ပုဂၢလိကလက္ထဲကၿမန္မာဆန္စပါးလုပ္ငန္း (အဆက္)

ဆန္ႀကိတ္ခြဲထုတ္လုပ္ျခင္း

၁၈၈၅ ခုႏွစ္၊  အရွင္ႏွစ္ပါး ပါေတာ္မူၿပီးေနာက္ (၉) ႏွစ္အၾကာ ၁၈၉၄ ခုႏွစ္၊ ကိုလိုနီေခတ္၌ေအာက္ျမန္မာျပည္တြင္ေအာက္ေဖာ္ျပပါေဒသမ်ား၌ဆန္စက္မ်ားတည္ေထာင္ လုပ္ကိုင္လာခဲ့ၾကပါသည္။

စဥ္ ေဒသ ဆန္စက္ေပါင္း

(က)                             ရခိုင္                                         ၈
(ခ)                           တနသၤာရီ                                   ၁၃
(ဂ)                     ဟံသာဝတီ (ပဲခူး) ၄
(ဃ)                           ရန္ကုန္                                     ၂၁
(င)                             ပုသိမ္                                         ၈
                                                                                    _____
                                 ေပါင္း                                        ၃၃
                                                                                                             Source: Rice ; 1958

ေနာင္ႏွစ္ေပါင္း (၄၀) ႏွစ္ၾကာသည့္ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္၌ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုး ဆန္စက္ေပါင္း (၆၁၂) လံုး တည္ေထာင္လုပ္ကိုင္လာခဲ့ၾကရာ ႏွစ္ေပါင္း (၄၀) အတြင္း ဆန္စက္တည္ေထာင္လုပ္ကိုင္မႈသည္ (၁၁) ဆ ေက်ာ္တိုးျမႇင့္လာခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။ ရရွိေသာ စာရင္းဇယားမ်ားအရ ၁၉၃၃ ခုႏွစ္တြင္  လုပ္သား အင္အား (၁၀ဝ၀) ေက်ာ္ျဖင့္လုပ္ကိုင္သည့္  ဆန္စက္ႀကီး (Big Mills) မ်ားသည္ ဟံသာဝတီ (ပဲခူး) တြင္ (၁) လံုး၊ ရန္ကုန္တြင္ (၅) လံုးႏွင့္ ေျမာင္းျမတြင္ (၁) လံုး၊ စုစုေပါင္း  (၇) လံုးရွိခဲ့ပါသည္။ အဆိုပါ အခ်ိန္က ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေအာက္ေဖၚျပပါ ဥေရာပကုမၸဏီမ်ားက ဆန္စက္မ်ား တည္ေထာင္၍ ျမန္မာဆန္စပါးေဈးကြက္ကို လက္ဝါးႀကီးအုပ္ ခ်ယ္လွယ္လုပ္ကိုင္ခဲ့ ၾကပါသည္ -


စဥ္ ဥေရာပကုမၸဏီႀကီးမ်ား ဆန္စက္ဦးေရ

(က)   Bulloc Bros                                                           ၈ လံုး (ရခိုင္၊ရန္ကုန္၊ပုသိမ္၊ေမာ္လၿမိင္)                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              
(ခ)   Steel Bros                                                              ၁၂လံုး {ရခိုင္ဟံသာဝတီ၊ရန္ကုန္၊ေမာ္လၿမိဳင္)                                                                        
(ဂ)   Anglo-Burma Rice Co;                                           ၄ လံုး (ရခိုင္၊ ဟံသာဝတီ၊ရန္ကုန္ )
(ဃ)  Eller-mans Arracan Co;                                          ၄ လံုး ( ရခိုင္၊ေမာ္လၿမိဳင္၊ဟံသာဝတီ၊ပုသိမ္)
                                                                                      _______
                 Total Bullenger  Pool.                                 ၂၈ လံုး

                                                                                                 Source : Rice ; 1958

ပထမကမၻာစစ္ႀကီးၿပီးခ်ိန္ ၁၉၁၈ ခုႏွစ္ေလာက္ကစ၍ ျမန္မာဆန္စပါး ေရာင္းဝယ္ေရးလုပ္ငန္းတြင္ အိႏၵိယႏွင့္ တ႐ုတ္လူမ်ိဳးမ်ားက အံ့ဩေလာက္ဖြယ္ အေရ အတြက္ျဖင့္မ်ားျပားစြာဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ခဲ့ၾကပါသည္။စစ္ၿပီးစအေျခခံစားကုန္မ်ားေဈး ေကာင္းခဲ့ေသာေၾကာင့္ဥေရာပဆန္ေရာင္းဝယ္ေရးကုမၸဏီမ်ား၏ပြဲစားမ်ားအျဖစ္ေဆာင္ရြက္ ခဲ့ၾကေသာ တ႐ုတ္၊ အိႏၵိယ၊ ျမန္မာတို႔မွာ စပါးဝယ္ယူမႈ၊ သယ္ယူ သိုေလွာင္ႀကိတ္ခြဲ မႈ၊ေရာင္းဝယ္မႈအေတြ႔အႀကံဳမ်ားရရွိခဲ့ၿပီးျဖစ္ရာစုေဆာင္းမိေသာေငြေၾကးမ်ားကိုအရင္းအႏွီးျပဳလုပ္ၿပီး၊ဆန္စက္မ်ားတည္ေဆာက္ကာကိုယ္ပိုင္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားတည္ေထာင္လာခဲ့ၾကပါသည္။ စပါးအမ်ား အျပားထြက္ရွိၿပီး ေရလမ္း၊ ကုန္းလမ္း၊ မီးရထားလမ္းတစ္ေလွ်ာက္ အခ်က္အခ်ာၾကေသာေဒသမ်ား၌(၂၄)နာရီ
(၁၀)တန္မွတန္(၁၀ဝ)အထိႀကိတ္ခြဲေပးႏိုင္ေသာ ဆန္စက္မ်ားတည္ေဆာက္လာခဲ့ရာ အဆိုပါ ဆန္စက္မ်ားမွထြက္ရွိေသာ ဆန္မ်ားကို small mill specials,SMS ဟုအမည္တပ္၍ ေရာင္းဝယ္ၾကျခင္းျဖစ္ ပါသည္။ ဥေရာပဆန္ အေရာင္းအဝယ္ ကုမၸဏီမ်ားပိုင္ေသာ ဆိပ္ကမ္းၿမိဳ႕မ်ားရွိ ဆန္စက္မ်ားကို ဆန္စက္ႀကီး (Big Mill)ဟုေခၚၿပီးႀကိတ္ခြဲရရွိေသာဆန္ကိုBig Mill Specials ဟုေခၚေဝၚၾကျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

၁၉၃၃ ခုႏွစ္က ေကာက္ယူခဲ့ေသာ စာရင္းအရ ဆန္စက္ေပါင္း (၆၁၂) လံုးအနက္ ျမန္မာ အမ်ိဳးသားပိုင္ ဆန္စက္မ်ားမွာ (၃၀၆) လံုးရွိေသာေၾကာင့္ တျပည္လံုး အတိုင္းအတာအရဆိုပါက ၅၀% ခန္႔ သာ ျမန္မာအမ်ိဳးသားပိုင္ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာ တိုင္းရင္းသားပိုင္ ဆန္စက္မ်ားတြင္လုပ္ကိုင္ၾကေသာ လုပ္သား အင္အားအေရအတြက္အရ တြက္ခ်က္ပါက စုစုေပါင္း workforce အရ ၂၅% သာရွိပါသည္။ ၁၉၃၃ ခုႏွစ္၌ ဆန္စက္လုပ္သားေပါင္း (၄၃၀ဝ၀)  ေက်ာ္အနက္ ဘူလင္ဂ်ာပူးလ္ပိုင္ေသာ ဆန္စက္ (၈) လံုးမွာ လုပ္သား အင္အားေထာင္ေက်ာ္လုပ္ကိုင္ေနၾကေသာေၾကာင့္ စုစုေပါင္း workforce ၏ ၄၀% သည္ အဆိုပါ ဆန္စက္ မ်ားတြင္ လုပ္ကိုင္ေနၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ဘူလင္ဂ်ာပူးလ္အဖြဲ႔တြင္ပါဝင္ခဲ့ေသာ ဆန္စက္ႀကီး (၂၈) လံုးအနက္  (၁၁) လံုးမွာ ရန္ကုန္ခေနာင္တိုေခ်ာင္းအတြင္းတည္ရွိပါသည္။ ကိုလိုနီေခတ္က ခေနာင္တိုေခ်ာင္း အတြင္း စပါး၊ ဆန္သယ္ယူေသာ သေဘၤာမ်ား၊ သမၺာန္ႀကီးမ်ားျဖင့္ ႐ႈပ္ေထြးလွ်က္ရွိရာ ထိုစဥ္က ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆန္စပါး ႀကိတ္ခြဲေရး hub တစ္ခုပင္ျဖစ္ပါသည္။ ထိုစဥ္က ျမန္မာဆန္ spec: မွာ Big Mill Specials; Small Mill Specials, Small mill quality, Bazaar quality, Strait quality, Europe quality စသည္ျဖင့္ အသီးသီးေခၚ ေဝၚသံုးစြခဲ့ၾကရာ ႏိုင္ငံတကာဆန္ေဈးကြက္၌ပင္စံထားအသံုးျပဳေသာစံခ်ိန္စံၫႊန္းမ်ားျဖစ္ခဲ့ၾကပါသည္။ခေနာင္တိုေခ်ာင္းအတြင္းရွိဆန္စက္ႀကီးမ်ားတြင္ႀကိတ္ခြဲပါကအရည္အေသြးေကာင္းမြန္ေသာေၾကာင့္ ဥေရာပေဈးကြက္သို႔အမ်ားစု တင္ပို႔ပါသည္။ Small Mill Specials (SMS)ကိုျမန္မာ၊တ႐ုတ္၊ကုလားပိုင္ဆန္စက္မ်ားတြင္ႀကိတ္ခြဲေသာဆန္ကိုေခၚေဝၚသတ္မွတ္ျခင္းျဖစ္ၿပီးအမ်ားအားျဖင့္အိႏၵိယ၊သီရိလကၤာတို႔သို႔အမ်ားဆံုးတင္ပို႔ေရာင္းခ်ခဲ့ၾကပါသည္။ ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးအတြင္း အဆိုပါ ဆန္စက္ မ်ားမွာ ဗံုးႀကဲဖ်က္ဆီးခဲ့ၾကရၿပီး၊ စစ္ၿပီးေခတ္ေနာက္ပိုင္း ခေနာင္တိုေခ်ာင္းအတြင္းရွိ ဆန္စက္ႀကီးမ်ားရွိ ျပန္လည္မတည္ ေထာင္ႏိုင္ၾကေတာ့ဘဲ ခေနာင္တိုေခ်ာင္းဝဲယာဘက္ ကမ္းႏွစ္ခုမွာ ဆန္စက္ေဟာင္းမ်ားမွ က်န္ရွိေနေသာသံတိုသံစမ်ားကိုျဖဳတ္ေရာင္းစားေနသည့္လုပ္ငန္းမ်ားသာက်န္ရွိပါေတာ့သည္။

ပထမကမၻာစစ္ျဖစ္ပြားေနစဥ္အတြင္းျမန္မာႏိုင္ငံရွိဂ်ာမဏီကုမၸဏီမ်ားပိုင္ဆိုင္ ေသာဂ်ာမန္ဆန္စက္မ်ားကိုရန္သူပိုင္ပစၥည္းအျဖစ္အဂၤလိပ္အစိုးရက သိမ္းယူ ခဲ့ၾကပါသည္။ အခ်ိဳ႕ဆန္စက္ႀကီးမ်ားကိုဖ်က္ဆီးပစ္ခဲ့ၾကပါသည္။ဆန္စက္မ်ားမွာငါးပံု၊ဆန္ျဖဴ၊ဘိလပ္ဆန္ကာ၊ ဝိုင္းဆန္ခါ၊ ထိုးဆန္ခါစသည့္ ဆန္ႀကိတ္ခြဲေရး စက္ကိရိယာမ်ား အဓိကပါဝင္ပါသည္။ အဂၤလိပ္လုပ္ဆန္စက္ႀကီးမ်ားမွာႀကီးမားၿပီးေမစင္ျမင့္ျမင့္တည္ေဆာက္လုပ္ကိုင္ၾကပါသည္။ ၁၉၇၇-၇၈တစ္ဝိုက္က ေက်ာက္တန္းရွိ ကဒပန ေက်းရြာရွိ ဆန္စက္ႀကီးသည္ အဂၤလိပ္လုပ္ ဆန္စက္ႀကီးျဖစ္သည္ကိုေတြ႔ရၿပီး၊ဂ်ာမန္႐ူေလဆန္စက္မ်ားႏွင့္ဒီဇိုင္းကြာျခားမႈကိုေလ့လာခဲ့ရပါသည္။ ထိုစဥ္က ဆန္စက္၏ အားေပးပိုင္းဆိုင္ရာ ဘြိဳင္လာႏွင့္ ေရေႏြးေငြ႔အင္ဂ်င္ မ်ားကို အဂၤလိပ္ကုမၸဏီမ်ားမွတဆင္႔တင္သြင္းၾကပါသည္။ ဘြိဳင္လာႏွင့္ပတ္သက္၍ maker မ်ားမွာ -

 (က) Babcock and Wilcox, Oldbury England
(ခ) Clayton, Leeds, England
(ဂ) Cochraun
(ဃ) Cowie Brothers, Glassgow, Scotland
(င) Douglas and Grant
(စ) Marshall, Grains borough, England
(ဆ) Ruston and Hornsby

တို႔သည္ ထိုစဥ္က ျမန္မာဆန္စက္လုပ္ငန္း၌ အလြန္နာမည္ရခဲ့ေသာ စပါးခြံသံုး ေရေႏြးေငြ႔ ဘြိဳင္လာ maker မ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။

ေရေႏြးေငြ႔ အင္ဂ်င္ႏွင့္ပတ္သက္၍ Tangye and Marshall အဂၤလိပ္လုပ္ အင္ဂ်င္မ်ားမွာအေကာင္းဆံုးျဖစ္ၿပီး၊Ruston and Hornsby အင္ဂ်င္မ်ားကိုလည္း အသံုးမ်ားၾကပါသည္။ထိုစဥ္ကအဂၤလိပ္ကုမၸဏီေပါင္း (၃၀)ေက်ာ္မွထုတ္လုပ္ေသာ ေရေႏြးေငြ႔အင္ဂ်င္ကိုျမန္မာဆန္စက္လုပ္ငန္းမ်ားတြင္အသံုးမ်ားႀကပါသည္။ဘြိဳင္လာထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်သူCowieဆိုသူသည္ျမန္မာႏိုင္ငံဆန္စက္မ်ား၌ဘြိဳင္လာႏွင့္အတူအသံုးျပဳရန္စပါးခြံေလာင္စာသံုး step grate furnace ကိုတီထြင္ခဲ့သူျဖစ္ၿပီး ၄င္းတီထြင္ ၿပီးေနာက္ပိုင္း ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ဆန္စက္မ်ားအားလံုး အဆိုပါဘြိဳင္လာ မီးဖိုကိုပဲ အသံုးျပဳခဲ့ၾကပါသည္။ ကိုလိုနီေခတ္ကေအာက္ေဖာ္ျပပါအဂၤလိပ္မ်ားသည္ရန္ကုန္တိုင္းအေျခစိုက္ၿပီးဆန္စက္လုပ္ငန္း၌ လိုအပ္သည့္ စက္ကိရိယာ အပိုပစၥည္းမ်ားေထာက္ပံ့ ေရာင္းခ်ေပးခဲ့ၾကပါသည္ -

(က) Bulloch Bros & Co., Ltd, Rangoon
(ခ)  The Burma Engeneerig and  Trading Co., Ltd. 75 Merchant Street, Rangoon
(ဂ)   Hosein Hamadanee, Rangoon
(ဃ) Mower & Co., Rangoon
(င)   The  Rangoon Electrical Stores

ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ စစ္ၿပီးေခတ္ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဂ်ာမန္လုပ္ ဆန္စက္ကိရိယာမ်ားကို အေတာ္ မ်ားမ်ား သံုးခဲ့ပါသည္။ Schule Kamnagel, Buhler စသည့္ ဆန္စက္ကိရိယာ ပစၥည္းထုတ္လုပ္သူမ်ားသည္ နာမည္ ႀကီးခဲ့ပါသည္။ ဆန္စက္ေလာက၌ တခ်ိန္က ႐ူေလဆန္စက္သည္နာမည္ဂုဏ္သတင္းေက်ာ္ေစာေသာဆန္ႀကိတ္ခြဲေရးစက္ကိရိယာထုတ္ လုပ္ေသာကုမၸဏီျဖစ္ပါသည္။

ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးအၿပီး ၁၉၄၈ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရသည္ ေခတ္မီဆန္စက္မ်ား တည္ေဆာက္မႈလုပ္ငန္းကို ၁၉၅၉-၆၀ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ေဆာင္ရြက္ ခဲ့ပါသည္။ရန္ကုန္ရွိနိဗၺာန္တန္ (၁၀ဝ) ဆန္စက္ႏွင့္ ေပါင္းတည္တန္ (၁၀ဝ) ဆန္စက္မ်ားကို ပုဂၢလိကမွ hire-purchased စနစ္ျဖင့္ လုပ္ကိုင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ထိုစဥ္ကာလအတြင္း ႏိုင္ငံေတာ္ေကာက္ပဲသီးႏွံေရာင္းဝယ္ေရးအဖြဲ႔(SAMB)တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ ဆန္စက္မ်ား မွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္ပါသည္ -

စဥ္ ဆန္စက္အမည္ ႀကိတ္ခြဲအားတန္               ေဒသ
                                             (၂၄) နာရီ

(က) ဂ်ာမန္ဆန္စက္ (ဝ၁)               ၂၅                         ရန္ကုန္
(ခ) အေမရိကန္ဆန္စက္ (ဝ၂) ၆၀                        ရန္ကုန္
(ဂ) ဟံသာၫႊန္႔ဆန္စက္ (ဝ၃)         ၄၀                         ရန္ကုန္
(ဃ) နိဗၺာန္ဆန္စက္ (ဝ၄)            ၁၀ဝ                        ရန္ကုန္
(င) ကြင္းေက်ာင္းဆန္စက္ (ဝ၅)     ၁၀ဝ                        ရန္ကုန္
(စ) ဦးျမဆန္စက္ (ဝ၆)                   ၄၀                        ရန္ကုန္

Source : MAPT

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ဆန္စပါးလုပ္ငန္း သမိုင္းေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္ကိုၾကည့္ပါက ၁၉၆၃ ခုႏွစ္၊ လုပ္ငန္း မ်ားအားလံုးနီးပါး ျပည္သူပိုင္သိမ္းခဲ့ေသာ္လည္း ဆန္ႀကိတ္ခြဲေရး စက္မႈလုပ္ငန္းသည္ ပုဂၢလိက လက္ဝယ္မွာ ပဲက်န္ရွိခဲ့ပါသည္။ အစပိုင္း၌ ဆန္ႀကိတ္ခြဲ ေရာင္းဝယ္မႈလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ျခင္းကို ကန္႔သတ္ခံရေသာ္ လည္း ေနာက္ပိုင္း၌ အစိုးရမွဝယ္ယူေသာ စပါးမ်ားကို သတ္မွတ္ထားေသာ ႀကိတ္ခြဲခႏႈန္းထားမ်ားျဖင့္ ႀကိတ္ခြဲေပးႏိုင္ၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဆန္စက္ကို ႏိုင္နင္းစြာမအုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ပါက ယိုေပါက္မ်ား စြာေၾကာင့္ ေနာက္ဆံုး အ႐ံႈးႀကီး႐ံႈးကာ ေဒဝါလီခံၾကရသည့္ စက္ပိုင္မ်ားလည္းရွိၾကပါသည္။ စီမံကိန္းစီးပြားေရးစနစ္ကာလအတြင္း ပုဂၢလိကပိုင္ ဆန္စက္မ်ားသည္ အစိုးရပိုင္ စပါးႀကိတ္ခြဲျခင္းႏွင့္ လယ္သမားဝမ္းစာ စပါးႀကိတ္ခြဲျခင္းႏွစ္မ်ိဳး  လုပ္ကိုင္ၾကရပါသည္။ ဝမ္းစာစပါးႀကိတ္ခြဲလွ်င္လည္းသတ္မွတ္ထားသည့္ စက္ႀကိတ္ခသာ ယူပိုင္ခြင့္ရွိေသာ္ လည္း ဆန္ေဘးထြက္ပစၥည္းမ်ားရယူႏိုင္သျဖင့္ အားလံုးၿခံဳငံုလိုက္လွ်င္ တြက္ေခ်ကိုက္ ေသာေၾကာင့္ဆန္စက္အမ်ားစုသည္ဝမ္းစာစပါးကိုသာလွ်င္ႀကိတ္ခြဲလိုပါသည္။ေနာက္ပိုင္း၌ ႏိုင္ငံေတာ္သည္လိုအပ္သည့္ဆန္စက္အပိုပစၥည္းမ်ားျဖစ္ေသာေက်ာက္ေဆး၊ထံုး၊ရာဘာ႐ိုလာ၊ရာဘာ၊သာေရႀကိဳး၊ဆန္ခါအမ်ိဳးမ်ိဳးဘြိဳင္လာအင္ဂ်င္အပိုပစၥည္းမ်ားကိုျပည္ပမွ မွာယူတင္သြင္းၿပီးအစိုးရစပါးႀကိတ္ခြဲေသာပုဂၢလိကဆန္စက္မ်ားသို႔ေရာင္းခ်ေပးပါသည္။သို႔ေသာ္ ထိုစဥ္ကဆန္စက္အမ်ားစုသည္ရသည့္စက္ႀကိတ္ခမွာတြက္ေခ်မကိုက္ေသာေၾကာင့္ဆန္စက္မ်ားကိုအျဖစ္ေလာက္သာျပင္ဆင္ၾကေလ့ရွိၿပီးကိုတာျဖင့္ဝယ္ယူခြင့္ရရွိေသာဆန္စက္အပိုပစၥည္းမ်ားကိုေမွာင္ခိုေဈးကြက္သို႔ထုတ္ေရာင္းၾကသျဖင့္လုပ္တတ္ကိုင္တတ္၊ လုပ္ႏိုင္ ကိုင္ႏိုင္ေသာ ဆန္စက္ပိုင္ရွင္မ်ား ဝင္ေငြအသင့္အတင့္ ေကာင္းခဲ့ၾကပါသည္။

ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားသည္ ဝမ္းစာစပါး ႀကိတ္ခြဲခြင့္ရွိေသာ ဆန္စက္ႀကီး မ်ား၌ ၄င္းတို႔အစိုးရအား စပါးေရာင္းသည့္ တာဝန္ေက်လက္မွတ္ျပ၍ မိမိဝမ္းစာကို ႀကိတ္ခြဲႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ ဆန္စက္ႀကီးမ်ား၌ ေတာင္သူလယ္သားမ်ားသည္ မိမိဝမ္းစာ ဆန္ႀကိတ္ႏိုင္ခြဲရန္၄-၅ရက္ခန္႔ေစာင့္ဆိုင္းၾကရပါသည္။အဆိုပါအခ်ိန္ကာလက လယ္သမား မ်ားသည္မိမိဝမ္းစာကိုမိမိဖာသာခ်န္ေလ့ရွိၾကပါသည္။ထို႔ေၾကာင့္ဆန္လိုအပ္ခ်က္သည္ၿမိဳ႕ေနလူတန္းစားအတြက္သာျဖစ္ၿပီး၊ ေက်းရြာမ်ား ေတာင္သူမ်ား သည္  မိမိဝမ္းစာစပါးကို လိုသေလာက္သာထုတ္ယူႀကိတ္ခြဲေလ့ရွိၾကပါသည္။ထိုစဥ္အခ်ိန္က ေက်းလက္ေဒသမ်ား၌ ဝမ္းစာစပါးႀကိတ္ခြဲေပးႏိုင္ေသာဆန္စက္မ်ားသည္အေျခအေနအခ်ိန္အခါအရေပၚေပါက္လာခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ဤအခ်က္ကိုစီးပြားေရးအကြက္ျမင္ေသာေက်းလက္ေဒသမ်ားရွိေက်းေရတတ္မ်ားသည္ လယ္သမားမ်ား ဝမ္းစာႀကိတ္ခြဲရန္အတြက္ ဟာလာဆန္စက္ငယ္မ်ား တည္ေထာင္လုပ္ကိုင္လာၾကပါသည္။ ဟာလာ ဆန္စက္ဟု အမည္ေပးေခၚေဝၚေသာ္လည္း ငါးပံု၊ဘိလပ္ဆန္ကာ၊ဆန္ျဖဴ၊ေက်ာက္အေသးစားမ်ားျဖင့္တည္ေဆာက္ထားျခင္းျဖစ္ ၍ ဆန္စက္ငယ္ဟုပင္ေခၚႏိုင္ပါသည္။မ်ားေသာအားျဖင့္၁၀-၁၅တန္က်ဆန္စက္ငယ္မ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။ ယခုအခါ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုး ေက်းရြာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား၌ လယ္သမား ဝမ္းစာႀကိတ္ခြဲရန္ ဆန္စက္ငယ္မ်ား အလွ်ိဳလွ်ိဳေပၚေပါက္လာခဲ့ၾကရာ ၂၀ဝ၃ ခုႏွစ္၊ ဆန္စပါးလုပ္ငန္းကိုပုဂၢလိကအားလုပ္ပိုင္ခြင့္ျပဳသည့္အခ်ိန္၌ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုးတည္ေထာင္ထားေသာ ဆန္စက္ငယ္ေပါင္းမွာ (၂၀ဝ၀ဝ) ေက်ာ္ရွိေနၿပီျဖစ္ပါသည္။

ေက်းရြာမ်ား၊ ၿမိဳ႕နယ္မ်ား၌ ဟာလာဆန္စက္ငယ္ မ်ားကို အၿပိဳင္အဆိုင္ တည္ေဆာက္လာေသာေၾကာင့္ ယခင္ရွိၿပီးေသာ ပုဂၢလိကပိုင္ ဆန္စက္မ်ားအေနျဖင့္ ႀကိတ္ခြဲေရးလုပ္ငန္းတြင္ အနည္းႏွင့္အမ်ားထိခိုက္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ဆန္ႀကိတ္ခြဲေရးလုပ္ငန္းသည္ လယ္သမား၊ ကုန္သည္မ်ားပိုင္ စပါးကို ႀကိတ္ခြဲေပးၿပီး၊ ႀကိတ္ခြဲခယူေသာ ဆန္စက္မွာ အမ်ားစုျဖစ္ၿပီး မိမိကိုယ္ပိုင္ေငြေၾကး စိုက္ထုတ္ရင္းႏွီးၿပီး၊ လယ္သမားမ်ားထံမွ စပါးဝယ္ယူကာ သိုေလွာင္ထားၿပီး ကိုယ္ပိုင္စပါးႀကိတ္ခြဲေသာ ဆန္စက္မ်ားမွာ အနည္းစု ျဖစ္ပါသည္။ ေနာက္ပိုင္း၌ ဟာလာဆန္စက္ငယ္ မ်ားသည္ လယ္သမားဝမ္းစာစပါးသာမကကုန္သည္မ်ား၏စပါးကိုႀကိတ္ခြဲေပးၿပီး ျပည္တြင္းဆန္အ ေရာင္းအဝယ္လိုင္း၌ အထိုက္အေလွ်ာက္ပါဝင္လုပ္ကိုင္လာၾကပါသည္။ စီးပြားေရးလိုင္း၌ ပါဝင္လာသည့္ ဟာလာဆန္စက္ငယ္ မ်ားေပၚေပါက္လာသည့္အခါ ႀကိတ္ခြဲေရးအပိုင္း၌ ေလလြင့္ဆံုး႐ံႈးမႈမ်ားျဖစ္ေပၚႏိုင္သည္ဟု သတင္းမ်ားေပၚထြက္လာ ခဲ့ပါသည္။ ထိုမွတဆင့္ ဆန္စက္ငယ္မ်ားကိုေဒစအာဏာပိုင္မ်ားကထိန္းခ်ဳပ္လာခဲ့ၾကပါသည္။ ဟာလာဆန္စက္ငယ္မ်ားေလလြင့္ဆံုး႐ံႈးမႈမ်ားျဖစ္ေပၚႏိုင္သည့္အေျခအေန၊ႀကိတ္ခြဲမႈစနစ္မ်ား၊ ႀကီးၾကပ္ ကြပ္ ကဲမႈ အားနည္းခ်က္၊ အားသာခ်က္မ်ား၊ လယ္သမားမ်ာကို အေထာက္အကူျဖစ္ေစမႈမ်ားကို ေလ့လာစူးစမ္းသံုးသပ္ခဲ့ၾကပါသည္။“ဆန္စက္ငယ္” မ်ားႀကိတ္ခြဲလည္ပတ္မႈကိုေဒသဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ထိန္းခ်ဳပ္ကြပ္ကဲမႈေအာက္တြင္ထားရွိခဲ့ၿပီး၊ေဒသႏၱရစက္မႈလက္မႈ႐ံုးမ်ား၊အိမ္တြင္းစက္မႈလက္မႈ႐ံုးမ်ာ၌မွတ္ပံုတင္ျခင္း၊စည္ပင္သာယာ႐ံုးမ်ား၌လုပ္ငန္းခြန္ေပးေဆာင္ေစျခင္း၊ကုန္သြယ္လယ္ ယာ႐ံုးမ်ားတြင္ စက္လိုင္စင္ရယူေစျခင္းမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ေစခဲ့ပါသည္။ ၂၀ဝ၇ ခုႏွစ္၊ စာရင္းမ်ားအရ “ဆန္စက္ငယ္” မ်ားသည္ ေအာက္ပါအေရအတြက္ အသီးသီးရွိၾကေၾကာင္း သိရွိရပါသည္ -

စဥ္ အမ်ိဳးအစား အေရအတြက္             ႀကိတ္ခြဲအား (တန္ / ၂၄ နာရီ)

(က) ၁၅ တန္အထက္                  ၅၁၉ ၁၅၅၇၀
(ခ) ၁၅ တန္ေအာက္ ၁၈၈၁၀ ၃၅၂၆၈
 
                                       ေပါင္း ၁၉၃၂၇ ၅၀၈၃၈

Source : MAPT

ယေန႔အခ်ိန္၌ အဆိုပါ ျပည္တြင္းျဖစ္ ဆန္စက္ငယ္မ်ား၊ ဟာလာဆန္စက္မ်ားေနရာတြင္ နယ္စပ္မွ ဝင္ေရာက္လာေသာ တ႐ုတ္လုပ္ ဆန္စက္ငယ္မ်ား အစားထိုးဝင္ေရာက္လ်က္ ရွိပါသည္။

ကုန္သြယ္လယ္ယာေခတ္ကေခတ္မီဆန္စက္မ်ားကိုေခ်းေငြမ်ားရယူၿပီးတည္ ေဆာက္ ခဲ့ရာ ေအာက္ပါအေရအတြက္အတိုင္းျဖစ္ပါသည္ -

(က) ၂၄ နာရီ တန္ ၅၀ က်  ဆန္စက္ (၃) လံုး (ေအဒီဘီေခ်းေငြ)
(ခ) ၂၄ နာရီ တန္ ၁၅၀ က်  ဆန္စက္ (၂) လံုး (ဂ်ပန္ OECF ေခ်းေငြ)
(ဂ) ၂၄ နာရီ တန္ ၁၀ဝ က်  ဆန္စက္ (၆) လံုး (ဂ်ပန္ OECF ေခ်းေငြ)
(ဃ) ၂၄ နာရီ တန္ ၁၀ဝ က်  ဆန္စက္ (၁၂) လံုး (ေအဒီဘီ ဒုတိယေခ်းေငြ)

အဆိုပါ ဆန္စက္မ်ားအားလံုးသည္ ယေန႔ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္၌ ပုဂၢလိကပိုင္ျပဳလုပ္ေရး ေကာ္မတီကတဆင့္ ပုဂၢလိကလက္ဝယ္သို႔ ေရာက္ရွိသြားၿပီျဖစ္ပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ဆန္စပါးအထူးျပဳကုမၸဏီမ်ား လက္ဝယ္သို႔  ေရာက္ရွိေနေသာေၾကာင့္ ျမန္မာဆန္စပါး လုပ္ငန္း၏ စုစုေပါင္း ႀကိတ္ခြဲအားမ်ားသည္ သိသာထင္ရွားစြာ မေလ်ာ့ပါးႏိုင္ေတာ့ပါ။

နဝတအစိုးရလက္ထက္၌ ဆန္ႀကိတ္ခြဲေရးလုပ္ငန္းမ်ား တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာ ေစရန္ႏွင့္ တန္းျမင့္ဆန္မ်ား ႀကိတ္ခြဲႏိုင္ေရးအတြက္ ေခတ္မီဆန္စက္ (၄) လံုးကို  တည္ ေဆာက္ခဲ့ပါသည္ -

စဥ္ ဆန္စက္အမည္ႏွင့္ တည္ေနရာ ၂၄ နာရီႀကိတ္ခြဲအား (တန္)

(က) ေျမာင္းျမ တန္ ၂၅၀ ဆန္စက္         ၂၅၀
(ခ) လက္ပံတန္း တန္ ၂၅၀ ဆန္စက္                                    ၂၅၀
(ဂ) အလံု တန္ ၃၆၀ ျပန္လည္ႀကိတ္ဖြပ္စက္ ၃၆၀
(ဃ) လိႈင္သာယာ တန္ ၃၆၀ ျပန္လည္ႀကိတ္တန္ဖြပ္စက္ ၃၆၀
Source : MAPT

အထက္ပါ ဆန္စက္မ်ားကို ထိုင္းႏိုင္ငံ RES Engineering Ltd, မွ မွာယူတည္ေဆာက္ ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ျပန္လည္ႀကိတ္ဖြပ္စက္သည္exportအတြက္ရည္မွန္းတည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး၊ျမန္မာ့န္စက္ေလာက၌ႀကိတ္ခြဲေရးအယူအသစ္မ်ားကိုစတင္က်င့္သံုးလာခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ျပည္လည္ႀကိတ္ဖြပ္စက္သည္လံုးတီးအဆင့္မွစတင္ႀကိတ္ဖြပ္ျခင္းျဖစ္ၿပီး၊စပါးသယ္ယူမည့္အစားစပါးကိုနယ္ရွိဆန္စက္မ်ား၌အခြံခြ်တ္ၿပီးမွလံုးတီးကို သယ္ပို႔ျခင္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ရာတြင္ဝန္က်ဥ္းသြားေစခဲ့သည္။လံုးတီးကိုအျဖဴဖြပ္ၿပီးေနာက္ဆန္သားသပ္သပ္၊ဆန္ကြဲႀကီးသပ္သပ္၊ဆန္ကြဲသပ္သပ္ကိုသီးျခားဘင္းမ်ားႏွင့္ေလွာင္ထားၿပီးသေဘၤာတင္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္အခ်ိန္တိုအတြင္းေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ပါသည္။အဆိုပါဆန္စက္မ်ားလည္း ယေန႔ ပုဂၢလိကလက္ဝယ္သို႔ ေရာက္ရွိေနၿပီျဖစ္ပါသည္။

ျမန္မာဆန္စက္ေလာက၌ဂ်ာမန္ဆန္စက္ျဖစ္ေသာ SCHULE မွာလူႀကိဳက္အမ်ားဆံုးေသာ ဆန္စက္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ေနာက္ပိုင္း၌ SATAKE ဆန္စက္မ်ားသည္ ဂ်ပန္OECF ေခ်းေငြႏွင့္ တည္ေဆာက္ သည့္ အခ်ိန္ကာလမွစ၍ ျမန္မာဆန္စက္ေလာက၌ နာမည္ရလာခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ဆန္စက္တည္ေဆာက္ေသာအင္ဂ်င္နီယာလုပ္ငန္းကုမၸဏီမ်ားေပၚေပါက္လာခဲ့ေသာ္လည္းစီမံကိန္း စီးပြား ေရးက်င့္သံုးခဲ့သည့္အခ်ိန္ကာလအတြင္း ကြယ္ေပ်ာက္သြားခဲ့ၿပီး၊ အမွတ္ (၂) စက္မႈဝန္ႀကီး ဌာနေအာက္သို႔ေရာက္ရွိသြားခဲ့ပါသည္။ဆန္စက္ပစၥည္းမ်ားထုတ္လုပ္မႈရပ္ဆိုင္းခဲ့ေသာေၾကာင့္ျပင္ပတြင္လုပ္ငန္းငယ္မ်ားအျဖစ္သာက်န္ရွိခဲ့ရာထိုစဥ္အခါကဆန္စက္မ်ားအေနျဖင့္ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းေရးအတြက္မ်ားစြာအခက္အခဲမ်ားႀကံဳခဲ့ရၿပီး၊ဆန္စက္အမ်ားစုမွာျဖစ္သလိုသာျပင္ဆင္ရသည့္အေျခအေနမ်ိဳးသို႔ေရာက္ရွိခဲ့ပါသည္။ဂ်ပန္SATAKEေရာက္ရွိလာသည့္အခါစပါးႏွင့္လံုးတီးခြဲျခားေသာစက္မွာေနရာက်ဥ္းက်ဥ္းတြင္တပ္ဆင္အသံုးျပဳႏိုင္ေသာေၾကာင့္လူႀကိဳက္မ်ားခဲ့ပါသည္။ယခင္ကအသံုးျပဳခဲ့ေသာဘိလပ္ဆန္ခါမွာ ေနရာက်ယ္က်ယ္ ဝန္းဝန္းယူေသာေၾကာင့္ ေနာက္ပိုင္း၌ ဂ်ပန္ဆန္ခါမ်ားကို အသံုးမ်ား လာခဲ့ၾကပါသည္။ ဂ်ာမန္ဝိုင္းဆန္ခါကိုအသံုးမ်ားလာခဲ့ၾကရာမွဂ်ပန္ဒီဇိုင္း rotary sifter မ်ားကို အသံုးျပဳ လာခဲ့ၾကပါသည္။အျဖဴဖြပ္ျခင္းအပိုင္း၌လည္း wet polisher မ်ားကိုအသံုးမ်ား လာခဲ့ၾကေသာေၾကာင့္ဆန္အေရာင္အေသြးမွာပိုမိုေကာင္းမြန္လာခဲ့ၾကပါသည္။အားလံုးခ်ံဳ၍သံုးသပ္ရလွ်င္ျမန္မာဆန္စက္လုပ္ငန္းသည္ယခုအခ်ိန္၌တိုးတက္သည့္အေနအထားသို႔ေရာက္ရွိေနၿပီး၊အခ်ိဳ႕ေသာပုဂၢလိကအပိုင္းမွလည္းဆန္စက္သစ္မ်ားကိုႏိုင္ငံျခားမွမွာယူတပ္ဆင္အသံုးျပဳေနၿပီျဖစ္ေသာေၾကာင့္အရည္အေသြးေကာင္းမြန္ေသာဆန္မ်ားကိုျပည္ပသို႔ပိုမိုတင္ပို႔လာႏိုင္ေတာ့ မည္ျဖစ္ပါသည္။ ျပည္တြင္း၌လည္း ဆန္စက္ပစၥည္း ထုတ္လုပ္သည့္ ပုဂၢလိကပိုင္ လုပ္ငန္းမ်ားလည္းရွိေနၿပီျဖစ္ရာ ဆန္စက္ အပိုပစၥည္းမ်ားကို ျပည္တြင္း၌ ထုတ္လုပ္ေပး လ်က္ရွိပါသည္။

ယေန႔ ဆန္စက္မ်ားအပိုင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ဆန္စပါးအထူးျပဳကုမၸဏီမ်ားသည္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား ျပဳလုပ္လ်က္ရွိရာ SATAKE, BUHLER စသည့္ ႏိုင္ငံတကာ ဆန္စက္တည္ေဆာက္သည့္ကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိ ေသာေၾကာင့္ မ်ားမၾကာမီအခ်ိန္အတြင္း အရည္အေသြးျမင့္ေသာ ဆန္မ်ား ႀကိတ္ခြဲရရွိကာ ေဈးကြက္တြင္ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္သြားမည္ျဖစ္ပါသည္။ယင္းသို႔ဆန္စက္မ်ားတည္ေဆာက္ လာၾက  ေသာေၾကာင့္ အခ်ိန္တိုအတြင္း သေဘၤာတင္ႏိုင္ကာ ႏိုင္ငံတကာေဈးကြက္တြင္ ျမန္မာဆန္သည္ နာမည္ ျပန္လည္ရလာႏိုင္စရာ ရွိေနပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ဂ်ာမန္ SCHULE ပံုစံ ဆန္စက္မ်ား၌ စပါးသန္႔စင္ျခင္းကို ထိုးဆန္ခါျဖင့္သာ ေဆာင္ရြက္ပါသည္။ ေနာက္ပိုင္းဆန္စက္မ်ား၌ စပါးတြင္ ဖံု၊ သဲ၊ ခဲပါဝင္မႈ မ်ားျပားလာသည့္အခါ destoner ေခၚေက်ာက္ခဲ၊သံဖယ္ရွားေပးသည့္ စက္ကိရိယာကိုလည္းတပ္ဆင္အသံုးျပဳလာၾကပါသည္။OECFႏွင့္ADBအကူအညီျဖင့္တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာဆန္စက္မ်ား၌စပါးသန္႔စင္ျခင္းအပိုင္းကိုဆန္စက္အေဆာက္အဦတြင္သီးျခားကန္႔၍
ေဆာင္ရြက္လာၾကပါသည္။ ထိုစဥ္က ကုန္သြယ္/လယ္ယာအေနျဖင့္ စပါးဝယ္ယူရာတြင္ ဖံု၊ သဲ၊ ခဲ ပါဝင္မႈကို စပါး (၁) တင္းလွ်င္ (ဝ.၅) ေပါင္ သတ္မွတ္ထားေသာ္လည္း ဆန္စက္သို႔ေရာက္လာ သည့္ စပါးမ်ား၌ ဖံု၊ သဲ၊ ခဲ ပါဝင္မႈမွာ ရံဖန္ရံခါ စပါး (၁) တင္း (၂) ေပါင္ထက္ပင္ပို၍ပါဝင္ပါသည္။ထို႔ေၾကာင့္SATAKEအင္ဂ်င္နီယာ  ႏွင္ကုန္သြယ္/လယ္ယာမွ ဆန္စက္၌စပါးသန္႔စင္ျခင္းအပိုင္းကိုသီးျခားကန္႔၍ေဆာင္ရြက္ေစခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာ ဆန္စက္ေလာက၌ ငါးပံုေက်ာက္ျဖင့္ စပါးအခြံခြ်တ္ျခင္း လုပ္ငန္းကို ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္မွာ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာရွိၿပီျဖစ္ပါသည္။ငါးပံုေက်ာက္တြင္ေက်ာက္ေဆးကပ္ျခင္း၊ေက်ာက္ဆစ္ျခင္း လုပ္ငန္းကို ျမန္မာပုဂၢလိက ဆန္စက္မ်ားရွိ ေမတန္ေတမ်ားက ကြ်မ္းက်င္စြာလုပ္ကိုင္ႏိုင္ၾကပါသည္။ဂ်ပန္SATAKEဆန္စက္မ်ားျမန္မာႏိုင္ငံတြင္မတည္ေဆာက္မီကာလကတည္းကရာဘာ႐ိုလာေခၚစပါးအခြံခြ်တ္စက္ကိုပုဂၢလိကဆန္စက္အခ်ိဳ႕၌အသံုးျပဳေနၿပီျဖစ္ပါသည္။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ SATAKE ကုမၸဏီမွ မွာယူတင္သြင္းခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး၊ ထိုစဥ္ကငါးပံုေက်ာက္မွလြတ္က်န္ခဲ့ေသာဘာယာျပန္စပါးကိုSATAKEရာဘာဟာလာ(၄.၅”)ျဖင့္အခြံခြ်တ္ေပးျခင္းျဖစ္ပါသည္။

OECF ႏွင့္ ADB အကူအညီျဖင့္ တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ တန္ (၁၀ဝ)၊ တန္ (၁၅၀) ဆန္စက္ အားလံုး၌ ရာဘာ႐ိုလာ (၁၀”) စပါးအခြံခြ်တ္စက္မ်ားကို အသံုးျပဳခဲ့ပါသည္။ ရာဘာ႐ိုလာစက္မ်ား အသံုးျပဳမႈ သည္ ထိုအခ်ိန္ကစ၍ တျဖည္းျဖည္း ျမန္မာဆန္စက္ေလာက၌ တြင္က်ယ္လာခဲ့ၿပီး၊ တပ္မေတာ္အစိုးရ လက္ထက္၌ ပုဂၢလိက ဆန္စက္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသည္ စပါးအခြံခြ်တ္သည့္အပိုင္း၌ ငါးပံုေက်ာက္ကို အသံုး မျပဳၾကေတာ့ဘဲ ရာဘာ႐ိုလာ အခြံခြ်တ္စက္ကို ေျပာင္းလဲအသံုးျပဳလာၾကပါသည္။ အစပထမပိုင္း၌ ရာဘာ ႐ိုလာသည္ ျပည္ပမွ မွာယူတင္သြင္းသည့္အတြက္ ေဈးႀကီးျမင့္ေသာေၾကာင့္တန္းျမင့္ဆန္ အဓိကႀကိတ္ခြဲသည့္ ဆန္စက္မ်ား၌သာ အသံုးျပဳၾကပါသည္။ ရာဘာ႐ိုလာျပဳလုပ္သည့္ စက္႐ံုတစ္ခုကို ကုန္သြယ္/လယ္ယာ လက္ထက္၌ ဂ်ပန္ OECF အကူအညီျဖင့္ တည္ေဆာက္ထုတ္လုပ္ခဲ့ဘူးပါသည္။ ရာဘာႏွင့္အတူ ေရာစပ္ရ ေသာ ဓါတုပစၥည္းမွာ ေဈးကြက္၌ Trade Secret ျဖစ္ၿပီး၊ မူရင္းကုမၸဏီေရာင္းခ်ေသာေဈး ႏွဳန္းမွာႀကီးျမင့္ေသာ ေၾကာင့္ ေနာက္ပိုင္းထုတ္လုပ္မႈ ရပ္ဆိုင္းခဲ့ရပါသည္။ ၂၀ဝ၂ ခုႏွစ္မွစတင္၍ အဆိုပါ ရာဘာ႐ိုလာထုတ္လုပ္ သည့္ စက္႐ံုကို ပုဂၢလိကမွ ငွားရမ္းခဲ့ကာ SUN တံဆိပ္ ရာဘာ႐ိုလာမ်ားကိုထုတ္လုပ္ၿပီး ျပည္တြင္း၌ျဖန္႔ခ်ီ ေရာင္းခ်ခဲ့ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ ျပည္ပမွတင္သြင္းသည့္ ဗီယက္နမ္မွ Vinapro ထိုင္းမွတင္သြင္းသည္႔dethai
ကိုေဈးႏႈန္းမယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္သည့္အတြက္ထုတ္လုပ္မႈရပ္ဆိုင္းသြားခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာ ဆန္စက္ အပိုပစၥည္း ေဈးကြက္၌ ဗီယက္နမ္၊ တ႐ုတ္၊ ထိုင္းတို႔မွ ရာဘာ႐ိုလာမ်ား အသီးသီးဝင္ေရာက္လ်က္ရွိရာ ဗီယက္နမ္မွ Vinapro သည္ ေဈးကြက္ေဝစုအမ်ားဆံုး ရရွိထားပါသည္။

စပါးႏွင့္ လံုးတီးခြဲျခားေသာ အပိုင္း၌ ဂ်ာမန္ Schule ဆန္စက္မ်ားသည္ Compartment type ဘိလပ္ဆန္ကာကိုအသံုးျပဳပါသည္။ ဇဇ္ဇက္သံျပား၊ အခင္းသံျပား မ်ား Blue plannished sheet မ်ားျဖင့္ျပဳလုပ္ ပါသည္။ ၂၀ဝ၄ ခုႏွစ္ခန္႔ထိ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ ဦးေမာင္ေမာင္ခင္ႏွင့္သားမ်ားကုမၸဏီသည္ဘိလပ္ဆန္ကာလုပ္ငန္းကြ်မ္းက်င္သူမ်ားျဖစ္ပါသည္။ OECF အကူအညီျဖင့္ တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ ဂ်ပန္ဆန္စက္မ်ား၌ Compartment typeဘိလပ္ဆန္ကာအစားTray type ဘိလပ္ဆန္ကာကို အသံုးျပဳခဲ့ခ်ိန္မွစ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ဆန္စက္မ်ားတြင္ေနအက်ယ္အဝန္းမ်ားစြာမယူေသာTray type ဘိလပ္ဆန္ကာမ်ားကို အသံုးျပဳလာၾကပါသည္။ Tray type ဘိလပ္ဆန္ကာ၌ အခ်ိဳင့္မ်ားပါေသာ သံျပားမ်ားသည္ အဓိကျဖစ္ပါသည္။မႏၱေလးစိန္ပန္းႏွင့္ ရန္ကုန္စက္မႈဇုန္မ်ားမွ အဆိုပါ ဘုအခ်ိဳင့္မ်ားပါေသာ သံျပားမ်ားကို ထုတ္လုပ္လာၾကရာ ေက်းရြာမ်ားရွိ “ဆန္စက္ငယ္” အခ်ိဳ႕၌ပင္ Tray type ဘိလပ္ဆန္ကာ ကို အသံုးျပဳလာၾကပါသည္။

ဆန္အျဖဴဖြပ္ျခင္းအပိုင္း၌ ဂ်ာမန္ Schule ဆန္စက္မ်ားသည္ မတ္ရပ္ဆန္ျဖဴ ေက်ာက္ (Vertical cone)မ်ားအသံုးျပဳၿပီး၊ ရာဘာ ဘရိတ္၊ (၆) ဆန္ခါစသည္တို႔သည္ အဓိကစက္အစိတ္အပိုင္းမ်ားျဖစ္သည္။ေနာက္ပိုင္းSATAKEဂ်ပန္ဆန္စက္မ်ား၌ Abrasive type whitener ႏွင့္ Friction typef whitener မ်ား တပ္ဆင္ထားသည့္ျပင္ ေနာက္ဆံုး Polishing လုပ္သည့္အဆင့္၌ wet polisher မ်ားအသံုးျပဳလာၾကပါသည္။ ေရွးေခတ္ ဆန္စက္မ်ား၌ polisher ပိုင္းတြင္ ဆိတ္/သိုးသားေရပတ္ထားေသာ မတ္ရပ္ဆန္ျဖဴေက်ာက္ျဖင့္ဆန္ကိုအေရာင္ေတာက္ေစရန္ polish ျပဳလုပ္ေပး ေသာ္လည္း wet polisher သည္ ဆန္အျဖဴဖြပ္ေနစဥ္ အတြင္း ေရမႈန္ေရမႊား မ်ားျဖန္းေပးၿပီး၊ ဆန္သားတြင္ ဖြဲမကပ္ေစရန္ ေဆာင္ရြက္ေပးေသာေၾကာင့္ ႀကိတ္ခြဲရရွိ ေသာ ဆန္ျဖဴ၏ အေရာင္အေသြး၏အျမင္မွာဆန္စားသုံးသူကိုဆြဲေဆာင္ႏိုွင္ပါသည္။ယေန႔ၿမန္မာဆန္စက္ေလာက ၌wet polisher မ်ားကိုျပည္တြင္း၌ေသာင္းဝင္း စက္မႈလက္မႈမွထုတ္လုပ္လ်က္ရွိၿပီး၊ တ႐ုတ္၊ ထိုင္းတို႔မွလာေသာ wet polisher မ်ားႏွင့္ယွဥ္ၿပိဳင္ေရာင္းခ်လ်က္ရွိပါသည္။ သို႔ေသာ္ စက္ကိရိယာအရဆိုပါက ေဈးမ်ားေသာ ေၾကာင့္ တန္းျမင့္ဆန္ႀကိတ္ခြဲေသာ ဆန္စက္အခ်ိဳ႕၌သာ wet polisher မ်ားတပ္ဆင္ အသံုးျပဳၾကပါသည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ ဆန္စက္သစ္တစ္ခုတြင္SATAKE က ေနာက္ဆံုးတီ ထြင္သည့္ Vetical type Abrasive Whitener ကိုပင္ အသံုးျပဳထားသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။

ဆန္ကြဲႏွင့္ ဆန္သားခြဲျခားရာတြင္ ဂ်ာမန္ဆန္စက္မ်ားတြင္ ဝိုင္းဆန္ခါႏွင့္ ဆန္ခါလံုးကို အသံုးျပဳ ၾကပါသည္။ ဂ်ပန္ SATAKE ဆန္စက္မ်ား၌ rotary sift ဟု ဒီဇိုင္းကိုေျပာင္း၍ အသံုးျပဳေသာ္လည္း အေျခ ခံသေဘာတရားမ်ား အတူတူပင္ျဖစ္ပါ သည္။ ဆန္ခါလံုးေခၚ trieur cylinder မ်ားကိုလည္း ဆိုဒ္မ်ိဳးစံုကို အဆင့္ဆင့္အသံုးျပဳ ထားပါသည္။ ဆန္ႀကိတ္ခြဲေရးစနစ္သစ္အရ ႀကိတ္ခြဲရရွိေသာ ဆန္၊ ဆန္ကြဲႀကီး၊ ဆန္ကြဲ မ်ားကို သီးျခားဘင္းမ်ားျဖင့္ သိုေလွာင္ထားၿပီး ကြန္ေဗယာ speed အေႏွးအျမန္ျပဳလုပ္ကာ လိုအပ္သည့္ အမ်ိဳးအစားအတိုင္း ေရာေႏွာအိတ္သြတ္ပါသည္။ ဤနည္းစနစ္ကို ျပည္ပပို႔ရန္ ႀကိတ္ခြဲေသာ ဆန္စက္မ်ား၌ အမ်ားဆံုးအသံုးျပဳပါသည္။

ျမန္မာဆန္စပါးလုပ္ငန္း၌ဆန္စက္မ်ားႏွင့္အတူေပၚေပါက္လာသင့္ေသာလုပ္ငန္းသစ္တစ္ခုသည္စပါးအေျခာက္ခံစက္ျဖစ္ပါသည္။ရိတ္သိမ္းခ်ိန္ကာလသည္ယခင္ကမိုးစပါး တစ္မ်ိဳးတည္းသာစိုက္ပ်ိဳးေသာေၾကာင့္ရိတ္သိမ္းခ်ိန္ကာလသည္ေျခာက္ေသြ႔သည့္ပြင့္လင္းရာသီျဖစ္၍ ေနေရာင္ျခည္ျဖင့္သာ မ်ား ေသာအားျဖင့္ စပါးကို စိတ္ခ်ရသည့္ အစိုဓါတ္ ၁၄% ေရာက္ရွိေစရန္ အေျခာက္ခံေပးပါသည္။ သို႔ရာတြင္ ယခုအခါ စပါးကို (၂) သီးမွ (၃) သီးအထိ စိုက္ပ်ိဳးလာၾကၿပီျဖစ္ရာ အထူးသျဖင့္ ေႏြစပါး၏ ရိတ္သိမ္းခ်ိန္ ကာလသည္ မိုးရာသီအစပိုင္းတြင္ က်ေရာက္ေသာေၾကာင့္ စပါးကိုစိတ္ခ် ရသည့္ အစိုဓါတ္ ၁၄% ေရာက္ရွိ ေစရန္ အေျခာက္ခံစက္မ်ား လိုအပ္လာပါသည္။ အိမ္နီးခ်င္း ထိုင္းႏိုင္ငံ၌ မိုးစပါးသာမကအျခားရာသီခ်ိန္ျပင္ပ၌စပါးမ်ားကိုဆန္စက္မ်ားသို႔ မပို႔မီ အေျခာက္ခံစက္ျဖင့္ စိတ္ခ်ရသည့္ အစိုဓါတ္ ၁၄ % ေရာက္ရွိသည္ အထိ ေရွးဦးစြာ အေျခာက္ခံေပးေသာ အေျခာက္ခံစက္မ်ား တည္ေထာင္ထားရွိပါသည္။ ဤအေလ့အက်င့္  ကို ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ေလာေလာဆယ္ ဆန္စပါးေလာကတြင္က်င္႔သုံးလာ ႀကၿပီၿဖစ္ရာ ဆန္စပါး supply chain တေလ်ာက္အေရးပါေသာလုပ္ငန္းရပ္(operation) တစ္ခုအေနျဖင့္က်ယ္က်ယ္ၿပန္႔ၿပန္႔ေဆာင္ရြက္လာၿပီၿဖစ္ပါသည္။

ျမန္မာတိုင္းရင္းသားပိုင္ေသာင္းဝင္းစက္မႈလက္မႈသည္ဆန္စက္တြင္အသံုးျပဳေနေသာ စက္ကိရိ ယာမ်ားကို ထုတ္လုပ္ေပးလ်က္ရွိေသာကုမၸဏီတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ ေခတ္မီဆန္စက္ကိရိယာမ်ားသာမကယခင္ကျပဳတ္ဆန္ဟုေခၚေသာေပါင္းဆန္ျပဳလုပ္သည့္ စက္မ်ားကိုပါထီထြင္ျပဳလုပ္ေရာင္းခ်ေပးလ်က္ရွိပါသည္။ ျပဳတ္ဆန္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ကိုလိုနီေခတ္က အိႏၵိယ၊ သီရိလကၤာ၊ ပါကစၥတန္၊ (ဘဂၤလားေဒ့ရွ္) ႏိုင္ငံ မ်ားသို႔ ႏွစ္စဥ္ တန္ခ်ိန္ (၇) သိန္းေက်ာ္တင္ပို႔ခဲ့ပါသည္။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ျပဳတ္ဆန္ (ေပါင္းဆန္) ကို တန္ခ်ိန္ (၄) သိန္းနီးပါးတင္ပို႔ႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ ကုန္သြယ္/ လယ္ယာေခတ္က FAO ၏ အကူ အညီျဖင့္ ေခတ္မီျပဳတ္စက္ (၃) စက္ကို စစ္ေတြ၊ ပုသိမ္ႏွင့္ လွည္းကူးတြင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ပါသည္။ စစ္ေတြႏွင့္ ပုသိမ္ရွိ ျပဳတ္စက္မ်ား စီးပြားျဖစ္မထုတ္လုပ္ႏိုင္ဘဲ FAOကခန္႔အပ္ေသာ consultant ၏လက္တည့္စမ္းေဆာင္ရြက္မႈျဖင့္သာအဆံုးသတ္ခဲ့ပါသည္။ အီတလီႏိုင္ငံ Gariboldi ဒီဇိုင္းျဖင့္ တည္ေဆာက္ ခဲ့ေသာ လွည္းကူးရွိ ျပဳတ္စက္မွာ စီးပြားျဖစ္ထုတ္လုပ္ႏိုင္ခဲ့ပါသည္။သို႔ရာတြင္ျပဳတ္ဆန္ေဈးကြက္မွာထိုင္းႏိုင္ငံႏွင့္ယွဥ္ၿပိဳင္ရသျဖင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ေဈးကြက္သို႔သာ တန္ခ်ိန္အနည္းငယ္တင္ပို႔ႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ ျပဳတ္ဆန္ (ေပါင္းဆန္) တင္ပို႔မႈမွာ တျဖည္းျဖည္းက်ဆင္းသြားခဲ့ၿပီး ၁၉၉၅ ခုႏွစ္၊ တန္ခ်ိန္ (၂၀ဝ၀) ခန္႔သာ တင္ပို႔ႏိုင္ခဲ့ပါသည္။

ကိုလိုနီေခတ္က တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ ဆန္စက္မ်ား၏ အားေပးပိုင္းဆိုင္ရာ စက္ကိရိယာမ်ား သည္ ဘြိဳင္လာႏွင့္ ေရေႏြးေငြ႔အင္ဂ်င္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ အားေပးပိုင္းဆိုင္ရာ စက္ကိရိယာ မ်ားသည္ အဂၤလိပ္လုပ္မ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။ ကုန္သြယ္/လယ္ယာက OECF ႏွင့္ ADB က အကူအညီျဖင့္ တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ ဆန္စက္အခ်ိဳ႕၌ အားေပးပိုင္းစက္ကိရိယာျဖစ္သည့္ Power Generating Unit (PGU) စက္သည္ ဘြိဳင္လာႏွင့္ တာဘိုင္းအင္ဂ်င္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ တာဘိုင္းအင္ဂ်င္မွ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားထုတ္ၿပီး ဆန္စက္ရွိ စက္ကိရိယာမ်ားတြင္ သီးျခားစီတပ္ဆင္ထားေသာ လွ်ပ္စစ္ေမာ္တာကို လည္ပတ္ေစပါသည္။ အဆင့္ျမင့္ေသာ နည္းပညာျဖစ္ၿပီး အပိုပစၥည္းလည္းရွားပါးပါသည္။ ေနာက္ပိုင္း၌ စက္ငယ္မ်ား၌ ျပည္တြင္း ထုတ္လုပ္ေသာ စပါးခြံဓါတ္ေငြ႔သံုး အင္ဂ်င္မ်ား (Rice husk Gasifier) မ်ား တပ္ဆင္အသံုးျပဳ လာၾကပါသည္။

ဆန္စက္ပညာရပ္သည္ တသီးတျခားရွိေသာပညာရပ္ျဖစ္ပါသည္။ ယခင္ ကုန္သြယ္/လယ္ယာ ေခတ္က ရန္ကုန္စက္မႈတကၠသိုလ္၊ ဂ်ီတီအိုင္ေက်ာင္းဆင္း အင္ဂ်င္နီယာမ်ားကုိျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းေရြးခ်ယ္ေလ့က်င့္ေရးအဖြဲ႔မွတဆင့္ေခၚယူခန္႔ထားခဲ့ၿပီး၊ ဆန္စက္အင္ဂ်င္နီယာပညာရပ္မ်ားလက္ေတြ႔ကြ်မ္းက်င္လာေစရန္ေလ့က်င့္ပ်ိဳးေထာင္ေပးပါသည္။အခါအားေလ်ာ္စြာဆန္စက္ပညာရပ္ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ဂ်ပန္၊အိႏၵိယ၊အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ႐ု႐ွားမ်ားသို႔ ကုန္သြယ္/လယ္ယာမွ အင္ဂ်င္နီယာ မ်ားကို သင္တန္းမ်ားေစလႊတ္ တက္ေရာက္ေစခဲ့ပါသည္။ကုန္သြယ္/လယ္ယာေခတ္ကဆန္စက္ပညာရပ္တြင္ကြ်မ္းက်င္ေသာအင္ဂ်င္နီယာမ်ား၊ေမတန္ေတမ်ားကိုအေတာ္အတန္ေလ့က်င့္ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေမြးထုတ္ေပးႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ကုန္သြယ္/လယ္ယာေခတ္က၁၉၈၅ခုႏွစ္တြင္ရိတ္သိမ္းခ်ိန္လြန္နည္းပညာအသံုးခ်ဌာနကိုထူေထာင္ခဲ့ၿပီးဆန္စပါးရိတ္သိမ္းခ်ိန္လြန္နည္းပညာရပ္မ်ားကိုအထူးျပဳေလ့လာၿပီးပညာရပ္မ်ားကိုအထိုက္အေလ်ာက္ျဖန္႔ေဝေပးႏိုင္ခဲ့သည့္ျပင္ဆန္စပါးစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်မႈsupply chain တေလွ်ာက္၌လိုအပ္ေသာပညာရွင္မ်ားေမြးထုတ္ေပးႏိုင္ခဲ့ပါ
သည္။ယေန႔ပုဂၢလိကပိုင္းမွေခတ္မီဆန္စက္မ်ားကိုတည္ေဆာက္လ်က္ရွိေသာ္လည္း ဆန္ စက္မ်ားကိုအုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္သည့္စက္႐ံုမွဴးမ်ားလိုအပ္လ်က္ရွိေနပါသည္။ ဆန္စပါးလုပ္ငန္းသည္ ပညာရပ္ ဆိုင္ရာက ၈၀%၊ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္တတ္မႈက ၂၀%ရွိ၍ လိုအပ္သည္ဟု ဆိုၾကရာ အရည္အခ်င္းရွိေသာဆန္စက္ပညာရွင္စက္႐ံုမွဴးမ်ား၊operatorမ်ားေမြးထုတ္ေပးရန္လိုအပ္ေနၿပီျဖစ္ပါသည္။ ကုန္သြယ္/လယ္ယာရွိစဥ္က ဟိုေရာက္ ဒီေရာက္ျဖစ္ၿပီး၊ ပုဂၢလိကပိုင္းမွ ဆန္စက္မ်ားထူေထာင္လာသည့္အခါ ပညာရပ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကြ်မ္းက်င္ေသာ ပညာရွင္မ်ားရွားပါးလာၿပီျဖစ္ပါသည္။

ဤလိုအပ္ခ်က္ကိုျဖည့္ဆည္းႏိုင္သည့္အဖြဲ႔အစည္းမွာကုန္သြယ္/လယ္ယာ၊ MRFတို႔ျဖစ္ပါသည္။ဆန္စက္ေမတန္ေတသင္တန္းကိုရိတ္သိမ္းခ်ိန္လြန္နည္းပညာဌာန၊MRFယခင္ကဆန္စက္ပိုင္ရွင္မ်ားအသင္း၊တို႔ပူးေပါင္းသင္ၾကားျပသေပးႏိုင္စြမ္းရွိသည့္ ဆန္စက္အင္ဂ်င္နီယာပညာရွင္မ်ားလုပ္အားေပးႏိုင္ခ်ိန္မွာအေလးအနက္စဥ္းစားသင့္ေသာအခ်က္ျဖစ္သည္။ ဆန္စက္တစ္စက္ကို တည္ေထာင္သည့္ကိစၥသည္ လြယ္ကူေသာ္လည္း ဆန္စက္ပညာရပ္ ကြ်မ္းက်င္သည့္ ပညာရွင္မ်ား ပ်ိဳးေထာင္ရန္မွာ အခ်ိန္ယူသည့္ လုပ္ငန္းစဥ္ျဖစ္ပါသည္။

ျမန္မာဆန္စပါးလုပ္ငန္းကို ပုဂၢလိကလက္ဝယ္သို႔ လႊဲေျပာင္းေပးခဲ့သည့္အခါ ျမန္မာဆန္စပါး လုပ္ငန္းတစ္ခုလံုးအခ်ိန္တိုအတြင္း change အေျပာင္းအလဲျပဳလုပ္ လိုက္ပါက ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္လာႏိုင္မည္ဟု ယံုၾကည္ပါသည္။ ယခင္က ႏိုင္ငံေတာ္သည္ တစ္ႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာျဖင့္ ျပည္သူမ်ားစားသံုးရန္ ဆန္ျဖန္႔ျဖဴး ေရာင္းခ်ခဲ့ေသာ္လည္း ယခုအခါ ျပည္တြင္းဆန္ ျဖန္႔ျဖဴးေရာင္းခ်မႈလုပ္ငန္း၊ ျပည္ပတင္ပို႔မႈလုပ္ငန္းမ်ားကို ပုဂၢလိက ပိုင္းမွ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင့္ သြက္လက္ျမန္ဆန္စြာေဆာင္ရြက္ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ေနၿပီျဖစ္ ပါသည္။ေမာင္တိုင္ပင္အဓိကေျပာခ်င္သည့္အခ်က္မွာျမန္မာဆန္စပါးလုပ္ငန္းအေနၿဖင္႔ changeအေျပာင္းအလဲမ်ားျဖစ္ေပၚခဲ့ရာ၌အဆိုပါchangeသည္တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈကိုေရွး႐ႈသည္ဆိုသည့္အခ်က္ကိုေတာ့လက္ခံရပါမည္။အသင္းအဖြဲ႔မ်ားအပိုင္းမွၾကည့္လွ်င္လည္း ယခင္ဆန္ကုန္သည္အသင္း၊ဆန္စက္ပိုင္ရွင္အသင္း၊ဆန္စပါးစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္သူမ်ားအသင္းမ်ားသည္ ျမန္မာဆန္စပါးလုပ္ငန္းအသင္းခ်ဳပ္ (Myanmar Rice  Federation)၏ စုစည္းမႈေအာက္တြင္ပါဝင္လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ေနၿပီျဖစ္ပါသည္။ဆန္စပါးစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ေသာတိုင္းေဒသႀကီးမ်ားတြင္ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္အထိMRF႐ံုးခြဲမ်ားကိုစနစ္တက်ဒီမိုကေရစီနည္းလမ္းျဖင့္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ ႏိုင္ခဲ့ၾကပါသည္။

ဆန္စပါးအထူးျပဳကုမၸဏီမ်ာေပၚေပါက္လာသည့္အခါၿမန္မာဆန္စပါးလုပ္ငန္းအတြက္အားကိုးစရာ change တစ္ခုျဖစ္ခဲ့ေသာ္လည္းအဆိုပါchangeသည္တစ္ႏိုင္ငံလံုးအတိုင္း အတာအရဆိုပါက မည္မွ်ရွိေနၿပီ ဆိုသည့္အခ်က္ကိုေဖၚထုတ္ရန္ လိုအပ္ေနပါသည္။ ဥပမာ ဆန္စက္မ်ားသည္ လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္စုႏွစ္ ၂ - ၃ ခု က အေျခအေနႏွင့္ ယေန႔အေျခအေနမ်ားစြာကြာျခားေနၿပီး၊changeေျပာင္းလဲမႈအတိုင္းအတာတစ္ရပ္ေပၚ
ေပါက္ခဲ့ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဆန္စက္မ်ား၏ change ေျပာင္းလဲမႈ အတိုင္းအတာသည္ တစ္ႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာအရဆိုပါက အခ်ိဳးအစားမည္မွ်ရွိ ေနၿပီလဲဆိုသည့္အခ်က္ကို ေဖၚထုတ္ရန္လိုအပ္ေနဆဲျဖစ္ပါသည္။ MRFအသင္းခ်ဳပ္၏ ဆန္စက္ cluster သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္ခုလံုးရွိဆန္စက္အားလံုးအေပၚလႊမ္းၿခံဳႏိုင္မႈရွိေနၿပီလားဆိုသည့္အခ်က္ကိုေဖၚထုတ္ရန္လိုေနပါသည္။ ဆန္စက္တစ္စက္ခ်င္း အေပၚ Technical ပိုင္း အရျဖစ္ေစ၊ Managementပိုင္းအရျဖစ္ေစ၊လိုအပ္လွ်င္Financialပိုင္းတြင္ျဖစ္ေစ ဩဇာသက္ေရာက္မႈ၊ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ားရွိေနေစရန္ ဖန္တီးယူသြားရပါမည္။

ယေန႔ ျမန္မာပုဂၢလိကဆန္စက္ေလာကသည္ ကုန္သြယ္/လယ္ယာေခတ္က တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာေခတ္မီဆန္စက္မ်ားကိုဆက္လက္အေမြခံႏိုင္ခဲ့ၿပီး၊ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္သြားႏိုင္ခဲ့သျဖင့္ ဆန္စက္မ်ား၏ ႀကိတ္ခြဲအားသည္ မေလ်ာ့ပါး သည့္ျပင္ ဆန္စက္အသစ္မ်ားတည္ေဆာက္လာမွဳေႀကာင္႔တိုးတက္လာသည့္ အေနအထားမ်ားပင္ ေတြ႔ေနရပါသည္။ အခ်ိဳ႕ ဆန္စက္မ်ားအေနၿဖင္႔ ႀကိတ္ခြဲစြမ္းအားျမႇင့္တင္ႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ ၄င္းျပင္ ျပည္ပမွ အဆင့္ျမင့္ဆန္စက္မ်ား တည္ေဆာက္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံလာမႈေၾကာင့္ နည္းပညာအသစ္မ်ားရရွိခဲ့သည့္ျပင္ဆန္ႀကိတ္ခြဲေရးပိုင္းတြင္လည္းchangeအေျပာင္းအလဲမ်ားျဖစ္ေပၚခဲ့ပါသည္။သို႔ေသာ္ဆန္စက္လုပ္ငန္း လူ႔စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္လာ ေစေရး (Human Resource Development )၌ မ်ားစြာအားနည္းေနဆဲျဖစ္သည္ကို ေဖၚထုတ္ေတြ႔ရွိရပါသည္။ ဆန္စပါးအထူးျပဳကုမၸဏီမ်ားတည္ေထာင္လုပ္ကိုင္လာျခင္းသည္ ယခင္က ကုန္သြယ္/လယ္ယာ တစ္ခုတည္းကသာ လုပ္ကိုင္လာခဲ့သည့္ ျမန္မာ့ဆန္စပါး supply chain ကို ေဒသအသီးသီး၌ ဟန္ခ်က္ညီညီ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္လာ ေစရန္ လုပ္ကိုင္ခြင့္ရရွိေစခဲ့ပါသည္။ MRF အသင္းခ်ဳပ္ ေအာင္ျမင္စြာ ထူေထာင္ႏိုင္မႈေၾကာင့္ ျမန္မာ့ဆန္စပါး လုပ္ငန္းက႑ခြဲအသီးသီး၏ လုပ္ငန္းရပ္မ်ားတြင္ change အေျပာင္းအလဲမ်ားျဖစ္ေပၚလာမလားကို ေစာင့္ၾကည့္အကဲခတ္ျခင္းခံရမည္မွာ မုခ်မလြဲ အေသအခ်ာပင္ျဖစ္ေပသည္။

ပုဂၢလိကလက္ထဲကၿမန္မာဆန္စပါးလုပ္ငန္း (အဆက္)

ဆန္ျပည္ပတင္ပို႔ျခင္း

ျမန္မာဆန္စပါးလုပ္ငန္း၏ျဖတ္သန္းခဲ့သည့္ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာကိုျပန္ေျပာင္းၾကည့္ပါကႏိုင္ငံေတာ္ကသာလွ်င္ ဆန္ကို အမ်ားဆံုးျပည္ပတင္ပို႔ခဲ့ၾကပါသည္။ ယေန႔ အခ်ိန္အထိ ပုဂၢလိကပိုင္းသည္ဆန္ျပည္ပတင္ပို႔ျခင္းကိုအေတြ႔အႀကံဳအရ ျဖစ္ေစ၊ ေငြေၾကးအင္အားအရ ျဖစ္ေစ၊ေဈးကြက္အဆက္အသြယ္ပိုင္း၌ ျဖစ္ေစအားနည္းေနဆဲျဖစ္သည္။ ယင္းသို႔အား နည္းေနရၿခင္းသည္ အေမရိကန္ ဆက္ရွင္ေႀကာင္႔ၿဖစ္ေပၚသည္ဟုဆိုႏိုင္ပါသည္။ ၂၀ဝ၃ ခုႏွစ္၊ဧၿပီလမွစ၍ဆန္စပါးမူဝါဒေျပာင္းလဲၿပီးပုဂၢလိကလက္ဝယ္သို႔ဆန္စပါးလုပ္ငန္းကိုေရာက္ရွိရန္အေျခအေနမ်ားဖန္တီးေပးခဲ့ေသာ္လည္းဆန္စပါးလုပ္ငန္းကိုထဲထဲဝင္ဝင္ လုပ္ ကိုင္ႏိုင္သည့္ကုမၸဏီအေရအတြက္မွာလက္ခ်ိဳးေရတြက္၍ရေနပါသည္။ ပုဂၢလိကပိုင္းအေနျဖင့္ဆန္စပါးလုပ္ငန္းကိုဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္သည့္အခါႏိုင္ငံေတာ္၏ဆန္စပါးမူဝါဒကိုေရွးဦးစြာနားလည္သေဘာေပါက္ရန္လိုအပ္ၿပီး၊ အဆိုပါ မူေဘာင္အတြင္းလုပ္ကိုင္ႏိုင္မွသာလွ်င္ ေရရွည္ရပ္တည္သြားႏိုင္မည္ကို သတိခ်ပ္ရာ ၏။ ဆန္တင္ပို႔ေနသည့္ ကုမၸဏီမ်ားသည္ ဆန္စပါးလုပ္ငန္းSupply chain ကိုစဥ္းစားရာ၌ ျပည္တြင္းဆန္ စပါးေရာင္းဝယ္မႈလုပ္ငန္းကိုပိုင္ပိုင္ႏိုင္ႏိုင္တည္ေဆာက္ၿပီးမွသာဆန္ျပည္ပတင္ပို႔ျခင္းကိုေဆာင္ရြက္ပါက ပိုမိုေအာင္မင္ႏိုင္ပါသည္။လုပ္ငန္းလုပ္ကြက္ေကာင္းလွ်င္ဝင္ေရာက္ဖ်ာခင္းမည္ဆိုသည့္သူမ်ားေပၚလာၿပီးတနပ္စားလုပ္ကိုင္မည္ဆိုလွ်င္ေအာင္ျမင္ႏိုင္လိမ့္မည္ဟုမထင္ပါ။ဆန္သည္ကမၻာေစ်းကြက္၌သီးၿခားsupply chain value chain ရွိေနၿခင္းေႀကာင္႔ၿဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ေလာကတြင္ထိပ္တန္းကပါဝင္ေနသူအခ်ိဳ႕ပင္လွ်င္ဆန္စပါးလုပ္ငန္း၏သေဘာသဘာဝ supply chain value chain သည္သီးၿခားရွိေနသည္႔သေဘာကိုနားလည္္သေဘာ ေပါက္ေသာေႀကာင္႔ထဲထဲဝင္ဝင္ပါဝင္ရန္လက္ေရွာင္ၾကပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကုမၸဏီအမ်ားစုမွာ မဟာဗ်ဴဟာသီးႏွံျဖစ္ေသာဆန္စပါးကိုကိုင္တြယ္ရန္မဝံ့မရဲျဖစ္ေနေသးေသာေၾကာင့္ အကဲ ခပ္ၾကည့္႐ႈ႕ေနသည့္ အေနအထား၌သာ ရွိေနဆဲျဖစ္ပါသည္။ ၂၀ဝ၉ ခုႏွစ္၌ ဆန္စပါး အထူးျပဳကုမၸဏီမ်ားေပၚေပါက္လာေစရန္တနည္းအားၿဖင္႔ပုဂၢလိကပိုင္းမွ ဓနအင္အားမ်ားကို လယ္ယာလုပ္ငန္းခြင္တြင္အသုံးၿပဳေစရန္ႏိုင္ငံေတာ္မွတြန္းအား ေပးေဆာင္ရြက္မႈအေပၚအေျခခံ၍ဆန္စပါးေရာင္းဝယ္မႈအပိုင္းတြင္မရဲတရဲေျမစမ္းခရမ္းပ်ိဳးပါဝင္လုပ္ကိုင္ ခဲ့ၾကပါသည္။

၂၀၀၃ခု ႏွစ္တြင္မူ၀ါဒသစ္ခ်မွတ္ၿပီးၿပည္တြင္းၿပည္ပကုန္သြယ္မွဳကိုပုဂၢလိကမွေဆာင္ရြက္ခြင္႔ၿပဳခဲ႔ေသာ္လည္း၂၀၀၈ခုႏွစ္မတိုင္မီကာလအထိဆန္ပို႔ကုန္ပါမစ္မ်ားကိုလက္သင္႔ရာခ်ေပးကာလက္၀ါႀကီးအုပ္စီးပြားရွာခဲ႔ေသာကာလၿဖစ္သည္ဟုကိုမ်ိဳးသူရေအးမွဆိုခဲ႔ပါသည္။(ေကာမာစ္ဂ်ာနယ္ ၁၇-၃၉)၂၀၀၉-၂၀၁၀ကာလအတြင္းခြဲတမ္း (Quota) စနစ္ၿဖင္႔ တင္ပို႔ခြင္႔ၿပဳခဲ႔ၿပီးတန္ခ်ိန္၅သိန္းမွ၈သိန္းႀကားတင္ပို႔ႏိုင္ခဲ႔ပါသည္။ျမန္မာပုဂၢလိကကုမၸဏီအခ်ိဳ႕သည္ အစပထမပိုင္း၌ ျပည္တြင္းဆန္ေဈးႏွင့္ ျပည္ပဆန္ေဈး ကြာဟခ်က္ margin မွာ မက္ေလာက္ဖြယ္ရာရွိေသာပမာဏေၾကာင့္အလံုးအရင္းႏွင့္ဝင္ေရာက္တိုးဝင္လာရန္အရိပ္အေယာင္မ်ားျပခဲ့ေသာ္လည္းႏိုင္ငံေတာ္ဆန္စပါးႏွင့္ပတ္သက္ေသာမူဝါဒသည္ ျပည္တြင္း၌ ဆန္စပါးဖူလံုေစၿပီးပိုသွ်ံမွသာျပည္ပသို႔ပို႔ႏိုင္သည္ဆိုသည့္အခ်က္ေၾကာင့္ဝင္ေရာက္ဖ်ာခင္းမည့္သူမ်ား၊အခြင့္သာတံုးဝင္ကစားၿပီးခ်က္ခ်င္းျပန္ႏႈတ္သြားမည့္သူမ်ားမွာတနပ္စားအေျခအေနေပးသည့္အေနအထားကိုမေတြ႔ရေသာေၾကာင့္အားလံုးကိုယ္ရွိန္သတ္သြားခဲ့ၾကပါသည္။ယေန႔ျမန္မာ့ဆန္စပါးလုပ္ငန္း၌က်န္ခဲ့ေသာဆန္စပါးအထူးျပဳကုမၸဏီမ်ားသည္ႏိုင္ငံေတာ္၏မူဝါဒမ်ားကိုလံုးဝသေဘာေပါက္နားလည္ၾကၿပီးအနစ္နာခံရမည့္အပိုင္းတြင္အနစ္အနာခံကာဆန္စပါးလုပ္ငန္း၏supply chain mechanismကိုတည္ေဆာက္ေနၾက သူမ်ားသာ ျဖစ္သည္ဟုဆိုရေပမည္။၂၀၁၁ခုႏွစ္ေရြးေကာင္ပြဲေနာက္ပိုင္းတြင္ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ကိုလြတ္လပ္စြာေဆာင္ရြက္ေစၿပီးမည္သူမဆိုၿပည္ပတင္ပို႔ခြင္႔ကို ပင္လယ္ေရေႀကာင္းႏွင္႔နယ္စပ္ကုန္သြယ္မွဳမွတင္ပို႔ခြင္႔မ်ားေဆာင္ရြက္ခြင္႔ၿပဳခဲ႔ပါသည္။(မ်ိဳးသူရေအး-ေကာမာစ္ဂ်ာနယ္ ၁၇-၃၉)

ဆန္စပါးျဖစ္ေစ၊အျခားသီးႏွံျဖစ္ေစ၊ျပည္ပတင္ပို႔ရန္ဟုဆိုလိုက္လွ်င္ ၿမန္မာႏိုင္ငံ၏ လက္ရွိအေျခအေနသည္ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားေကာင္းႏိုးရာရာစိုက္သည့္သီးႏွံမ်ားကို ျပည္တြင္းေဈးကြက္ကဝယ္ယူၿပီးတင္ပို႔ရန္သာစိတ္ကူးရွိႀကပါသည္။ေခတ္ကာလအဆက္ဆက္ေတာေနေတာင္သူလယ္သမာမ်ား၏sustainable farming မွပိုလွ်ံေသာသီးႏွံမ်ားကိုေစ်းကြက္သုိ႔တင္ပို႔ခဲ႔သည္႔အေလ႔အက်င္႔မွအစၿပဳသည္ဟုဆိုရေပမည္။ထိုစဥ္က  တပ္မေတာ္္အစိုးရ၏လိုလားခ်က္ၿပည္တြင္းေစ်းကြက္မွပိုလွ်ံသည္႔ဆန္stockအစုအေဆာင္းမ်ားကိုသာၿပည္ပတင္ပို႔ခြင္႔ၿပဳလိုႀကပါသည္။နဂိုကတည္းကၿပည္ပတင္ပို႔ခြင္႔ကိုသီးၿခားစိုက္ကြင္းမ်ားၿဖင္႔စိုက္ေစသည္႔စနစ္မဟုတ္ပဲတေရးႏိုးေသာ္အႀကံေပၚ ad hoc ခြင္႔ၿပဳခဲ႔ၿခင္းၿဖစ္၍ ခရုိနီမ်ားအပါအ၀င္ဆန္စပါးလုပ္ငန္းထဲေပၚပင္၀င္လာႀကည္႔ႀကသူမ်ားမ်ားၿပားခဲ႔ပါသည္။ဆန္ကို ျပည္ပတင္ပို႔ရန္ပုဂၢလိကမ်ားကိုခြင့္ျပဳမည္ဆိုသည့္သတင္းၾကားရယံုႏွင့္အခြင့္အေရးကိုအမိအရဆုပ္ကိုင္ထားလိုၾကသည့္ကုန္သည္မ်ားကလည္းသူထက္ငါဦးရန္ကုန္ဘုရင့္ေနာင္ပြဲ႐ံုကဆန္မ်ားကိုမ်က္ေစာင္းထိုးၾကပါသည္။ပုဂၢလိကျပည္ပတင္ပို႔ရန္ခြင့္ျပဳခဲ့သည့္ေစာေစာပိုင္း ကာလမ်ား၌ ျပည္ပတင္ပို႔ရန္ ဆန္ အစုအေဆာင္း(rice stock) ကို ျပပါဟုဆိုသည့္အခါ ဘုရင့္ေနာင္ပြဲ႐ံု မ်ားမွဆန္မ်ားကိုပြဲ႐ံုပိုင္ရွင္ႏွင့္လယ္ဝါး႐ိုက္ၿပီး ျပသခဲ့ၾကပါသည္။ စက္မႈဇုန္ မ်ားရွိသိုေလွာင္႐ံုမ်ားတြင္ပိုင္ပံုပံု၍သိုေလွာင္ထားသည့္ဆန္မ်ားကိုကုမၸဏီတစ္ခုကသူပိုင္ဆန္အစုအေဆာင္း(stock)ပါဟုလာေရာက္စစ္ေဆးသူမ်ားကိုျပသပါသည္။ေနာက္ရက္၌ေနာက္ကုမၸဏီတစ္ခုကသူ႔ဆန္အစုအေဆာင္း(stock)ပါဟုအဆိုပါပိုင္ပံုကိုပင္ျပသခဲ့ၾကပါသည္။ ေနာက္ပိုင္း၌ ေစာင့္ၾကည့္ၾကပ္မတ္သည့္စနစ္မ်ား တင္းၾကပ္လာသည့္အခါ ျပည္ပတင္ပို႔ရန္ ေလွ်ာက္ထားခဲ့သည့္ကုမၸဏီအခ်ိဳ႕သည္မသမာေသာနည္းလမ္းမ်ားျပဳလုပ္၍ေဆာင္ရြက္လာ ေသာေၾကာင့္အမည္ပ်က္စာရင္းအသြင္းခံရအထိဘဝပ်က္ခဲ့ၾကသည့္သာဓကမ်ားရွိခဲ့ပါသည္။

သီးႏွံတစ္ခုခုျပည္ပတင္ပို႔မည္ဆိုပါကေရာင္းသူ ဝယ္သူ ခ်ိတ္ဆက္မႈ (Supplier Buyer  Connection) ရွိရန္လိုပါသည္။ယေန႔လူေၿပာသူေၿပာမ်ားေနသည္႔ကန္ထရုိက္လယ္ယာစနစ္ခိုင္ခိုင္မာမာတည္ေဆာက္ႏိုင္မွသာစဥ္ဆက္မၿပတ္တင္ပို႔ႏိုင္ၿခင္း၊ေစ်းႏွဳန္းမွန္မွန္ၿဖင္႔ေရာင္း၀ယ္ႏိုင္ၿခင္း၊ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္အက်ိဳးေက်းဇူးမွာေဖၚေဆာင္ႏိုင္ၿခင္း(win-win situation)စသည္႔အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားရရွိလာႏိုင္မည္ၿဖစ္ပါသည္။ယေန႔ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားေကာင္းႏိုးရာရာစိုက္ပ်ိဳးၾကေသာေကာက္ပဲ သီးႏွံမ်ားအနက္ ပဲမ်ိဳးစံုမွ လြဲ၍ ဆန္စပါး၊ ဂ်ံဳ၊သစ္သီးဝလံမ်ားသည္ျပည္တြင္းေဈးကြက္အတြက္သာမ်ားေသာအားျဖင့္ရည္ရြယ္စိုက္ပ်ိဳး ၾကျခင္းၿဖစ္ပါသည္။ျပည္ပေဈးကြက္အတြက္ေမွ်ာ္မွန္းစိုက္ပ်ိဳးေသာပဲမ်ိဳးစံုပင္လွ်င္ Supplier Buyer Connectionခ်ိတ္ဆက္မႈမ်ားမျပဳလုပ္ႏိုင္ဘဲျပည္တြင္းျပည္ပေဈးကြက္တြင္ ကုမၸဏီ မ်ားဝင္ေရာက္ကစားေနမႈေၾကာင့္ျပည္ပမတင္ပို႔ႏိုင္ဘဲျပည္တြင္းမွာပင္တဝဲလည္လည္ျဖစ္ေနၿပီး၊ ျပႆနာမ်ား ေပၚေပါက္ ခဲ့ပါသည္။ ပဲမ်ိဳးစံုအနက္ ပဲလြန္းျဖဴ (Black eyed bean) ကို ေရႊသဇင္ကုမၸဏီက ျပည္ပမွ မ်ိဳးတင္သြင္း၍ ပဲခူးတိုင္းတြင္ ကန္ထ႐ိုက္လယ္ယာစနစ္ျဖင့္ စိုက္ပ်ိဳးေစကာထြက္လာသည့္သီးႏွံကိုၿပည္ပတင္ခဲ့ ေသာေၾကာင့္ အျခားပဲလြန္းျဖဴမ်ားထက္ ေဈးေကာင္းမ်ားရရွိခဲ့ဘူးသည့္ သာဓကမ်ားရွိခဲ့ ဘူးပါသည္။

ဆန္စပါးအထူးျပဳကုမၸဏီအခ်ိဳ႕သည္  supply chain mechanism မ်ားတည္ေဆာက္လုပ္ကိုင္လ်က္ရွိရာအင္းမရဲေဘာ္စပါးကိုမ်ိဳးေစ့ထုတ္လုပ္သည့္အဆင့္မွ စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ ျပည္ပတင္ပို႔သည့္ အဆင့္ အထိ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိေသာ ေခတၲရာ ဟသၤာ ဆန္စပါးအထူးျပဳကုမၸဏီလီမိတက္၏လုပ္ကိုင္ပံုနည္းစနစ္ Supplier Buyer Connection ရယူ၍ျပည္ပဆန္ဝယ္ကုမၸဏီႏွင့္တစ္ပိုင္တစ္ႏိုင္ခ်ိတ္ဆက္လုပ္ကိုင္ေန ေၾကာင္းေတြ႔ရွိ ရပါ သည္။ အင္းမရဲေဘာ္စပါးသည္ တစ္ခ်ိန္က အထူး ဧည့္မထဆန္အမ်ိဳးအစား ႀကိတ္ခြဲႏိုင္ ေသာေၾကာင့္ ျပည္ပေဈးကြက္ဝင္ ဆန္အမ်ိဳးအစား တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ အထူးဧည့္မထ ဆန္ ၁၀ဝ% ကို ယခင္ကုန္သြယ္လယ္ယာေခတ္ ကတည္းက မေလးရွားႏိုင္ငံ BERNAS မွတဆင့္မေလးရွားေဈးကြက္သို႔တင္ပို႔ခဲ့ဘူးရာလူႀကိဳက္မ်ားေသာဆန္အမ်ိဳးအစားတစ္ခုအျဖစ္မေလးရွားေဈးကြက္ကလက္ခံခဲ့ၾကပါသည္။သို႔ေသာ္ထိုစဥ္က ဆက္တိုက္တင္ပို႔ႏိုင္ျခင္းမရွိခဲ့၍ ေဈးကြက္ေပ်ာက္ခဲ့ပါသည္။ ေခတၲရာဟသၤာကုမၸဏီသည္ အင္းမရဲေဘာ္စပါးမ်ိဳးကို စနစ္တက်လုပ္ကိုင္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ယခင္ စိုက္ပ်ိဳးခဲ့ဘူးသည့္ ျပည္ခ႐ိုင္၌ စိုက္ပ်ိဳးေစခဲ့ကာ စပါးျပန္လည္ဝယ္ယူ၍တန္းျမင့္ဆန္ႀကိတ္ခြဲတင္ပို႔ေနျခင္းေႀကာင္႔ေအာင္ၿမင္ၿခင္းျဖစ္ပါသည္ယခုကဲ႔သို႔ေသာ  model မ်ိဳးကိုဆန္စပါးအထူးျပဳကုမၸဏီမ်ားမွလုပ္ကိုင္သြားေစလိုပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ယခင္ကတည္းကအမည္ေက်ာ္ၾကားသည့္မိ႐ိုးဖလာစိုက္ပ်ိဳးခဲ့သည့္စပါးအမ်ိဳးအစားမ်ားႏွင့္ဆင္းသြယ္လတ္၊ေရဆင္းလံုးသြယ္ကဲသို႔ေသာ္ HYVအမ်ိဳးအစား မ်ိဳးေကာင္းမ်ိဳးသန္႔စပါးအမ်ိဳးအစားမ်ားလည္းရွိပါသည္။ယခုအခါျပည္ပေဈးကြက္ဝင္ေသာ စပါးအမ်ိဳးအစားမ်ားကို ကနဦး အစပိုင္း၌ အထူးျပဳကုမၸဏီမ်ားသည္ မ်ိဳးစပါးမ်ားစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ၿပီး ၄င္းတို႔တာဝန္ယူ ရေသာ ေဒသမ်ားရွိ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ား စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ႏိုင္ရန္ ျဖန္႔ေဝေပးခဲ႔ေသာ္လည္းယခုအခါ၌က်ယ္က်ယ္ၿပန္ၿပန္ေဆာင္ရြက္ ႏိုင္ၿခင္းမရွိေတာ႔ပါ။

ျပည္တြင္းေဈးကြက္ထဲမွ ဆန္မ်ားကို ဝင္မႏိႈက္ဘဲ လိုခ်င္သည့္ မ်ိဳးေကာင္း မ်ိဳးသန္႔စပါးကို မ်ိဳးမ်ား ထုတ္လုပ္ျဖန္႔ေဝကာ ေဒသအတြင္း စိုက္ပ်ိဳးေစျခင္းျဖင့္ရရွိလာေသာ စပါးမ်ားကို ႀကိတ္ခြဲထုတ္လုပ္၍ ျပည္ပ ဝယ္ယူမည့္ ကုမၸဏီႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ ျပည္ပ တင္ပို႔ျခင္းကသာလွ်င္ Supplier Buyer Connection ျဖင့္ နည္းမွန္ လမ္းမွန္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖစ္သည္ဟုဆိုႏိုင္ပါသည္။ ယေန႔ ျမန္မာဆန္ျပည္ပတင္ပို႔ေနသည့္ ဆန္ အဆင့္အတန္း ကို ေလ့လာၾကည့္ပါက ျမန္မာ ၂၅% အဆင့္သာလွ်င္ အမ်ားဆံုး ျဖစ္ပါသည္။ဤအခ်က္မွာေဈးႏႈန္းသက္သာေသာ ဆန္ကို ေရြးခ်ယ္တင္သြင္းၾကရသည့္ အာဖရိကႏွင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ေဈးကြက္မ်ားသို႔ တင္ပို႔ေန ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ဆန္ျပည္ပပို႔ကုန္ကို ႏိုင္ငံေတာ္မွ ကိုင္တြယ္ခဲ့စဥ္ကလည္း တင္ပို႔ခဲ့သည့္ ဆန္အဆင့္ အတန္းမွာလည္း ျမန္မာ ၂၅% ဆန္သာ အမ်ားဆံုးျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ ပုဂၢလိကအပိုင္းမွ ကိုင္တြယ္လုပ္ကိုင္လာ သည့္အခ်ိန္၌ တန္းျမင့္ဆန္မ်ားကို စနစ္တက်ထုပ္ပိုး၍ ျပည္ပ ေဈးကြက္ရွိ စူပါမားကတ္မ်ားအထိ တင္ပို႔ႏိုင္ သည့္ အေနအထားမ်ိဳးမေတြ႔ရေသးပါ။ ကုန္သြယ္/လယ္ယာ ကိုင္တြယ္ခဲ့စဥ္က ဝယ္ယူရရွိသည့္ စပါးအရည္ အေသြး အေျခအေန မွာ ျမန္မာ ၂၅% ဆန္အဆင့္ ႀကိတ္ခြဲျခင္းကသာ တြက္ေခ်ကိုက္ႏိုင္သည့္ အေနအထားရွိ ေနေသာေၾကာင့္ ၂၅ မွတ္ဆန္ အဆင့္ကိုသာ တင္ပို႔ခဲ့ရျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဤေနရာ၌ စဥ္းစားသင့္ေသာ အခ်က္ တစ္ခုကိုတင္ျပလိုပါသည္။ အာဖရိကႏိုင္ငံမ်ား၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တို႔ သည္ အရည္အေသြးအဆင့္အတန္းနိမ့္ေသာ ၂၅% အဆင့္ဆန္ကို တစ္ေလွ်ာက္လံုး စားသံုးေနမည္လားဆိုသည့္အခ်က္ကို စဥ္းစားရန္ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာ ဆန္စားသံုးသူ အမ်ားစုသည္ ကုန္သြယ္/လယ္ယာေခတ္က ၂၅ မွတ္ဆန္ကို စားသံုးၾကေသာ္လည္း ယေန႔ အေျခအေနသည္ ယခင္ႏွင့္ မ်ားစြာကြာျခားသြားၿပီျဖစ္သည္။ ယေန႔ အေျခအေနမွာ ေတာေန ၿမိဳ႕ေန ဆန္ စားသံုးသူ လူတန္းစားေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသည္ ၁၅ မွတ္၊ ၁၀ မွတ္အဆင့္ရွိသည့္ ဆန္အမ်ိဳးအစားမ်ားကိုပဲ အမ်ားစုက ေျပာင္းလဲစားသံုးလ်က္ ရွိေနပါသည္။တေလာကဆန္စက္ပိုင္ရွင္တစ္ဦးႏွင့္ေဆြးေႏြးခဲ့ရာ၌“ဆရာေရအခုကြ်န္ေတာ္တို႔ကျပည္တြင္းမွာမစားေတာ့ဘဲ၂၅%မွတ္ဆန္ေတြျပည္ပတင္ပို႔ဖို႔ႀကိတ္ခြဲေပးေနရတာပါ“ ဟု ေျပာျပပါသည္။ ျပည္တြင္း ၂၅ မွတ္ဆန္ကိုပင္လွ်င္ Wet Polisher အသံုးျပဳ၍ ဆန္ကို ဖြဲမကပ္ေစရန္ျပဳလုပ္ၿပီးမွၿပည္တြင္းေဈးကြက္တြင္ေရာင္းခ်ေနေၾကာင္းေျပာျပဘူးပါသည္။

ကုန္သြယ္လယ္ယာေခတ္ကတည္းကအာဖရိကေဈးကြက္တြင္ဩဇာအာဏာ သက္ေရာက္ မႈရွိသည့္ေကာက္ပဲသီးႏွံေရာင္းဝယ္မႈမ်ားျပဳလုပ္ေနေသာဆြစ္ဇာလန္၊ျပင္သစ္ကုမၸဏီႀကီး မ်ားႏွင့္အဆက္အသြယ္ျပဳလုပ္၍အာဖရိကႏိုင္ငံမ်ားသို႔တင္ပို႔ၾကရပါသည္။ယေန႔ဆန္ျပည္ပတင္ပို႔ျခင္းကိုပုဂၢလိကမ်ားအားခြင့္ျပဳခဲ့သည့္အခ်ိန္၌လည္းအဆိုပါကုမၸဏီႀကီးမ်ား၏ အခန္း က႑သည္အဓိကအပိုင္းမွပါဝင္ေနဆဲျဖစ္ပါသည္။တန္းလတ္၊တန္းျမင့္ဆန္ေဈးကြက္ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍မေလးရွားႏိုင္ငံသို႔ထိုင္းႏိုင္ငံႏွင့္ယွဥ္ၿပိဳင္တင္ပို႔ႏိုင္ေသာ္လည္းထိုင္းႏိုင္ငံ၏ဟုန္မာလီ(JasmineRice)သည္အာဆီယံႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ား မ်ား၏ေဈးကြက္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကိုျဖန္႔က်က္စိုးမိုးထားဆဲျဖစ္ေသာေၾကာင့္ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္စြမ္းအား(Competitiveness)မွာထိုင္းဆန္ကအားသာေနဆဲျဖစ္ပါသည္။သို႔ေသာ္အထူးျပဳကုမၸဏီမ်ားအေနျဖင့္ဆန္စပါး supply chain တြင္လုပ္ကိုင္ႏိုင္စြမ္းတိုးတက္လာသည္ႏွင့္အမွ်ေဈးကြက္မဟာဗ်ဴဟာနည္းဗ်ဴဟာမ်ားခ်မွတ္၍ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္သည့္အေျခအေနမ်ားေပးလ်က္ရွိေနေၾကာင္းေတြ႔ရွိရပါသည္။အာဆီယံႏိုင္ငံမ်ားအနက္ဖိလစ္ပိုင္ေဈးကြက္ကိုဗီယက္နမ္ဆန္ကအမ်ားဆံုးေနရာယူခ်ဳပ္ကိုင္ထားဆဲျဖစ္ၿပီးဗီယက္နမ္ကုမၸဏီမ်ားက လည္းခိုင္ခိုင္မာမာအေျခခ်လုပ္ကိိုင္စိုးမိုးထားရန္အကြက္အကြင္းမ်ားဖန္တီးထားၾကပါသည္။ၿပီးခဲ့သည့္ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံစီးဘူးဆန္ညီလာခံ၌ဗီယက္နမ္ကုန္သည္ေပါင္း(၈၀)ေက်ာ္တက္ေရာက္ခဲ့ရာႏိုင္ငံအလိုက္ဆန္ ကုန္သည္အမ်ားဆံုးတက္ေရာက္ခဲ့ပါသည္။ဗီယက္နမ္အေနျဖင့္ထိုင္းဆန္မ်ားဖိလစ္ပိုင္ေဈးကြက္သို႔ထိုးေဖာက္ဝင္ေရာက္လာမည္ကိုစိုးရိမ္မႈရွိပါသည္။သို႔ေသာ္စပါးစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈကုန္က်စရိတ္ႏိႈင္းယွဥ္ပါကထိုင္းႏိုင္ငံသည္ဗီယက္နမ္၊ျမန္မာႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ႏိႈင္းယွဥ္ပါကထုတ္လုပ္မႈကုန္က်စရိတ္အမ်ားဆံုးျဖစ္ေနရာထိုင္းဆန္အေနျဖင့္ဖိလစ္ပိုင္ေဈးကြက္၌ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္ရန္competitive ၿဖစ္ရန္အားနည္းေနဆဲျဖစ္ပါသည္။

ဖိလစ္ပိုင္ေဈးကြက္တြင္ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္ရန္ျမန္မာဆန္ကုမၸဏီမ်ား အေနျဖင့္မည္ကဲ့သို႔ျပင္ဆင္လုပ္ကိုင္သင့္ပါသလဲဟုကုမၸဏီမွတာဝန္ရွိသူတစ္ဦးကေမးျမန္းဘူး ပါသည္။ဖိလစ္ပိုင္ေဈးကြက္၌ႏိုင္ငံပိုင္ National Food Authority (NFA)သည္ အခရာျဖစ္ပါသည္။ၿမန္မာဆန္ကုမၸဏီသည္NFAသို႔ဆန္ေပးသြင္းရန္အဆင့္မီသည့္ ကုမၸဏီစာရင္း ဝင္ရန္Accreditation list တြင္ပါဝင္လာရန္ေလွ်ာက္ထားဖို႔လိုအပ္ပါသည္။ ဖိလစ္ပိုင္ဘက္အပိုင္း၌လည္းNFAႏွင့္နီးစပ္သည့္ဖိလစ္ပိုင္ျပည္တြင္းကုမၸဏီတစ္ခုခုကိုလည္း ၿမန္မာဆန္ ကုမၸဏီ၏ working partner ကုမၸဏီအျဖစ္ေအဂ်င့္ကုမၸဏီသေဘာမ်ိဳးဆက္သြယ္ ခန္႔ထားရန္လိုအပ္ပါသည္။ ကြ်န္းေပါင္းမ်ားစြာ ႏွင့္ဖြဲ႔စည္းထားေသာ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံအေနျဖင့္ NFA မွ ဆန္ ဝယ္ယူရန္ တင္ဒါေခၚယူ သည့္အခါ ရံဖန္ရံခါ ျပည္တြင္းအဓိက distribution point စသည္ အ အထိ ပို႔ေဆာင္ေပးရန္ ဟူေသာ incoterm ျဖင့္  ဝယ္ယူတတ္ပါသည္။ ၿမန္မာဆန္ကုမၸဏီမ်ားအေနျဖင့္ဆန္ကို FOB incoterm ျဖင့္ေရာင္းတတ္ယံုျဖင့္ မရႏိုင္ေတာ့ပါ။ထိုအခါworking partnerျဖစ္သည့္ဖိလစ္ပိုင္ရွိျပည္တြင္းကုမၸဏီသည္ဆိပ္ကမ္းသို႔ ေရာက္လာေသာ ဆန္မ်ားကို အဓိက distribution point  ရွိရာဆိပ္ကမ္းသို႔ ျပည္တြင္း ေထာက္ပံ့ ပို႔ေဆာင္ေရးနည္းလမ္း (Logistic) မ်ားျဖင့္ တဆင့္လႊဲေျပာင္းေပးပို႔ ရပါသည္။ထို႔ေၾကာင့္အက်ိဳးတူပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္သည့္ working partner ကုမၸဏီတစ္ခု ဖိလစ္ပိုင္ဖက္၌ရွိေနရန္လိုအပ္ၿခင္းၿဖစ္ပါသည္။

NFA မွ တင္ဒါေအာင္သည့္အခါ NFA က ဆန္ဆာေဗယာ (၂) ဦးသည္ ဆန္တင္ပို႔ ေပးသည့္ ႏိုင္ငံကိုလာေရာက္ၿပီး NFA သို႔ တင္ပို႔မည့္ ဆန္၏အရည္အေသြး၊ အိတ္ quialtiy, weight တို႔ကိုလာေရာက္ စစ္ေဆးပါသည္။ SGS ကဲ့သို႔ ႏိုင္ငံတကာ စစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔၏ စစ္ေဆးခ်က္ျဖင့္ မလံုေလာက္ပဲ NFA ဆာေဗ ယာ (၂) ဦးလာေရာက္ စစ္ေဆးသည္ကို လက္ခံေပးရပါသည္။ ဆန္ကို  ႏွစ္စဥ္အေျမာက္အမ်ားတင္သြင္းေနရ ေသာ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံသို႔ ဆန္တင္ပို႔ရန္ ဆန္တင္ပို႔သည့္ ႏိုင္ငံအမ်ားအျပားက စိတ္ဝင္စား ႀကၿခင္းမွာ၎လက္ခံဝယ္ယူေသာCIFေဈးႏႈန္းသည္မက္ေလာက္ဖြယ္ရာရွိေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။ေလာေလာဆယ္ေျခကုတ္ရယူထားၿပီးျဖစ္ေသာဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံႏွင့္ယွဥ္ၿပိဳင္ရန္အထူးလိုအပ္ပါသည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ေစာေစာ ပိုင္းက ဖိလစ္ပိုင္အာကြီႏို အစိုးရလက္ထက္၌  ဆန္မ်ားကိုလိုအပ္သည္ထက္ပိုမိုတင္သြင္းထားေသာေၾကာင့္ဂိုေဒါင္ထဲတြင္ဆန္မ်ားပ်က္စီးစျပဳေနၿပီျဖစ္ရာဆိုင္ရာစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔မ်ားလိုက္လံစစ္ေဆးလ်က္ရွိသည္ဟုသတင္းမ်ားၿဖစ္ေပၚခဲ႔ပါသည္။

ဗီယက္နမ္ဆန္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ဆန္တင္သြင္းသည့္ ဆြစ္ဇာလန္ ႏိုင္ငံတကာ ကုမၸဏီႀကီးတစ္ခုမွ မန္ေနဂ်ာတစ္ဦး၏ မွတ္ခ်က္ကိုျပန္လည္ေဖါက္သည္ခ်လိုပါသည္။ ဗီယက္နမ္၌ စပါးအမ်ိဳးအစားေပါင္း (၁၀-၁၅) မ်ိဳးခန္႔ရွိပါသည္။ ၄င္းတို႔ ဆန္ေရာင္းခ်ရာတြင္ White Rice 15% White Rice 25% စသည္ျဖင့္သာ   general terms ၿဖင္႔သာေရာင္းခ်ပါသည္။ ႀကိတ္ခြဲရာတြင္လည္း မည္သည့္ စပါးအမ်ိဳးအစားက ႀကိတ္ခြဲသည္ျဖစ္ေစ Head Rice သပ္သပ္၊ Big Brokens သပ္သပ္၊ Small brokens သပ္သပ္္စီကို ဆိုင္လိုဘင္း မ်ားတြင္ ေလွာင္ထားၿပီးသေဘၤာတင္ရန္လာသည့္အခါမွ ဆိုင္လိုဘင္းထဲမွထုတ္ကာRice Specification အလိုက္လိုသလိုေရာစပ္ထုပ္ပိုးေပးပါသည္။ထို႔ေၾကာင့္ ဆန္အိတ္တစ္အိတ္ထဲ၌ ရံဖန္ရံခါ စပါးအမ်ိဳးအစားေပါင္း (၃-၄) မ်ိဳး မွ ႀကိတ္ခြဲရရွိေသာဆန္မ်ားျဖစ္ေနတတ္ပါသည္။သို႔ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ဗီယက္နမ္ဆန္သည္ မ်ား ေသာအားျဖင့္စားမေကာင္းတတ္ၾကပါ။ျမန္မာ၌ဆန္ႀကိတ္ခြဲရာတြင္ဆန္အိတ္ထဲ၌ စပါးတစ္မ်ိဳးထဲမွႀကိတ္ခြဲရရွိေသာဆန္ႏွင့္ဆန္ကြဲမ်ားသာရွိေနရာဆန္အရသာ Palatability ကိုမ်ားစြာမထိခိုက္ႏိုင္ပါ။သို႔ေသာ္ယခုေနာက္ပိုင္း၌ rice re-processing plantမ်ားေပၚလာၿပီၿဖစ္ရာဗီယက္နမ္ကဲ႔သို႔ၿဖစ္မလာႏိုင္ဟုေၿပာ၍မရပါ။ျမန္မာဆန္စပါးစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈကုန္က်စရိတ္သည္ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံ၏စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈစရိတ္ထက္ နည္းေကာင္းနည္းႏိုင္ပါသည္။သို႔ျဖစ္၍၂၅%မွတ္ဆန္ခ်င္းယွဥ္လွ်င္ဆန္၏အေနအထားအအရအားသာခ်က္မ်ားရွိေနႏိုင္ပါသည္။

ကိုလိုနီေခတ္က ဆန္ႏွင့္ ဆန္ထြက္ပစၥည္းမ်ားကို  ေအာက္ပါတန္ခ်ိန္အတိုင္း သေဘၤာတင္ပို႔ႏိုင္ခဲ့ ၾကပါသည္။ ထိုစဥ္က ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္းတစ္ခုတည္းမွ မဟုတ္ဘဲ ေမာ္လၿမိဳင္၊ ပုသိမ္၊ စစ္ေတြ ဆိပ္ကမ္းမ်ား ကပါ တင္ပို႔ခဲ့ၾကပါသည္ -

စဥ္ ဘ႑ာႏွစ္ ဆန္ႏွင့္ ဆန္ထြက္ပစၥည္း
                                                                                                       (တန္ခ်ိန္သန္း)
(က)                                          ၁၉၂၃-၂၄                             ၂.၂၁
(ခ)                                            ၁၉၂၅-၂၆                            ၃.၁၂
(ဂ)                                            ၁၉၂၉-၃၀                            ၂.၉၄
(ဃ)                                           ၁၉၃၁-၃၂                            ၃.၁၅
(င)                                             ၁၉၃၃-၃၄                            ၃.၁၄
(စ)                                             ၁၉၃၅-၃၆                            ၂.၇၈
(ဆ)                                            ၁၉၃၇-၃၈                           ၂.၇၈
(ဇ)                                              ၁၉၃၉-၄၀                            ၃.ဝ၅
မွတ္ခ်က္။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ပိုင္း ၁၉၅၅-၅၆ ခုႏွစ္က တန္ခ်ိန္ (၁.၉၃) သန္းႏွင့္ ၁၉၅၉-၆၀ ခုႏွစ္က             တန္ခ်ိန္ (၂.ဝ၂) သန္း၊ ၁၉၆၁-၆၂ ခုႏွစ္အထိ တန္ခ်ိန္ (၁.၉၁) သန္းတင္ပို႔ခဲ့ပါသည္။
                                                                                                    Source : ကုန္သြယ္ / လယ္ယာ -၂၀ဝ၁

ကိုလိုနီေခတ္ႏွင့္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးစအခ်ိန္အထိ ဆန္တန္ခ်ိန္ (၂.၃) သန္းအထိ တင္ပိိုု႔င္ခဲ့သျဖင့္ ျမန္မာဆိပ္ကမ္း၏ သေဘၤာတင္ပိို႔ိုႏိုင္စြမ္းအား အဟန္႔အတား မ်ားကို မည္ကဲ့သို႔ေက်ာ္လႊားခဲ့သည္မွာ စိတ္ဝင္ စားစရာပင္ျဖစ္ပါသည္။ ၁၉၇၆-၇၇ ခုႏွစ္ခန္႔အထိ ထီးတန္းဆိပ္ကမ္း၌ ရာသီမေရြးတင္ႏိုင္သည့္ bag loading plant ကို ကမၻာ ေက်ာ္ SCHULE ကုမၸဏီမွ မွာယူတပ္ဆင္အသံုးျပဳခဲ့ပါသည္။ သို႔ေသာ္ဆိပ္ကမ္းအလုပ္သမား မ်ားမွာ အဆိုပါ bag loading plant ရွိေနလွ်င္ ၄င္းတို႔၏ ကုန္တင္ကုန္ခ်အလုပ္ကို မေသခ်ာ မေရရာျဖစ္ေစသည့္ အေျခအေနရွိေသာေၾကာင့္ ပူးေပါင္းပါဝင္မႈအပိုင္း၌ အားနည္း ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္း၌ အဆိုပါ bag loading plant ကို ျဖဳတ္သိမ္းခဲ့ရသည့္ အေျခအေနသို႔ ဆိုက္ေရာက္ခဲ့ရပါသည္။

ယခုအခ်ိန္၌ ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္းတစ္ခုတည္းကိုသာ အားထားတင္ပို႔ေနရခ်ိန္ျဖစ္၍ ဆန္တန္ခ်ိန္ (၂) သန္း၊ (၃) သန္းတင္ပို႔ရန္ကိစၥမွာ အခက္အခဲမ်ားရွိႏိုင္ပါသည္။ ရန္ကုန္ ဆိပ္ကမ္းမွာ ပင္လယ္ဆိပ္ကမ္း (Sea port) မဟုတ္ပါ။ ဆန္သယ္ယူရန္ ပင္လယ္ကူး သေဘၤာမ်ားသည္ ပင္လယ္ဝမွ ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္းေရာက္ သည္အထိ မိုင္ (၄၀) ခန္႔ ဝင္ေရာက္ရပါသည္။ ကုန္ဝယ္သူအေနျဖင့္ တန္ခ်ိန္မ်ားမ်ားဆန္သည့္ သေဘၤာ ငွားရမ္းပါ က သေဘၤာခ ပိုမိုသက္သာႏိုင္ေသာ္လည္း ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္း ေရစူးသည္ (၉) မီတာ၊ (၂၇) ေပသာ ရွိၿပီး ဆိပ္ခံအရွည္ LOA မွာ (၅၀၇) ေပသာ လက္ခံႏိုင္သည့္ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ား ရွိေနပါသည္။ ဘန္ေကာက္၌ဆိပ္ကမ္းမွ အာဖရိကဆိပ္ကမ္းတင္ပို႔မႈအတြက္ ကုန္ (၁၀ဝ၀ဝ) ဆန္႔ သေဘၤာခမွာ တစ္တန္လွ်င္ (၄၃-၄၆) ေဒၚလာသာျဖစ္ၿပီး၊ တန္  (၁၅၀ဝ၀) ဆန္႔ သေဘၤာခသည္ တစ္တန္လွ်င္ (၄၁-၄၃) ေဒၚလာျဖစ္ပါသည္။ ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္းမွ ဆိုပါက အေနာက္အာဖရိကႏို္င္ငံမ်ားသို႔တင္ပို႔မည္ဆိုလွ်င္ ဆန္တစ္တန္လွ်င္ (၆၅) ေဒၚလာရွိ သည္ဟုသိရပါသည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွစ၍ ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္းဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္ေရး ကိုေဆာင္ရြက္လွ်က္ ရွိရာ မ်ားမၾကာမီကာလအတြင္း  တန္ခ်ိန္ ၃၀ဝ၀ဝ ဝင္ သေဘၤာမ်ား ဝင္ေရာက္လာႏိုင္ပါက ဆန္တန္ခ်ိန္ အေျမာက္အမ်ားတင္ပိိုု႔ႏိုင္ေရးကို မ်ားစြာ အေထာက္ အကူျဖစ္ေစႏိုင္ပါသည္။

ထိုင္းႏိုင္ငံမွ ဟုန္မာလီေခၚ စပယ္ဆန္ေမႊးသည္ ကမၻာႏွင့္အဝွမ္းျဖန္႔က်က္၍ ေဈးကြက္ရယူထား ၿပီျဖစ္၍ ၄င္းကိုယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္သည့္ ဆန္အမ်ိဳးအစားမ်ား ေပၚေပါက္ လာေရးသည္ ဆန္စပါးအထူးျပဳကုမၸဏီမ်ား မ်က္ေျခမျပတ္ရမည့္အပိုင္းျဖစ္ပါသည္။ ေပၚဆန္းဆန္သည္ ေဈးကြက္တြင္ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္သည္ဟုဆိုေသာ္လည္း ျပည္တြင္း၌ စားသံုးသူမ်ားလာေသာ ဆန္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျပည္ပတင္ပို႔ရန္အတြက္  ေဈးကြက္ ျမႇင့္တင္ ေရးက အစ လုပ္ကိုင္သြားရန္လိုပါသည္။ ဆင္းသြယ္လတ္၊ ေရဆင္းလံုးသြယ္ စသည့္ ေနာက္ပိုင္းေပၚေပါက္လာေသာ HYV အမ်ိဳးအစား ဆန္မ်ားသည္ ဆန္အေရာင္ အေသြး သာမက စားေကာင္းေသာ ဆန္မ်ားျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေဈးကြက္တြင္ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္ရန္ အေျခ အေနေပးပါသည္။

ဆန္စပါးအထူးျပဳကုမၸဏီမ်ား ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္ရန္ အားေပးေသာ္လည္း ကုမၸဏီအားလံုးဦးစား ေပးရမည့္အပိုင္းမွာ ျပည္တြင္းဆန္စပါးေရာင္းဝယ္မႈျဖစ္ၿပီး၊ ဆန္ျပည္ပတင္ပို႔ျခင္းက ဒုတိယဦးစားေပးျဖစ္ သည္။ အထူးျပဳကုမၸဏီမ်ားအေနျဖင့္ တာဝန္ယူရသည့္ ေဒသ၌ ဆန္စပါး supply chain ကို ပီပီျပင္ျပင္ တည္ေဆာက္ ရန္ျဖစ္သည္။ supply chain mechanism တစ္ခု အခ်ိတ္အဆက္မိမိျဖင့္ ေပၚေပါက္လာ ပါက ဆန္ျပည္ပတင္ပို႔ရန္ကိစၥမွာအခက္အခဲမရွိႏိုင္ေတာ့ပါ။ MRF ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္ၿပီး ေနာက္ အထူးျပဳကုမၸဏီ မ်ားသည္ အသင္းႀကီး၏ လမ္းၫႊန္ႀကီးၾကပ္မႈေအာက္မွ လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည္ဆိုပါက အခ်ိန္တိုအတြင္း ျမန္မာသည္ အဓိကဆန္တင္ပို႔သည့္ ႏိုင္ငံ အျဖစ္ေရာက္ရွိလာႏိုင္ပါသည္။

အထူးျပဳကုမၸဏီမ်ားစဥ္းစားသင့္ေသာအခ်က္မွာ ျပည္တြင္း၌ပင္ မစားေတာ့ေသာ ၂၅ မွတ္ဆန္ ကိုပဲအားထားတင္ပို႔ေနမည္လား ဆိုသည့္ အခ်က္ျဖစ္ပါသည္။ ျပည္တြင္း၌ ဆန္ၾကမ္းေဈးဟုေခၚေသာ ၂၅ မွတ္ ဆန္၏ တစ္အိတ္ေဈးႏႈန္းသည္ ျပည္တြင္းဆန္ေဈး၏ ၫႊန္းျပကိန္း (indicator) တစ္ခုျဖစ္ ေန သည့္အတြက္ ဆန္ၾကမ္းေဈးတက္လွ်င္ ျပည္တြင္းဆန္ေဈးမ်ားတက္ေနၿပီဟု သံုးသပ္ၾကပါသည္။ ဆန္ေခ်ာ (ေပၚဆန္း) တစ္အိတ္ (၂၉၅၀ဝ)က်ပ္၊(၃၀ဝ၀ဝ)က်ပ္ျဖစ္ေနေသာ္လည္းဆန္ေဈးတက္ေနၿပီဟုေယဘူယ်မယူဆၾကပါ။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ေပၚဆန္းဆန္ကို ေငြေၾကးတတ္ႏိုင္သူမ်ားကသာ စားႏိုင္ေသာ ဆန္ျဖစ္ ေသာေၾကာင့္ ၿခံဳငံု၍ေျပာလွ်င္ ျပည္တြင္းဆန္ေဈးတက္ေနသည္ဟု မဆိုႏိုင္ပါ။ ၂၅ မွတ္ဆန္ကို wet polisher အသံုးျပဳ၍ ဖြဲမကပ္ေအာင္ျပဳလုပ္လွ်င္ပင္ ဆန္မွာျဖဴေဖြး ေနၿပီး စားခ်င့္စဖြယ္ရွိေနတတ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၂၅  မွတ္ ဆန္ပင္ျဖစ္ေစ wet polisher ကိုအသံုးျပဳ၍ ဆန္ကိုအေရာင္တင္ေပးေစလိုပါသည္။ ၂၀ဝ၃ ခုႏွစ္၊ ကုန္သြယ္/ လယ္ယာေခတ္ ကုန္ဆံုးခ်ိန္က ျပည္ပသို႔ ၂၅ မွတ္ဆန္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို wet polisher ျဖင့္ အေရာင္တင္ ေပးခဲ့ေသာေၾကာင့္  ျပည္ပဝယ္သူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ခဲ့ၾကပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ဆန္ကြဲ ၂၅%ပါေသာ ဆန္မ်ားကိုသာ ျပည္ပတင္ပို႔ရန္အတြက္  အဓိကထုတ္ လုပ္ၿပီး တန္းျမင့္ဆန္အရည္အေသြးေကာင္းေသာ ဆန္ျပည္ပတင္ပို႔ေရးမွာ ဆန္တင္ပို႔ေသာ အျခားႏိုင္ငံမ်ား ႏွင့္ယွဥ္လွ်င္ ေနာက္က်က်န္ရစ္ေနဆဲျဖစ္ပါသည္။ ၂၅ မွတ္ ဆန္ေဈးကြက္သည္ အင္ဒိုနီးရွား၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ သီရိလကၤာ၊ အေနာက္အာဖရိက ႏိုင္ငံမ်ားသာရွိၿပီး ေဈးကြက္မ်ားက်ဥ္းေျမာင္းပါသည္။ သင္ခန္းစာယူသင့္ ေသာအခ်က္မွာ ၁၉၉-၉၅ ဘ႑ာႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ျမန္မာဆန္ကိုေဈးကြက္မ်ားသို႔ ပံုမွန္မျပတ္မလပ္တင္ပို႔  ေရာင္းခ်ႏိုင္ျခင္းမရွိေသာေၾကာင့္ အာဖရိကေဈးကြက္ဆိုလွ်င္ အဆက္ျပတ္သေလာက္ နီးပါးျဖစ္ခဲ့ပါသည္။

         ၁၉၉၄-၉၅ ခုႏွစ္အတြင္း ကုန္သြယ္လယ္ယာသည္ ဆန္တန္ခ်ိန္ (၁) သန္းေက်ာ္တင္ပို႔ခဲ့ရာ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈ မရွိဘဲေဆာင္ရြက္ခဲ့ရသျဖင့္ ျပည္တြင္းရွိ ဆန္ကုန္သည္မ်ားထံမွ ဆန္မ်ားတိုက္႐ိုက္ဝယ္ယူတင္ပို႔ခဲ့ၾကရပါသည္။ အရည္အေသြး ထိန္းသိမ္းမႈအပိုင္းတြင္ အားနည္းခဲ့ေသာေၾကာင့္ ၁၉၉၉-၂၀ဝ၀ ဘ႑ာႏွစ္တြင္ ဆန္တင္သြင္း ႏိုင္ငံမ်ားရွိ အာဏာပိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ဆန္ဝယ္ယူမႈ၌ တင္ဒါေခၚယူ ရာတြင္ ျမန္မာဆန္ကို ထည့္သြင္း ေခၚယူျခင္းမျပဳသည့္ အျဖစ္အပ်က္မ်ိဳးအထိျဖစ္ပ်က္ ခဲ့ဘူးပါသည္။ ၂၀ဝ၀ ျပည့္ႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ႏိုင္ငံတကာ ေဈးကြက္၌ ျမန္မာဆန္နာမည္ျပန္ရ လာေစရန္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာေၾကာင့္သာ ၂၀ဝ၃ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ ဆန္စပါး မူဝါဒ ေျပာင္းလဲခ်ိန္မွစ၍ ယေန႔ထိ ျမန္မာဆန္အေပၚဝယ္ယူရန္ စိတ္ပါဝင္စားမႈမ်ားျပသႏိုင္ခဲ့ ေသာေၾကာင့္ ေဈးကြက္မ်ား အထိုက္အေလ်ာက္ျပန္လည္ရရွိခဲ့ပါသည္။

ပုဂၢလိကလက္ထဲကၿမန္မာဆန္စပါးလုပ္ငန္း (အဆက္)

စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ေငြထုတ္ေခ်းျခင္း

ေရွးျမန္မာမင္းမ်ားလက္ထက္ကျမန္မာဆန္စပါးစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈသည္ျပည္တြင္းစားသံုးမႈဖူလံုေရးအတြက္သာစိုက္ပ်ိဳးျခင္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ေငြမ်ားစြာမလိုဘဲေတာင္သူမ်ားပိုင္ေငြေႀကးၿဖင္႔လုပ္ကိုင္ႏိုင္ၾကပါသည္။ကိုလိုနီေခတ္ေရာက္သည့္အခါ ျပည္တြင္းစားသံုးမႈ ဖူလံုေရးအဆင့္မွ ေရာင္းဝယ္ေရးအဆင့္အထိ တက္လွမ္းေရာက္ရွိလာ ေသာေၾကာင့္ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားအေနျဖင့္ ဆန္စပါးစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မည္ဆိုပါ က ေငြေၾကးအရင္းအႏွီး အေတာ္အတန္ ျပည့္စံုမွသာ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ၾကမည္ျဖစ္ပါသည္။ ကိုလိုနီ ေခတ္    ၁၈၈၄ ခုႏွစ္က လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရး၊ အမေတာ္ဥပေဒ (The Agricultural Loans Act of 1884) ကို ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး အဂၤလိပ္အစိုးရမွေငြေၾကး ေခ်းငွားမႈမ်ား ရွိခဲ့ဘူးပါသည္။ ဆန္စပါးစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈ အမ်ားဆံုး ျဖစ္သည့္ ဧရာဝတီတိုင္း ျမစ္ဝကြ်န္းေပၚေဒသ၌ ထိုစဥ္က ေဒၚဆင္ဘဏ္က ေငြထုတ္ေခ်း ခဲ့ဘူးပါသည္။ သို႔ေသာ္ ေခ်းေငြရယူရန္ လုပ္ေဆာင္ရမည့္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ႐ႈပ္ေထြးမႈ ေၾကာင့္ ဆင္းရဲေသာ လယ္သမားမ်ား မေခ်းႏိုင္ဘဲ ေၾကးေရတတ္ လယ္သမားမ်ားႏွင့္ အစိုးရႏွင့္နီးစပ္ေသာ လယ္သမားမ်ားကိုသာ ထုတ္ေခ်းႏိုင္ခဲ့ ေၾကာင္းသိရပါသည္။

ကိုလိုနီေခတ္ကအဂၤလိပ္အစိုးရသည္ ဆန္စပါးစိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ ေခ်းေငြလိုအပ္ခ်က္ တိုးတက္မ်ားျပား လာသည့္အေလ်ာက္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ခ်ပ္တီးယားနယ္မွ ေငြေၾကးလုပ္ငန္း ကြ်မ္းက်င္ေသာ ခ်စ္တီးမ်ားကို ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လာေရာက္လုပ္ကိုင္ၾကရန္ အားေပး ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ထိုစဥ္က ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လယ္ယာလုပ္ငန္းစိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ ေခ်းေငြစုစုေပါင္းထက္ဝက္ေက်ာ္ကို ခ်စ္တီးမ်ားက ထုတ္ေခ်းခဲ့သည္ဟု ေလ့လာ  သိရွိရပါ သည္။ ၁၉၂၃-၂၄ ခုႏွစ္က စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ ေခ်းေငြစုစုေပါင္း (၂၄၆၀ဝ၀) က်ပ္ ထုတ္ေခ်းခဲ့ ေၾကာင္း စာရင္းဇယားမ်ားအရသိရွိရပါသည္။ (ဆန္စပါးစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်မႈ၊ ပါတီဌာနခ်ဳပ္ ၁၉၈၇) ၁၈၆၉ ခုႏွစ္မွစ၍ ခ်စ္တီးမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ေငြတိုးေခ်း လုပ္ငန္းကို တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္လုပ္ကိုင္လာၾက ရာ ၁၉၃၀ ခုႏွစ္၌ ေငြေခ်းလုပ္ငန္းေပါင္း (၁၂၀ဝ) ေက်ာ္ကို ရန္ကုန္ႏွင့္ အျခားေဒသမ်ားတြင္ ထူေထာင္ခဲ့ၾက ၿပီး ျမန္မာေတာင္သူ လယ္သမားမ်ားကို စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ေခ်းေငြမ်ားထုတ္ေပးခဲ့ၾကပါသည္။ ခ်စ္တီးမ်ား၏ အ တိုးႏွဳန္းႀကီးျမႇင့္စြာ ေငြထုတ္ေခ်းခဲ့မႈေၾကာင့္ အခ်ိဳ႕ေသာ ျမန္မာေတာင္သူလယ္သမားမ်ားဘဝ ပ်က္ခဲ့ရသည္အထိ ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ၾကရပါသည္။


ကိုလိုနီေခတ္က ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားသည္ စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ေခ်းေငြ အတိုး ႏႈန္းျမင့္မားမႈေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ခဲ့ၾကရာ လြတ္လပ္ေရးရရွိလာသည့္အခါ ေတာင္သူ လယ္သမားမ်ားအတြက္ စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ေခ်းေငြ (သို႔မဟုတ္) အမေတာ္ေၾကးမ်ားကို နည္းလမ္း (၃) သြယ္ျဖင့္ ေငြထုတ္ေခ်းခဲ့ၾကပါသည္။

(က) ေက်းရြာ၊သမဝါယမအသင္းမ်ားသို႔ႏိုင္ငံေတာ္စိုက္ပ်ိဳးေရးဘဏ္၏ ႀကီးၾကပ္မႈျဖင့္ ထုတ္ေခ်းျခင္း။
(ခ) ေက်းရြာသမဝါယမအသင္းမ်ားတြင္ မပါဝင္ေသာ ေတာင္သူလယ္သမား မ်ားကိုၿမိဳ႕ပိုင္၊နယ္ပိုင္မ်ား   မွတဆင့္ထုတ္ေခ်းျခင္း၊ႏိုင္ငံေတာ္စိုက္ပ်ိဳးေရးဘဏ္ဖြင့္လွစ္ၿပီးေနာက္ႏိုင္ငံေတာ္စိုက္ပ်ိဳးေရးဘဏ္က ဆက္လက္ထုတ္ ေခ်းျခင္း။
(ဂ) ႏိုင္ငံေတာ္စိုက္ပ်ိဳးေရးဘဏ္ကေက်းရြာဘဏ္မ်ားသို႔ထုတ္ေခ်းျခင္း၊ေတာင္သူလယ္သမား ၇၅% ပါဝင္ေသာ သမဝါယမအသင္းမ်ားသို႔ ထုတ္ေခ်းျခင္း။

အမေတာ္ေၾကးထုတ္ေပးရာတြင္ၾကားမွျဖတ္စားျခင္း၊ရာသီဥတုဆိုးဝါးမႈေၾကာင့္သီးႏွံမ်ားပ်က္စီးခဲ့ျခင္းေၾကာင့္အမေတာ္ေၾကးေငြမ်ားကို အျပည္အဝ   ျပန္လည္မေပးဆပ္ႏိုင္ဘဲရွိရာ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားထံ တြင္ ႏွစ္စဥ္   ေႀကြးၿမီအမ်ားအျပားက်န္ရွိခဲ့ပါသည္။

ဆိုရွယ္လစ္ စီးပြားေရးစနစ္က်င့္သံုးခဲ့သည့္ အခ်ိန္က ျမန္မာစိုက္ပ်ိဳးေရး ဘဏ္မွတဆင့္ ေတာင္သူ လယ္သမားမ်ားကို စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္သာမက လယ္ယာလုပ္ငန္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားလုပ္ကိုင္ႏိုင္ရန္ ႏွစ္တို/ႏွစ္ရွည္ ေခ်းေငြမ်ားထုတ္ေပးခဲ့ပါသည္။ ၁၉၈၁-၈၂ ခုႏွစ္၊ ျမန္မာ့စိုက္ပ်ိဳးေရးဘဏ္မွတဆင့္ စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ေခ်းေငြ ေပါင္းမွာ က်ပ္သိန္းေပါင္း (၁၁၇၆၄) ရွိေၾကာင္း တရားဝင္စာရင္းဇယားမ်ားအရ သိရွိရပါသည္။
                                                                             (ဆန္စပါးစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈ /ပါတီဌာနခ်ဳပ္ ၁၉၈၇)

ႏိုင္ငံေတာ္ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားမႈတည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႔လက္ထက္၌ ျမန္မာ့စိုက္ပ်ိဳးေရး ဘဏ္မွ ေတာင္သူ လယ္သမားမ်ားကို စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ေခ်းေငြမ်ား ထုတ္ေပးယံုသာမက ေတာင္သူလယ္သမားမ်ား စိုက္ပ်ိဳးခ်ိန္တြင္ အခက္အခဲမရွိေစရန္ ရည္ရြယ္ၿပီး ပင္ေထာင္ ႀကိဳတင္ေငြေပးစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုသည့္လုပ္ငန္းမ်ားကို ကုန္သြယ္/ လယ္ယာက စိုက္ပ်ိဳးခ်ိန္ျဖစ္ သည့္ ဇူလိုင္၊ ဩဂုတ္လမ်ားတြင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါသည္။ ကုန္သြယ္လယ္ယာမွ ႀကိဳတင္ ေငြေပးစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္၍ ပင္ေထာင္ေပးေငြမ်ားထုတ္ေပးခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ေတာင္သူလယ္သမား မ်ားအတြက္ မ်ားစြာအဆင္ေျပခဲ့ၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားသည္ ပင္ေထာင္ေငြေပးခ်ိန္၌ လိုလို   လားလား ေငြယူစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကပါသည္။ စပါးေပးသြင္း ခ်ိန္၌ အမ်ားစုက ႀကိဳတင္ေငြရယူထားေသာ စပါး အေရအတြက္အတိုင္း အျပည့္အဝ ေပးသြင္းၾကေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕ေတာင္သူမ်ားမွာ စပါးထြက္သည့္တိုင္ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျပ လ်က္ စပါးမေပးသြင္းၾကေသာေၾကာင့္ ကုန္သြယ္/လယ္ယာအေနျဖင့္ မ်ားစြာအခက္ အခဲမ်ား ႀကံဳေတြ႕   ခဲ႔ရပါသည္။ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားမွာ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အေျခခံ လူတန္းစားမ်ားျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ စပါးထြက္ရွိပါလ်က္ႏွင့္ မေပးသြင္းေသာေတာင္သူမ်ားကို စာခ်ဳပ္ပါ စည္းကမ္းႏွင့္အညီ အေရးယူရန္ ကိစၥမွာ အခက္အခဲမ်ားရွိခဲ့ပါသည္။ ၂၀ဝ၃ ခုႏွစ္မတိုင္မီ ကုန္သြယ္/လယ္ယာမွ ႏွစ္အလိုက္ထုတ္ေပးခဲ့ေသာ ပင္ေထာင္ႀကိဳတင္ ထုတ္ေပးေငြမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္ပါသည္ –

စဥ္ ဘ႑ာႏွစ္ ပင္ေထာင္စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္၍      ပင္ေထာင္ႀကိဳတင္
                      ဝယ္ယူေသာစပါး                 ေပးေငြ
                       (တင္းသိန္း)                   (က်ပ္သန္း)

၁။ ၁၉၈၉-၉၀       ၆၆၄.ဝ၃                    ၇၄၀.၅၂၁
၂။ ၁၉၉၀-၉၁       ၆၅၆.ဝ၂                    ၁၆၃၀.၃၀ဝ
၃။ ၁၉၉၁-၉၂       ၇၇၁.၈၀                    ၁၈၀၈.၇၅၁
၄။ ၁၉၉၂-၉၃       ၇၇၅.၈၂                   ၂၃၆၉.ဝ၈၅
၅။ ၁၉၉၃-၉၄       ၉၅၁.၄၇                   ၃၁၃၃.၇၅၉
၆။ ၁၉၉၄-၉၅       ၈၈၇.၆၀                   ၃၂၂၆.၅၉၀
၇။ ၁၉၉၅-၉၆       ၄၇၅.၆၅                   ၂၅၈၃.၅၆၃
                                             SOURCE:  ျမန္မာဆန္စပါးေရာင္းဝယ္မႈသမိုင္း/ကုန္သြယ္လယ္ယာ ၂၀ဝ၃
 
ျမန္မာဆန္စပါးလုပ္ငန္းကိုပုဂၢလိကလက္ဝယ္သို႔ လႊဲေျပာင္းေရာက္ရွိ ခ်ိန္ျဖစ္ သည့္ ၂၀ဝ၃ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလတြင္ဆန္စပါးအထူးျပဳကုမၸဏီမ်ား တည္ေထာင္ လုပ္ကိုင္လာ ၾကသည့္ အခ်ိန္အထိေတာင္သူလယ္သမားမ်ားသည္စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္မ်ားကိုျမန္မာ့လယ္ယာဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ဘဏ္ (MADB) ႏွင့္ ေဒသအတြင္းရွိ ေငြေခ်းလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္သူ၊ ေရႊ ကုန္သည္၊ ဆန္ကုန္သည္၊ ဆန္စက္ပိုင္ရွင္မ်ား၊ ေဆြမ်ိဳးမ်ား၊ မိတ္ေဆြမ်ား ထံမွ အလ်ဥ္း သင့္သလို ေခ်းငွားလုပ္ကိုင္ၾကရာ အတိုးႏႈန္းမွာ ၇-၈% ခန္႔ရွိသျဖင့္ ေတာင္သူ လယ္သမား မ်ား အေနျဖင့္ အေႀကြးသံသရာထဲမွာ မထြက္ႏိုင္ဘဲမ်ားစြာအခက္အခဲမ်ား ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ၾက ရပါသည္။

ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားသည္ ေငြေၾကးျပည့္စုံ ႀကြယ္ဝသူမ်ားထံမွ ေငြေခ်းယူ ၾကျခင္းကို ပင္ေထာင္ေပး၊ အလွန္းေပး၊ အငံ့ေပးဟု ေဒသအလိုက္ေခၚေဝၚ သံုးႏႈန္းၾက ပါသည္။ ကိုလိုနီေခတ္ကတည္းကေပၚေပါက္ ခဲ့သည့္ ဆန္စပါးလုပ္ငန္းစိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ ေခ်းေငြမ်ားကို ဆန္စပါးစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ေသာ အခ်ိန္ကာလျဖစ္သည့္ ဇူလိုင္၊ ဩဂုတ္လ မ်ား၌ ရယူခဲ့ၾကၿပီး၊ စပါးေပၚခ်ိန္၌ ျပန္လည္ေပးဆပ္ၾကေလ့ရွိပါသည္။ ၂၀၁၂-၁၃ဘဏၭာႏွစ္  (MADB) က စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ေခ်းေငြမ်ားကို တစ္ဟက္တာလွ်င္ ၂၄၀၀၀၀ က်ပ္ႏွဳန္း (တစ္ဧက ၉၆ဝ၀ဝိ/- ႏႈန္း) အထိ တိုးျမႇင့္ထုတ္ေခ်းလ်က္ ရွိရာ ေတာင္သူလယ္သမားေပါင္း (၁.၄၃၉) သန္းေက်ာ္ကို ႏွစ္စဥ္ထုတ္ေပးလ်က္ရွိပါသည္။ အဆိုပါ ႏွစ္က ထုတ္ေပးခဲ့ေသာ ေငြစုစုေပါင္းမွာ က်ပ္ ၅၅၇ ဘီလီယံေက်ာ္ျဖစ္ပါသည္။ (MADB) ၏ ကြန္ယက္သည္ တစ္ႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာအရ outlet ေပါင္း ၂၀၆ ခုရွိပါသျဖင့္လုပ္ငန္းက်ယ္ျပန္႔စြာရွိေနေသာ အဖြဲ႔အစည္း ျဖစ္ပါသည္။

လက္ရွိ စပါးစိုက္ဧက ေႏြႏွင္႔ မိုးစပါး (၁၉) သန္းတြင္ စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ေသာ တင္းသန္းေပါင္း (၁၅၀ဝ)ခန္႔ရွိရာပ်မ္းမွ်ထုတ္လုပ္မႈစရိတ္ကိုအေျခခံတြက္ခ်က္ပါကဆန္စပါး စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ရန္ ရင္းႏွီးကုန္က်ေငြသည္ က်ပ္ဘီယံေပါင္း (၉၀ဝ) ေက်ာ္မည္ဟု ခန္႔မွန္း တ်ဖေြက္ခ်က္ထားပါသည္။ လက္ရွိအေျခအေနအရ မိုးစပါး တစ္ဧကအတြက္ ပ်မ္းမွ် ကုန္က်စရိတ္မွာက်ပ္(၁၅၄၀၀၀)ခန္႔ျဖစ္ႏိုင္ၿပီး ေႏြစပါးထုတ္လုပ္မႈသည္ စပါး တစ္ဧကက်ပ္ (၂၄၅၀၀၀) ခန္႔ရွိႏိုင္ပါသည္။ (MADB) ၏ စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ ေခ်းေငြပင္လွ်င္ လိုအပ္ခ်က္၏ ၁၀% ေက်ာ္သာရွိပါသည္။

စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ေခ်းေငြမ်ားကိုျပင္ပမွအတိုးႏႈန္းျမင့္မားစြာေခ်းယူေနရခ်ိန္၌ဆန္စပါးအထူးျပဳ ကုမၸဏီမ်ားေပၚေပါက္လာခဲ့ပါသည္။ အထူးျပဳကုမၸဏီေပါင္း (၃၂) ခုကို ဧရာဝတီ၊ ပဲခူး၊ရခိုင္ေဒသမ်ား၌ ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္ခဲ့ၾကၿပီး၂၀ဝ၉ခုႏွစ္ မိုးစပါးစိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ေခ်းေငြ က်ပ္(၁၀ဝ၀၄.၅၆)သန္း(က်ပ္ ၁၀ ဘီလီယံ)ေက်ာ္ကိုထုတ္ေပးခဲ့ရာအမ်ားစုမွာ ျပန္လည္ ေကာက္ခံရရွိခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါသည္။အဆိုပါပမာဏသည္(MADB)ထုတ္ေခ်းေငြ၏၁၀% ခန္႔သာရွိေနသည္ကိုေတြ႔ရပါသည္။ အထူးျပဳ ကုမၸဏီမ်ား စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ထုတ္ေပးသည့္တိုင္ လယ္သမားမ်ားအေနျဖင့္ၿပင္ပေငြေခ်းသူမ်ားထံမွအခ်ိန္တိုေခ်းေငြမ်ားရယူေနရဆဲျဖစ္ပါသည္။လယ္သမားမ်ားသို႔ကုန္သြယ္လယ္ယာမွႀကိဳတင္ပင္ေထာင္ေပးေငြမ်ားမေပးႏိုင္ခဲ႔သည္႔အခ်ိန္မွစ၍လယ္ယာလုပ္ငန္းႏွင့္ပတ္သက္ေသာ microfinancing အစီအမံမ်ားျမန္မာဆန္စပါးလုပ္ငန္းစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မွဳအတြက္လိုအပ္ေနပါသည္။

အထူးျပဳကုမၸဏီမ်ားသည္ ၎တို႔တာဝန္ယူသည့္ ေဒသမ်ားရွိ ေတာင္သူမ်ားကို စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ေခ်းေငြထုတ္ေပးခဲ့သည့္စနစ္က်င့္သံုးခဲ့သည့္သက္တမ္း(၂)ႏွစ္အထိတစ္ေယာက္ႏွင့္တစ္ေယာက္ယံုၾကည္မႈအျပန္အလွန္တည္ေဆာက္ႏိုင္ခဲ့၍ေနရာေဒသအေတာ္မ်ားမ်ားတြင္အဆင္ေျပေခ်ာေမြ႔ခဲ႔ပါသည္။အထူးျပဳကုမၸဏီမရွိေသးေသာေဒသမ်ားကလည္းအထူးျပဳကုမၸဏီမ်ားလာေရာက္လုပ္ကိုင္ၾကရန္လိုလားလ်က္ရွိရာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လအ တြင္းကစစ္ကိုင္းတိုင္းတြင္ အထူးျပဳကုမၸဏီတစ္ခုေပၚလာခဲ႔ပါသည္။ ဆန္စပါး supply chain ၏ အစပိုင္းျဖစ္ေသာ စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ပံ့ပိုး ေပးျခင္း ႏွင့္ မ်ိဳးစပါး၊ ပံ့ပိုးပစၥည္း၊ နည္းပညာမ်ား ေထာက္ပံ့ကူညီျခင္းစသည့္ ျဖစ္စဥ္မ်ားသည္ ျမန္မာဆန္စပါးလုပ္ငန္း၌ ပုဂၢလိကမ်ားထဲထဲဝင္ဝင္ပါဝင္လာျခင္းေႀကာင္႔ ျဖစ္သည္ကိုေတာ႔ မျငင္းႏိုင္ပါ။ အထူးသျဖင့္ မ်ိဳးေကာင္းမ်ိဳးသန္႔စပါးမ်ိဳးေစ့မ်ားစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္လာျခင္း၊ ျဖန္႔ေဝျခင္းမ်ားေဆာင္ရြက္ခဲ့ ေသာေၾကာင့္အရည္အေသြးျမင့္ေသာဆန္မ်ားေပၚထြန္းလာႏိုင္ရန္အေျခအေနေပးေန ပါသည္။တစ္ဖက္တြင္စပါးမ်ိဳးေစ့ထုတ္လုပ္သည့္ပုဂၢလိကကုမၸဏီအမ်ားအၿပား ဘာေၾကာင့္မ ေပၚေပါက္လာရသည္ကိုဆန္းစစ္ႀကည္႔ပါကစနစ္ေႀကာင္႔ၿဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ေဒသအသီးသီး တြင္အထူးျပဳကုမၸဏီမ်ားသည္စိုက္စရိတ္ေခ်းေငြမ်ားေပးလွ်က္ရွိခ်ိန္၌အဆင္ေၿပလွ်က္ရွိၿပီးအဆိုပါစနစ္သည္ကုန္သည္လယ္ယာမရွိေတာ႔သည္႔ေနာက္ပိုင္းေခတ္မီပင္ေထာင္ႀကိဳတင္ေငြေပးစနစ္ဟုေခၚေဝၚႏိုင္ပါသည္။တစ္ခုေသာအခမ္းအနား၌တာဝန္ရွိသူက ”ခင္ဗ်ားတို႔ေဒသမွာအရင္ကအလွန္းေပး၊ပင္ေထာင္ေပးယူခဲ့တံုးကေငြပဲထုတ္ေပးတာမဟုတ္လား၊အခု ကုမၸဏီေတြၾကေတာ့ပံ့ပိုးပစၥည္းေတြဓါတ္ေျမဩဇာေတြ၊စိုက္ပ်ိဳးနည္းပညာစနစ္၊စပါးမ်ိဳးေကာင္းမ်ိဳးသန္႔ေတြပါတြဲၿပီးေပးတာေၾကာင့္ခင္ဗ်ားတို႔လုပ္ငန္းကိုအမွန္တကယ္အေထာက္အကူျဖစ္ေစတယ္မဟုတ္လား”ဟုေတာင္သူလယ္သမားတစ္ဦးကိုေမးျမန္းခဲ့ရာေတာင္သူဦးႀကီးက ”ဟုတ္ပါတယ္–ကြ်န္ေတာ္တို႔အျပင္ကယူရင္၇ိ/-တိုး၊ ၈ိ/- တိုး ေပးရတာ၊ အခုဟာက ၂ိ/-တိုးပဲျဖစ္တဲ့အျပင္လိုအပ္တဲ့ပံ့ပိုးပစၥည္းေတြမ်ိဳးေတြပါရေတာ့ကြ်န္ေတာ္တို႔လုပ္ငန္းအ တြက္အမ်ားႀကီးအဆင္ေျပပါတယ္။အထူးသျဖင့္မ်ိဳးေကာင္းမ်ိဳးသန္႔မ်ိဳးစပါးေတြရတာကိုဝမ္းသာလွပါၿပီ။ကြ်န္ေတာ္တို႔လည္းကုမၸဏီကိုအျပန္အလွန္ကူညီခ်င္ပါတယ္။မ်ိဳးစပါးကိုျပန္စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ေပးဆိုရင္ဂ႐ုတစိုက္နဲ႔လုပ္ကိုင္ၿပီးထုတ္လုပ္ေပးပါမယ္”ဟု ျပန္လွန္ေျဖၾကား
ခ ဲ့ပါသည္။

၂၀၁၀ခုႏွစ္ကေခတၲရာဟသၤာကုမၸဏီ၏ပင္ေထာင္ႀကိဳတင္ေငြေပးသည့္ အခမ္းအနားသို႔တက္ ေရာက္ခဲ့ရာ ကုမၸဏီက “ကြ်န္ေတာ္တို႔ မႏွစ္ကထုတ္ေပးခဲ့တဲ့ ေခ်းေငြေတြအားလံုး ျပန္ဆပ္ၾကပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ဒီႏွစ္ထဲမွာ(၅)ဆတိုးၿပီးေခ်းခဲ့ပါတယ္။ ေတာင္သူေပါင္း(၃၄၃၅)အတြက္မ်ိဳးစပါး(၁၅၀ဝ၀)တင္းနဲ႔ စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္၊ သြင္းအားစုေပါင္း က်ပ္သိန္း (၈၀ဝ၀) ေက်ာ္ထုတ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ဒီလိုျဖစ္လာရတာကလည္းလယ္သမားနဲ႔ကုမၸဏီအၾကားအျပန္အ လွန္ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ႏိုင္ခဲ့လို႔ျဖစ္ပါတယ္ဟုေျပာျပပါသည္။ကုမၸဏီသည္ေဒသအတြင္းမွာလယ္ယာကုန္ထုတ္မွတ္တမ္းကိုပါတပါတည္းစာရင္းေကာက္ယူမည့္အစီအစဥ္မ်ားကိုတင္ျပခဲ့ပါသည္။MRFသည္အထူးျပဳကုမၸဏီမ်ားစိုက္ပ်ိဳးစရိတ္မ်ားထုတ္ေပးသည့္အခါလယ္ယာကုန္ထုတ္မွတ္တမ္းေကာက္ယူသည့္အစီအစဥ္Modelတစ္ခုကိုတည္ေဆာက္ လုပ္ကိုင္သြားမည္ဆိုလွ်င္အနာဂါတ္ကာလ စပါးမည္မွ်ပိုလွ်ံသည္ကိုတြက္ခ်က္ရာတြင္base line data မ်ားေကာက္ယူႏိုင္မည့္ အလားအလာမ်ားရွိႏိုင္ေသာေၾကာင့္လယ္ယာကုန္ထုတ္မွတ္တမ္းမ်ားေကာက္ယူသည့္ပံုစံကိုတေျပးညီျဖစ္ေအာင္လုပ္သင့္ေသာေႀကာင္႔ၿဖစ္ပါသည္။

စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ထုတ္ေပးေသာအခမ္းအနားမွေမာင္တိုင္ပင္သိရွိလာရေသာ အခ်က္ တစ္ခုမွာ စိုက္ပ်ိဳးေရရရွိေရးကို အထူးျပဳကုမၸဏီမ်ားက ပံ့ပိုးေပးခဲ႔ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ MRF အလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲ၌ အႀကံေပး ပုဂၢိဳလ္ ဦးတင္ထြဋ္ဦးကရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ ေရႏွင့္ပတ္သက္ၿပီးျပႆနာမ်ားႀကံဳေတြ႔လာႏိုင္ေၾကာင္းကိုတင္ျပေဆြးေႏြးခဲ့ပါသည္။ေရွးယ ခင္ ေခတ္အဆက္ဆက္ကပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေအာက္ပိုင္းေဒသသည္ မုတ္သံုမိုးကိုပဲ အမွီျပဳ၍ ဆန္စပါးစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ၾကရပါသည္။ယခုအခါရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈမ်ားျဖစ္ေပၚခဲ့ျခင္း ေၾကာင့္မိုးနည္းျခင္း၊ရြာသင့္သည့္အခ်ိန္တြင္မရြာျခင္းတို႔ေၾကာင့္ရာသီဥတုကိုသာအမွီျပဳ၍ စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ၾကေသာေအာက္ျပည္ေအာက္ရြာက ေတာင္သူလယ္ သမားမ်ားအေနျဖင့္ ေရရရွိေရးကို မည္ကဲ့သို႔ ေဆာင္ရြက္သည္ကို အေလးထားစီမံ သြားရန္လိုအပ္ေၾကာင္း ပညာရွင္က တင္ျပခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ေခတၲရာဟသၤာကုမၸဏီက တာဝန္ယူေသာ ေဒသအတြင္း နဝင္းဆည္ ေရမရႏိုင္သည့္ ေဒသ၌ လယ္ကြက္ ၄-၅ ကြက္၏ အလယ္ဗဟိုတြင္ အဝီစိတြင္းမ်ားတူးေပး ရန္အတြက္ က်ပ္သိန္း (၃၀ဝ) မတည္ေပး ခဲ့ပါသည္။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လက ထိုေဒသ၌ မိုးျပတ္ခဲ့ရာ အခ်ိဳ႕ေဒသမ်ားရွိ ပ်ိဳးပင္မ်ား ဝါေယာင္သန္းေန သည့္ အေျခအေနကိုပင္ ေတြ႔ခဲ့ရပါသည္။ ေခတၲရာဟသၤာကုမၸဏီတာဝန္ယူရေသာ ေဒသသည္ ကုန္သြယ္ လယ္ယာေခတ္က အထူး ဧည့္မထဇုန္ျဖစ္ခဲ့ၿပီးအင္းမရဲေဘာ္၊ႏွံဝါၿမီးေကာက္၊ရဲေဘာ္လတ္စသည့္အရည္အေသြးေကာင္းစပါးမ်ားမွႀကိတ္ခြဲရရွိေသာဆန္မ်ားမွာျပည္ပေဈးကြက္ဝင္ဆန္မ်ားျဖစ္ခဲ့ပါသည္။အထူးေဈးႏႈန္းေပးၿပီးဝယ္ယူခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ေခတၲရာဟသၤာကုမၸဏီသည္အင္းမ ရဲေဘာ္္စပါးကို မ်ိဳးေကာင္းမ်ိဳးသန္႔စပါးအေနျဖင့္ ေဖၚထုတ္လ်က္ရွိၿပီး အထူးဧည့္မထဆန္ကိုမေလးရွားႏိုင္ငံ BERNAS သို႔တင္ပို႔ခဲ႔ၿခင္းၿဖစ္ပါသည္။

အထူးျပဳကုမၸဏီမ်ားမွစိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ထုတ္ေပးေနျခင္းသည္အမွန္စင္စစ္ ကန္ထ႐ိုက္လယ္ယာစနစ္ (contract farming)ျပဳလုပ္ရန္စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္၍ ေဆာင္ရြက္ေနျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ စင္စစ္ supply chain mechanism တစ္ခုကို တည္ေဆာက္ေနျခင္းျဖစ္သည္။ အထူးျပဳကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ေတာင္သူမ်ားပထမဆံုးအႀကိမ္စတင္ထိေတြ႔ခ်ိန္ ေတာင္သူမ်ားႏွင့္ ကုမၸဏီတို႔အၾကား ယံုၾကည္မႈအားနည္းေန ခ်ိန္ျဖစ္ရာ စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္  ထုတ္ေပးသည့္ပံုစံျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ေစခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။စပါးထြက္လာသည့္အခါလယ္သမားအေနျဖင့္ႀကိဳက္သည့္သူကိုႀကိဳက္သည့္ေဈးျဖင့္ေရာင္းႏိုင္ေၾကာင္းစပါးစိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ထုတ္ေပးစဥ္ကပင္ ႏွစ္ဦးသ
ေဘာတူထားပါသည္။အဆိုပါအခ်က္ကလည္းတစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦးယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ေနခ်ိန္တြင္ယာယီသေဘာတူညီခ်က္တစ္ရပ္သာျဖစ္သည္။အထူးျပဳကုမၸဏီမ်ားကလည္း စပါးေပၚခ်ိန္၌ေတာင္သူလယ္သမားထုတ္လုပ္ေသာစပါးမ်ားကိုရယူလိုၾကသည္။ေတာင္သူမ်ား ဘက္မွလည္း ေဈးႏွိမ္မွာကိုစိုးရိမ္ၾကသည္။ အျပန္ အလွန္ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ၿပီးခ်ိန္၌ ကုမၸဏီႏွင့္ ေတာင္သူသည္ တစ္ေယာက္အက်ိဳး တစ္ေယာက္ၾကည့္ ကာထုတ္လုပ္သည့္ စပါးအားလံုး ကုမၸဏီကသာလွ်င္ ကန္ထ႐ိုက္လယ္ယာစနစ္စာခ်ဳပ္အရ ရယူႏိုင္ခြင့္ရွိေပ သည္။ အဆိုပါ အခြင့္အေရးရရွိပါက အထူးျပဳကုမၸဏီမ်ားအေနျဖင့္ ၂ိ/- တိုးျဖင့္ ထုတ္ေခ်းရ သည့္တိုင္မကိုက္ပါဘူးဆိုသည့္အသံမ်ားလည္းတျဖည္းျဖည္းလြင့္ေပ်ာက္သြားမွာျဖစ္ပါ သည္။ မေဝးေတာ့ေသာ အနာဂါတ္ကာလ၌ ဤပံုစံ (Model) မ်ိဳးေတြ႔ရလိမ့္မည္ဟု ေမာင္တိုင္ပင္ယူဆခဲ႔ေသာ္လည္းၿမန္မာႏိုင္ငံအာက္ပိုင္း ၌ရာသီဥတုေဖါက္ၿပန္ခဲ႔ၿခင္းသည္တစ္ႏွစ္တည္းမဟုတ္ဆက္ တိုက္ၿဖစ္လာသည္႔အခါအထူးၿပဳကုမၸဏီမ်ားအေနၿဖင္႔ေငြလည္းၿပန္မရစပါးလည္းမေပးသြင္းႏိုင္ေတာ႔သည္႔အေၿခအေနမ်ိဳးႏွင္႔ႀကံဳေတြ႔ ရသည္႔အခါစနစ္ ေကာင္းေသာ္လည္းအကာအကြယ္အစီအမံမ်ားမရွိခဲ႔ေသာေႀကာင္႔မေအာင္မၿမင္ၿဖစ္ခဲ႔ ရပါသည္။ယခုအၿဖစ္အပ်က္ႏွင႔္ဆက္စပ္ၿပီးၿမန္မာႏိုင္ငံလယ္ယာလုပ္ငန္းCredit Insurrance Act ေႀကြးၿမီကိုအာမခံေသာဥပေဒ  ၿပဌါန္းသတ္မွာရန္နည္းလမ္းမ်ားစဥ္းစားသင္႔ၿပီး နိုင္ငံေတာ္အေနၿဖင္႔ လယ္ယာလုပ္ငန္းေႀကြးၿမ ီအာမခံလုပ္ငန္းတစ္ခုတည္ေထာင္ဆာင္ရြက္ရမည္႔အခ်ိန္ၿဖစ္ပါသည္။

ပုဂၢလိကလက္ထဲကၿမန္မာဆန္စပါးလုပ္ငန္း (အဆက္)

ၿမန္မာဆန္စပါးလုပ္ငန္းအသင္းခ်ဳပ္ MRF

ယေန႔ၿမန္မာ့ဆန္စပါးလုပ္ငန္းသည္ပုဂၢလိကလက္ဝယ္သို႔လုံး၀ေျပာင္းလဲေရာက္ရွိေနၿပီျဖစ္ရာဆန္စပါးပုဂၢလိကက႑ကိုကိုယ္စားျပဳသည့္ျမန္မာ့ဆန္စပါး လုပ္ငန္းအသင္းခ်ဳပ္ (Myanmar Rice Federation MRF) ၏ အခန္းက႑ သည္ အလြန္အေရးပါလာပါသည္။ယေန႔MRF ၿဖစ္ေပၚလာေအာင္ေဆာင္ရြက္ရသည္႔လမ္းေ ႀကာင္းမည္မွ်ခက္ခဲသည္ဆို သည္္ကိုေမာင္တိုင္ပင္အတြင္းသိအစင္းသိၿဖစ္ေနသည္႔အတြက္ဤအသင္းခ်ဳပ္ႀကီးရွင္သန္တည္ၿမဲေအာင္ stakeholders မ်ားအရွည္သၿဖင္႔ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ႀကရန္လိုပါသည္။ဆန္စက္ပို္င္ရွင္မ်ားအသင္း၊ဆန္ကုန္သည္မ်ားအသင္းတို႔သည္ကိုလိုနီေခတ္ကတည္းကတည္ေထာင္သည္႔အဖြဲ႔အစည္း မ်ားၿဖစ္၍ကုန္သည္မ်ားေလာက၌အစဥ္အလာႀကီးေသာအသင္းအဖြဲ႔မ်ားၿဖစ္ႀကပါသည္။စီမံကိန္းစီးပြားေရးစနစ္ေခတ္ကအနည္းငယ္ေမွးမိွန္သေယာင္ရွိခဲ႔ေသာ္လည္း UMFCCI ကိုၿပန္လည္ဖြဲ႔စည္းခဲ႔သည္႔အခ်ိန္မွစ၍အဆိုပါအသင္း၏အခန္းက႑မွာလည္းၿပန္လည္အေရးပါလာခဲ႔ပါသည္။ဤေနရာ၌ဆန္စပါးအသင္းခ်ဳပ္သည္အထူးၿပဳကုမၸဏီမ်ားဖြဲ႔စည္းခိ်န္ေလာက္ကစ၍ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္အေမွ်ာ္အၿမင္ရွိသူမ်ားကႀကိဳးပမ္းလာခဲ႔ႀကပါသည္။ဆန္စက္အသင္းႏွင္႔ဆန္ကုန္သည္အသင္းတို႔သည္အစဥ္အလာႀကီးမားေသာအသင္းမ်ားၿဖစ္ေသာေႀကာင္႔၎တို႔ဖါသာသီးၿခားရပ္တည္လိုႀကပါသည္။သို႔ေသာ္အဆိုပါအခ်ိန္ကစီးပြားေရးဆိုင္ရာအသင္းအဖြဲ႔မ်ားကိုႏိုင္ငံေတာ္ကဗဟိုဦးစီးစနစ္ၿဖင္႔ထိန္းေႀကာင္းႀကပ္မတ္သည္႔အစဥ္အလာေႀကာင္႔ဆန္စပါးလုပ္ငန္းအသင္းဦးေဆာင္မွဳေအာက္တြင္clusterအေနၿဖင္႔ပူးေပါင္းပါ၀င္ခဲ႔ႀကၿခင္းၿဖစ္ပါသည္။အစပထမပိုင္း၌UMFCCIအသင္းခ်ဳပ္ရွိေနေသာ ေႀကာင္႔ ဆန္စပါးလုပ္ငန္းအသင္း Myanmar Rice Industry Association MRIA အၿဖစ္သာဖြဲ႔စည္းႏိုင္ခဲ႔ပါသည္။ဆန္စပါးလုပ္ငန္းအသင္းဦးေဆာင္သူမ်ားသည္ထိုစဥ္ကငါးလုပ္ငန္းအဖြဲ႔ခ်ဳပ္တည္ေထာင္ခြင္႔ၿပဳခဲ႔သည္ကိုေထာက္ၿပခဲ႔ၿပီးဆန္စပါးအသင္းကိုအဖြဲ႔ခ်ဳပ္အၿဖစ္ေၿပာင္းလဲဖြဲ႔စည္းခြင္႔ရရန္အထက္သို႔တင္ၿပခဲ႔ပါသည္။၂၀၁၂ခုႏွစ္တြင္ၿမန္မာဆန္စပါးအသင္းခ်ဳပ္MRFဖြဲ႔စည္းခြင္႔ရခဲ႔ၿပီးအသင္းမ်ားအေနၿဖင္႔လည္းfull fledge အသင္းမ်ား အၿဖစ္ ပါ၀င္ႏိုင္ခဲ႔ပါသည္။

ၿမန္မာဆန္စပါးထုတ္လုပ္သူမ်ားအသင္း( Myanmar Paddy Producers Association)ႏွင႔္ ၿမန္မာလယ္သမားအသင္း (Myanmar Farmers Association)မ်ားလည္းဖြဲ႔စည္းပါ၀င္ခြင္႔ရရွိခဲ႔ရာဆန္စပါးထုတ္လုပ္သူမ်ားအသင္း၌ဆန္စပါးထုတ္လုပ္ေသာကုမၸဏီမ်ား၊တစ္ဦးခ်င္းပုဂၢလိကမ်ားအဖြဲ၀င္အၿဖစ္ပါ၀င္ၿပီးလယ္သမားအသင္း၌စပါးစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္သည္႔ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားအဖြဲ႔၀င္္ေပါင္း၇၁၆၆၈(၂၀၁၂ခုႏွစ္စာရင္းအရ) ပါ၀င္ႀကပါသည္။အဆိုပါအသင္း၂သင္းအနက္ၿမန္မာဆန္စပါးထုတ္လုပ္သူမ်ားအသင္းသည္အဇၨေရးသို႔သင္တန္းသားမ်ားေစလႊတ္ၿခင္း၊၂၀၁၆ခုႏွစ္ၿမန္မာအၿပည္ၿပည္ဆိုင္ရာလယ္ယာသုံးစက္ကိရိယာၿပပြဲကိုက်င္းပၿပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ႔ၿပီးလယ္ေတာသူအလွၿပိဳင္ပြဲကိုလည္းၿပည္သူလူထုစိတ္၀င္စားမွဳရရိွေအာင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ႔ပါသည္။လယ္သမားအသင္း၏လွဳပ္ရွားမွဳမွာအကန္႔အသတ္သာရွိေနခဲ႔ၿပီးဆန္စပါးလုပ္ငန္းက႑၏ထုတ္လုပ္မွဳအပိုင္းတြင္ Farmer Service Centre တည္ေထာင္ႏိုင္ရန္ေဆာင္ရြက္သည္မွအပထူးထူးၿခားၿခားၿမွင္႔တင္ႏိုင္ၿခင္းမရွိေသးပါ။ေနာက္ပိုင္းဓါတ္ေၿမႀသဇာ၊မ်ိဳးေစ႔၊ပိုးသတ္ေဆးတင္သြင္းသူလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအသင္းလည္းအသင္းခ်ဳပ္တြင္ပါ၀င္လာခဲ႔ရာဆန္စပါးလုပ္ငန္း၏stakeholdersမ်ားလည္းေနာက္ပိုင္းတြင္ပါ၀င္ခြင္႔ ရလာႏိုင္ဖြယ္ရာရွိပါသည္။

ပုဂၢလိကက႑မွအေရးပါေသာအင္အားစု၃ခုစုစည္းညီၫႊတ္စြာျဖင့္ပူးေပါင္းလာသျဖင့္ျမန္မာ့ဆန္စပါးလုပ္ငန္းသည္ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးလမ္းေႀကာင္းေပၚသို႔ေရာက္ရွိခဲ႔ပါသည္။ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ဆန္စပါးႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ထုတ္ကုန္တိုးျမႇင့္လာျခင္း၊စရိတ္စကအကုန္အက်နည္းစြာျဖင့္ထုတ္လုပ္လာႏိုင္ျခင္း၊MRFကဲ့သို႔အသင္းခ်ဳပ္ကိုစုစည္းညီၫႊတ္စြာပူးေပါင္းဖြဲစည္းႏိုင္ျခင္း၊လုပ္ခ်င္ကိုင္ခ်င္စိတ္ရွိေသာလယ္ယာလုပ္သားမ်ားစြာရွိျခင္း၊ပုဂၢလိကဆန္အထူးျပဳကုမၸဏီမ်ားစနစ္တက်ေပၚထြက္လာေစရန္ႏိုင္ငံေတာ္ကဦးေဆာင္မႈေပးၿပီးေဆာင္ရြက္ေစခဲ႔ျခင္းစသည့္သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားေပၚထြက္လာမႈေၾကာင့္ထိုင္းႏိုင္ငံဆန္တင္ပို႔သူမ်ားအသင္း(Thai Rice Exporters Association, TREA)ကပင္အားေကာင္းလာေတာ့မည့္ျမန္မာႏိုင္ငံဆန္စပါးလုပ္ငန္းအေျခအေနကိုပင္အေရးတယူျပန္လည္သံုးသပ္ခဲ႔ၾကပါသည္။နာဂစ္ျဖစ္ၿပီးေနာက္ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ဆန္စပါးလုပ္ငန္းႏွင့္ပတ္သက္၍ျပႆနာေပါင္းမ်ားစြာေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ္လည္းစုစည္းမႈအင္အားျဖင့္ေျဖရွင္းႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ဆန္စပါးထုတ္လုပ္မႈစရိတ္သည္အျခားႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ယွဥ္လွ်င္ေဈးအသက္သာဆံုးျဖစ္ေနဆဲျဖစ္ပါသည္။ျမန္မာႏိုင္ငံဆန္စပါးစိုက္ပ်ိဳးရန္အေျခအေနေကာင္းမ်ားေပးေနဆဲျဖစ္ပါသည္။ဤအေျခအေနေကာင္းကိုအခ်ိန္တိုအတြင္းညီညီၫႊတ္ၫႊတ္ျဖင့္အသံုးခ်သြားမည္ဆိုပါကလာမည့္(၁၀)ႏွစ္အတြင္းအဓိကဆန္တင္ပို႔ႏိုင္ငံအျဖစ္ေရာက္ရွိလာႏိုင္ပါသည္။

ပုဂၢလိကလက္ထဲကၿမန္မာဆန္စပါးလုပ္ငန္း (အဆက္)

ၿမန္မာေပါင္းဆန္

ၿမန္မာႏိုုင္ငံတြင္ အဆင္႔ၿမင္႔ ေပါင္းဆန္ parboiled riceထုတ္လုပ္ေရးသည္ၿပည္ပေစ်းကြက္ရွိေနသည္႔အတြက္ဆန္စက္ပိုင္ရွင္မ်ားက၂၀၀၉ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းေခတ္မီေပါင္းဆန္စက္မ်ားကိုတည္ေဆာက္လာခဲ႔ႀကပါသည္။အစပထမပိုင္း၌ေပါင္းဆန္ေစ်းကြက္သည္ႏိုင္ငံတကာဆန္ေစ်းကြက္တြင္အကန္႔အသတ္ႏွင္႔ရွိေနေသာေႀကာင္႔လြယ္လြယ္နဲ႔ေအာင္ၿမင္လိမ္႔မည္ဟု မ ထင္ခဲ႔ပါ။ သို႔ေသာ္ ေပါင္းဆန္နဲ႔ပတ္သက္လာရင္မဆုတ္မနစ္ႀကိဳးပမ္းခဲ႔ေသာပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးရွိပါတယ္။MRFကဒုတိယဥကၠဌဦးေသာင္း၀င္းၿဖစ္ပါသည္။သူ၏ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မွဳကိုေတာ႔မွတ္တမ္းတင္ရေပမည္။မဆုုတ္မနစ္ေသာယုုံႀကည္ခ်က္နဲ႔ဆန္စက္ပိုုင္ရွင္မ်ားအသင္းမွာစည္းရုုံးေဆာင္ရြက္ႏိုုင္ခဲ႔ေသာေႀကာင္႔ယခုုလိုုေအာင္ၿမင္မႈရရွိခဲ႔သည္ဟုယုံႀကည္ပါသည္။သူလည္းMAPCO မွာဒါရုုိက္တာတစ္ဦးၿဖစ္ပါသည္။  

လြန္ခဲ႔ေသာ၂၀၁၀ခုႏွစ္ေလာက္ကဦးေသာင္း၀င္းဟာေပါင္းဆန္ထုုတ္လုုပ္ဖိုု႔ရူးသြတ္သူတစ္ဦးၿဖစ္သည္ဟုထင္ခဲ႔ပါသည္။ပြင္႔ပြင႔္လင္းလင္းေၿပာရရင္ကုုန္သြယ္လယ္ယာအေတြ႔အႀကံဳကိုုအေၿခခံၿပီးစဥ္းစားခဲ႔တာေႀကာင္႔ေမာင္တိုင္ပင္သည္ဦးေသာင္း၀င္းကိုရူးသြတ္ပါလားလို႔ထင္မိခဲ႔တာပါ။ အမွန္ေတာ႔ေခတ္ကေၿပာင္းေနပါၿပီ၊ဆန္စက္ေလာကမွာကုုန္သြယ္လယ္ယာ ၀ယ္ သယ္ သို ႀကိတ္ လုုပ္ငန္းေတြနဲ႔အတူၿဖတ္သန္းခဲ႔ရတဲ႔ ဆန္စက္ပိုုင္ရွင္ ႀကီးေတြေနရာမွာ လူငယ္ဆန္စက္လုုပ္ငန္းရွင္မ်ားအစားထိုုး၀င္ေရာက္ေနၿပီဆိုုတာသတိမၿပဳမိတာလည္းပါပါသည္။ေနာက္တစ္ေယာက္ကေတာ႔ ကိုမ်ိဳးသူရေအးပါ။ဆန္စက္မ်ိဳးရုိးပါပဲ။ပထမဆုံး   သူ႔ေပါင္းဆန္စက္ကထုတ္လုပ္ခဲ႔တဲ႔exportေပါင္းဆန္အိတ္ကိုကိုယ္တိုင္ထမ္းၿပီးအိမ္ကိုလက္ေဆာင္လာေပးခဲ႔ပါသည္။ေမာင္တိုင္ပင္လည္းမွန္တာေၿပာရရင္ေပါင္းဆန္ကိုအိမ္မွာထမင္းခ်က္မစားဘူးေသးပါ။ေပၚဆန္းစားရတာညည္းေငြ ႔ေနတာေႀကာင္႔ မေနာသုခနဲ႔ စပ္စားေနတဲ႔အခ်ိန္ မွာေပါင္းဆန္ကိုစားႀကည္႔ေတာ႔ရွင္းရွင္းေၿပာရရင္ႀကိဳက္္ႏွစ္သက္သြားပါသည္။ကိုမ်ိဳးသူရေအး ကထမင္းခ်က္နည္းပါတစ္ခါတည္းေၿပာသြားေတာ႔ rice cooker နဲ႔ခ်က္ရတာ အဆင္ေၿပပါသည္။ၿမန္မာစက္ပိုင္ေတြအႀကားမွာေပါင္းဆန္စက္ရူးသြတ္ခဲ႔ ႀကၿပီးေနာက္ ၃-၄ ႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္ႀကာလာတဲ႔အခါမွာေပါင္းဆန္တစ္ႏွစ္ထုုတ္လုုပ္မႈကတန္ခ်ိန္၄သိန္းနဲ႔၂၀၁၅ကုုန္မွာေပါင္းဆန္ထုုတ္လုုပ္ႏိုုင္တဲ႔ ဆန္စက္ ၃၀ရွိေနၿပီလို႔ သိရပါသည္။

စပါးစိုုက္ပ်ိဳးထုုတ္လုုပ္မႈမွာစပါးအထြက္တိုုးေအာင္တစ္ဖက္တစ္လမ္းကေဆာင္ရြက္ ေနသလိုုဆန္အထြက္ႏွဳန္း(recovery) တိုုးဖိုု႔လည္းလိုုပါသည္။ေပါင္းဆန္ထုုတ္လုုပ္မႈေႀကာင္႔ဆန္ပမာဏတိုုးတက္လာပါသည္။ဒီအခ်က္ကိုသုုံးသပ္ႀကည္႔ရင္စပါးအထြက္တိုုးေအာင္လုုပ္သလိုုမ်ိဳးလိုု႔ယူဆႏိုုင္ပါသည္။

ေနာက္တစ္ခုုမွာေမာင္တိုုင္ပင္တိုု႔အသက္အရြယ္တန္းေတြအားလုုံးနားလည္ထားတာကparboiledriceကိုုၿပဳတ္ဆန္လုုိ႔ၿဖစ္ပါသည္။ကုုန္သြယ္လယ္ယာရွိစဥ္က management မွာၿပဳတ္ဆန္ဆိုုေသာ အမည္ ကေခၚရတာနမိတ္မေကာင္းသလိုမ်ိဳးၿဖစ္ေနေတာ႔ေနာက္ ထုတ္လုပ္မွဳ process ကလည္းၿပဳတ္ၿခင္း (soaking) ကိုမလုုပ္ေတာ႔ပဲ ေပါင္းၿခင္း (steaming) ကိုပဲလုုပ္တာဆိုုေတာ႔ ေပါင္းဆန္ လိုု႔ေၿပာင္းေခၚႀကရေအာင္ဆိုုၿပီးေပါင္းဆန္ လိုု႔ေၿပာင္းေခၚခဲ႔တာပါ။ ဆရာဦးတိုုးႀကည္ လက္ထက္ကစၿပီးေခၚခဲ႔ပါသည္။ တကယ္ေတာ႔ ေပါင္းဆန္ဆိုု တဲ႔ နံမည္ကလုပ္နည္းစနစ္နဲ႔ ကိုက္ေနေသာေႀကာင္႔လိုလိုလားလား ေၿပာင္းေခၚခဲ႔ပါသည္။ ၿပဳတ္ဆန္ဆိုုတာအနံ႔ရွိၿပီးအေရာင္မညီညာဘူး၊ဒါေႀကာင္႔ ေပါင္းဆန္ ဆိုုတာ crystal rice, pearl rice လိုု႔လည္းတစ္ဖက္ကေၿပာလို႔ရပါသည္။

ေပါင္းဆန္သည္ glycemic index 40 ေလာက္ပဲရွိပါ သည္။Emata white rice ဆိုုရင္၈၀-၉၀ ေလာက္ရွိပါသည္။ index ၿမင႔္ ပါက ဆီးခ်ိဳသမားမ်ားနဲ႔ မတည္႔ပါ။brown rice basmati rice တိုု႔လည္း glycemic index နိမ္႔ပါသည္။ ေနာက္တစ္ခုုက oil content အလြန္နည္းပါသည္။ ေန႔စဥ္ဆန္စားေနသည္႔အခါ အဆီဓါတ္လည္းပါသည္႔အတြက္ အဆီ စားေနသမ်ိဳးၿဖစ္ႏိုင္ေႀကာင္းအသည္းအထူးကုဆရာႀကီးေဒါက္တာဦးခင္ေမာင္၀င္းေၿပာတာကိုမွတ္သားဘူးပါသည္။ ဆန္အစားမ်ားရင္ fatty liver ၿဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ၿဖစ္၍ေပါင္းဆန္ စား  လွ်င္ fatty liver ၿဖစ္ရန္အခြင္႔အလန္းနည္းသြားႏုိင္ပါသည္။၃ႏွစ္အတြင္းေပါင္းဆန္ထုုတ္လုုပ္ေသာဆန္စက္မ်ားအစီအရီ ေပၚလာ ပါသည္။သို႔ၿဖစ္၍ၿပည္တြင္းကစားသုုံးသူေတြ ေပါင္းဆန္ ကိုုေၿပာင္းလဲစားတတ္လာဖိုု႔ promotion လုုပ္ဖိုု႔ လို ေနပါၿပီ။market research လုုပ္ရပါမည္။ အရင္ဆုုံး Facebook ထဲမွာ parboiled rice page ဖြင္႔သင္႔ေႀကာင္းအႀကံၿပဳထားေသာ္လည္းေရးသူ သိပ္မေတြ႔ရပါ။ေမာင္တိုုင္ပင္တိုု႔လည္းတတ္သမွ်မွတ္သမွ်ေတြေရးေပးပါသည္။ေစ်းကြက္ေပါက္ရန္အတြက္လုပ္ရန္ေအာက္ပါတို႔ကိုစဥ္းစားမိပါသည္။

(၁) က်န္းမာေရးရႈေဒါင္႔ကဆန္ၿဖဴ လုုံးတီးဆန္ ထက္ဘယ္လုုိေကာင္းသလဲဆိုုတာေဖၚၿပရန္

(၂) product labeling ကိုုေသခ်ာလုုပ္ရန္--ထမင္းခ်က္နည္းအပါအ၀င္ေဖၚၿပပါ--ေပါင္းဆန္လုုပ္ထားတဲ႔ မူရင္းဆန္အမ်ိဳးအစားေဖၚၿပပါ--

(၃) ထုုပ္ပိုုးမႈကိုု ပထမတန္းစားလုုပ္ပါ--၂ကီလိုု ၅ ကီလိုု ၁၀ ကီလိုုစသည္ၿဖင္႔ လုုပ္ပါ။ထုုပ္ပိုုးမႈပစၥည္းကိုု အေကာင္းဆုုံးအသုုံးၿပဳပါ -- ကာလာ ၄ ေရာင္ရုုိက္ပါ။

(၄) ေဆြးေႏြးပြဲအမ်ိဳးမ်ိဳး ၿပဳလုုပ္ပါ။ MRTV 4 Skynet တိုု႔မွာၿပပါ။parboiled rice cookingကိုု OCEAN,City Martစသည္႔ေစ်း၀ယ္စင္တာမ်ားမွာ သရုုပ္ၿပခ်က္ၿပပါ--ထမင္းကုုိၿမည္းခိုုင္းပါ--

(၅) research အေနနဲ႔ cup rice ထမင္းကိုုဗူးတြင္ထည္႔ထားၿပီးေရေႏြးထဲႏွစ္လိုုက္ယုုံႏွင္႔ေပါင္းဆန္ထမင္းပူပူ စားလိုု႔ရေအာင္စမ္းသပ္ႀကည္႔ပါ။တစ္ႏွစ္အတြင္းၿမန္မာေတြ ေပါင္းဆန္ စားလာရန္လုပ္ႀကရပါမည္။

MRF, Rice Miller’s Association, MAPCO အားလုုံးစုေပါင္း၍ ေပါင္းဆန္ ကိုု ၃ႏွစ္ေလာက္အတြင္းအဆင္႔ၿမင္႔ၿမင္႔ထြက္ေပၚလာေအာင္လုုပ္ႏုုိင္ခဲ႔တဲ႔အတြက္ဂုုဏ္ယူဖြယ္ရာပင္ၿဖစ္ပါသည္။

ပုဂၢလိကလက္ထဲကၿမန္မာဆန္စပါးလုပ္ငန္း (အဆက္)

ျမန္မာ႔ေပၚဆန္းဆန္

ျပည္တြင္းစားသံုးဆန္ႏွင့္ပတ္သက္၍ယေန႔ top grade သည္ေပၚဆန္း ဆန္ပင္စ္ပါၿဖစ္သည္။ရွမ္းျပည္ဘက္သို႔စီးထြက္ေသာဆန္အုပ္စု၌ေပၚဆန္းဆန္အေျမာက္အမ်ားပါေနၿပီျဖစ္ရာေဒသဆန္ျဖစ္ေသာရွမ္းဆန္ကိုပင္တစ္ေန႔တစ္ခ်ိန္၌ေက်ာ္တက္သြားႏိုင္သည့္အေျခအေနမ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။ေဈးကြက္အႀကိဳက္မ်ားလာၿပီျဖစ္၍ေပၚဆန္းကိုျမန္မာႏိုင္ငံေဒသအသီးသီး၌စမ္းသပ္စိုက္ပ်ိဳးလ်က္ရွိၾကပါသည္။ယေန႔လက္ရွိအခ်ိန္ကာလ၌ဖ်ာပံုမွထြက္ရွိေသာ လက္ပံေပၚဆန္းသည္အေကာင္းဆံုးျဖစ္သည္ဟုျမန္မာဆန္ကုန္သည္မ်ားကအမွတ္ေပးၾကပါသည္။တစ္ခ်ိန္တစ္ခါက ပုသိမ္၊ ဥတိုမွ ထြက္ရွိေသာ ေပၚဆန္းမွာ အလြန္ နာမည္ႀကီးခဲ့ၿပီး “အိမ္ေတာ္ဆန္“ဟုပင္သတ္မွတ္ခဲ့ ၾကပါသည္။ သမၼတအိမ္ေတာ္အတြက္ ႏွစ္ေပါက္သီးျခား သိုေလွာင္႐ံုျဖင့္သိုေလွာင္ထား ရွိၿပီး လစဥ္လိုအပ္ခ်က္အရ ႀကိတ္ခြဲထုတ္လုပ္ေပးရပါသည္။

ယခုအခါအဆိုပါဥတိုေပၚဆန္းကိုဆန္အထူးျပဳဧရာဝတီ၊ပုသိမ္ဆန္စပါးကျပန္လည္ဆန္းသစ္လ်က္ရွိေၾကာင္းၿပီးခဲ့သည့္အလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲတြင္တင္ျပခ်က္မ်ားအရသိရွိခဲ့ရပါသည္။ေပၚဆန္းစပါးသည္ ရာသီစပါးျဖစ္ၿပီး၊ အလင္း တာတုန္႔ျပန္ခ်က္ (photo period) လိုအပ္ပါသည္။ကြယ္လြန္သူဆန္စပါးပညာရွင္၊အေထြေထြမန္ေနဂ်ာ၊ဦးအုန္းေက်ာ္ကေပၚဆန္းတို႔ ဘာစမာတီတို႔၌ ေမႊးရနံ႔ျဖစ္ေပၚ ျခင္းသည္ စပါးပန္းပြင့္ ခ်ိန္(flowering period)၌ ရွိသင့္ေသာအပူခ်ိန္ႏွင့္စိုထိုင္းဆကိုက္ညီလွ်င္ျဖစ္ေပၚႏိုင္ေၾကာင္းေျပာဘူးပါသည္။ထို႔ေၾကာင့္ေပၚဆန္း၊ဘာစမာတီတို႔ကိုစိုက္မည္ဆိုလွ်င္စတင္စိုက္ပ်ိဳးရန္အခ်ိန္ကိုေရြးခ်ယ္သည့္အခါ အခ်ိန္ကိုက္ျဖစ္ေစရန္ အေရးႀကီးေၾကာင္းေျပာဘူးပါသည္။

ေပၚဆန္းစပါးသည္ေရေျမ၊ရာသီဥတု၊ေနရာေဒသမေရြးစိုက္၍မရပါဟု ဆိုပါသည္။ ၄င္း၏အထြက္ႏႈန္းသည္တစ္ဧကတင္း(၆၀-၈၀)ခန္႔သာျဖစ္ပါသည္။”တစ္ဧကတင္းခန္႔ထြက္ရန္Genetic Engineering အရ မ်ိဳးဗီဇကိုျပင္မွ ရႏိုင္မယ္” လို႔ဆန္စပါးပညာရွင္ကဆိုပါသည္။”အဲ့ဒီလိုဗီဇကိုျပင္ႏိုင္ရင္တင္း(၇၀-၈၀)ေလာက္ေတာ့ထြက္ႏိုင္မယ္လို႔ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္”လို႔ေျပာျပဘူးပါတယ္။ကမၻာေပၚတြင္စားသုံးမွဳအေကာင္းဆုံးဆန္အၿဖစ္၃ႏွစ္ဆက္တိုက္အေရြးခံရပါသည္။ေပၚဆန္းစပါး၏DNAကိုေဖၚထုတ္ၿပီးၿမန္မာႏိုင္ငံ၏အမ်ိဳးသားအဆင္႔ ဆန္အၿဖစ္မွတ္ပံုတင္ရန္ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိေၾကာင္းျမန္မာစိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္းက တာဝန္ရွိသူမ်ားကေျပာျပပါသည္။စိန္တစ္လံုးသရက္ႏွင့္ေပၚဆန္းစပါးကိုအမ်ိဳးသား သရက္သီးႏွံႏွင့္အမ်ိဳးသားဆန္အျဖစ္ကမၻာမွအသိ
အမွတ္ၿပဳလာေစရန္အဆင္႔ဆင္႔ေဆာင္ရြက္လွ်က္ရွိပါသည္။

ေပၚဆန္း စပါးစိုက္ဧကသည္ အျခားစပါးအမ်ိဳးအစားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ အေတာ္ နည္းေနပါသည္။ မိုးစပါး စိုက္ဧက (၁၄) သန္းေက်ာ္အနက္ ေပၚဆန္းစပါးစိုက္ဧကသည္ (၁) သန္းခန္႔ပင္မရွိေသးသည္ကိုေတြ႔ရပါသည္။ယိုးဒယားကေခါက္ေဒါ့မာလီစပါးလည္းအစပိုင္း၌ တစ္ဧကအထြက္ႏႈန္း လြန္စြာနည္းေသာ ေၾကာင့္ မ်ိဳးဗီဇာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲခဲ့ကာ ယခုအခါ “ဟုန္မာလီ”စပါးသည္ ယိုးဒယား၏ ကမၻာေက်ာ္ လံုးရွည္ဆန္တစ္ခုျဖစ္လာ ခဲ့ၿပီျဖစ္ပါသည္။

၂၀၁၀ ခုႏွစ္က အေကာင္းဆံုး ဖ်ာပံုေပၚဆန္း ဆန္သည္ (၁) အိတ္ (၃၄၀ဝ၀ိ/-) ခန္႔ျဖစ္ရာ မက္ထရစ္တန္ျဖင့္ တြက္ခ်က္ပါက ထိုအခ်ိန္ေပါက္ေဈးအရ ေဒၚလာ (၇၀ဝ) ေက်ာ္ျဖစ္ပါသည္။ယခု၂၀၁၇ခုႏွစ္တြင္ေရႊဘိုေပၚဆန္းေဘးႀကားဆန္တစ္အိတ္သည္ ၄၈၅၀၀ က်ပ္ၿဖစ္ရာမက္ထရစ္တစ္တန္အေမရိကန္ေဒၚလာ၇၄၀ရွိႏိုင္ပါမည္( ၁ေဒၚလာ = ၁၃၀၀ က်ပ္) ထို႔ေၾကာင့္ေပၚဆန္းဆန္ကိုေဈးကြက္ျမႇင့္တင္ေရးမ်ားေဆာင္ရြက္သည္႔တိုင္ကမၻာ့ေဈးကြက္တြင္ယွဥ္ၿပိဳင္ေရာင္းခ်ႏို္င္ရန္မလြယ္ကူလွပါ။မေလးရွားႏိုင္ငံ၌BERNASမွတဆင့္ပီနန္တြင္ Rangoon beras(rice) ဟုအမည္ေပး၍ေဈးကြက္ျမႇင့္တင္ေရးမ်ားေဆာင္ရြက္ ၿပီး  ၂၀ဝ၄/၂၀ဝ၅ခုႏွစ္ကေရာင္းခ်ခဲ့ရာလူႀကိဳက္မ်ားခဲ့ေသာ္လည္းစဥ္ဆက္မျပတ္တင္ပို႔ေရးကိုမေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ေဈးကြက္ခိုင္ခိုင္မာမာမရရွိခဲ့ပါ။ေပၚဆန္းဆန္သည္ၿပည္တြင္း၌ခိုင္ခိုင္မာမာေဈးကြက္ရရွိေနၿပီျဖစ္ရာကုမၸဏီမ်ားအေနျဖင့္ျပည္တြင္းေဈးကြက္တြင္တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ျဖေပၚတိုးတက္လာေရးကိုပထမႀကိဳးစားသင့္ၿပီျပည္တြင္း၌ေအာင္ျမင္မႈမ်ားရရွိၿပီးမွသာျပည္ပတင္ပို႔ေရးကိုေစ်းကြက္ၿမွင္႔တင္ေရးႏွင္႔အတူေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါသည္။၂၀၁၁ခုႏွစ္အတြင္းျပည္တြင္းေဈးကြက္သို႔ဝင္လာသည့္ေနာင္ရွည္ေပၚဆန္းဆန္သည္အိတ္ငယ္ထုပ္ပိုးမႈျဖင့္ပင္ျပည္ပေဈးကြက္ဝင္ႏိုင္ေသာအေနအထားကိုေတြ႔ရပါသည္။၂၀၁၆ခုႏွစ္၌၂ကီလ ို၅ကီလိုအိတ္မ်ားၿဖင္႔ vacuum ၿပဳလုပ္ေရာင္းခ်လာသည္ကိုေစ်းကြက္မ်ားတြင္ေတြ႔ ရပါသည္။

ျပည္တြင္း ဆန္ေရာင္းဝယ္မႈမ်ား၌ ျပည္တြင္းဆန္ေဈးႏႈန္းျဖစ္ေပၚလာျခင္းသည္ ေအာက္ေျခရွိ ကုန္သည္မ်ားမွ ႀကိတ္ခြဲရရွိမႈ အေျခအေနေပၚမူတည္၍ ျဖစ္ေပၚလာရျခင္း ျဖစ္ရာ ေဒသတြင္းျဖစ္ေပၚလ်က္ရွိ ေသာ စပါးေဈးႏႈန္းႏွင့္ ဆက္စပ္တြက္ခ်က္ၾကရပါသည္။ ယခင္က ဆန္ေဈးႏႈန္းကို ဆန္ကုန္သည္မ်ားမွ တြက္ခ်က္၍ ေဈးကြက္ကိုထိန္းေက်ာင္းၾက ေသာ္လည္းယခုအခ်ိန္၌ေတာင္သူမ်ားစပါးကြင္းပြဲစားမ်ား၊ဆန္စက္ပိုင္ရွင္မ်ား၏ေဈးႏႈန္းထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ရွိေနၾကသည္ဟုဆိုၾကပါသည္။