ယေန႔ေခတ္လူေတြဟာ ဘာသာအသိတရား တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေခါင္းပါးလာျပီ။ ဘုရားေတာင္မွ ထိျခင္းငါးပါးနဲ႔ ဦးခ်ရေကာင္းမွန္းမသိႀကေတာ႔ပါဘူး။ဒီလိုအေျခအေနေတြကိုသိလို ျမတ္စြာဘုရားက “ေနာင္္အနာဂတ္မွာ ဗုဒၶဘာသာ (၅)မ်ိဳး ကြဲျပားလိမ့္မယ္”ဟုေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။အဲ့ဒီ ဗုဒၶဘာသာ(၅)မ်ိဳးကေတာ့
(၁)ကုလ ဗုဒၶဘာသာ
(၂)လာဘ ဗုဒၶဘာသာ
(၃)ဘယ ဗုဒၶဘာသာ
(၄)သဒၶါဓိက ဗုဒၶဘာသာ
(၅)ပညာဓိက ဗုဒၶဘာသာ
(၁)ကုလ ဗုဒၶဘာသာ
ကုလ ဗုဒၶဘာသာဆိုတာ ရိုးရာဗုဒၶဘာသာ ကိုေျပာတာပါ။အေမအေဖက ဗုဒၶဘာသာမို႔သားသမီးက ဗုဒၶဘာသာ ျဖစ္လာရတာပါ။မိဘက ခရစ္ယာန္ဆိုရင္ သားသမီးကလည္း ကုလဗုဒၶဘာသာေပါ့။ မိဘက ဗုဒၶဘာသာမို႔သာ သားသမီးကဗုဒၶဘာသာျဖစ္လာရတာ ဘုရားရွင္ဘာလို႔ ပြင့္မွန္းမသိ။ ဘုရား ဘာတရား ေဟာမွန္း လည္းမသိ။ ကိုးကြယ္ေနတဲ့ျမတ္စြာဘုရားဘာေႀကာင့္ကိုးကြယ္ရမွန္းလည္းမသိ။ တရားေတာ္ကို ဘာေႀကာင့္ကိုးကြယ္ရ မွန္းမသိ။ ဘုရားကိိိုဦးခ်တာ ဘာရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ဦးခ်မွန္းမသိ။ ဘာေႀကာင့္ဒီေလာက္ ရုိရိုေသေသနဲ႔အေလးျပဳ ေနမွန္းကိုမသိတာ။ လုပ္ေတာ့လုပ္ေနတာပဲ အသိပညာ ဘာမွမပါတာ။ ကုလဗုဒၶ ဘာသာပါ။
(၂)လာဘ ဗုဒၶဘာသာ
လာဘဗုဒၶဘာသာဆိုတာ လာဘ္လာဘလိုလို႔ ကိုးကြယ္တဲ့ ဗုဒၶဘာာသာကို ဆိုလိုတာပါ။ ဒီဘဝ စီးပြားေရး ေလး တက္မလားဆိုျပီးမွ ဘုရားကိုးကြယ္တာမွာ ေရြးျပီးကိုးကြယ္တယ္။ ဒီဘုရားကိုးကြယ္ရင္ေတာ့ လာဘ္လာဘ ေပါမ်ားတယ္ ဟိုဘုရားကိုးကြယ္ရင္ေတာ့ စီးပြားေရးတက္တယ္ဆိုျပီးေရြးကိုးကြယ္တာ လာဘဗုဒၶဘာသာ ပါ။ ဘုရားကိုးကြယ္မွ လာဘ္ေပါမ်ားမယ္ဆိုရင္ ဘုရားမကိုးကြယ္တဲ့ ခရစ္ယာန္ေတြ ဘာလို႔ လာဘ္ရႊင္ေနလဲ။ အဓိကစီးပြားေရးျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာဘုရားေႀကာင့္မဟုတ္ပါဘူး။ ကံ၊ ညဏ္၊ ဝိရိယ သတၱိေႀကာင့္ပါ။ အိမ္ျခံဝယ္ မယ္။ ေရာင္းမယ္။ အိမ္ေနရာေျပာင္းမယ္ဆိုရင္ေတာင္မွ ရက္ရာဇာ ျပႆဒါးေရြးေနတာေတြ။ ဘုရားေက်ာင္း ေဆာင္ေပၚမွာ ဘုိေတာ္ ဘြားေတာ္ပံုေတြတင္ထားတာေတြ။ကိုႀကီးေက်ာ္ ၊ မႏွဲေလး အစရွိတဲ့နတ္ေတြ ကုိးကြယ္ တာေတြ။ ေဗဒင္ယံုႀကည္ျပီးယႀတာေတြ ေခ်လိုက္ႀက စတဲ့ လာဘ္လာဘလိုခ်င္လို႔ ကိုးကြယ္တဲ့ဗုဒၶဘာသာမ်ားကို လာဘဗုဒၶဘာသာေခၚပါတယ္။
(၃)ဘယ ဗုဒၶဘာသာ
ဘယဗုဒၶဘာသာဆိုတာ ေဘးကိုေႀကာက္္္္္္လို႔ ကိုးကြယ္တာကို ေခၚပါတယ္။ အႏၱရာယ္ကင္းဖို႔၊ ေဘးရွင္းဖို႔၊ အသက္ရွည္ဖို႔၊ က်န္းမာဖို႔၊ ဒီလိုအေတြးအေခၚေတြနဲ႔ ဘုရားကိုးကြယ္တာကို ဘယဗုဒၶဘာသာဟု ေခၚပါသည္။ ဒီ ဘုရားကိုးကြယ္မွ အသက္ရွည္မယ္ဆိုရင္ ဘုရားမကိုးကြယ္တဲ့ခရစ္ယာန္ အစလာမ္ေတြ အသက္ရာေက်ာ္ရွည္ ေနႀကတာ ဘာလို႔ပါလဲ။ ဘာမွမသိဘဲ ရမ္းကိုးကြယ္္္္္္တာ ကုလ ဗုဒဘာသာ၊လာဘ္လာဘ လိုခ်င္လို႔ကိုးကြယ္တာ လာဘဗုဒၶဘာသာ။ ေဘးေႀကာက္ျပီး အကုိးအကြယ္ မွားေနတာ ဘယ ဗုဒၶဘာသာ။ဒီ ကုလ၊လာဘ၊ဘယ ဗုဒၶဘာသာ(၃)မ်ိဳးကို ေအာက္တန္း စား ဗုဒၶဘာသာဟုေခၚပါသည္။ ဟိုလူမပါ။ ဒီလူမပါ။ ဟုိလူပသပါတယ္။ ဒီလူပသပါတယ္။လက္ညႈိးထိုး ခြက္လွန္လုပ္ေနတာေတြကို ဘုရားက သူေတာင္းစား ဗုဒၶဘာသာပါတဲ့။ ခႏၶာမွာအသိ၊ဘာသာေရအသိဓာတ္ခံ နည္းေတာ့ လိမ္စားေနတဲ့သူေတြက လိမ္လို႔ေကာင္းေနပါတယ္။ ဘုရားလည္းကိုးကြယ္ရေသး၊ တရားလည္းကိုးကြယ္ရေသး၊ ဆြမ္းဦးကိုလည္းေလာင္းလွဴရေသး၊ သာသနာေတာ္ ကိုလည္း ပစၥည္းေလးပါးနဲ့လွဴဒါန္းပူေဇာ္ဆက္ကပ္ရေသး။ ဘာအတြက္ ဒါေတြ လုပ္ေနရတာလည္း ဘာအတြက္ သာသနာကိုခ်ီးေျမွာက္ေနတာလည္း ဘာအတြက္ ေက်ာင္းေဆာက္ေနတာလည္း။ စဥ္းစားပါ။ ေဝဖန္ပါ။ သံုးသပ္ပါ။
(၄)သဒၶါဓိက ဗုဒၶဘာသာ
သဒၵါဓိကဗုဒၶဘာသာဆိုတာသဒၵါတရားကို အရင္းခံပါတယ္။ သဒၵါတရားဆိုတာယံုႀကည္ခ်က္္္္္္္ပါ။ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာကိုတကယ္သက္ဝင္္္္ယံုႀကည္တာကို ေခၚပါတယ္။ယံုႀကည္တဲ့ေနရာမွာလည္းမွန္မွန္ကန္ကန္ ယံုႀကည္တဲ့ သမၼာသဒၵါ နဲ႔ မွားမွားယြင္းယြင္း ယံုႀကည္တဲ့ မိစၦာသဒၵါဆိုျပီး (၂)မ်ိဳးရွိပါတယ္။ သမၼာသဒၵါမွန္မွန္ကန္ကန္ ယံုႀကည္ခ်က္ ဆိုတာ သစၥာတရား သိေတာ္မူတဲ့ ျမတ္စြာဘုုရားဟာ ေဝေနယ် သတၱဝါေတြကို သူသိသကဲ့သုိ႔ ေမတၱာဂရုဏာေတာ္အျပည့္နဲ႔ သစၥာေလးခ်က္အနက္ကိုေဟာႀကားေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ဒီတရားေတာ္ အနက္ေတြ ကိုပိုင္ပိုင္္ႏုိင္ႏုိင္ သိေတာ္မူသြားႀကတဲ့ အရိယာသူေတာ္စင္ႀကီးေတြဟာ နိဗၺာန္ဝင္စံသြားႀကပါတယ္။ နိဗၺာန္ ဆိုတာ အို၊ ေသ၊ နာ လြတ္ရာပါ။ အေသလြတ္ရာျပတတ္လို႔ ျမတ္စြာဘုရားအား ကိုးကြယ္ပါ၏ ဆိုတ ဲ့ယံုႀကည္ခ်က္ဟာ မွန္ကန္ေသာယံုႀကည္ခ်က္ တရားေတာ္ကို ဘာေႀကာင့္ကိုးကြယ္ရသလဲ။ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာေတာ္မူခဲ့ေသာ တရားေတာ္ကိုႀကိဳးစားအားထုတ္လိုက္လို႔ တရားလမ္းေႀကာင္းအတိုင္းသာ ေလွ်ာက္သြား ႏုိင္ရင္နိဗၺာန္ေရာက္ပါ မည္။ ထိုအေသလြတ္ရာ ပို႔ေဆာင္တာ တရားက ပို႔ေဆာင္တာပါ။ ပုဂၢိဳလ္က ပို႔ေဆာင္တာ မဟုတ္ဘူး။ ထိုတရားေတြ မကြယ္မေပ်ာက္ေသးတာဘယ္သူ႔ေက်းဇူးပါလဲ ဆိုရင္ သံဃာေတြရဲ့ေက်ဇူးပါ။ ဘုရားရွင္ ေဟာေတာ္မူေသာ ဓမၼကၡႏၶာေပါင္းရွစ္ေသာင္းေလးေထာင္၊ သုတ္ဝိနည္း အဘိဓမၼာတရားေတြ သံဃာေတာ္ ေတြကေဆာင္ထားတာပါ။ပိဋကသံုးပုံ ကို သံဃာေတာ္ေတြက***ေရွာက္ထားတာပါ။ သံဃာေတာ္ကိုယံုႀကည္မႈ။ ဒါေတြကရတနာျမတ္သံုးပါးကို မွန္မွန္ကန္ကန္ ယံုႀကည္တဲ့ သမၼာသဒၵါယံုႀကည္မႈ။ မိစၦာသဒၵါယံုႀကည္မႈက လာဘ္ လာဘေပါတယ္။ အႏၱရာယ္ကင္းတယ္ဆိုျပီး ကိုးကြယ္ယံုႀကည္ေနတာ မိစၦာသဒၵါ။ လာဘ္လာဘ ေပါတယ္ဆိုတဲ့ လာဘဗုဒၶဘာသာယံုႀကည္ခ်က္၊ အႏၱရာယ္ကင္းေအာင္ဆိုျပီး ဘယ္ဗုဒၶဘာသာ ေတြရဲ့ ယံုႀကည္ခ်က္၊ ဗုဒၶရဲ့ ဂုဏ္ေက်ွဇူးကို ဘာမွနားမလည္ဘဲသူမ်ားဦးတုိက္လို႔သာ ရမ္းဦးတိုက္ရတဲ့ကုလ ဗုဒၶဘာသာ ေတြရဲ့ ယံုႀကည္မႈ ဒါေတြဟာ မိစၦာသဒၶါေတြပါ။ အေသလြတ္ရာလမ္းကိုျပတတ္လို႔ ၊ အေသလြတ္ရာ ပို႔ေဆာင္ႏိုင္လို႔၊ အေသလြတ္ရာတရားကိုေဆာင္ထားႏုိင္လုိ႔ ရတနာ သံုးပါးကို ကုိးကြယ္ပါ၏ ဆိုတဲ့သမၼာသဒၵါ။ အႏွစ္သာရ မရွိတာကို မရွိဘူးလို႔သိပါတယ္။ အႏွစ္သာရ ရွိတာကိုု ရွိတယ္လို႔သိပါတယ္။ မွားတာကို မွားတယ္လို႔သိတယ္။ မွန္တာကို မွန္တယ္လို႔သိတယ္။ သိတဲ့အျပင္၊ အမွားလမ္းကိုေရွာင္၊ အမွန္လမ္းကို ေဆာင္တာသည္ သမၼာသဒၵါ ရွိတဲ့သဒၵါဓိက ဗုဒၶဘာသာပါ။
(၅)ပညာဓိက ဗုဒၶဘာသာ
သစၥာတရားကို ေသခ်ာသိတဲ့ ဗုဒၶဘာသာကို ပညာဓိကဟုေခၚသည္။ ပညာဓိက ဗုဒၶဘာသာဟာတရားေတာ္ကို ယံုႀကည္တယ္။ တရားေတာ္ကို ဘယ္လိုယံုႀကည္ တာလည္းဆိုေတာ့ ရမ္းယံုႀကည္တာမဟုတ္ဘဲခႏၱာအသိ နဲ့ အေသအခ်ာသိျပီး ယံုတယ္။ ထိုသို႔သိတာကို ပညာ ဟုေခၚပါသည္။ သစၥာေလးပါးကို အေသအခ်ာ ပညာနဲ႔သိတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၊ျဖစ္ပ်က္မႈေတြကို သိတဲ့ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ပ်က္ျမင္တာ ခႏၱာက ျမင္တာလား ပညာကျမင္တာ လားဆိုေတာ့ပညာကျမင္တာပါ။ပညာဓိက ဗုဒၶဘာသာပါ။ ဘုရားကမင္းတုိ႔ခႏၱာ ထဲမွာ ျဖစ္္တာနဲ့ ပ်က္္တာပဲ ရွိတာလို႔ေဟာခဲ့ပါတယ္။ ဒါကိုကိုယ္တိုင္ သစၥာတရားကို ေသခ်ာသိျပီး က်င့္ႀကည့္လိုက္ေတာ့ ျမင္တယ္။ ကိုယ္တိုင္ျမင္ေတာ့ ယံုႀကည္လာတယ္။ ယံုႀကည္ေတာ့သဒၵါ၊ျဖစ္ပ်က္ျမင္တာက ပညာ။ ထိုေႀကာင့္ သဒၵါနဲ႔ပညာ သြားျပီး တြဲေနပါတယ္။သဒၵါနဲ႔ ပညာဟာ တြဲလ်က္ပါတဲ့။သဒၵါတရား မွန္မွန္ကန္ကန္ နဲ႔သာ ႀကိဳးစားမယ္ဆိုရင္ အပါယ္ေလးပါးမွလြတ္ေျမာက္္္ႏိုင္၏။ တို႔မွာ အပါယ္မ်ိဳးေစ့ေတြ၊အပါယ္က် ေႀကာင္းကံေတြ လုပ္ထာတာရွိတယ္။ ဒါေတြကိုဘယ္သူမွ ဝင္တားလို႔ မရပါဘူး။ သူကိုတားခ်င္ရင္၊ သူကိုအက်ိဳးမေပးေစခ်င္ရင္ဘာနဲ့ျဖတ္ရမလဲ ဆိုေတာ့ ဥာဏ္နဲ႔ျဖတ္ရမယ္။ ဥာဏ္နဲ႔ ျဖတ္လိုက္လို႔ ျဖစ္ပ်က္မဂ္ဆိုက္ေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္မွာသဒၵါလည္းပါတယ္၊ ပညာလည္းပါတယ္။ ဒါသည္ သဒၵါဓိကႏွင့္ ပညာဓိက ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ပါသည္။ သဒၵါဓိက ႏွင့္ ပညာဓိက ဗုဒၶဘာသာဟာအထက္္္္္တန္း ဗုဒၶဘာသာပါ။ သဒၶါႏွင့္ ပညာ balance (ဟန္ခ်က္ညီ)ဘို႕လဲ လုိပါတယ္၊ သဒၶါလြန္ကဲပညာနဲျပန္ရင္ (ႏွစ္လုံးလွ လူမုိက္ၾကီး) သူေတာ္ေကာင္းလူအၾကီးျဖစ္သြားပါတယ္၊ ဆင္ျခင္တုံ တရားနဲပါးသူေတြက (superstitious rites, scarified, prayer) အက်ိဳးမရွိတဲ့ေနရာေနမွာ ကိုယ့္အခ်ိန္ေတြကို အသုံးခ်ေနၾကပါတယ္။ သဒၶါနဲျပီး ပညာကဲေနျပန္ရင္လဲ ပညာရွိလူမိုက္ၾကီး ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဆုိလုိတာက ဘယ္အရာမဆုိ အစြန္းမေရာက္ေစဘုိ႕ပါဘဲ။
(၁)ကုလ ဗုဒၶဘာသာ
(၂)လာဘ ဗုဒၶဘာသာ
(၃)ဘယ ဗုဒၶဘာသာ
(၄)သဒၶါဓိက ဗုဒၶဘာသာ
(၅)ပညာဓိက ဗုဒၶဘာသာ
(၁)ကုလ ဗုဒၶဘာသာ
ကုလ ဗုဒၶဘာသာဆိုတာ ရိုးရာဗုဒၶဘာသာ ကိုေျပာတာပါ။အေမအေဖက ဗုဒၶဘာသာမို႔သားသမီးက ဗုဒၶဘာသာ ျဖစ္လာရတာပါ။မိဘက ခရစ္ယာန္ဆိုရင္ သားသမီးကလည္း ကုလဗုဒၶဘာသာေပါ့။ မိဘက ဗုဒၶဘာသာမို႔သာ သားသမီးကဗုဒၶဘာသာျဖစ္လာရတာ ဘုရားရွင္ဘာလို႔ ပြင့္မွန္းမသိ။ ဘုရား ဘာတရား ေဟာမွန္း လည္းမသိ။ ကိုးကြယ္ေနတဲ့ျမတ္စြာဘုရားဘာေႀကာင့္ကိုးကြယ္ရမွန္းလည္းမသိ။ တရားေတာ္ကို ဘာေႀကာင့္ကိုးကြယ္ရ မွန္းမသိ။ ဘုရားကိိိုဦးခ်တာ ဘာရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ဦးခ်မွန္းမသိ။ ဘာေႀကာင့္ဒီေလာက္ ရုိရိုေသေသနဲ႔အေလးျပဳ ေနမွန္းကိုမသိတာ။ လုပ္ေတာ့လုပ္ေနတာပဲ အသိပညာ ဘာမွမပါတာ။ ကုလဗုဒၶ ဘာသာပါ။
(၂)လာဘ ဗုဒၶဘာသာ
လာဘဗုဒၶဘာသာဆိုတာ လာဘ္လာဘလိုလို႔ ကိုးကြယ္တဲ့ ဗုဒၶဘာာသာကို ဆိုလိုတာပါ။ ဒီဘဝ စီးပြားေရး ေလး တက္မလားဆိုျပီးမွ ဘုရားကိုးကြယ္တာမွာ ေရြးျပီးကိုးကြယ္တယ္။ ဒီဘုရားကိုးကြယ္ရင္ေတာ့ လာဘ္လာဘ ေပါမ်ားတယ္ ဟိုဘုရားကိုးကြယ္ရင္ေတာ့ စီးပြားေရးတက္တယ္ဆိုျပီးေရြးကိုးကြယ္တာ လာဘဗုဒၶဘာသာ ပါ။ ဘုရားကိုးကြယ္မွ လာဘ္ေပါမ်ားမယ္ဆိုရင္ ဘုရားမကိုးကြယ္တဲ့ ခရစ္ယာန္ေတြ ဘာလို႔ လာဘ္ရႊင္ေနလဲ။ အဓိကစီးပြားေရးျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာဘုရားေႀကာင့္မဟုတ္ပါဘူး။ ကံ၊ ညဏ္၊ ဝိရိယ သတၱိေႀကာင့္ပါ။ အိမ္ျခံဝယ္ မယ္။ ေရာင္းမယ္။ အိမ္ေနရာေျပာင္းမယ္ဆိုရင္ေတာင္မွ ရက္ရာဇာ ျပႆဒါးေရြးေနတာေတြ။ ဘုရားေက်ာင္း ေဆာင္ေပၚမွာ ဘုိေတာ္ ဘြားေတာ္ပံုေတြတင္ထားတာေတြ။ကိုႀကီးေက်ာ္ ၊ မႏွဲေလး အစရွိတဲ့နတ္ေတြ ကုိးကြယ္ တာေတြ။ ေဗဒင္ယံုႀကည္ျပီးယႀတာေတြ ေခ်လိုက္ႀက စတဲ့ လာဘ္လာဘလိုခ်င္လို႔ ကိုးကြယ္တဲ့ဗုဒၶဘာသာမ်ားကို လာဘဗုဒၶဘာသာေခၚပါတယ္။
(၃)ဘယ ဗုဒၶဘာသာ
ဘယဗုဒၶဘာသာဆိုတာ ေဘးကိုေႀကာက္္္္္္လို႔ ကိုးကြယ္တာကို ေခၚပါတယ္။ အႏၱရာယ္ကင္းဖို႔၊ ေဘးရွင္းဖို႔၊ အသက္ရွည္ဖို႔၊ က်န္းမာဖို႔၊ ဒီလိုအေတြးအေခၚေတြနဲ႔ ဘုရားကိုးကြယ္တာကို ဘယဗုဒၶဘာသာဟု ေခၚပါသည္။ ဒီ ဘုရားကိုးကြယ္မွ အသက္ရွည္မယ္ဆိုရင္ ဘုရားမကိုးကြယ္တဲ့ခရစ္ယာန္ အစလာမ္ေတြ အသက္ရာေက်ာ္ရွည္ ေနႀကတာ ဘာလို႔ပါလဲ။ ဘာမွမသိဘဲ ရမ္းကိုးကြယ္္္္္္တာ ကုလ ဗုဒဘာသာ၊လာဘ္လာဘ လိုခ်င္လို႔ကိုးကြယ္တာ လာဘဗုဒၶဘာသာ။ ေဘးေႀကာက္ျပီး အကုိးအကြယ္ မွားေနတာ ဘယ ဗုဒၶဘာသာ။ဒီ ကုလ၊လာဘ၊ဘယ ဗုဒၶဘာသာ(၃)မ်ိဳးကို ေအာက္တန္း စား ဗုဒၶဘာသာဟုေခၚပါသည္။ ဟိုလူမပါ။ ဒီလူမပါ။ ဟုိလူပသပါတယ္။ ဒီလူပသပါတယ္။လက္ညႈိးထိုး ခြက္လွန္လုပ္ေနတာေတြကို ဘုရားက သူေတာင္းစား ဗုဒၶဘာသာပါတဲ့။ ခႏၶာမွာအသိ၊ဘာသာေရအသိဓာတ္ခံ နည္းေတာ့ လိမ္စားေနတဲ့သူေတြက လိမ္လို႔ေကာင္းေနပါတယ္။ ဘုရားလည္းကိုးကြယ္ရေသး၊ တရားလည္းကိုးကြယ္ရေသး၊ ဆြမ္းဦးကိုလည္းေလာင္းလွဴရေသး၊ သာသနာေတာ္ ကိုလည္း ပစၥည္းေလးပါးနဲ့လွဴဒါန္းပူေဇာ္ဆက္ကပ္ရေသး။ ဘာအတြက္ ဒါေတြ လုပ္ေနရတာလည္း ဘာအတြက္ သာသနာကိုခ်ီးေျမွာက္ေနတာလည္း ဘာအတြက္ ေက်ာင္းေဆာက္ေနတာလည္း။ စဥ္းစားပါ။ ေဝဖန္ပါ။ သံုးသပ္ပါ။
(၄)သဒၶါဓိက ဗုဒၶဘာသာ
သဒၵါဓိကဗုဒၶဘာသာဆိုတာသဒၵါတရားကို အရင္းခံပါတယ္။ သဒၵါတရားဆိုတာယံုႀကည္ခ်က္္္္္္္ပါ။ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာကိုတကယ္သက္ဝင္္္္ယံုႀကည္တာကို ေခၚပါတယ္။ယံုႀကည္တဲ့ေနရာမွာလည္းမွန္မွန္ကန္ကန္ ယံုႀကည္တဲ့ သမၼာသဒၵါ နဲ႔ မွားမွားယြင္းယြင္း ယံုႀကည္တဲ့ မိစၦာသဒၵါဆိုျပီး (၂)မ်ိဳးရွိပါတယ္။ သမၼာသဒၵါမွန္မွန္ကန္ကန္ ယံုႀကည္ခ်က္ ဆိုတာ သစၥာတရား သိေတာ္မူတဲ့ ျမတ္စြာဘုုရားဟာ ေဝေနယ် သတၱဝါေတြကို သူသိသကဲ့သုိ႔ ေမတၱာဂရုဏာေတာ္အျပည့္နဲ႔ သစၥာေလးခ်က္အနက္ကိုေဟာႀကားေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ဒီတရားေတာ္ အနက္ေတြ ကိုပိုင္ပိုင္္ႏုိင္ႏုိင္ သိေတာ္မူသြားႀကတဲ့ အရိယာသူေတာ္စင္ႀကီးေတြဟာ နိဗၺာန္ဝင္စံသြားႀကပါတယ္။ နိဗၺာန္ ဆိုတာ အို၊ ေသ၊ နာ လြတ္ရာပါ။ အေသလြတ္ရာျပတတ္လို႔ ျမတ္စြာဘုရားအား ကိုးကြယ္ပါ၏ ဆိုတ ဲ့ယံုႀကည္ခ်က္ဟာ မွန္ကန္ေသာယံုႀကည္ခ်က္ တရားေတာ္ကို ဘာေႀကာင့္ကိုးကြယ္ရသလဲ။ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာေတာ္မူခဲ့ေသာ တရားေတာ္ကိုႀကိဳးစားအားထုတ္လိုက္လို႔ တရားလမ္းေႀကာင္းအတိုင္းသာ ေလွ်ာက္သြား ႏုိင္ရင္နိဗၺာန္ေရာက္ပါ မည္။ ထိုအေသလြတ္ရာ ပို႔ေဆာင္တာ တရားက ပို႔ေဆာင္တာပါ။ ပုဂၢိဳလ္က ပို႔ေဆာင္တာ မဟုတ္ဘူး။ ထိုတရားေတြ မကြယ္မေပ်ာက္ေသးတာဘယ္သူ႔ေက်းဇူးပါလဲ ဆိုရင္ သံဃာေတြရဲ့ေက်ဇူးပါ။ ဘုရားရွင္ ေဟာေတာ္မူေသာ ဓမၼကၡႏၶာေပါင္းရွစ္ေသာင္းေလးေထာင္၊ သုတ္ဝိနည္း အဘိဓမၼာတရားေတြ သံဃာေတာ္ ေတြကေဆာင္ထားတာပါ။ပိဋကသံုးပုံ ကို သံဃာေတာ္ေတြက***ေရွာက္ထားတာပါ။ သံဃာေတာ္ကိုယံုႀကည္မႈ။ ဒါေတြကရတနာျမတ္သံုးပါးကို မွန္မွန္ကန္ကန္ ယံုႀကည္တဲ့ သမၼာသဒၵါယံုႀကည္မႈ။ မိစၦာသဒၵါယံုႀကည္မႈက လာဘ္ လာဘေပါတယ္။ အႏၱရာယ္ကင္းတယ္ဆိုျပီး ကိုးကြယ္ယံုႀကည္ေနတာ မိစၦာသဒၵါ။ လာဘ္လာဘ ေပါတယ္ဆိုတဲ့ လာဘဗုဒၶဘာသာယံုႀကည္ခ်က္၊ အႏၱရာယ္ကင္းေအာင္ဆိုျပီး ဘယ္ဗုဒၶဘာသာ ေတြရဲ့ ယံုႀကည္ခ်က္၊ ဗုဒၶရဲ့ ဂုဏ္ေက်ွဇူးကို ဘာမွနားမလည္ဘဲသူမ်ားဦးတုိက္လို႔သာ ရမ္းဦးတိုက္ရတဲ့ကုလ ဗုဒၶဘာသာ ေတြရဲ့ ယံုႀကည္မႈ ဒါေတြဟာ မိစၦာသဒၶါေတြပါ။ အေသလြတ္ရာလမ္းကိုျပတတ္လို႔ ၊ အေသလြတ္ရာ ပို႔ေဆာင္ႏိုင္လို႔၊ အေသလြတ္ရာတရားကိုေဆာင္ထားႏုိင္လုိ႔ ရတနာ သံုးပါးကို ကုိးကြယ္ပါ၏ ဆိုတဲ့သမၼာသဒၵါ။ အႏွစ္သာရ မရွိတာကို မရွိဘူးလို႔သိပါတယ္။ အႏွစ္သာရ ရွိတာကိုု ရွိတယ္လို႔သိပါတယ္။ မွားတာကို မွားတယ္လို႔သိတယ္။ မွန္တာကို မွန္တယ္လို႔သိတယ္။ သိတဲ့အျပင္၊ အမွားလမ္းကိုေရွာင္၊ အမွန္လမ္းကို ေဆာင္တာသည္ သမၼာသဒၵါ ရွိတဲ့သဒၵါဓိက ဗုဒၶဘာသာပါ။
(၅)ပညာဓိက ဗုဒၶဘာသာ
သစၥာတရားကို ေသခ်ာသိတဲ့ ဗုဒၶဘာသာကို ပညာဓိကဟုေခၚသည္။ ပညာဓိက ဗုဒၶဘာသာဟာတရားေတာ္ကို ယံုႀကည္တယ္။ တရားေတာ္ကို ဘယ္လိုယံုႀကည္ တာလည္းဆိုေတာ့ ရမ္းယံုႀကည္တာမဟုတ္ဘဲခႏၱာအသိ နဲ့ အေသအခ်ာသိျပီး ယံုတယ္။ ထိုသို႔သိတာကို ပညာ ဟုေခၚပါသည္။ သစၥာေလးပါးကို အေသအခ်ာ ပညာနဲ႔သိတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၊ျဖစ္ပ်က္မႈေတြကို သိတဲ့ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ပ်က္ျမင္တာ ခႏၱာက ျမင္တာလား ပညာကျမင္တာ လားဆိုေတာ့ပညာကျမင္တာပါ။ပညာဓိက ဗုဒၶဘာသာပါ။ ဘုရားကမင္းတုိ႔ခႏၱာ ထဲမွာ ျဖစ္္တာနဲ့ ပ်က္္တာပဲ ရွိတာလို႔ေဟာခဲ့ပါတယ္။ ဒါကိုကိုယ္တိုင္ သစၥာတရားကို ေသခ်ာသိျပီး က်င့္ႀကည့္လိုက္ေတာ့ ျမင္တယ္။ ကိုယ္တိုင္ျမင္ေတာ့ ယံုႀကည္လာတယ္။ ယံုႀကည္ေတာ့သဒၵါ၊ျဖစ္ပ်က္ျမင္တာက ပညာ။ ထိုေႀကာင့္ သဒၵါနဲ႔ပညာ သြားျပီး တြဲေနပါတယ္။သဒၵါနဲ႔ ပညာဟာ တြဲလ်က္ပါတဲ့။သဒၵါတရား မွန္မွန္ကန္ကန္ နဲ႔သာ ႀကိဳးစားမယ္ဆိုရင္ အပါယ္ေလးပါးမွလြတ္ေျမာက္္္ႏိုင္၏။ တို႔မွာ အပါယ္မ်ိဳးေစ့ေတြ၊အပါယ္က် ေႀကာင္းကံေတြ လုပ္ထာတာရွိတယ္။ ဒါေတြကိုဘယ္သူမွ ဝင္တားလို႔ မရပါဘူး။ သူကိုတားခ်င္ရင္၊ သူကိုအက်ိဳးမေပးေစခ်င္ရင္ဘာနဲ့ျဖတ္ရမလဲ ဆိုေတာ့ ဥာဏ္နဲ႔ျဖတ္ရမယ္။ ဥာဏ္နဲ႔ ျဖတ္လိုက္လို႔ ျဖစ္ပ်က္မဂ္ဆိုက္ေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္မွာသဒၵါလည္းပါတယ္၊ ပညာလည္းပါတယ္။ ဒါသည္ သဒၵါဓိကႏွင့္ ပညာဓိက ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ပါသည္။ သဒၵါဓိက ႏွင့္ ပညာဓိက ဗုဒၶဘာသာဟာအထက္္္္္တန္း ဗုဒၶဘာသာပါ။ သဒၶါႏွင့္ ပညာ balance (ဟန္ခ်က္ညီ)ဘို႕လဲ လုိပါတယ္၊ သဒၶါလြန္ကဲပညာနဲျပန္ရင္ (ႏွစ္လုံးလွ လူမုိက္ၾကီး) သူေတာ္ေကာင္းလူအၾကီးျဖစ္သြားပါတယ္၊ ဆင္ျခင္တုံ တရားနဲပါးသူေတြက (superstitious rites, scarified, prayer) အက်ိဳးမရွိတဲ့ေနရာေနမွာ ကိုယ့္အခ်ိန္ေတြကို အသုံးခ်ေနၾကပါတယ္။ သဒၶါနဲျပီး ပညာကဲေနျပန္ရင္လဲ ပညာရွိလူမိုက္ၾကီး ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဆုိလုိတာက ဘယ္အရာမဆုိ အစြန္းမေရာက္ေစဘုိ႕ပါဘဲ။
No comments:
Post a Comment