စီးပြားေရးပဲ့တင္သံမ်ား

လင္းႏုိ႔မ်ားဟာ ပဲ့တင္သံကုိ နားေထာင္ၿပီး လမ္းေၾကာင္းရွာေဖြ ပ်ံသန္းၾကရပါတယ္။ စီးပြားေရး ပဲ့တင္သံမ်ားကုိနားေထာင္ၿပီး တုိင္းျပည္စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈလမ္းေၾကာင္းကုိ ရွာေဖြေလွ်ာက္လွမ္းရန္ လိုပါတယ္။ စီးပြားေရးပဲ့တင္သံ ေတြဟာ စီးပြားေရးသမားတစ္ဦးခ်င္းထံမွ ထြက္ေပၚလာျခင္းျဖစ္ၿပီး သူ၏ အျမင္အယူအဆမ်ားကုိသာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဖၚျပျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ မွန္ျခင္း၊ မွားျခင္းကုိေတာ့ စာဖတ္သူပဲ ေလ့လာသံုးသပ္ေ၀ဖန္ႏုိင္ပါတယ္။

ပထမဆံုး စီးပြားေရးသမားရဲ႕ ႏႈတ္ျဖတ္အခြန္ (withholding tax)ႏွင့္ ပတ္သက္တဲ့ ပဲ့တင္သံကေတာ့ " ႏႈတ္ျဖတ္အခြန္ ဟာ ျပည္တြင္းမွာ ေရာင္း၀ယ္ၾကတဲ့ transaction မ်ားအေပၚမွာ ေကာက္ခံျခင္းဟာ သင့္ေလ်ာ္မွန္္ကန္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံသားတိုင္း ဟာ အခြန္ေပးေဆာင္ရမဲ့ တာ၀န္ရွိၾကပါတယ္။ ျပည္ပက သြင္း လာတဲ့ သြင္းကုန္ပစၥည္းအေပၚမွာ ေကာက္ခံတာကုိေတာ့ ေစာဒကတက္ခ်င္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံျခားက ပစၥည္း ေရာင္းသူ supplierဆီက withholding tax ေကာက္တာျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုေပမဲ့ တကယ္ေတာ့ ကုန္၀ယ္သူ ျမန္မာကုန္သည္ကပဲေပးရတာပါ။ အဲေတာ့ ျမန္မာကုန္သည္ေတြပဲ ႏႈတ္ျဖတ္အခြန္၊ ကုန္သြယ္ခြန္၊ ေရာင္းခြန္ ေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ၾကရၿပီးေနာက္ဆံုးေတာ့ စားသံုးသူအေပၚပဲ ေရာက္ေတာ့တာပါပဲဗ်ာ"။

ဒုတိယပဲ့တင္သံကေတာ့ " ျမန္မာနဲ႔ double taxation လက္မွတ္ထိုးထားတဲ့ႏုိင္ငံ (၅)ႏုိင္ငံရွိပါ တယ္။ စင္ကာပူကုိ ဥပမာ ေပးပါရေစ။ စင္ကာပူမွာ တည္ေထာင္ထားတဲ့ ကုမၸဏီဟာ ျမန္မာဖြင့္ထားရင္ ျဖစ္ေစ၊ျမန္မာတစ္ဦးဦး ပါ၀င္ရင္ျဖစ္ေစ၊ double taxation ခံစားခြင့္ အႀကံဳးမ၀င္ဘူး။ ျမန္မာ ကုန္သည္ေတြႏုိင္ငံႀကီးတစ္ခုရဲ႕ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈ ဆက္ရွင္ကုိေက်ာ္လႊားႏုိင္ေအာင္ ျပည္ပမွာ ကုမၸဏီေတြ ဖြင့္ၾကဖို႔သက္ဆိုင္ရာကပဲ တုိက္တြန္းခဲ့တာေလ။ အခုေတာ့ စင္ကာပူႏုိင္ငံသားေတြ ေကာင္းစားေအာင္ လုပ္ေပးေနသလို ျဖစ္ေနၿပီ။ အဲဒီကုမၸဏီ board of directors ေတြထဲက ျမန္မာေတြထြက္ၿပီး စင္ကာပူ ႏုိင္ငံသားေတြကုိtransaction တစ္ခုလုပ္တိုင္း ၁%-၁.၅% စသည္ျဖင့္ ခံစားခြင့္ေပးၿပီး board of directors စာရင္းကုိေျပာင္းလဲေနၾကရပါတယ္။ ၃.၅% ထက္စာရင္ သက္သာရာ သက္သာေၾကာင္း လုပ္ေနၾက ရတာပါ။ ဒါကdouble taxation ခံစားခြင့္ကုိ ရခ်င္လို႔ပါ။ ျမန္မာကုန္သည္ေတြ အခုဆိုရင္ စင္ကာပူမွာ ကုမၸဏီဖြင့္ခ်င္တိုင္း ဖြင့္လို႔မရေတာ့ပါဘူး။

ဒီအယူအခ်က္ဟာ လမ္းက်သလား၊ လမ္းမက်ဘူးလား သံုးသပ္ေစခ်င္ပါတယ္။ တဆက္တည္းေျပာခ်င္တာက စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈေၾကာင့္ ျမန္မာကုန္ သည္ေတြဟာ ျပည္ပနဲ႔ ဆက္သြယ္တဲ့အခါအယ္လ္စီေတာင္ ဘယ္လိုဖြင့္ရမလဲ၊ ဘယ္လိုစစ္ရမလဲဆိုတာ မသိၾကေတာ့ဘူး။ ျမန္မာနဲ႔ကုန္သြယ္မႈလုပ္တဲ့သူ တိုင္း ေပးမွ ရမယ္ဆိုတာ ျပည္ပကုန္ေရာင္းခ်သူေတြ ေတာ္ေတာ္သိေနၾကပါၿပီ။သက္ဆိုင္ရာက ျမန္မာကုန္သည္ေတြ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ အေနအထားကုိလည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားသင့္ပါတယ္။

"တတိယပဲ့တင္သံကေတာ့ ကုန္သည္ ဆီက မဟုတ္ပါဘူး။ စားသံုးသူ ျပည္သူတစ္ဦးဆီကပါ။ သူကေတာ့" ကြၽန္ေတာ္ တို႔ ကုန္ပစၥည္းေတြ ျပည္ပပို႔ရင္ သက္ဆိုင္ရာက အေလးခ်ိန္၊ အရည္အေသြးစစ္ေဆးခ်က္၊အသံုးျပဳပံုကုိ ႏုိင္ငံတကာသံုး အဂၤလိပ္ လို ေဖၚျပခ်က္။ (ဒါမွမဟုတ္ ၀ယ္သူႏုိင္ငံသံုးဘာသာစကား)စတာေတြမလြဲမေသြ ေပးရပါတယ္။ အခုေတာ့ ျပည္ပက တရား၀င္ တင္သြင္းခဲ့တဲ့ ပစၥည္းမွာေတာင္ တခ်ိဳ႕ဆိုရင္ QCpass ေတာင္မပါပါဘူး။ owner instruction ကလည္း သူတို႔ဘာသာနဲ႔ ေရးထားတာ၊ အဂၤလိပ္လိုမဟုတ္ဘူး။ ပထမဆံုးသံုးတာဆိုရင္ ဘာသာျပန္တာက အလုပ္တစ္ခုျဖစ္ေနတယ္၊ ကြ်န္ေတာ္ထင္ပါတယ္ ဒါေတြကုိေတာ့သက္ဆိုင္ရာက စစ္ေဆး သင့္တယ္ထင္တယ္။ ဒါမွမဟုတ္ရင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံဟာသူတို႔ရဲ႕ တတိယတန္းစားပစၥည္းေတြ dumping လုပ္တာခံေနရသလိုမ်ိဳး ျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္" ။

စတုတၳပဲ့တင္သံကေတာ့ ခံစားခ်က္တစ္ခုပါ။ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏုိင္စြမ္းအား (competitiveness ်)နဲ႔ ဆိုင္ပါတယ္။သူကေတာ့ သူ႔ခံစားခ်က္ကုိပဲ ေျပာျပတာပါ။ ဘာလုပ္သင့္တယ္၊ ညာလုပ္သင့္တယ္ မေျပာပါ။ "ကြၽန္ေတာ္တို႔က စီးပြားေရးကုိ တရား၀င္ လုပ္ေနတာပါ။ မွတ္ပံုတင္တယ္၊ အခြန္ေဆာင္ တယ္၊ သြင္းလာတဲ့ ပစၥည္းေပၚ ကုန္သြယ္ခြန္၊ အျမတ္ခြန္၊ ေရာင္းခြန္၊ ႏႈတ္ျဖတ္ အခြန္၊ အကုန္ေဆာင္ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ သြင္းတဲ့ပစၥည္းမ်ိဳးကုိ ေအာက္လမ္း(ေမွာင္ခို)က သြင္းလာတဲ့သူေတြက ေတာ့ ဒီအခြန္အားလံုး မေဆာင္ရပါဘူး။ ကုမၸဏီမရွိေတာ့ အျမတ္ခြန္လည္း မေပးရဘူး။ ဒီပုဂၢိဳလ္ေတြ အမ်ားစုကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ပန္းပန္လ်က္ ရွိေနဆဲပါ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ တရား၀င္စီးပြားေရးလုပ္သူတိုင္း သူတို႔နဲ႔ဘယ္လိုမွ မယွဥ္ႏုိင္ပါဘူး"။

ေနာက္ဆံုးပဲ့တင္သံက စီးပြားေရး၀န္းက်င္ (business enviroment)တစ္ခုကုိ မီးေမာင္းထိုးျပလိုတာပါ။ "ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဆီမွာ စီးပြားေရးလုပ္ရန္ဆိုၿပီး တရား၀င္ေနထိုင္ခြင့္နဲ႔ေနတဲ့ ႏုိင္ငံျခားသားေတြ ရွိပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က ေနထိုင္ခြင့္ဗီဇာ မရွိဘူး။ ျပန္အထြက္ၾကမွ overstay တစ္ရက္ (၃)ေဒၚလာေဆာင္ၿပီး မွျပန္ထြက္ ၾကတာ။ သူတို႔ဟာ ျမန္မာေထာင္ထားတဲ့ ကုမၸဏီေတြမွာ လုပ္တယ္ဆိုၿပီး တင္ျပၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့တခ်ိဳ႕ ကေတာ့ သူတို႔ပဲ ျမန္မာႏုိင္ငံသားနာမည္နဲ႔ ေထာင္ထားတာပါ။ အထူးသျဖင့္ တဲ့တဲ့ေျပာရရင္ ပဲမ်ိဳးစံုျပည္ပ တင္ပုိ႔တဲ့ လုပ္ငန္းေတြမွာ အမ်ားဆံုးပါ။ သူတို႔ေတြဟာ အခြန္လံုး၀မေဆာင္ပဲျမန္မာႏုိင္ငံပဲလုပ္ငန္း ကေန အက်ိဳးအျမတ္ေတြ ရေနၾကပါတယ္။ ျမန္မာပဲကုန္သည္ေတြ ဒီအေၾကာင္းေတြကုိသိၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ဆိုရင္ ျမန္မာမွာ အေနၾကာလို႔ ပြဲစားေတာင္လုပ္ေနၾကပါတယ္။ ႏွစ္စဥ္ ျမန္မာပဲေစ်းကြက္ ကေမာက္ကမ ျဖစ္ရတာဟာ ဒီလူေတြဖန္တီးခ်က္ ရာခိုင္ႏႈန္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ပါေနပါတယ္။

ဒီႏုိင္ငံျခားသားေတြ လုပ္ကုိင္ခြင့္ျပဳတယ္ဆိုရင္ တရား၀င္ ေနခြင့္ေပး၊ အခြန္ကုိ လည္းတရား၀င္ေဆာင္ေစ သင့္ပါတယ္။ withholding tax လိုမ်ိဳး ဒီလိုႏုိင္ငံျခားသားေတြထံက ေကာက္ခံသင့္တယ္လို႔ထင္ပါတယ္"။

ကဲ စာဖတ္သူမ်ားခင္ဗ်ား။ ဒီေဆာင္းပါးမွာပါ၀င္တဲ့ စီးပြားေရးပ႔ဲတင္သံအခ်ိဳ႕ကုိ စီးပြားေရးသမားေတြဆီကရခဲ့ တာ ပါ။ သူတို႔ ရင္ထဲကလာတဲ့ ပဲ့တင္သံေတြကုိေတာ့ နားေထာင္သင့္တယ္ ထင္ပါတယ္။ media ေတြရဲ႕ တာ၀န္တစ္ခု အေနနဲ႔ ဒါမ်ိဳးေတြ ရွာေဖြတင္ျပရတာဟာ တုိင္းျပည္စီးပြားေရး တိုးတက္ေစလိုတဲ့ ေစတနာပါ။ သက္ဆိုင္ သူ ေတြ stakeholders ၊ ၀ိုင္းနားေထာင္သင့္ တယ္၊ သံုးသပ္သင့္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။