ဆန္စပါးလုုပ္ငန္းမွ စိန္ေခၚမႈမ်ား

အခုေခတ္ဆန္စပါးလုပ္ငန္းနဲ႔ပတ္သက္ျပီး စိန္ေခၚမႈေတြလို႔ေခၚမလား--ဆုတ္ယုတ္မႈေတြလို႔ေခၚမလား--ေတြ႔
ေနျကားေနရတယ္--မင္းကြာ--တစ္ေန႔ကပဲ ေပါင္းဆန္စက္ မိတ္ဆက္တဲ့ ပြဲတက္လာေသးတယ္--ဒါဆုတ္ယုတ္မႈ
လား -- တိုးတက္မႈလား လို႔ေမးစရာရွိမယ္--တရုတ္နယ္စပ္ကေန ဆန္ပို႔လို႔ရေအာင္ AQSIQ လိုအဖြဲ႕အစည္း
နဲ႕ေဆြးေႏြးေနတာဟာ barrier ေတြဖယ္ရွားႏိုင္ေအာင္လို႔လုပ္ေနတာပဲမဟုတ္လား-- marketing အပိုင္းက
ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈေတြ ေလကြာ--လို႔ေျပာႏိုင္ပါတယ္--ေမာင္တိုင္ပင္ေျပာခ်င္တာက ကိုယ့္အေတြးေလးကိုပါ--
research လုပ္ထားတာလည္းရွိခ်င္ရွိမယ္-- မရွိခ်င္မရွိဘူး--ဘာလဲဆိုေတာ့ လယ္ယာေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ပါ
လယ္ေတြအသိမ္းခံရတယ္--လယ္ေတြေစ်းေကာင္းေတာ့ ျမိဳ႕ျပနားနီးတဲ့လယ္ေတြ ေရာင္းစားျကတယ္--
ဘယ္ေလာက္မ်ားေရာင္းစားျကသလဲ မသိဘူး-- အစ္မျကီး စု ကေတာင္လယ္ေတြကိုမေရာင္းျကဖို႕ေျပာေန
တဲ့အသံ ျကားရတယ္--အဲေတာ့ စပါးစိုက္ဧရိယာ ကိုမထိခိုက္ဘူးလား-- အရင္တုံးက--တစ္ေခတ္တစ္ခါ ကဆိုရင္လယ္ေျမဆိုတာေတာ္ယုံတန္ယုံထိ လို႕မရဘူး--က်ဳပ္ေတြးမိတာကိုပဲ ေျပာျပတာပါ--စာရင္းဇယား
နဲ႔ေတာ့ မေျပာႏိုင္ဘူး--

ေနာက္တစ္ခ်က္လယ္ယာလုပ္ငန္းခြင္ကလုပ္ႏိုင္ကိုင္ႏိုင္တဲ့လူငယ္ေတြႏိုင္ငံျခားသြားအလုပ္လုပ္ျကတာဘယ္
ေလာက္ရွိလဲေတာ့မေျပာတတ္ဘူး--လြန္ခဲ့ေသာ ၂ ႏွစ္ ၃ ႏွစ္ေလာက္ကေရစျကိဳမွာ ကုန္စည္ဒိုင္ကလူေတြနဲ႔
ေတြ႔ေတာ့ ထန္းတက္မဲ့ လူမရွိလို႕ ထညက္ အ ထြက္ဆုတ္တယ္-- သူ႕အဆက္နဲ႕သူ ေရစျကိဳကလူငယ္ေတြ
မေလးကိုထြက္လိုက္ျကတာ ရွစ္ေသာင္းေလာက္ရွိမယ္ လို႔ေျပာျကတယ္-- သြားတဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္က ေမာင္
တိုင္ပင္ဘဏ္ေလာကမွာပဲ ရွိေနေသးေတာ့ ဘဏ္ဖြင့္ဖို႕ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕သြားတာ--BOD ကိုျပန္အစီရင္ခံ
ေတာ့ ျမန္ျမန္ဖြင့္သင့္တယ္--မေလးမွာသြားအလုပ္လုပ္ေနတဲ့ လူေတြဆီကေငြလႊဲတာနဲ႕တင္ ဘဏ္စရိတ္ေက်ႏိုင္
တယ္လို႔ေျပာရတယ္--အခုေတာ့MCB ကဘဏ္ဖြင့္ထားျပီးျပီ--ေရစျကိဳက လူငယ္ေတြ မေလးမွာပဲရွိေနေသး
လား ေတာ့မသိဘူး-- ေျပာခ်င္တာကေတာ့ လယ္ယာလုပ္ငန္းခြင္မွာ အေျခခံလူတန္းစားေတြျပဳန္းတီးမႈျဖစ္
ေနတာကလည္းစပါးအထြက္output ကိုတစ္နည္းအားျဖင့္ထိခိုက္ႏိုင္မလားေတာ့မသိဘူး-- factor ေတြထဲကတစ္ခု
ေပါ့--ဒီေနရာမွာ MAPCO အစီအစဥ္ေလးတစ္ခုကိုသေဘာက်တယ္-- Agricultural Service Center ေတြ
တည္ေထာင္ဖြင့္လွစ္တာကိုပါ--လယ္ယာလုပ္ငန္းခြင္မွာလယ္ယာလုပ္သားေတြရွားပါးလာေတာ့ ဒီလို ဝန္
ေဆာင္မႈေပးတဲ့ စင္တာေတြတည္ေထာင္ေပးတာဟာေကာင္းမြန္ေသာအစီအမံတစ္ခုလို႕ဆိုႏိုင္ပါတယ္-- effective management system ေလးတစ္ခုနဲ႕တြဲ လုပ္သြားႏိုင္ဖို႕လိုပါတယ္--MAPCO မွာေမာင္တိုင္ပင္
တို႔လက္ထက္က ကုန္သြယ္လယ္ယာ နဲ႔အတူလက္တြဲလုပ္ခဲ့ဘူးျကတဲ့စက္ပိုင္ေတြဆန္စပါးလုပ္ငန္းရွင္ေတြရဲ႕မိ်ဳး
ဆက္သစ္ေတြေတြ႕ေနရတာကဆန္စပါးလုပ္ငန္းကိုသမားရုိးက်နည္းလမး္ေတြကေနေဖါက္ထြက္ေအာင္လုပ္
ႏိုင္မဲ႔လူငယ္မ်ိဳးဆက္ေတြ--သူတို႕ဦးေဆာင္လုပ္သြားမယ္ဆိုရင္မေအာင္ျမင္စရာ မရွိပါဘူး--

ေနာက္ေျပာခ်င္တာက.ပကတိအေျခအေနေလးေတြကိုယွဥ္တြဲစဥ္းစားျကဖို႕ပါ-- ဖါးတဲ့ေခတ္ privilege ရလို
တာေျကာင့္ေရွ႕ေနာက္ေဘးဘီမစဥ္းစားပဲလုပ္တဲ့ေခတ္က ဒီမိုေခတ္မွာကြယ္ေပ်ာက္သင့္ပါျပီ--ဒါကလည္း
လုပ္ေဖၚကိုင္ဖက္အင္ဂ်င္နီယာတစ္ဦးနဲ႕ေဆြးေႏြးရင္းသိလာရတဲ့ အသိပါ--ေနျပည္ေတာ္မွာ တန္ ၅၀--၇၀--၁၀၀
စတဲ့ capacity ရွိတဲ့ ေခတ္မီဆန္စက္ ၃ လုံးတည္ေဆာက္ေနတယ္--တည္ေဆာက္ဆဲျဖစ္တယ္--ပ်ဥ္းမနား
တပ္ကုန္း ေဘာဂသီရိ စတဲ့ နယ္ေတြကထုပ္လုပ္ေပးႏိုင္တဲ့ စပါးပမာဏ ကအဲဒီဆန္စက္ ၃ လုံးကတစ္ႏွစ္
ပတ္လုံးျကိတ္ေပးႏိုင္တဲ့ ပမာဏထက္အမ်ားျကီးနည္းေနတယ္--ဒါအျပင္ အဆိုပါဆန္စက္ျကီး ၃ လုံးအျပင္
၁၀တန္ ၁၅ တန္ ေလာက္ျကိတ္ႏိုင္တဲ့ ဆန္စက္ငယ္ ၂၆ လုံးေလာက္ရွိေနေသးတယ္-- ကိန္းဂဏန္းအတိအ
က်ကို မ ေျပာပါဘူး--ကုန္သြယ္လယ္ယာ လက္ထက္ကတည္းကပ်ဥ္းမနားနယ္ဟာ စပါးေလာက္ေလာက္
လားလားထြက္တဲ့ေဒသမဟုတ္ပါဘူး--mechanised farming ေတြလုပ္ႏိုင္တယ္ပဲထား စက္အျကီးျကီးေတြ
တည္ေဆာက္လုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ဖို႕စီးပြားေရးတြက္ေခ်မကိုက္ႏိုင္ပါ-- အဲဒီလိုလုပ္လိုက္လို႕သူတို႔အတြက္တျခားစီးပြားေရးတြက္
ေခ်ကိုက္မဲ့လုပ္ငန္းရွိရင္ေတာ့ မေျပာတတ္ပါ-- ဘာဆိုလိုတာလဲဆုိတာ စာဖတ္သူသေဘာေပါက္မွာပါ--သိတယ္မႈတ္လား--အဲဒီသူငယ္ခ်င္းကဆန္စက္ေလာကမွာပဲဆက္လုပ္ေနေတာ့သူဆီကသိရတာေတြက နားမဆံ့ဘူး--ကုန္သြယ္ယာက လႊဲ
ေျပာင္းရယူျပီး ဆန္စက္ေလာကမွာလုပ္ေနတဲ့သူေတြလည္းသူတို႕ဆန္စက္ေတြအတြက္ စပါး ရဖို႕ေတာ္ေတာ္ခက္ေနတာကိုေတြ႕ေနရတယ္-- တစ္ခ်ိဳ႕စက္ေတြဆိုတစ္ႏွစ္မွာ ၃ လေလာက္လည္ ႏိုင္ေအာင္မနည္းလုပ္ေနတယ္ဆိုေတာ့တြက္ေခ်ကိုက္ပါမလားဆိုတဲ့ ေမးခြန္းေမးရရင္ဘယ္လိုေျဖျကမလဲ-- PGU ဆန္စက္ေတြဆိုပိုဆိုးေသးတယ္လို႕ေျပာတယ္--( PGU ဆန္စက္ဆိုတာ စပါးခြံေလာင္စာသုံးျပီးေရေႏြးေငြ႕တာဘိုင္ကေန လွ်ပ္စစ္ထုတ္ျပီးဆန္စက္လည္တာ-- လွ်ပ္စစ္မရွိတဲ့ေဒသေတြအတြက္ အရင္က တည္ထားခဲ့တာ-- စပါးခြံရွိမွ စက္လည္ႏိုင္ေတာ့ sequence က်ေနေအာင္လုပ္ ႏိုင္မွ အဆင္ေျပတယ္)--land property ေတြေစ်းျမင့္လာလို႔ ဝယ္ထားတဲ့သူေတြအတြက္--တြက္ေခ်ကိုက္သေယာင္ေယာင္ရွိေနေတာ့ အထိပ္တလန္႕ေတာ့မျဖစ္ေသးဘူး-- ecomomic study တစ္ခုေတာင္လုပ္သင့္ေနျပီ ထင္တယ္ --အရင္ကစပါးထြက္တယ္လို႕ေျပာတဲ့ေဒသေတြဟာ စပါးအထြက္ဆုတ္လာပါတယ္-- evolution အရတျဖည္းျဖည္းေျပာင္းလဲကုန္ျကတာပါ-

ကဲ--ဆန္စပါးစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈ နဲ႕ marketing တစ္နည္းအားျဖင့္ rice post harvest technology တို႔ဟာ
ဆက္စပ္ဖို႕လိုပါတယ္ -- end use အထိစဥ္းစားေပါ့ဗ်ာ စပါးအတိုင္းစား လို႔ရတာမွမဟုတ္တာ-ဆန္ျဖစ္ေအာင္ျကိတ္ဖြပ္ျပီးမွ စားရတာ--အဲေတာ့ ဒီအပိုင္းလည္း အေရးပါတာပဲ-- ဒီအပိုင္းဘာျဖစ္ေနသလဲ
ဆိုေတာ့ ဆန္စက္အင္ဂ်င္နီယာ ေတြျပဳန္းတီးမႈ ျဖစ္ေနတာပါ-- ဆန္စက္ေတြတိုးလာပါတယ္--ေပါင္းစက္ေတြေကာပဲ-- ဘယ္မွာလဲ အဆင့္မွီ ဆန္စက္အင္ဂ်င္နီယာ--- ကုန္သြယ္လယ္ယာ က အင္ဂ်င္
နီယာေတြလည္း အသက္ျကီးကုန္ျပီ -- ျပဳန္းတီးကုန္ျပီ -- မ်ိဳးဆက္ေတြ ထပ္ေမြးဖို႕မလိုဘူးလား ကုန္သြယ္ယာေခတ္တုံး ကစဥ္ဆက္မျပတ္ အင္ဂ်င္နီယာေတြ ေမြးထုတ္ပါတယ္ -- သင္တန္းေတြအမ်ိဳးမ်ိဳး
လုပ္ေပးပါတယ္--ေတာ္တဲ့အင္ဂ်င္နီယာေတြလည္းထြက္လာပါတယ္ သူလိုကိုယ္ လိုအင္ဂ်င္နီယာေတြ
လည္းသူ႕အရည္အခ်င္းနဲ႔သူထြက္လာပါတယ္-- သူတို႕တေတြပဲ ယေန့ဆန္စက္ေလာကမွာ ျကီးစိုးေနဆဲပါ--
ဘူလာ ကဆိုရင္ေဒါက္တာရဲေအာင္ ဆာတာကီးဆိုရင္ ဦးေက်ာ္ထြန္း သူတို႕ေတြဆိုရင္ကုန္သြယ္လယ္ယာ
ငယ္ေမြးျခံေပါက္ေတြပါ-- အခ်ိန္ရွိတုံး ဆန္စက္ေလာကရဲ႕ HR ကိုလုပ္ျကရေအာင္-- အျငိမ္းစားေနျကတဲ့
Resource person ေတြ က်န္ေနပါေသးတယ္-- မ်ဳိးဆက္သစ္ဆန္စက္အင္ဂ်င္နီယာေတြ ေပၚလာဖို႕တစ္ခုခု
လုပ္ျကရေအာင္လား-- က်ဳပ္တို႕တေတြ အို စျပဳလာပါျပီ------

L