေတြေပါင္းၿပီး “ဆန္စပါးထုုတ္လုုပ္သည္႔ ႏုုိင္ငံမ်ားအသင္း“ ဆိုုတာမ်ဳိးဖြဲ႔
စည္းခ်င္တာယခင္ကတည္းက ထိုုင္းႏိုုင္ငံစိတ္ကူးထဲမွာ ရွိခဲ႔ပါတယ္။ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ႔ကမၻာဆန္စပါး
ေစ်းႏွဳန္းကိုု ထိန္းခ်ဳပ္ခ်င္တာပါ။ အုုိပက္ လိုုေပါ႔။ ဒါေပမဲ႔ အိုုပက္ ကေရနံကိုု မထုုတ္ပဲထားလည္းဘာမွမ
ၿဖစ္ဘူး၊ႀကိဳက္ေစ်းမရရင္သိမ္းထား လိုု႔ရတယ္။ဆန္ကေတာ႔အဲလိုုမဟုုတ္ဘူး၊ ႀကိတ္ခဲြထုုတ္လုုပ္ၿပီးရင္
၃ - ၄ လေလာက္ပဲခံမယ္။ ပိုုးထိုုးမယ္၊မႈိစြဲမယ္၊ ေအာက္ေစာ္နံမယ္၊ ဆန္စပါးက seasonal ၿဖစ္တယ္၊
ေနာက္စပါးအသစ္ေပၚလာမယ္၊တကယ္ေတာ႔ ဆန္ ကိုုdurable product လိုု႔ေခၚေပမဲ႔ သူမွာshelf life
ရွိတယ္။ ဆန္စပါးလုုပ္ငန္းလုုပ္တဲ႔သူေတြေကာင္းေကာင္းသိပါတယ္။ တစ္ႏိုုင္ငံနဲ႔ တစ္ႏိုုင္ငံေနာက္ခံအခ်က္
အလက္ကမတူႀကဘူး၊ ထိုုင္း က အထက္မွာ ဆိုုခဲ႔တဲ႔အတိုုင္းေလာေလာဆယ္ လယ္သမားေတြအတြက္ pledging scheme ရွိတယ္၊ ၿမန္မာလယ္သမားေတြက လယ္ယာစိုုက္ပ်ဳိးေရးဘဏ္က မစိုု႔တပိုု႔ ေထာက္ပံ့
တဲ႔ ေငြပဲရွိတယ္၊ လယ္သမားေတြက အၿပင္ကေန ပင္ေထာင္ေပး၊အလွမ္းေပး၊ အငံ့ေပးေတြနဲ႔ ယူႀက
ရတယ္။ ဗီယက္နမ္မွာ ဆိုုရင္ လည္းလယ္လုုပ္သူလယ္သမားေတြကိုု အႏွစ္ ၅၀ ဂရန္ထုုတ္ေပးထားၿပီး
 အဲဒီလယ္ေၿမကိုုေပါင္ႏွံခြင္႔ ရွိတယ္။ အဲေတာ႔ဒီ ၃ ႏိုုင္ငံကိုုႀကည္႔ ရင္ အဓိကကဆန္စပါးကိုစိုုက္
ပ်ဳိးထုုတ္လုုပ္တဲ႔လယ္သမားေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးအေၿခခံအခ်က္အလက္ေတြက မတူႀကဘူး။ ထိုုင္းကေတာ႔
လုုပ္ခ်င္ေနတာႀကာပါၿပီ။အရင္ကထိုုင္းဟာကမၻာဆန္တင္ပိုု႔မႈအမ်ားဆုုံးႏိုုင္ငံၿဖစ္ခဲ႔ေပမဲ႔အခုုႏွစ္ ၆ လပိုုင္း
အထိဗိယက္နမ္၊အိႏၵိယတိုု႔ေနာက္တတိယေနရာမွာရွိေနပါတယ္။ထိုုင္းၿပည္ပဆန္တင္ပိုု႔သူမ်ားအသင္းဥကၠဌက “ထိုုင္းအစိုုးရအေနနဲ႔ေၿပာေနတာေတာ႔ႀကာပါၿပီ၊ဒါေပမဲ႔လက္ေတြ႔ၿဖစ္လာဖိုု႔ဆိုုတာ မၿဖစ္ႏိုုင္ေသးဘူး “ လိုု႔ဆိုုပါတယ္။

ကဲ--ထိုုင္းႏိုုင္ငံရဲ႔ဆန္စပါးလုုပ္ငန္းအေႀကာင္းဒီေလာက္နိဒါန္း ပ်ဳိးေနရတာကအေႀကာင္းရွိပါတယ္။ထိုုင္း
ၿပည္ပဆန္တင္   ပိုု႔ေနတဲ႔ကုုမၺဏီေတြဟာၿပည္တြင္းစပါးေစ်းႀကီးၿမင္႔တာေႀကာင္႔ထြက္ေပါက္ရွာေနႀက
ပါတယ္။ထိုုင္းၿပည္ပဆန္တင္ပိုု႔သူမ်ားအသင္း ဥကၠဌကေတာ႔ “ၿပည္ပကလုုပ္ငန္းရွင္ေတြဟာထိုုင္းဆန္စပါး
လုုပ္ငန္းထဲ၀င္လာၿပီးသူတိုု႔အစီအစဥ္နဲ႔စပါးစိုုက္၊ႀကိတ္ခြဲ၊တင္ပိုု႔ေနႀကပါတယ္။( ဟုုတ္ပါတယ္၊တေလာက စင္ကာပူ The Strait Times သတင္းစာထဲမွာဖတ္ လိုုက္ရပါတယ္။စင္ကာပူကဆန္တင္သြင္းသူအခ်ဳိဟာ
ထိုုင္းႏိုုင္ငံမွာကိုုယ္အစီအစဥ္နဲ႔ ကိုုယ္စပါးစိုုက္ပ်ဳိးထုုတ္လုုပ္ၿပီးစင္ကာပူကိုုၿပန္ၿပီးဆန္တင္သြင္းေနႀက
ပါတယ္) အဲေတာ႔ထိုုင္းဆန္တင္ပိုု႔ေနတဲ႔ကုုမၺဏီေတြလည္းၿပည္ပကိုုထြက္ဖိုု႔ အခ်ိန္တန္ၿပီ “ လိုု႔တိုုက္တြန္း
ထားပါတယ္။ တၿခားႏိုုင္ငံေတြမွာ ဘာအခြင္႔အလန္းေတြရွိႀကသလဲ ဆိုုတာႀကည္႔ ရမယ္၊ ပါကစၥတန္၊အိႏၵိယ
ကဆန္ေတြကိုု ၀ယ္ၿပီးတရုုတ္ၿပည္ဒါမွမဟုုတ္အၿခားႏိုုင္ငံေတြကိုု ပိုု႔ လိုု႔ရရင္ပိုု႔ရမယ္။ ဒီအလုုပ္ေတြရဲ႔ ၿဖစ္ႏိုုင္ေခ်ေတြကိုုေလ႔လာသြားရမယ္လိုု႔တိုုက္တြန္းေၿပာႀကားထားပါတယ္။

ထိုုင္းဆန္ၿပည္ပတင္ပိုု႔သူေတြဟာ ၿမန္မာ ကိုု နဂိုုကတည္းက မ်က္ေစ႔က်ေနခဲ႔တာပါ။ၿပည္တြင္းမွာ ၀င္ေရာက္စိုုက္ပ်ဳိးထုုတ္လုုပ္ၿပီး တၿခားႏိုုင္ငံေတြကိုုတင္ ပိုု႔ခ်င္ ေနႀကပါတယ္။ ၿမန္မာဆန္က ိုုေအာက္ေစ်း
နဲ႔၀ယ္သူတိုုေဖါက္သည္ဆန္၀ယ္သူေတြဆီတင္ပိုု႔ခ်င္ႀကပါတယ္။ၿမန္မာေရႊ႔ေၿပာင္းအလုုပ္သမားအမ်ားအ ၿပားလည္းသူတိုု႔ဆီမွာ ရွိေနေတာ႔ ေစ်းေပါတဲ႔ ၿမန္မာဆန္ဟာနည္းမ်ဳိးစုုံနဲ႔ ထိုုင္းႏိုုင္ငံဘက္ကိုုထြက္ေနမွာ ပါ။ ဒီေဆာင္းပါးေရးေနခ်ိန္မွာပဲ ရန္ကုုန္ၿမိဳ႔Sedona Hotel မွာ Agri,Trade, Investment and Infrastructure
 global summit ကိုု OLAM လိုုဆန္၀ယ္တဲ႔ကုုမၺဏီေတြကႀကီးမႈးက်င္းပၿပဳလုုပ္ေနတဲ႔အေႀကာင္း
ႀကားသိရပါတယ္။ဘာေတြေဆြးေႏြးႀကေၿပာႀကသလဲဆိုုတာေတာ့ ေမာင္တိုုင္ပင္ မသိရေသးပါ။
ေမာင္တိုုင္ပင္တုုိ႔ၿမန္မာဆန္စပါးလုုပ္ငန္းကိုုၿပန္လွန္ႀကည္႔လိုုက္ရင္ ၂၀၀၃ ခုုႏွစ္ဧၿပီလမွာအစိုုးရ
ကစတင္ေၿဖေလ်ာ႔ေပးခဲ႔ပါတယ္။သိုု႔ေသာ္ တိက်ၿပတ္သားေသာလမ္းညြန္ခ်က္မ်ား ပီပီ ၿပင္ၿပင္ မရွိခဲ႔ပဲ ဟိုုဟာေကာင္းႏွဳိးႏွဳိးဒီဟာေကာင္းႏွဳိးႏွဳိး ႏွင္႔စမ္းတ၀ါး၀ါးအေၿခအေနမ်ဳိးၿဖင္႔ ၆ ႏွစ္ခန္   ေနခဲ႔ရပါတယ္။

ဒါဟာသက္ဆိုုင္ရာတာ၀န္ရွိသူေတြကိုုအၿပစ္ဖိုု႔ေနၿခင္းမဟုုတ္ပဲ အေၿခအေနအခ်ိန္အခါအရ လုုပ္ရ
ကိုုင္ရတယ္ဆိုုတာသေဘာေပါက္နားလည္ခဲ႔ႀကပါတယ္။သိုု႔ေသာ္လည္း၂၀၀၉ ခုုႏွစ္ေလာက္က
စပါးစိုုက္ပ်ိဳးထုုတ္လုုပ္တဲ႔ေဒသေတြမွာ အထူးၿပဳကုုမၺဏီေတြတည္ေထာင္ခြင္႔ၿပဳခဲ႔ရာ စုုစုုေပါင္း
ယေန႔ထိကုုမၺဏီ ၄၀ ေက်ာ္တည္ေထာင္လုုပ္ကိုုင္္ႏိုုင္ခဲ႔ပါတယ္။အစပိုုင္းမွာေတာ႔အထူးၿပဳကုုမၺဏီေတြကို
လယ္သမားေတြနဲ႔ကန္ထရုုိက္လယ္ယာစနစ္(contract farming)လုုပ္ကိုုင္ၿပီးၿပည္ပကိုုအရည္အေသြးအ
ဆင္႔ၿမင္႔ဆန္ေတြတင္ပို႔္သြားရန္ ဆိုုၿပီးရည္ရြယ္ခဲ႔ပါတယ္။ဒါေပမဲ႔ပထမစီစဥ္ခဲ႔သလိုုမၿဖစ္ပဲတိုုတိုုနဲ႔ လိုုရင္းေၿပာရရင္လယ္သမားမ်ားကိုု ကိုုယ္႔ေငြနဲ႔ကိုု အမေတာ္ေႀကးေပးရတဲ႔အေၿခအေန သိုု႔ေရာက္ခဲ႔ပါတယ္။
အထူးၿပဳကုုမၺဏီေတြစပါးၿပန္၀ယ္ရင္ေတာင္အစပထမပိုုင္းမွာေပါက္ေစ်းေအာက္ပဲေပးသလိုုလိုုမ်ဳိး
သတင္းေတြၿဖစ္ခဲ႔ပါေသးတယ္။

ၿမန္မာဆန္စပါးလုုပ္ငန္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးဘာလုုပ္သင္႔သလဲဆိုုတာလြန္ခဲ႔ေသာ ႏွစ္အနည္းငယ္အတြင္း က ဆန္စပါးနဲ႔ပတ္သက္တဲ႔အလုုပ္ရုုံေဆြးေႏြးပြဲ ၃ ႀကိမ္လုုပ္ခဲ႔ပါတယ္။ေထာက္ခံတင္ၿပခ်က္ေတြ လည္းေဆြး
ေႏြးေဖၚထုုတ္ခဲ႔ ၿပီးၿဖစ္ပါတယ္။ အေၿခအေနအခ်ိန္အခါအရ ဘာေတြဆက္လုုပ္သင္႔သလဲဆိုုတာစဥ္းစား
ဆုုံးၿဖတ္ႀကဖိုု႔ပါပဲ။ၿပသာနာေတြကေတာ႔အမ်ားႀကီးပါပဲ။ ပုုဂၢလိကပိုုင္းမွာ stakeholdersေတြအားလုုံးအတြက္ ၿမန္မာဆန္စပါးလုုပ္ငန္းအသင္း ကေန အသင္းခ်ဳပ္ေပၚေပါက္လာဖိုု႔လည္း ႀကိဳးစားေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိ
ပါတယ္။သိုု႔ေသာ္အမ်ဳိးသားအဆင္႔ ဆန္စပါးမူ၀ါဒကိုုေတာ႔ မ ခ်မွတ္ႏိုုင္ႀကေသးပါဘူး။ ေနာက္အသင္းက ကမကထၿပဳလုုပ္ၿပီး စားနပ္ရိကၡာေရာင္း၀ယ္ေရးအမ်ားပိုုင္ကုုမၺဏီကိုုလည္းထူေထာင္ၿပီးပါၿပီ။

ဆန္စပါးထုုတ္လုုပ္တဲ႔ႏိုုင္ငံေတြဟာ သူ႔လယ္သမား၊သူေရေၿမသဘာ၀၊ grassroot အဆင္႔ၿဖစ္တဲ႔လယ္
သမားေတြရဲ႔အေတြအေခၚ၊စိုုက္ပ်ဳိးထုုတ္လုုပ္မႈလုုပ္နည္းစနစ္ေတြေပၚမွာမူတည္ၿပီးမူ၀ါဒခ်မွတ္လုုပ္ကိုုင္
ႀကရမွာၿဖစ္ပါတယ္။ ၿမန္မာဆန္စပါးလုုပ္ငန္းမွာစိုုက္ပ်ဳိးထုုတ္လုုပ္မႈအပိုုင္းကႀကည္႔ရင္ေတာင္သူလယ္သမား
ေတြလိုုအပ္ေနတဲ႔ စိုုက္ပ်ဳိးစရိတ္ေငြကိုုတိုုးတက္ၿဖစ္ေပၚလာတဲ႔ကုုန္ေစ်းႏွဳန္းေတြနဲ႔အညီလုုံလုုံေလာက္
ေလာက္ေပးႏုုိင္ဖိုု႔နည္းလမ္းေတြရွာႀကံရမွာၿဖစ္ပါတယ္။အခုုအခါဒီကြက္လပ္ကိုု၀င္ၿဖည္႔ေပးလိုုတဲ႔
ႏိုုင္ငံၿခား က microfinancing အဖြဲ႔ေတြကစိုုင္္းၿပင္းေနႀကပါၿပီ။အေမရိကန္ႏိုုင္ငံ Harvard Kennedy School ကလည္းၿမန္မာလယ္ယာလုုပ္ငန္းရဲ႔ေငြြေႀကးလိုုအပ္ခ်က္ ကိုုမီးေမာင္းထိုုးၿပထားၿပီး လက္ရွိ nework ေကာင္းေကာင္းနဲ႔လုုပ္ကိုုင္ေနတဲ႔ ၿမန္မာလယ္ယာစိုုက္ပ်ဳိးေရးဘဏ္ရဲ႔စြမ္းေဆာင္ ရည္က ိုု ၿမွင္႔တင္ေပး
ဖိုု႔အႀကံၿပဳထားပါတယ္။ဒီအပိုုင္းကေတာ႔အစိုုးရကပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ေပးမွသာအဆင္ေၿပႏိုုင္မဲ႔သေဘာရွိၿပီး လယ္သမားမ်ားဘက္ကလည္းစိုုက္ပ်ဳိးစရိတ္အၿဖစ္ရရိွလာတဲ႔ေငြေတြကိုုအက်ဳိးရွိရွိ ၿပန္လည္သုုံးစြဲႀကဖိုု႔
လိုုပါတယ္။ ဒါေႀကာင္႔အထူးၿပဳကုုမၺဏီမ်ား စိုုက္ပ်ဳိးစရိတ္အေနနဲ႔ထုုတ္ေပးေနတာကိုုၿပန္လည္သုုံးသပ္
သင္႔ၿပီးကုုမၺဏီနဲ႔ လယ္သမား အႀကားကန္ထရုုိက္လယ္ယာစနစ္ကိုုစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုုလုုပ္ကိုုင္သြားလ ွ်င္ ႏွစ္ဖက္ win-winအေၿခအေနမ်ဳိးရရွိႏုုိင္ပါမယ္လိုု႔ထင္ပါတယ္။ကုုန္သည္ဆိုုတာရွင္းရွင္းေၿပာရရင္ အက်ိဳးအၿမတ္ပါးပါးေလးနဲ႔ အက်ဳိးအၿမတ္မ်ားမ်ားလိုုခ်င္ႀကတာပါပဲဲ။အက်ိဳးအၿမတ္မရွိေတာ႔ဘူး၊
တစ္ဖက္သတ္ပဲဆိုုရင္ေတာ႔ကုုန္သည္ေတြလည္းဘာသားထုုထားတာမွတ္ လိုု႔လဲဲ။တၿဖည္းၿဖည္း
စြန္႔ခြာသြားမွာပါပဲ။ စားနပ္ရိကၡာေတြဟာလူသားအားလုုံးအတြက္လိုုအပ္ေနတယ္၊

စားနပ္ရိကၡာေတြစိုုက္ပ်ဳိးဖိုု႔ေၿမေတြအလုုံအေလာက္ရွိၿပီးရာသီဥတုုေရေၿမအေၿခအေနေပးတဲ႔ ၿမန္မာကိုု
ႏုုိင္ငံတကာကုုမၺဏီေတြမ်က္ေစ႔က်ေနပါတယ္။ ဒါေႀကာင္႔ဖက္ေပါင္းစုုံပါ၀င္တဲ႔ စိုုက္ပ်ဳိးထုုတ္ကုုန္စား
နပ္ရိကၡာမူ၀ါဒ တစ္ခုုေတာ႔လိုုအပ္ေနၿပီၿဖစ္ပါတယ္။ တိုုင္းရင္းသားလုုပ္ငန္းရွင္ေတြ စားနပ္ရိကၡာ စိုုက္ပ်ဳိးေရး ထုုတ္လုုပ္တဲ႔အပိုုင္းမွာ လုုပ္ကိုုင္ႏိုုင္ရင္လုုပ္ကိုုင္ႀကပါ။ တိုုင္းေဒသႀကီးနဲ႔ၿပည္နယ္အသီးသီးမွာ စိုုက္ပ်ဳိး
လုုပ္ကိုုင္ႏိုုင္တဲ႔ေၿမလြတ္ေၿမရုုိင္းေတြအမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။မလုုပ္ႏုုိင္ရင္ၿပည္ပကလာလုုပ္ကိုုင္လိုုသူေတြ ကိုုလုုပ္ကိုုင္ခြင္႔ေပးမလား။ ဒီေနရာမွာအခ်က္တစ္ခုုေတာ႔တင္ၿပလိုုပါတယ္။အမ်ဳိးသားလုုံၿခဳံေရးႏွင္႔သက္
ဆိုုင္ပါတယ္။လြန္ခဲ႔ေသာနွစ္အနည္းငယ္ကအိမ္နီးခ်င္းႏိုု္င္ငံတစ္ခုုဟာၿမန္မာႏိုုင္ငံတြင္းမွာစိုုက္ပ်ဳိးေရးလုုပ္
ငန္းေတြ၀င္ေရာက္လုုပ္ကိုုင္လိုုေႀကာင္းအဆိုုၿပဳခဲ႔ဘူးပါတယ္။အဲဒီအခ်ိန္ကတာ၀န္ရွိတဲ႔သူေတြကခြင္႔မၿပဳခဲ႔ပါဘူး။ငါးစာသာၿမင္ၿပီး ငါးမ ွ်ားခ်ိတ္ကိုုမၿမင္တဲ႔အၿဖစ္မ်ဳိးပါ။ အဲဒီတုုံးကမ်ားခြင္႔ ၿပဳလိုုက္လိုု႔ကေတာ႔ ယေန႔ၿဖစ္ေပၚေနတဲ႔ ၿပသာနာ ဟာပိုုေတာင္ဆိုုးလာစရာရွိပါတယ္။ ဒါေႀကာင္႔ ဒီအခ်က္ဟာေနာင္ဆိုုရင္ အမ်ဳိးသားလုုံၿခဳံေရးအၿမင္ေတြနဲ႔ ႀကည္႔ရႈသြားဖိုု႔လိုုပါတယ္။

စပါးအထြက္ႏွဳန္းေတြတက္လာဖိုု႔ အဓိကၿပသာနာမဟုုတ္ဘူးလိုု႔ထင္ပါတယ္။ လြန္ခဲ႔ေသာဆယ္စုုႏွစ္ ၄-၅ခုုေလာက္ကိုုၿပန္ႀကည္႔လိုုက္ရင္လယ္သမားေတြဟာ လိုုအပ္ရင္ႏုုိင္ငံေတာ္ကလမ္းညႊန္တဲ႔အတိုုင္း
လုုပ္ကိုုင္ႏုုိင္္ခဲ႔ႀကလိုု႔ဒီကေန႔စပါးဖူလုုံေနတာၿဖစ္ပါတယ္။လတ္တေလာအေရးတႀကီး လုုပ္ရမွာ ကေတာ႔ လယ္သမားေတြကိုု ဘယ္နည္းဘယ္ပုုံနဲ႔ စိုုက္ပ်ဳိးစရိတ္ေငြထုုတ္ေပးမလဲ၊ စဥ္းစားႀကဖိုု႔ပါ။ေနာက္တစ္ခုုက ဆန္စပါး သိုု႔မဟုုတ္စားနပ္ရိကၡာ နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အမ်ဳိးသားအဆင္႔မူ၀ါဒတစ္ရပ္ ေရးဆြဲခ်မွတ္ႏိုုင္ေရး ၿဖစ္ပါတယ္။တၿခားအေရးပါတဲ႔ မ်ဳိးေစ႔၊ နည္းပညာ၊ post harvest technology,သြင္းအားစုုဓါတ္ေၿမႀသဇာ၊
လယ္ယာသုုံးစက္ကိရိယာ၊လယ္ယာေၿမၿပဳၿပင္ေရးအပိုုင္း၊ pricing policy စတာေတြကလည္း တစ္ခုုႏွင႔္
တစ္ခုုဆက္စပ္မႈရွိၿပီးဒီစိန္ေခၚမႈေတြကိုုအပိုုင္းလိုုက္ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုုးတက္ေအာင္ေဆာင္ရြက္သြားဖိုု႔လိုုပါတယ္။ macro level ကိုုစဥ္းစားေဆာင္ရြက္တဲ႔အပိုုင္းမွာ အထက္ေအာက္အလယ္အဆင္႔ေတြမွာ အားနည္းတယ္
ဆိုုတာ၀န္ခံရမွာၿဖစ္ပါတယ္။ဒါေတြကိုုအၿမန္ဆုုံးၿပဳၿပင္လိုုက္မယ္ဆိုုရင္ေဆာင္းပါးအစပိုုင္းမွာေၿပာခဲ႔သလိုုပါပဲ၊ၿမန္မာဆန္စပါးလုုပ္ငန္းဟာအတြင္းအၿပင္စိန္ေခၚမႈေတြနဲ႔ႀကံဳရေပမဲ႔ေဗဒါပင္လိုုပန္းပန္လ်က္ရွိေနဆဲၿဖစ္မွာပါ။  

Saturday, August 4, 2012

စင္ကာပူမွေခတၱႏွဳတ္ဆက္မွာတမ္း


ေမာင္တိုုင္ပင္ေခ်းတြင္းထဲကိုုခဏၿပန္ရအုုံးမယ္။သမီးနဲ႔လာေန၊ေၿမးလာထိန္းေနတယ္ဆိုုေပမဲ႔ေမာင္တိုုင္ပင္
အဖိုု႔ရန္ကုုန္မွာမၿပီးမၿပတ္ေသာလုုပ္ငန္းေတြရွိေနတယ္မဟုုတ္လား။ဒီမွာလာေနတဲ႔ ၃ လတာကာလမွာတစ္
                               
ခုုထူးၿခားတာကေမာင္တိုုင္ပင္ရန္ကုုန္မွာဘယ္လိုု ၀ိတ္ခ်ခ် ေပါင္ ၁၈၀ေက်ာ္ကမက်ဘူး။ ဒီမွာေတာ႔ စားတဲ႔
ေသာက္တဲ႔ေနရာမွာ လည္းdietလုုပ္တယ္။ အခ်ဳိေတြဘာေတြသိပ္မစားဘူး။ စိတ္ထဲမွာဘာ stress ေတြ၀င္
ေနလဲဆိုုေတာ႔ health concious stress က်န္းမာေရးအတြက္စိတ္မွာပူပန္တဲ႔ စိတ္၀င္ေနတယ္။ သြားကိုုက္
ရင္ၿဖစ္ၿဖစ္၊ေသြးတိုုးရင္ၿဖစ္ၿဖစ္၊ ႏုလုုံးေဖါက္ေမာတာၿဖစ္ၿဖစ္ တစ္ခုုခုုၿဖစ္ရင္ဆရာ၀န္ဆီသြားရမယ္၊ foreigner ၿဖစ္ေနေတာ႔ပိုုက္ဆံအမ်ားႀကီးကုုန္မယ္။အဲဒီလိုုမ်ဳိးပူပန္စိတ္ေတြ၀င္ခဲ႔ပါတယ္။ ဒါေႀကာင္႔လည္းကိုုယ္က်န္း
မာေအာင္ healthy life style ေနခဲ႔တာၿဖစ္ပါတယ္။သမီးတိုု႕ကေတာ႔မပူဘူး၊သူတိုု႔ ၃ ေယာက္လုုံး health
insurance ကရွိၿပီးသား-- ေဆးခန္းသြားရရင္အလုုပ္ မွာၿပန္ claim လုုပ္လိုု႔ရတယ္။ၿပန္ခါနီး ၀ိတ္ခ်ိန္
ႀကည္႔ေတာ႔ ၁၆၇ ေပါင္ရွိတယ္။အမွန္ေတာ႔ ကိုုယ္လိုုခ်င္တာက ေပါင္၁၇၀--ဒါေပမဲ႔၇န္ကုုန္ၿပန္ေရာက္ရင္
တစ္လအတြင္း ေပါင္ၿပန္တက္လာႏိုုင္ပါတယ္။ စင္ကာပူမွာ မနက္တိုုင္း၃-၅ကီလိုုမီတာလမ္းေလ ွ်ာက္ၿဖစ္
တယ္။ မနက္ ၆း၄၅ ကေန ၈း၀၀ အထိပဲ။တနဂၤေႏြတစ္ရက္ပဲနားတယ္။ စင္ကာပူမွာေလကရႈလိုု႔ေကာင္း
တယ္။သန္႔လည္းသန္႔တယ္။ ေလကအၿမဲလိုုလိုုတိုုက္ေနေတာ႔ လမ္းေလ ွ်ာက္ရင္းေလရႈရတာေတာ္ေတာ္
ေကာင္းတယ္။စင္ကာပူ National Environmental Agency ကကမၻာႏိုုင္ငံၿမဳိ႔ေတာ္ေတြထဲမွာစင္ကာပူ
ကေလဟာေတာ္ေတာ္ကိုုသန္႔ရွင္းတယ္လိုု႔ႀကြားထားတယ္။ဟုုတ္လည္းဟုုတ္ပါတယ္။

ေတာအုုပ္ထဲက လူေလ ွ်ာက္တဲ႔လမ္းမွာေလ ွ်ာက္ေတာ႔စင္ကာပူေရာက္ေနတယ္လိုု႔ေတာင္မထင္ရဘူး
  
ေမာင္တိုုင္ပင္တိုု႔ကၿမန္မာၿပည္အၿပင္ဖက္ေရာက္ရင္ေခ်းတြင္းအၿပင္ဖက္ေရာက္တယ္လိုု႔တင္စားေၿပာ

တတ္
တယ္။ဟုုတ္တယ္ေလ၊မီးမမွန္၊အင္တာနက္ကေႏွး၊အခုုတစ္ခါ traffic jam ကိုုေတြ႔အုုံးမယ္။ ရန္ကုုန္မွာ
၁၂ရာသီးကားက်ပ္တာက လူေတြစည္းကမ္းမဲ႔မႈေႀကာင္႔ပါ။ ဘတ္စ္ကားလည္းဘတ္စ္ကားသမားမိုု႔၊တက္စီ
လည္းတက္စီကားသမားမိုု႔၊လမ္းအသုုံးၿပဳသူေတြကအစအားလုုံးပါပါတယ္။ စင္ကာပူမွာေမာင္တိုုင္ပင္က
ရုုံးခ်ိန္ကိုုေရွာင္တယ္။အဲေတာ႔ MRT စီးစီး ဘတ္စ္စီးစီး နဲနဲေခ်ာင္ေခ်ာင္ခ်ိခ်ိသြားလိုု႔ရတယ္။ အလုုပ္လာလုုပ္
သူေတြမ်ားတဲ႔အတြက္ရုုံးခ်ိန္မွာ လူႀကပ္ေနတတ္ပါတယ္။ဒါေႀကာင္႔လည္း စလုုံးေတြကအရင္လိုုမဟုုတ္
ေတာ႔ဘူး၊ႏိုုင္ငံၿခားသားေတြကိုုၿငိဳညင္လာႀကတယ္။ဒီမွာတစ္ေစ႔တစ္ေစာင္းႀကည္႔မိတယ္။engineering works ကိုုလုုပ္တဲ႔ဖိုုမင္၊ကြ်မ္းက်င္လုုပ္သားေတြထဲမွာ စလုုံးတရုုတ္ က ေတာ္ေတာ္နည္းတယ္။မေလး
ေတြဘကုုံးကုုလားေတြ၊ပဲလုုပ္ေနတာေတြ႔တယ္။ တရုုတ္ဆိုုရင္ေတာင္ စလုုံးတရုုတ္ေတြမဟုုတ္ဘူး၊ၿပည္
ႀကီးတရုုတ္ေတြပဲလုုပ္ေနႀကတာ။စလုုံးတရုုတ္ေတြကအေရာင္းအ၀ယ္အလုုပ္ေတြ၊ဘဏ္အလုုပ္ေတြ၊ေရွ႔
ေနေရွ႔ရပ္အလုုပ္ေတြ၊ white collar အလုုပ္ေတြပဲလုုပ္ႀကတာမ်ားတယ္။ blue collar အလုုပ္လုုပ္တဲ႔
boiler suit ၀တ္ထားၿပီးအၿပင္ပရုုိဂ်က္လုုပ္ငန္းအလုုပ္ေတြမွာ စလုုံးေတြနည္းပါတယ္။ blue collar
မလုုပ္ခ်င္ႀကတာကေတာ႔ သူမ်ားဖြံ႔ၿဖိဳးတိုုးတက္ၿပီးႏိုု္င္ငံေတြနဲ႔ယွဥ္ရင္လခ နည္းလိုု႔ပါပဲ။ဘြဲ႔ေတြဘာေတြရ
လိုုက္ရင္ စတိုုင္က်က် white collar အလုုပ္လုုပ္ရလိမ္႔မယ္လိုု႔သူတိုု႔စိတ္ထဲမွာရွိေနတယ္။ဒါေႀကာင္႔စင္
ကာပူဟာႏုုိင္ငံၿခားအလုုပ္သမားေတြကိုုသူတိုု႔ရဲ႔ projects ေတြေပၚမွာမူတည္ၿပီးလိုုကိုုလိုုေနမွာၿဖစ္ပါတယ္။
ဒါအၿပင္maintenance jobs ေတြမွာ လည္းလိုုေနမွာၿဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာGardens By the Bay project
ၿပီးသြားေတာ႔ ၿမန္မာအလုုပ္သမားေတြအင္ဂ်င္နီယာေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားအိမ္ၿပန္ႀကရတယ္။ သူတိုု႔မွာ ၀င္ေငြရေအာင္လုုပ္ရမဲ႔ပရုုိဂ်က္ေတြကိုု ပဲစဥ္းစားေနရမွာၿဖစ္တယ္။ဘာေႀကာင္႔လဲဆိုုေတာ႔ သဘာ၀သယံ
ဇာတအရင္းအၿမစ္ကသူမ်ားႏိုုင္ငံလိုုေပါႀကြယ္၀ၿခင္းမွ မရွိတာကိုုး။လြန္ခဲ႔ေသာ၃-၄ ႏွစ္က casino,
marina bay sands, Garden By the Bay စတဲ႔ပရုုိဂ်က္ေတြစလုုပ္ခဲ႔စဥ္က အင္ဂ်င္နီယာေတြ၊ကြ်မ္းက်င္
အလုုပ္သမားေတြအမ်ားႀကီးလိုုေတာ႔ၿပည္ပကေနအမ်ားႀကီးေခၚခဲ႔ရတယ္။အခုုေတာ႔စင္ကာပူမွာ ပရုုိဂ်က္ေတြ
ေတာ္ေတာ္နည္းသြားၿပီ။ လုုပ္ၿပီးတဲ႔ ပရုုိဂ်က္ေတြကေန ၀င္ေငြရလာေအာင္လုုပ္ရမယ္ေလ။
အခုုခ်ိန္ဟာ၀င္ေငြကေတာ႔ေမ ွ်ာ္မွန္းထားတဲ႔အတိုုင္းပဲ ရေနတယ္နဲ႔တူတယ္။



ေနာက္တစ္ခုုေလ႔လာမိတာကေတာ႔စင္ကာပူမွာ ကြန္ဒိုုေတြေနရာအႏွံ႔မွာေဆာက္ႀကတယ္။သတင္းစာေႀကာ္
ၿငာေတြမွာ လည္းပါတယ္။ေစ်းကလည္းႀကီးေတာ႔ဘယ္သူေတြမ်ား၀ယ္ပါလိမ္႔လိုု႔ေမာင္တိုုင္ပင္စဥ္းစားႀကည္႔႔
မိတယ္။အလားတူအစိုုးရကလည္း ၿပည္သူေတြေနဖိုု႔အတြက္ HDB flat ေတြေဆာက္ေပးထားႀကတယ္။ အေဟာင္း
ေတြကိုု ၿဖိဳဖ်က္ၿပီးအသစ္ေတြေဆာက္ႀကတယ္။ အေဟာင္းဆိုုေပမဲ႔ေမာင္တိုုင္ပင္တိုု႔အၿမင္မွာ
ေတာ႔အေကာင္းႀကီးရွိပါေသးတယ္။အၿမဲတန္းသစ္လြင္ေနေအာင္လုုပ္ခ်င္တာနဲ႔တူတယ္။ေငြရွိတဲ႔အ
ခါႀကေတာ႔အားလုုံး ၿဖစ္ခ်င္တာကိုုလုုပ္ႏိုုင္ႀကပါတယ္။ဆိုုလိုုတာကေတာ႔ property market ကိုုဖြံၿဖိဳးေအာင္လုုပ္
ႀကတယ္။ ဒါေပမဲ႔စီးပြားေရးလုုပ္တဲ႔အခါ အကြက္ၿမင္ဖိုု႔လိုုတယ္၊ စီးပြားေရးကိုုစီးပြားေရးလိုုသေဘာထားရမယ္။
လုုံၿခဳံေရး၊ ကိုုတာ၀န္ရွိတဲ႔သူေတြလုုပ္လိမ္႔မယ္။ စင္ကာပူမွာက ႕ြန္ပ်ဴတာ အင္တာနက္ေကာင္းေတာ႔ လူတစ္ေယာက္
ရဲ႔ မွတ္တမ္းမွတ္ရာဆိုုတာ သူတိုု႔ကြန္ပ်ဴတာေတြထဲမွာ အသီးသီး သြင္းထားတယ္။ တစ္ခုုႏွင္တစ္ခုုလည္း link
ရွိႀကတယ္။ ၿမန္မာလိုု၀န္ႀကီးဌာနေတြတစ္ခုုႏွင္႔တစ္ခုု ဘာလုုပ္ေနတယ္ဆိုုတာ link မရွိႀကဘူး။ တခ်ဳိ႔ ကေၿပာတယ္။
စင္ကာပူဟာ အာဏာရွင္ႏိုုင္ငံပဲတဲ႔။ ဒါေပမဲ႔ people centered ၿဖစ္တယ္
၊ၿပည္သူလူထုုကုုိအဓိကထားတယ္။ အဲေတာ႔ အာဏာရွင္ၿဖစ္ေပမဲ႔လည္း အာဏာရွင္ဆိုုတာေမ႔ေနႀကတယ္။
စင္ကာပူကအိမ္ယာအေဆာက္အဦးေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ႔စံခ်ိန္စံညႊန္းေတြရွိတယ္။အဲဒီအတိုုင္းအဆင္႔မွီ
ေအာင္ေဆာက္ႀကရတယ္။ စစ္ေဆးေရးေဆာင္ရြက္တဲ႔ အဖြဲ႔အစည္းေတြကလည္းေသခ်ာစစ္ေဆးတယ္၊
လာဘ္ေပးဘာဘ္ယူလုုပ္ဖိုု႔ေတာ္ေတာ္ခဲယဥ္းတယ္။

တေလာက The Strait Times ထဲမွာလာဘ္ေပးလာဘ္ယူကိစၥေတြဟိုုးေလးတေက်ာ္ေက်ာ္ပါ
လာတယ္။ Mount Blanc ေဖါင္တိန္လက္ေဆာင္ေပးတာယူမိလိုု႔အေရးယူခံခဲ႔ရတယ္။ property market ဘာေႀကာင္႔ဖြံၿဖိဳးလဲဆိုုေတာ႔ ႏိုုင္ငံၿခားသားေတြကိုု ကြန္ဒိုု ၀ယ္ခြင္႔ၿပဳထားတယ္။စီးပြားေရးမ်က္ေစ႔နဲ႔ႀကည္႔
တာေပါ႔ေလ။ ႏုုိင္ငံၿခားကေငြရွိသူေတြကစင္ကာပူမွာကြန္ဒိုုေတြ၀ယ္ထားၿပီးရင္းႏွီးၿမဳပ္ႏွံထားတယ္။ တခ်ဳိ႔ ႏိုုင္ငံတကာ
multinational ကုုမၺဏီ ေတြကလည္း ၿပည္တြင္းမွာ ရွိတဲ႔ ကုုမၺဏီေတြ ကိုု merger and acquisition ၿပဳလုုပ္ၿပီး
ရင္းႏွီးၿမဳပ္ႏွံထားႀကတယ္။ စင္ကာပူ မွာ ကုုမၺဏီေတြ merger and acquisition လုုပ္ဖိုု႔အေၿခအေနက သူမ်ား
ႏိုုင္ငံေတြထက္အားသာတယ္။ အဲေတာ႔ property နဲ႔ပတ္သက္
ရင္ေစ်းကအၿမဲ dynamic ၿဖစ္ေနတာေပါ႔။ ႏိုုင္ငံသားေတြအတြက္က တန္ဖိုုးနည္း HDB flat ေတြရွိတယ္။
စင္ကာပူ PR ၿဖစ္ေနသူလင္မယား ၂ ေယာက္ကိုု ဆိုရင္  resale HDB flat ေတြ၀ယ္ခြင္႔ၿပဳထားတယ္။ေနဖိုု႔အ
တြက္ပဲ။ တခ်ဳိ႔ ကတစ္အိမ္လုုံး၀ယ္ထားၿပီးငွားစားတယ္။အခုုမရေတာ႔ဘူး၊ကိုုယ္တိုုင္ေနဖိုု႔အတြက္ပဲရေတာ႔
မယ္။ ငွားခ်င္ရင္ ကြန္ဒိုုေတြ၀ယ္ေလ၊ အၿပိဳင္အဆိုုင္မ်ားေတာ႔ လူငွားရဖိုု႔ အေတာ္ခက္တယ္၊ အကုုန္လုုံးက
စာတတ္ကုုန္ႀကၿပီေလ။ အေနာက္ကလူေတြကလည္းကြန္ဒိုုေတြ၀ယ္ေနႀကတယ္။ ဘာပဲေၿပာေၿပာစီးပြားေရး
မွာ အၿမဲရွင္သန္ေအာင္စင္ကာပူအစိုုးရ ကအၿမဲစဥ္းစားလုုပ္ေဆာင္ေနတာကိုုေၿပာတာပါ။

သူတိုု႔ႏုုိင္ငံမွာ national security ကိုုေတာ႔အၿမဲဦးစားေပးပါတယ္။စီးပြားေရးမွာေတာ႔ xenophobia ဆိုုတ႔ဲ
ႏိုုင္ငံၿခားသားကိုုမယုုံသကၤာစိတ္နဲ႔ေစာင္႔ႀကည္႔တာတိုုေတာ႔အေတာ္နည္းတယ္။ အေနာက္ကလာတဲ႔မ်က္
ႏွာၿဖဴ ေတြကိုုေတာ႔ဦးစားေပးဆက္ဆံႀကတာမ်ားပါတယ္။ အေနာက္တိုုင္းယဥ္ေက်းမႈကိုုပိုုမိုုဦးစားေပးတယ္၊
အစိုုးရဟာသူ႔ၿပည္သူေတြရဲ႔လူေနမႈပုုံစံကိုုေတာ႔အၿမဲအေလးထားပါတယ္။ စင္ကာပူပညာတတ္ေတြကအာဏာရ
ပါတီနဲ႔အစိုုးရအဖြဲ႔က လူေတြကိုုေတာ႔အၿမဲေ၀ဖန္တယ္။ ဒါေပမဲ႔ မဲေပးခ်ိန္ႀကရင္ အာဏာရပါတီကိုုပဲမဲ
ေပးႀကတယ္။ဒီပါတီကပဲေလာေလာဆယ္ လုုပ္ႏုုိင္ကိုုင္ႏိုုင္ေနေသးတယ္လိုု႔ယူဆႀကတယ္။ စင္ကာပူ
လည္းတစ္ေန႔ႀကရင္ လီကြမ္ယူ ဒိုုင္နတ္စတီမ်ားၿဖစ္လာႏုုိင္မလားလိုု႔ေမာင္တိုုင္ပင္စဥ္းစားႀကည္႔မိတယ္။
အာရွမွာ ကအစဥ္အဆက္အုုပ္ခ်ဳပ္တယ္ဆိုုတာအဆန္းမွ မဟုုတ္ေတာ႔တာ။သူတိုု႔နုုိင္ငံေရးက
ေတာ႔ေတာ္ေတာ္စိတ္၀င္စားဖိုု႔ေကာင္းပါတယ္၊ေမာင္တိုုင္ပင္တိုု႔ ဒီမိုုကရက္တစ္ႏိုုင္ငံေၿပာင္း
လဲေဆာင္ရြက္ေနခ်ိန္ၿဖစ္ေတာ႔ အတုုယူစရာေတြအမ်ားႀကီးလည္းရွိပါတယ္။

people centered government ဆိုုတဲ႔အတိုုင္းလူထုုေနေရး၊သြားေရး၊လာေရး၊စားေရးေသာက္ေရးအတြက္
အကုုန္ဖန္တီးေပးထားပါတယ္။ SMRT ဆိုုတဲ႔ေအာက္မွာ ရထား၊ဘတ္စ္ကား၊တက္စီကား ေတြနဲ႔ပတ္သက္
တာေတြအကုုန္ကုုမၺဏီခြဲအၿဖစ္ေထာင္ထားတယ္။ public listed ကုုမၺဏီပဲ။ တေလာက MRT ရထားသြား
ေနတုုံးအလယ္မွာ ရပ္ေနၿပီး ခရီးသည္ေတြဒုုကၡေရာက္ခဲ႔ႀကတယ္။ အသက္ရႈႀကပ္လာလိုု႔ရထားမွန္ၿပဴတင္း
ေပါက္ေတာင္ခဲြပစ္လိုုက္ရတယ္။ ဒီကိစၥကိုုၿပည္သူေတြႀကားထဲမွာဟိုုးေလးတေက်ာ္ေက်ာ္ၿဖစ္ၿပီးကတ္ဘီ
နက္မွာ ေၿပာႀကဆိုုႀကေဆြးေႏြးႀကတာေပါ႔၊ တေလာကပဲ SMRT ကိုုဒဏ္ေငြ စင္ကာပူေဒၚလာ ၂သန္း
ေဆာင္ခိုုင္းလိုုက္တယ္။ ေနာက္ဆုုံး SMRT အႀကီးအကဲကိုုလဲပစ္လိုုက္တယ္။ ရထားဆိုုတာကတခ်ိဳ႔
ေနရာေတြမွာ ေမာင္းတဲ႔လူေတာင္မပါဘူး။ သစ္တဲ႔လိုုင္းလည္းသစ္တယ္၊ေဟာင္းတဲ႔လိုုင္းလည္းရွိတယ္။
ဒိုုဘီေဂါက္ဆိုုတဲ႔ ဘူတာဆိုုအႀကီးႀကီးပဲ၊ ရထားလမ္းေႀကာင္း ၃ ဆင္႔ရွိတယ္။ရထားေၿပာင္းစီးႏိုုင္တာေပါ႔။
 ေၿမေအာက္ထဲမွာပဲေလ ွ်ာက္သြားလိုု႔ရေတာ႔မိုုးရြာေနပူ မွာ လူသက္သာတယ္။ MRT ဘူတာအ၀င္အထြက္
ကလည္း အကုုန္autoပဲ။ပိုက္ဆံအိတ္ေလးဘတ္ဆိုုကပ္လိုုက္ရင္ရၿပီ။ဓါတ္ေလွကားေကာescalatorေကာ
ႏွစ္မ်ဳိးစလုုံးရွိတယ္။ရုုိးရုုိးတက္ဆင္းေလွကားေတြလည္းရွိပါတယ္။

ရန္ကုုန္ၿမိဳ႔မွာ ဘတ္စ္ကား၊တက္စီကားေတြကို ေမာင္တိုုင္ပင္ တိ႔ုငယ္ငယ္ကလိုု အစိုုးရကတာ၀န္ယူလိုုယူ--
မယူခ်င္ရင္စနစ္တက် အမ်ားပိုုင္ကုုမၺဏီဖဲြ႔စည္း--ဒရုုိင္ဘာေတြကိုုလစာေကာင္းေကာင္းေပး
ထားပါ။ဘယ္ႏွစ္နာရီကေန ဘယ္ႏွစ္နာရီေမာင္းရမယ္ဆိုုသတ္မွတ္ထားမယ္။ ကိုုယ္ရကိုုယ္ယူဆိုုလိုု႔ကေတာ႔ဒီကေန႔အေၿခအေနမ်ဳိးပဲၿဖစ္ေနမွာပဲ။ လက္မွတ္ေရာင္းရေငြကိုု ခိုုး လိုု႔
ဘတ္ လိုု႔မရေအာင္ electronic transfer စက္ေတြနဲ႔လုုပ္ပါ။  စင္ကာပူမွာ ဘတ္ကားဒရုုိင္ဘာcaptain
လိုု႔ေခၚတယ္။ အထိုုက္အေလ်ာက္လုုပ္ပိုုင္ခြင္႔ရွိတယ္။ တခါ သမီး ကေၿမး ကိုုခ်ီၿပီး တက္လာေတာ႔ bus captain
ကထိုုင္ခုုံကထလာၿပီး reserved ထိုုင္ခုုံမွာထိုုင္ေနတဲ႔သူတစ္ေယာက္ထခိုုင္းၿပီး သမီး ကိုု ထိုုင္ခိုုင္းတယ္။ေမာင္တိုုင္ပင္
ကေတာ႔ ၿမန္မာပီပီအားနာတာေပါ႔။ ထခိုုင္းခံရတဳဲ႔သူကလည္းေလ်ာေလ်ာလ်ဴလ်ဴ ထေပးပါတယ္။ ထမ်ား
 မေပးရင္ကားေပၚကႏွင္ခ်မယ္နဲ႔တူတယ္။ သူ ကreserved seat မွာ ထိုုင္ေနတာကိုုး။ရန္ကုုန္မွာ နတ္ပိုုက္ဆံဆိုုတာ
point of sale POS ေငြလက္ခံ ေဘာက္စ္ မွာ ကဒ္ ကိုု ၿဖတ္ လိုုက္ၿပီးေငြႏွဳတ္ယူ
လိုုက္တာၿဖစ္တယ္။ စင္ကာပူမွာ က MRT ေကာဘတ္စ္ေကာ ကိုု sensor ေပးမွာ ကပ္လိုုက္တာပါပဲ။ “တိြ“
ဆိုုၿမည္သြားၿပီး က်သင္႔ေငြကိုုႏွဳတ္လိုုက္တာပါ။ sensor ကအားေကာင္းေတာ႔ ပိုုက္ဆံအိတ္ထဲကေတာင္
ထုုတ္စရာမလိုုဘူး၊ ပိုုက္ဆံအိတ္ လိုုက္ကပ္ လိုုက္ယုံပဲ။ ဒီလိုုလုုပ္တာေတြအားလုုံးၿပည္သူေတြသက္သာစြာ
တစ္ေနရာကတစ္ေနရာ ကိုုသြားႏိုုင္ေအာင္လုုပ္ေပးထားတာပဲ။ တၿခားၿပည္သူဗဟိုုၿပဳလုုပ္ငန္းေတြလည္းရွိပါ
တယ္။ HDB flat complex ေတြေအာက္မွာ hawker centres ေတြထားေပးထားတာလည္းစား၀တ္ေနေရး
ေကာအလုုပ္အကိုုင္အခြင္႔အလန္း ဖန္တီးေပးထားတာၿဖစ္ပါတယ္။စားၿပီးပန္းကန္သိမ္းတာကအစ ေအာက္
ေၿခလူတန္းစားေတြအိေၿႏၵရရ အလုုပ္လုုပ္ႏုုိင္ဖိုု႔ job creation လုုပ္ေပးထားတာပါ။





ေနာက္တစ္ခုုစင္ကာပူမွာႀကိဳက္တာကသစ္ပင္ေတြႀကည္႔ လိုုက္ရင္ စိမ္းစိုုၿပီးအၿမဲလွေနတယ္။ သစ္ပင္တိုုင္း ကိုုယ္ ပိုုင္
နံပါတ္ရွိတယ္။ကိုုယ္ပိုုင္၀န္းၿခံထဲမွာရွိေနေပမဲ႔ကိုုယ္ခုုတ္ခ်င္သလိုုခုုတ္ လိုု႔မရဘူး။ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးဌာနကိုု
အေႀကာင္းႀကားရတယ္သူတိုု႔လာႀကည္႔ၿပီးမွ ခုုတ္ခြင္႔ၿပဳတယ္။ေအာက္ေၿခ ကိုုပဲခ်ဳိင္ထားၿပီးအေပၚကအရြက္ေတြက
ၿဖာထြက္ေနေတာ႔ေတာ္ေတာ္ႀကည္႔ေကာင္းပါတယ္။ အရင္က ရန္ကုုန္ ကိုု green ၿဖစ္တယ္ဆိုု ၿပီးစည္ပင္သာယာ
ကႀကြားေတာ႔အဟုုတ္ႀကီးမွတ္ေနတာ၊ အခုု စင္ကာပူကိုုလာႀကည္႔ႀကအုုံး --ဘယ္လိုုပတ္၀န္းက်င္ကိုု ထိန္းသိမ္းသလဲဆိုုတာ--


people centered ဆိုုတာကၿပည္သူေတြကိုုေငြလည္းလုုံေလာက္ေအာင္ေပးထားတယ္။ သုုံးနုုိင္အား
(buying power) လည္းရွိေအာင္လုုပ္ထားေတာ႔ေငြေတြက လွည္႔ပတ္ေနတယ္။ပိုုက္ဆံရွိတ႔ဲသူေတြမွာ
ပဲေငြကစုုပုုံမေနပဲ လုုပ္အားခရလိုုက္သုုံးစြဲလိုုက္နဲ႔ ေငြေတြဟာလည္ပတ္ေနတာေႀကာင္႔ စီးပြားေရးအေၿခ
အေနဟာအၿမဲတန္းရွင္သန္ေနေအာင္လုုပ္ထားတာပါ။ ဒီလိုုမ်ဳိးအေၿခအေန ဟာ အရွိန္ရသြားရင္ၿဖစ္
သြားတာပါပဲ။လူတစ္စုုလက္ထဲမွာ ႏိုုင္ငံရဲ႔စီးပြားေရးအင္အားဟာစုုပုုံမေနပဲ လူအမ်ား လက္ထဲကေန
၀င္လိုုက္ထြက္ လိုုက္ၿဖစ္ေအာင္လုုပ္ထားေတာ႔ဒီပုုံစံမပ်က္သေရြ႔႔ စီးပြားေရးဟာရွင္သန္ေနမွာပါပဲ။ ၿမန္မာ
ရဲ႔လက္ရွိအေၿခအေနကဘယ္ကေနအစဆြဲထုုတ္ရမလဲဆိုုတဲ႔အေၿခအေနမ်ဳိးပါ။ လူမႈေရး၊ဘာသာေရး၊လူမ်ဳိး
ေရး၊ေတြတည္ၿငိမ္ေအားခ်မ္းသြားရင္ေတာ႔စီးပြားေရးေအာင္ၿမင္ဖိုု႔အစဆြဲထုုတ္ လိုု႔ရမယ္ထင္တယ္။ လက္ရွိ
ေမာင္တိုုင္ပင္တိုု႔ ကအလုုပ္အကိုုင္အေၿခအေနမ်ားမ်ားဖန္တီးဖိုု႔ၿဖစ္ေနေလေတာ႔ labour intensive industry ေတြမ်ားမ်ား၀င္လာဖိုု႔ၿဖစ္ပါတယ္။ အိမ္နီးခ်င္းႏိုုင္ငံေတြႀကည္႔ရင္ လည္းဒီအေၿခအေနကေနစခဲ႔
တာၿဖစ္ပါတယ္။ ေရနံ၊ဓါတ္ေငြ႔၊ သတၱဴတြင္းထြက္တိုု႔ဆိုုတာအစိုုးရအေနနဲ႔ပဲလုုပ္သင္႔ေသးတယ္ထင္တယ္။
မသကာပုုဂၢလိကအခန္းက႑ကိုုၿမွင္႔တင္ခ်င္တယ္ဆိုုရင္sub contract ေပးလိုု႔ရတာပဲ။ ၿမန္မာမွာ ကုုမၺဏီ
လုုပ္ငန္းအမ်ားစုု က family business နဲ႔ အစုုစပ္ေတြမ်ားတယ္။ SME အဆင္႔ပဲရွိတယ္။အစိုုးရကေဘးက
ေနပံ့ပိုုးေပးလိုုက္မယ္၊ကိုုယ္႔ဖါသာရွင္သန္ေအာင္လုုပ္သြားႀကရမွာပါပဲ။ modern management ပုုံစံမရွိ
ေသးဘူး။လုုပ္သလိုုၿဖစ္ေနေတာ႔ ၿဖစ္သလိုုလုုပ္ေနမယ္။ စာရင္း ဇယားအတိအက် မွန္မွန္ကန္ကန္မရွိဘူး။ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူနည္းနဲ႔ေၿဖရွင္းမယ္။ စာရင္ဇယားမွန္မွန္ကန္ကန္ လုုပ္ၿပီး ၀င္ေငြခြန္မွန္မွန္ေဆာင္တဲ႔
သူက အရူးပဲ။ technology မရွိဘူး၊ innovation မရွိဘူး၊ ၂၀၁၅ ႀကရင္ AFTA လာမွာ ကိုုေႀကာက္တယ္။
အဆင္သင္႔လည္းမၿပင္ဆင္ထားခ်င္ႀကဘူး အစိုုးရကိုု ညည္းၿပတယ္။အစိုုးရက ၿပည္တြင္းစက္မႈလုုပ္ငန္း
ေတြအကာအကြယ္ေပးဖိုု႔---ဘယ္လိုုအကာအကြယ္ေပးရမလဲ-- သူတိုု႔ထုုတ္ကုုန္ေတြ၀င္မလာေအာင္တား
ဆီးဖိုု႔--ဒါေတြက ၂၁ရာစုုမွာ ဒိတ္ေတာ္ေတာ္ေအာက္ေနပါၿပီ။ ကိုုယ္ လုုပ္ငန္း ဘယ္လိုု productivity တက္
လာေအာင္လုုပ္မလဲ-- transaction cost ေတြ ဘယ္ေလာက္ရွိေနလဲ-- ဘယ္လိုုေလ ွ်ာ႔ခ်ရမလဲ--
ေရာင္းအားတက္လာေအာင္ကိုုယ္ကဘယ္လိုုထုုတ္လုုပ္မလဲ-- တဆိတ္ရွိ အစိုုးရ ကပိတ္ေပးပါဆိုုတာေတာ္
ေတာ္ေခတ္ေဟာင္းေနတဲ႔အေတြးေခၚပါ။ တစ္ခုုရွိတယ္၊ အစိုုးရ ဘက္ကသူေကာင္းသားေတြက ဘာေတြ
လုုပ္လိုု႔ ကိုုင္လိုု႔ မရေအာင္ barriers ေတြလုုပ္ထားသလဲ--ဒါကိုုေတာ႔ေတြ႔တိုုင္းေၿပာ--လူႀကီးေတြ႔ ရင္ေအာ္--
ဒါမ်ဳိးေတြကေတာ႔ ၿမန္မာၿပည္မွာ လုုပ္ဖိုု႔ လိုုတယ္။ ကဲဟိုုေရာက္ဒီေရာက္ပါပဲ၊ ၿပည္ေတာ္မၿပန္ခင္ ေခ်းတြင္း
ထဲၿပန္မ၀င္ခင္ စင္ကာပူ မွာ ေရးလိုုက္တာပါ။ အနည္းဆုုံးေတာ႔ တစ္လခြဲေလာက္  blog ကၿဖစ္ေစ FB ၿဖစ္ေစ
ေပ်ာက္ေနပါအုုံးမယ္---