ပုဂၢလိကလက္ထဲကၿမန္မာဆန္စပါးလုပ္ငန္း (အဆက္)

ၿမန္မာဆန္စပါးလုပ္ငန္းအေၿခအေန

လြတ္လပ္ေရးရၿပီးသည့္ေနာက္ပိုင္း ၁၉၆၄ ခုႏွစ္မွစ၍ ဆန္စပါး ေရာင္းဝယ္ေရး မူဝါဒအသစ္ ေက်ညာသည္အထိ ႏွစ္ေပါင္း (၄၀) ေက်ာ္အတြင္း ႏိုင္ငံေတာ္မွ မူဝါဒ အမ်ိဳးမ်ိဳးခ်မွတ္၍ ဆန္စပါးလုပ္ငန္းကို စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ လုပ္ကိုင္ခဲ့ပါသည္။ ဆန္စပါး လုပ္ငန္း ႏွင့္ပတ္သက္၍ အေျခခံအေဆာက္အအံု တစ္ခ်ိဳ႕ တိုးတက္ ျဖစ္ထြန္းလာခဲ့ေသာ္လည္း ဆန္စပါးစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈ၊ ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားမႈစနစ္၊ ဆန္စပါးအရည္ အေသြး၊ ေဈးကြက္ယွဥ္ၿပိဳင္မႈတို႔ႏွင့္ပတ္သက္၍ ၿပိဳင္ဘက္ႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္သည့္ ထိုင္း၊ ဗီယက္နမ္၊ အိႏၵိယ၊ပါကစၥတန္တို႔ႏွင့္ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိသာ တိုးတက္မႈရွိခဲ့ၿပီးလုံး၀ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္သည္႔အေနအထားသို႔ေရာက္ရွိမလာခဲ႔သည္ကိုေလ႔လာေတြ႔ရွိရပါသည္။ယေန႔ထက္တိုင္ျမန္မာဆန္စပါးသည္အရည္အေသြးႏွင့္ပတ္သက္၍လုပ္ကိုင္ရန္အမ်ားႀကီးလိုေနေသးေၾကာင္းကိုဆန္စပါးႏွင့္ပတ္သက္သူအမ်ားအျပားကအစဥ္တစိုက္ေျပာဆိုေထာက္ျပခဲ့ႀကပါသည္။

လြန္ခဲ့ေသာ ၁၉၈၀-၉၀ တစ္ဝိုက္က ထိုင္းဆန္ (၂၅)မွတ္ႏွင့္ ျမန္မာဆန္ (၂၅) မွတ္ ေဈးကြာျခားခ်က္သည္ အေမရိကန္ေဒၚလာ (၂၀) ျဖစ္ပါသည္။ ထိုစဥ္က ဆန္စပါး လုပ္ငန္းစဥ္ယႏၱရား (supply chain mechanism) သည္ ႏိုင္ငံပိုင္ျဖစ္ပါသည္။ ကုန္သြယ္ လယ္ယာမွတာဝန္ရွိသူမ်ားသည္မည္သည့္အတြက္ေၾကာင့္ ေဒၚလာ (၂၀) ကြာျခားရသည္ ကို အေျဖရွာခဲ့ပါသည္။ ထူးျခားသည္က လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း (၄၀) ေက်ာ္က ျမန္မာဆန္ ျပည္ပတင္ပို႔ရာ၌ ႀကံဳေတြ႕ရေသာ ျပႆနာသည္ ယေန႔တိုင္ရွိေနဆဲျဖစ္သည္ကို ေတြ႔ေ
နရ ၿခင္းျဖစ္ပါသည္။အဆိုပါအခ်က္သည္ႏွစ္ေပါင္း(၄၀)လံုးလံုးဆန္အရည္အေသြးႏွင့္ပတ္သက္၍မိမိတို႔ဘာမွ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ျခင္းမရွိေသးသည္ကို ၫႊန္ျပေနသလားဟုပင္ ေကာက္ ခ်က္ခ်၍ ရႏိုင္ပါသည္။၁၉၆၂ခုႏွစ္ကမစ္ရွင္မ်ားေစလႊတ္၍လည္းတစ္ဖက္ဆန္ဝယ္ႏိုင္ငံရွိဆန္ကုန္သည္လုပ္ငန္းရွင္မ်ားႏွင့္ေဆြးေႏြးၫွိႏိႈင္းအေျဖရွာခဲ့သည့္အစီရင္ခံစာကိုဖတ္႐ႈ႕ေလ့လာခဲ့ရသည့္အခါတစ္ဖက္ကုန္သည္မ်ားကေထာက္ျပေျပာဆိုခဲ့ေသာျပႆနာမ်ားသည္ထိုအခ်ိန္ကေတြ႕ႀကံဳေနရဆဲျဖစ္ေသာျပႆနာမ်ားပင္ျဖစ္ေနသည္ကိုထူးမၿခားနားေတြ႔ရပါသည္။စာေရးသူတို႔သတိမျပဳမိသည့္အခ်က္မွာမိမိတို႔ၿပိဳင္ဘက္ႏိုင္ငံမ်ားသည္ ဆန္အရည္အေသြးႏွင့္ ပတ္သက္၍အေတာ္အတန္အထိုက္အေလ်ာက္awarenessရေနၾကၿပီဟုဆိုႏိုင္ပါသည္။ျမန္မာႏိုင္ငံဆန္စပါးလုပ္ငန္းကိုေလ့လာၾကည့္ပါကအရည္အေသြးႏွင့္ပတ္သက္၍အေရးႀကီးသည္ဟု မွတ္ယူ လုပ္ကိုင္ေနသူ မ်ားရွိသကဲ့သို႔ အရည္အေသြးကို ေလာေလာဆယ္ အေလးေပးလုပ္ရန္မလိုေသးဟုယူဆသူမ်ားလည္းရွိေနပါသည္။ပုဂၢလိကမ်ားကဆန္စပါးလုပ္ငန္းကိုကိုင္တြယ္ေနေသာ္လည္းအရည္အေသြးကိုဦးစားမေပးႏိုင္ႀကၿခင္းမွာstakeholders မ်ားကသူအပိုင္းႏွင္႔သူလုပ္ေနႀကၿပီးဆက္စပ္မွဳအပိုင္းတြင္အားနည္းေနေသာေႀကာင္႔မ်ားလားဟုယူဆမိပါသည္။တၿခားမႀကည္႔ပါႏွင္႔စိုက္ပ်ိဳးေရးဌာနသည္စပါးအထြက္တိုးေရးကိုပဲေဇာင္းေပးလုပ္ကိုင္လိုႀကၿပီး end use ၿဖစ္သည္႔အရည္အေသြးေကာင္းမြန္ေသာဆန္ထြက္ လာေရးသည္၎တို႔လုပ္ငန္း၏ဦးစားေပးအစီအစဥ္တြင္ပါခ်င္ပါမည္မပါခ်င္လည္းမပါႏိုင္ပါ။တစ္ဧကစပါးတင္း၁၀၀ေက်ာ္ထြက္ေရးသာလွ်င္၎တို႔ဦးစားၿဖစ္ခ်င္ၿဖစ္္သည္ကိုေတြ႔ရပါသည္။အေရအတြက္ကိုပဲၾကည့္သင့္ေသးသည္ဟုယူဆသူမ်ားလည္းရွိေနပါသည္။စာေရးသူတို႔ႏိုင္ငံသည္အရည္အေသြးႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ရပ္မေနဘဲ ၿပိဳင္ဖက္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ယွဥ္ကာ တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေအာင္လုပ္ႏိုင္ခဲ့လွ်င္ ယေန႔ ႏိုင္ငံတကာဆန္ေဈးကြက္၌ ထိုင္းႏွင့္ ဗီယက္နမ္ (၂၅) မွတ္ဆန္ႏွင့္ ျမန္မာ (၂၅) မွတ္ ဆန္ေဈးသည္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၀ဝ၊ ေဒၚလာ ၄၀ အသီးသီး ကြာျခားေန သည့္ အဟ ကို က်ဥ္းေျမာင္းပစ္ႏိုင္လိမ့္မည္ ဟုယံုၾကည္ပါသည္။

ျမန္မာဆန္စပါးလုပ္ငန္းႏွင့္ပတ္သက္သည့္ မူဝါဒသည္ ျပည္တြင္းဆန္ ေဈးႏႈန္း တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ ရွိေရးႏွင့္ ျပည္တြင္းပိုလွ်ံမွသာ ျပည္ပသို႔တင္ပို႔ခြင့္ျပဳေရးကို အစဥ္ တစိုက္ဦးတည္ခဲ႔ပါသည္။ အရည္အေသြး တိုးတက္ေကာင္းမြန္ေရး၊ စီးပြားေရးတြက္ေခ် ကိုက္မႈရွိေရးစသည့္အခ်က္မ်ားမွာ ဦးစားေပးအဆင့္တြင္ မပါဝင္ ပါသျဖင့္ စီးပြားေရး ပညာရွင္အမ်ားအျပားက ျမန္မာဆန္စပါးလုပ္ငန္း တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ စဥ္းစား ေျပာဆိုေဆြးေႏြးၾကရာတြင္ competitiveness ႏွင့္ comparative adventages မ်ားအေပၚ အေျခခံၿပီး လုပ္ကိုင္ သင္႔ေႀကာင္း ေထာက္ျပေျပာဆိုခဲ့ျခင္း မ်ားရွိပါသည္။

ဆန္စပါးလုပ္ငန္းရွင္အမ်ားစုသည္ တိက်ခိုင္မာမႈရွိေသာ မေျပာင္းမလဲရွိေသာ သိသာထင္သာ ျမင္သာေသာ ဆန္စပါးမူဝါဒ (Rice Policy) မ်ိဳးကို လိုလားၿပီး ျပည္တြင္းဆန္ေဈးႏွင့္ ဆက္စပ္မထားသည့္ ဆန္ျပည္ပတင္ပို႔သည့္ လုပ္ငန္းကိုသာ လုပ္ကိုင္ရန္ေမွ်ာ္မွန္းထားၾကပါသည္။အလုံးစုံကိုခ်ဳံငုံေသာဆန္စပါးမူဝါဒကိုယေန႔တိုင္မေရးဆြဲႏိုင္ၿခင္းမွာမည္မွ်ပင္public private partnership စကားမ်ားေၿပာဆိုေနသည္႔တိုင္မည္
သည္႔အပိုင္းကအားနည္းေနသည္ကိုအၿမန္သုံးသပ္၍ဆန္စပါးမူဝါဒတစ္ရပ္ေပၚလာေအာင္လုပ္ေဆာင္သင္႔ပါၿပီ--ကဲဘယ္သူဦးေဆာင္ လုပ္မလဲ ?

ဆန္စပါးလုပ္ငန္းသည္နည္းပညာပိုင္းက၈၀%ခန္႔ပါဝင္ၿပီးစီမံ အုပ္ခ်ဳပ္ကြပ္ကဲမႈက ၂၀% ေလာက္လိုအပ္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဆန္စပါးလုပ္ငန္းကို (၂) ပိုင္း ခြဲျခားႏိုင္သည္။ဆိုရွယ္လစ္ေခတ္ကအထြက္တိုးေရး အေရအတြက္ ပိုမို လာေရးကိုသာလွ်င္ ဦးစား ေပး ခဲ႔ ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း တိုးတက္လာေသာ လူဦးေရ ႏႈန္းႏွင့္ လိုက္ေလ်ာညီေထြရွိေသာ ဆန္စပါး စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈကို တိုးတက္လာေအာင္ လုပ္ႏိုင္ကိုင္ႏိုင္ခဲ့ၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္ အေရအတြက္ႏွင့္ အရည္ အေသြးတို႔ကို ဆက္စပ္ ၿပီးမလုပ္ကိုင္ခဲ့ၾကပါ။အဆိုပါအခ်က္ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီးစာေရးသူယူဆခ်က္မွာအဖြဲ႔အစည္းမ်ား ဖြဲ႔စည္းတည္ေဆာက္မႈ(Institutional Structure)ႏွင့္ သက္ဆိုင္လိမ့္မည္ဟုထင္ပါသည္။ အျခားႏိုင္ငံမ်ား၌စိုက္ပ်ိဳးေရး(production) ႏွင့္ေရာင္းဝယ္ေရး (Marketing) တို႔ကို Integrationျဖစ္ေအာင္ေပါင္းစည္းထားသည္ကိုေတြ႔ရပါမည္။

ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ယခင္ကဆန္စပါးႏွင့္ပတ္သက္ၿပီးစိုက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ကုန္သြယ္ေရးကိုသီးျခားဝန္ႀကီးဌာနမ်ားအေနျဖင့္ဖြဲ႕စည္းထားခဲ႔ပါသည္။ျမန္မာႏိုင္ငံ၌စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ေရးအပိုင္းသည္အားေကာင္းေသာ္လည္းရိတ္သိမ္းခ်ိန္လြန္အပိုင္း၌လြန္စြာအားနည္းခဲ့သည္။အက်ိဳးဆက္သည္အရည္အေသြးညံ့ဖ်င္းေသာဆန္မ်ားဆယ္စုႏွစ္ႏွစ္စုေလာက္အတြင္းေဈးကြက္၌အေျမာက္အမ်ားေတြ႔လာရျခင္းပင္ျဖစ္သည္။သို႔ေသာ္လြန္ခဲ႔ေသာဆယ္စုႏွစ္ပိုင္းေလာက္ကစ၍စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈသာမကရိတ္သိမ္းခ်ိန္လြန္အပိုင္းကိုပါအေလးထားလာေၾကာင္းေတြ႔ျမင္ေနရ၍ပါဝင္ပတ္သက္ေနသူStakeholdersမ်ားအသိအျမင္ၾကြယ္ဝလာမႈအေပၚအသိအမွတ္ျပဳရမည္ျဖစ္ပါသည္။အဆိုပါဆယ္စုႏွစ္ပိုင္းေလာက္ကစပါးရိတ္သိမ္းစဥ္ကာလအ
တြင္းထုတ္ေဝခဲ့သည့္ေန႔စဥ္ထုတ္သတင္းစာမ်ားတြင္ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားအားစပါးကိုစနစ္တက်ရိတ္သိမ္းနယ္ေလွ႔အေျခာက္ခံရန္၊ဆန္ႀကိတ္ထြက္ႏႈန္းကိုထိခိုက္ေစမည့္လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကိုေရွာင္ရန္သိပၸံနည္းက်က်၊လက္ေတြ႔က်က်ပညာေပးလာႏိုင္ျခင္းသည္တိုးတက္မႈတစ္ရပ္ဟု ဆိုရေပမည္။

အာရွရွိ ဆန္စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ေသာ ႏိုင္ငံျဖစ္ေစ၊ ဆန္ဝယ္ယူတင္သြင္းေသာ ႏိုင္ငံျဖစ္ေစ၊ အစိုးရ ၏ ပါဝင္စြက္ဖက္မႈသည္ အနည္းႏွင့္အမ်ားရွိေနၾကမည္သာျဖစ္သည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ဆန္သည္ အာရွတိုက္ရွိ အာရွႏိုင္ငံသားမ်ား၏ လူမႈစီးပြားဘဝ မ်ားႏွင့္ သက္ဆိုင္ေနျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံ မ်ားက ႏိုင္ငံေရးသီးႏွံသဖြယ္ သေဘာထားၾကပါသည္။ အခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံမ်ား၌ အစိုးရကသာ လံုးဝခ်ဳပ္ကိုင္လိုၾက သည္။ အခ်ိဳ႕က ပုဂၢလိကအပိုင္းမွ အထိုက္အေလ်ာက္ လုပ္သာကိုင္သာရွိေစရန္ လမ္းဖြင့္ေပးထား တတ္၏။ေယဘူယ်အားျဖင့္ဆန္စပါးလုပ္ငန္းကိုအကန္႔အသတ္ျဖင့္သာဖြင့္ေပးေလ့ရွိသည္ကိုသေဘာေပါက္နားလည္ထားရန္လိုအပ္ပါသည္။

သို႔ေသာ္မူဝါဒႏွင့္လုပ္ပံုကိုင္ပံုနည္းစနစ္မ်ားသည္သိသာျမင္သာ(Transparency)ျဖစ္လွ်င္အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါသည္။သို႔မွသာတစ္ဦးေပၚတစ္ဦးယံုၾကည္မႈရွိလာၿပီးျပႆနာတစ္စံုတစ္ရာေပၚလာသည့္အခါဝိုင္းဝန္းအေျဖရွာသြားႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ဆန္စပါးလုပ္ငန္းကိုလုပ္ကိုင္ရန္အေျခအေနေကာင္းမ်ားရွိေနသည္ဟုေမာင္တိုင္ပင္ထင္ျမင္မိပါသည္။အဆိုပါအခ်က္သည္သိသာထင္ရွားေသာေၾကာင့္ယခုအခါဆန္စပါးလုပ္ငန္းတြင္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံလုပ္ကိုင္လိုသူမ်ားလာျခင္းျဖစ္ေသာ္လည္းဆန္စပါးသည္ေဈးကြက္က်ယ္ျပန္႔စြာရွိၿပီးႏိုင္ငံတကာေပါက္ေဈးအေပၚအေျခခံေနသည့္အတြက္အျခားလယ္ယာထြက္ကုန္သီးႏွံမ်ားႏွင့္မတူညီသည့္အခ်က္ကိုအစဥ္အၿမဲသတိျပဳရန္လိုပါလိမ့္မည္။