ပုဂၢလိကလက္ထဲကၿမန္မာဆန္စပါးလုပ္ငန္း (အဆက္)

ကုန္သြယ္လယ္ယာကိုဖ်က္သိမ္းၿခင္း

ႏုိင္ငံေတာ္ပိုင္အဖြဲ ႔အစည္းတစ္ခုၿဖစ္သည္႔ ၿမန္မာ႔ လယ္ယာထြက္ကုန္ပစၥည္းေရာင္း၀ယ္ေရးကိုၿမန္မာဆန္စပါးႏွင္႔ပတ္သက္၍ႏိုင္ငံေတာ္မွ မလုပ္ကိုင္ေတာ႔ဟုေက်ညာခဲ႔ၿပီးေနာက္ခ်က္ခ်င္းယတိၿဖတ္မဖ်က္သိမ္းေသးပဲအခ်ိန္အတန္ႀကာထားရွိပါေသးသည္။အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံမွ BULOG မေလးရွားႏိုင္ငံမွ BERNAS တို႔ကဲ႔သို႔ ဆန္စပါးလုပ္ငန္းႏွင္႔ပတ္သက္၍ regulatory authority အေနၿဖင္႔ထားရွိမည္လားဟူေသာေမွ်ာ္လင္႔

ခ်က္မ်ိဳးအစ ပထမ ပိုင္း၌ထားရွိခဲ႔ ပါေသးသည္။အဘယ္ေႀကာင္႔ဆိုေသာ္ကုန္သြယ္လယ္ယာအဖြဲ႔အစည္းသည္လူ႔စြမ္းအားအရင္းအၿမစ္၊ဆန္စက္၊ဖြဲႏုဆီစက္၊သိုေလွာင္ရုံ၊    ဓါတ္ခြဲခန္း၊သုေတသနဌာန၊သင္တန္းေက်ာင္းစသည္႔ဆန္စပါးလုပ္ငန္းအေထာက္အကူၿပဳပစၥည္းကိရိယာမ်ားႏွင္႔အေၿခခံအေဆာက္အအုံမ်ားအၿပည္႔အစုံရွိေနသည္႔ၿပင္စပါး၀ယ္ယူသည္မွစ၍ဆန္ကိုၿပည္ပတင္ပို႔သည္အထိ လုပ္ငန္းစနစ္မ်ား၊နည္းစဥ္မ်ား၊ဆန္စပါး standard codes မ်ား၊ၿပည္ပေစ်းကြက္အဆက္အသြယ္မ်ား၊ေရာင္း၀ယ္ေရးစာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ားလက္၀ယ္ရွိေနသည္႔အတြက္ပုဂၢလိကအပိုင္းမွဆန္စပါးလုပ္ငန္းမ်ားလုပ္ကိုင္ႀကသည္႔အခါအထိန္းအကြပ္အေနၿဖင္႔လုပ္ကိုင္ေပးႏိုင္သည္ဟုယူဆထားေသာေႀကာင္႔ၿဖစ္ပါသည္။

သို႔ေသာ္ပုဂၢလိကဆန္စပါးလုပ္ငန္းကိုထိုအခ်ိန္ကဦးေဆာင္ေနသည္႔ပုဂၢိဳလ္မ်ား(ယေန႔တိုင္အဆိုပါပုဂၢိဳလ္မ်ားမွာဆန္စပါးေလာက၌ရွိေနဆဲၿဖစ္ပါသည္)၏သေဘာထားမွာကုန္သြယ္လယ္ယာအဖြဲ႔အစည္းဆက္လက္ရွိေနၿခင္းသည္ပုဂၢလိကပိုင္းမွဆန္စပါးလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ရာတြင္ဆူးေညွာင္႔ခလုတ္သဖြယ္အဟန္႔အတားအၿဖစ္ရွိေနေသာေႀကာင္႔လုံး၀ဖ်က္သိမ္းသင္႔ၿပီးႏိုင္ငံေတာ္အတြက္လိုအပ္ခ်က္ကိုပုဂၢလိကအပိုင္းမွထိထိေရာက္ေရာက္ၿဖည္႔ဆည္းေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္မည္႔စြမ္းအားရွိေႀကာင္းကိုအဆုံးအၿဖတ္ၿပဳႏိုင္မည္႔စစ္အစိုးရေခါင္းေဆာင္မ်ားဆီေရာက္ေအာင္နားသြင္းခဲ႔ႀကပါသည္။အေႀကာင္းတိုက္ဆိုင္စြာပင္စစ္အစိုးရေခါင္းေဆာင္မ်ားကလည္းကုန္သြယ္လယ္ယာအဖြဲအစည္းမွပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင္႔လယ္သမားမ်ားအေပၚမသမာမွဳမ်ားၿပဳလုပ္ေနႀကေႀကာင္း၊(အမွန္စင္စစ္ေနာက္ပိုင္း၌ႏိုင္ငံေတာ္၏အၿခားအဖြဲ႔အစည္းမွပုဂၢိဳလ္အခ်ိဳ ႔၏မမွန္မကန္ေသာလုပ္ရပ္သည္ကုန္သြယ္လယ္ယာမွခိုးသည္မသမာမွဳလုပ္သည္ဟုထင္ၿမင္ယူဆခဲ႔ေသာပုဂိၢဳလ္မ်ားထက္ပငအဆမတန္္ခ်မ္းသာႀကြယ္ဝေနႀကေႀကာင္းကိုေနာက္ပိုင္းအခါမ်ား၌သိသာထင္ရွားလာခဲ႔ပါသည္)ထိုစဥ္ကကမၻာဆန္ေစ်းက်ေနခ်ိန္ၿဖစ္ရာဆန္သေဘၤာတစ္စီးတင္ပို႔ရာမွရေသာ၀င္ေငြသည္ေက်ာက္မ်က္ၿပပြဲတစ္ပြဲလုပ္သေလာက္ပင္မရေတာ႔သည္ကတေႀကာင္းကုန္သြယ္လယ္ယာကိုဖ်က္သိမ္းပစ္ရန္အားသန္ခဲ႔ၿခင္းၿဖစ္ဟန္တူပါသည္။သို႔ေသာ္ကုန္သြယ္လယ္ယာ၏ထိုစဥ္ကရွိေနေသာmacro level ရွိ strength ကိုစစ္အစိုးရေခါင္းေဆာင္မ်ားကသတိၿပဳမိဟန္မရွိသည္႔ၿပင္ထိုစဥ္ကပုဂၢလိကဆန္စပါးလုပ္ငန္းမွဦးေဆာင္သူမ်ား၏မလိုတမာစကားမ်ားကိုနားေယာင္မိခဲ႔ေသာေႀကာင္႔လုံး၀ဦးသုန္ဖ်က္သိမ္းေရးဆီကိုဦးတည္ခဲ႔ၿခင္းၿဖစ္ပါသည္။ကုန္သြယ္လယ္ယာ၏လူစြမ္းအားအရင္းအၿမစ္အပါအ၀င္ assets အားလုံးမွာအစိပ္စိပ္အမႊာမႊာကြဲ

ထြက္သြားၿပီးယေန႔ၿမန္မာႏိုင္ငံဆန္စပါးလုပ္ငန္း၏ပကတိအေၿခအေနကိုmacro levelမွသုံးသပ္ႀကည႔္လွွ်င္မည္သို႔အေၿခအေနၿဖစ္ေနသည္ကိုၿမင္ႏိုင္ပါသည္။

ထိုစဥ္ကကုန္သြယ္လယ္ယာ၏အေၿခအေနကိုSWOT analysis လုပ္ပါကေအာက္ပါအတိုင္းေတြ ႔ရွိရမည္ ၿဖစ္ပါသည္။

Strength

-ဆန္စပါးလုပ္ငန္း၌ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအေတြအႀကံဳရွိေသာ institution ၿဖစ္ၿခင္း

-ဆန္စက္၊ဖြဲႏုဆီစက္၊သိုေလွာင္ရုံ၊ဓါတ္ခြဲခန္း၊သုေတသနဌာန၊သင္တန္းေက်ာင္းစသည္

 infrastructure မ်ားလက္၀ယ္ရွိေနၿခင္း 

-မန္ေနဂ်ာ၊အင္ဂ်င္နီယာ၊ကြ်မ္းက်င္၀န္ထမ္းမ်ား၊စာရင္းကိုင္မ်ား၊အေထာက္အကူၿပဳ၀န္

 ထမ္းမ်ားတာ၀န္ထမ္းေဆာင္လွ်က္ရွိၿခင္း

-ဆန္စပါးလုပ္ငန္းႏွင္႔ပတ္သက္၍လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ား၊လုပ္နည္းစနစ္မ်ား၊ေခတ္မီစြာ

 ေရးဆြဲထားရွိၿပီးလိုက္နာက်င္႔သုံးလွ်က္ရွိၿခင္း

-ဆန္စပါးႏွင္႔ပတ္သက္၍သုေတသနေပါင္းမ်ားစြာလုပ္ကိုင္ခဲ႔ၿပီးအရည္အေသြးထိန္း

သိမ္းေရးဆိုင္ရာနည္းလမ္းမ်ား၊နည္းစဥ္မ်ားကိုေရးဆြဲလိုက္နာက်င္႔သုံးလွ်က္ရွိၿခင္း

-ဆန္စပါးႏွင္႔ပတ္သက္၍  Standard codes  မ်ား၊ ၿမန္မာ႔စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားကိုေခတ္

ႏွင္႔ေလ်ာ္ညီစြာေရးဆြဲၿပဌါန္းသတ္မွတ္ ထားရွိၿခင္း

Weakness

-ကုန္သြယ္လယ္ယာ၏လုပ္ငန္းမ်ားသည္တစ္ႏိုင္ငံလုံးၿဖန္႔က်က္လွ်က္ရွိ ေနေသာေႀကာင္႔

span of control  သည္က်ယ္ၿပန္႔စြာရွိေနၿခင္း၊အသားက်ေနေသာတစ္စုံတစ္ခု ကိုၿပင္ဆင္

 မည္ဆိုပါကကုန္သြယ္လယ္ယာသည္မီးရထားတြဲ ႀကီး ႏွင္႔တူၿပီးၿပန္လွည္႔ရန္အခ်ိန္တစ္ခု

 ယူရၿခင္း

-စပါး၀ယ္ယူေရးကာလ၌ကုန္သြယ္လယ္ယာေအာက္ေၿခ၀န္ထမ္းမ်ားၿဖစ္သည္႔စပါးအ၀ယ္

 ဒိုင္္၀န္ထမ္းမ်ားႏွင္႔ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားအႀကားအခ်ိန္အတြယ္ကိစၥ၊အရည္အေသြး

ကိစၥမ်ားႏွင္႔ပတ္သက္၍မႀကာခဏအၿငင္းပြားရၿခင္း

-ကုန္သြယ္လယ္ယာစပါးမ်ားကိုေဒသရွိဆန္စက္မ်ားတြင္ႀကိတ္ခြဲသည္႔အခါအရည္အေသြး

 အခ်င္အတြယ္ႏွင႔္ပတ္သက္၍ မႀကာခဏၿပႆနာမ်ားၿဖစ္ခဲ႔ၿခင္း

-စပါး၀ယ္ယူေရး၊ႀကိတ္ခြဲေရး၊သိုေလွာင္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားေဆာင္ရြက္ရာတြင္တာ၀န္ရွိအ

 ထက္အဆင္႔မွမန္ေနဂ်ာမ်ားသာမကေဒသအာဏာပိုင္အဖြဲအစည္းမ်ား၏အမိန္႔မ်ားကိုပါနာ

 ခံရေသာေႀကာင္႔မႀကာခဏဆိုသလိုလုပ္ထုံးလုပ္နည္းႏွင္႔ဆန္႔က်င္လုပ္ကိုင္ရသည္မ်ားေပၚ

 ေပါက္ခဲ႔ ၿခင္း

-ကုန္သြယ္လယ္ယာေအာက္ေၿခ၀န္ထမ္းမ်ားမႀကာခဏဆိုသလို အလြဲသုံးစားလုပ္ၿခင္း၊

 လာဘ္ေပးလာဘ္ယူကိစၥမ်ားတြင္ပါ၀င္ပတ္သက္ေနၿခင္း

-စပါး၀ယ္ယူရာတြင္ရာသီခ်ိန္ကာလအတြင္း ကြင္းဒိုင္မ်ားဖြင္႔၍လယ္သမားမ်ားထံမွစပါး

 ၀ယ္ယူရၿပီး မိုးမက်ေရာက္မီအတြင္းအမိုးအကာေအာက္ေရာက္ရွိေအာင္ေဆာင္ရြက္ရ

 ၿခင္း

-ယင္းသို႔ေဆာင္ရြက္ရာတြင္အခါမဟုတ္မိုးရြာသြန္းမွဳေႀကာင္႔စပါးမ်ားေရစိုပ်က္စီးမွဳမ်ားၿဖစ္

 ေပၚႏိုင္ၿခင္း၊ ကုန္သြယ္လယ္ယာ ေအာက္ေၿခဒိုင္၀န္ထမ္းမ်ားအေနၿဖင္႔လုပ္ထုံးလုပ္နည္း

 မ်ားအတိုင္းမေဆာင္ရြက္ႏိုင္သၿဖင္႔စပါးမ်ားေရစိုမိုးမိပ်က္စီးဆုံးရွုံးမွဳမ်ားၿဖစ္ေပၚခဲ႔ ၿခင္း

Opportunity

- ကုန္သြယ္လယ္ယာသည္ေဒသတြင္းရွိအလားတူဆန္စပါးအဖြဲ ႔အစည္းမ်ားအႀကားအေတြ႔

 အႀကံဳရွိေသာ institution ၿဖစ္၍ ႀသဇာရွိေသာအဖြဲ႔အစည္းအၿဖစ္ရပ္တည္ ႏိုင္ၿခင္း

-အာဆီယံအရံဆန္ကိစၥတြင္ႏွစ္စဥ္သတ္မွတ္ခဲ႔ေသာအေရအတြက္အတိုင္းလုိအပ္သည္႔အ

 ခ်ိန္၌လိုအပ္သလိုေထာက္ပံ႔ေပးနိုင္ၿခင္း

-ေဒသတြင္းဆန္စပါးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားအခ်င္းခ်င္း အလုပ္ရုံေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတာ၀န္ယူက်င္းပ

 ၿခင္း၊ FAO, UNDP စသည္႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင္႔ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ ႏိုင္ၿခင္း

-ဆန္စပါးလုပ္ငန္းဆိုင္ရာသင္တန္းမ်ားဖြင္႔လွစ္သင္ႀကားေပးႏိုင္ၿခင္း အၿခားႏိုင္ငံမ်ား၌ၿပဳ

 လုပ္ေသာသင္တန္းမ်ားသို႔သင္တန္းသားေစလႊတ္ႏိုင္ၿခင္း

-ASEAN Food Security ကိစၥမ်ားတြင္၀င္ေရာက္တာ၀န္ယူနိုင္ၿခင္း

Threat

-ကုန္သြယ္လယ္ယာသည္ႀကီးမားက်ယ္ၿပန္႔ေသာႏိုင္ငံပိုင္အဖြဲ႔အစည္းၿဖစ္၍အခ်ိန္မေရြး

 ဖ်က္သိမ္းခံရႏိုင္ဖြယ္ရွိၿခင္း

-ကုန္သြယ္လယ္ယာသည္ ၿမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အေရးႀကီးဆုံးေသာလူတန္းစားတစ္ရပ္ၿဖစ္

 သည္႔ေတာင္သူလယ္သမား မ်ားႏွင္႔ထိေတြ ႔ဆက္ဆံရေသာအဖြ႔ဲအစည္းၿဖစ္၍ အခ်ိန္မေရြး

 ေပါက္ကြဲႏိုင္သည္႔အေနအထား၌ရွိေနၿခင္း

-ကုန္သြယ္လယ္ယာသည္ဆန္စပါးလုပ္ငန္းတစ္ခုလုံး၏ရိတ္သိမ္းခ်ိန္လြန္အပိုင္းကုိေဆာင္

 ရြက္ရသည္ၿဖစ္ရာစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မွဳ၏အက်ိဳးဆက္ကိုခံရႏိုင္ဖြယ္ရွိေနၿခင္း

-ကုန္သြယ္လယ္ယာသည္ဆန္စက္ပိုင္အသင္း၊ဆန္ကုန္သည္ အသင္းမ်ားႏွုင္႔လည္းထိေတြ႔

 ဆက္ဆံရသည္ၿဖစ္ရာအဆုိပါအသင္းမ်ား၏အက်ိဳးစီးပြားကိုထိခိုက္လာႏိုင္သည္႔လုပ္နည္း

 စနစ္မ်ားလည္းရွိေနႏိုင္ၿခင္း

အထက္ပါ SWOT analysis ကိုသုံးသပ္ႀကည္႔ပါကကုန္သြယ္လယ္ယာသည္ထိုစဥ္အခ်ိန္ကလုံး၀ဖ်က္သိမ္းပစ္သင္႔ေသာအဖြဲ႔အစည္းၿဖစ္သင္႔သလားဆိုသည္အခ်က္၌ strength ႏွင္႔opportunityတြင္မည္သည္႔အားသာခ်က္မ်ားရွိေနၿပီးweakness၌တိုင္းၿပည္စီးပြားေရး ပ်က္ေလာက္သည္႔အေနအထားမ်ားၿဖစ္ေပၚေနသလားဆိုသည္ကိုဆန္းစစ္ႀကည္႔ႏုိင္ပါသည္။Threatကေတာ႔ကုန္သြယ္လယ္ယာရွိေနၿခင္းေႀကာင္႔တိုင္းၿပည္စီးပြားေရးဆုတ္ယုတ္လာႏိုင္ၿခင္း၊ေတာင္သူလယ္သမားႏွင္႔အုပ္ခ်ဳပ္သူအႀကားစည္းလုံးညီညြတ္ေရးပ်က္ေစေလာက္ေအာင္အဖြဲအစည္းတစ္ရပ္အေနၿဖင္႔ရွိေနၿခင္း၊ပုဂၢလိကအသင္းအဖြဲ႔မ်ားအတြက္ဆူးေညွာင႔္္ခလုတ္ကန္သင္းမ်ားၿဖစ္ေနၿခင္းေႀကာင္႔မ်ားလားဟုေစာေႀကာႏိုင္ပါသည္။ယေန႔မည္သည္႔ခရုိနီေတြကုန္သြယ္လယ္ယာassetsမ်ားႏွင္႔ႀကီးပြားခ်မ္းသာေနသည္ကိုႀကည္႔ေသာသူတိုင္းၿမင္ႏိုင္ပါသည္။ဆန္စပါးလုပ္ငန္းကိုပုဂၢလိကကေၿပာင္းလဲလုပ္ကိုင္ေစရာတြင္ကမၻာအဆင္႔မီမဆိုထားႏွင္႔ေဒသတြင္းအဆင္႔မီႏိုင္ငံတစ္ခု၏ဆန္စပါးလုပ္ငန္းအေနအထားသို႔ပင္မေရာက္ရွိႏိုင္သည္ကိုသုံးသပ္မိပါသၿဖင္႔ဆုံးၿဖတ္ခ်က္မွားယြင္းခဲ႔ေႀကာင္းေၿပာလိုပါသည္။ပါ၀င္သည္႔stakeholdersမ်ားအားလုံးမွ်မွ်တတအက်ိဳးမခံစားရပဲstakeholdersအစုတစ္ခုသာလွ်င္အက်ိဳးခံစားခြင္႔ရေနသည္႔သေဘာကိုေတြ႔ေနရပါသည္။ကုန္သြယ္လယ္ယာပိုင္ဆန္စက္၊သိုေလွာင္ရုံအခ်ိဳ ႔မွာလည္းသက္ဆိုင္ရာမူလပိုင္ရွင္မ်ားလက္၀ယ္သို႔စနစ္တက်လႊဲေၿပာင္းမေပးႏိုင္သည္ကမ်ားပါသည္။၀န္ထမ္းအမ်ားစုမွာလည္းဟိုဌာနေရာက္ဒီဌာနေရာက္ႏွင္႔အခ်ိဳ ႔ဘ၀ပ်က္ခဲ႔သည္အထိိအေၿခအေနဆိုးခဲ႔ပါသည္။သို႔ေသာ္အင္ဂ်င္နီယာႏွင္႔မန္ေနဂ်ာအခ်ိဳ ႔တို႔မွာပုဂၢလိကကုမၸဏီအခ်ိဳ ႔တို႔တြင္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခြင္႔ရခဲ႔ၿပီးယခုအခါဆန္စက္အသစ္မ်ားတည္ေဆာက္လာသည္႔အခါဆန္စက္အင္ဂ်င္နီယာမ်ားလိုအပ္ခ်က္ရွိလာခဲ႔ပါ

သည္။ ကုန္သြယ္လယ္ယာရွိစဥ္ကကုန္သြယ္လယ္ယာအတြက္လိုအပ္သည္႔HRDအတြက္ႏွစ္စဥ္ကြ်မ္းက်င္သူမ်ားကိုစနစ္တက်ေမြးထုတ္ ႏိုင္ခဲ႔ပါသည္။