စီပြားေရးရာေထြရာေလးပါး

ျမန္မာနိုင္ငံ၌ အစိုးရသစ္ကို ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ ဖဲြ့စည္းျပီးေနာက္ စီးပြားေရးတံခါးဖြင့္မႈမ်ားရိွပါက ေနရာဦး ဖ်ာခင္းနိုင္ရန္ နိုင္ငံတကာမွ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ား၊ အဖဲြ့အစည္းအသီးသီးမွ မန္ေနဂ်ာမ်ားဟာ ရင္းနီွးျမႈပ္နံွရန္ အဆိုျပုပံုစံ အမ်ဳိးမ်ဳိးကို ကိုင္စဲြျပီး၊ ျမန္မာနိုင္ငံကို ေရာက္လာလ်က္ ရိွေနပါတယ္။ ျမန္မာစီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားရဲ့ အားနည္းခ်က္ မ်ားကို အခြင့္ေကာင္းယူကာ တစ္နပ္စားအျကံနဲ့ ရႊန္းရႊန္းေဝေအာင္ ေျပာဆိုလုပ္ကိုင္ျကမွာကို စိုးရိမ္မိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာစီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္အမ်ားစုကေတာ့ တခါေသဘူး ပ်ဥ္ဘိုးနားလည္တဲ့သူ၊ ခဲမွန္ဘူးတဲ့ စာသူငယ္မ်ား ျဖစ္ျကေလေတာ့ သတိနဲ့ေျပာဆို တုန့္ျပန္ျကတာကို ေတြ့ရပါတယ္။

စာေရးသူတို့ ျမန္မာနိုင္ငံမွာလည္း ဌာနတိုင္းလိုလိုမွာ အေျပာင္းအလဲမ်ား လုပ္ေနျပီလို့ ျကားရပါတယ္။ ကုမၸဏီ မွတ္ပံုတင္ရင္ ျကာတယ္ ျကာတယ္လို့ ဆိုေပမဲ့ အခုေမလ (၁၈)ရက္ေန့ ေနာက္ပိုင္းကစျပီး လိုအပ္တဲ့စာရြက္စာတမ္း ျပည့္စံုရင္ ၃ နာရီ ပဲ ျကာပါေတာ့တယ္လို့ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား ဝမ္းသာအားရေျပာျကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကုမၸဏီေဟာင္း သက္တမ္းတိုးရာမွာ ေတာ့ မျမန္ေသးဘူးလို့ ဆိုျကပါတယ္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတစ္ခုရဲ့ Board of Directors မွာ ပါဝင္တဲ့ members ေတြနဲ့ ပါတ္သက္ျပီး ရဲစခန္းက betting လိုက္တဲ့အခါ ေမးတတ္ဖို့လိုတယ္။ မဆိုင္တာေတြကိုေမးေတာ့ ကုမၸဏီေတြ ကသိကေအာက္ ျဖစ္ျကရတယ္လို့ ျကားပါတယ္။ ဒါေျကာင့္ ဘာေမးဘာေမးဆိုျပီး criteria သတ္မွတ္ေပးသင့္တယ္လို့ ေျပာျကပါတယ္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြရဲ့ တုန့္ျပန္ခ်က္ေတြပါ။ ဘာဘဲေျပာေျပာအရင္က ကုမၸဏီမွတ္ပံုတင္ရင္ျကာတယ္ဆိုတဲ့ သမားရိုးက် သတင္းဟာ မဟုတ္ေတာ့ဘူးဆို တာ ျပန့္နံွ့သြားဖို့ လိုပါတယ္။

စာေရးသူ တစ္ေန့က စစ္ကိုင္းတိုင္း၊ ကန့္ဗလူဘက္က က်ပ္သိန္း (၄ဝဝဝ-၅ဝဝဝ)ေလာက္တန္ဖိုးရိွတဲ့ လုပ္ငန္း တစ္ခုကို လုပ္ေနသူတစ္ဦးနဲ့ စကားေျပာျကည့္ရာ သူ့အေနနဲ့ ကုမၸဏီမဖဲြ့နိုင္ေတာ့ သူမ်ားကုမၸဏီနံမည္ခံျပီး စီးပြားေရးကို ေလွ်ာက္လုပ္ေနရတယ္လို့ ေျပာပါတယ္။ သားသမီးေတြက လူငယ္ဘဲြ့ရပညာတတ္ေတြပါ။ ဒါနဲ့ စာေရးသူက အဆိုပါ ပုဂၢိုလ္ကို ကုမၸဏီေထာင္ဖို့ မို်းဆက္သစ္လူငယ္ သားသမီးေတြကိုခိုင္းဖို့ တိုက္တြန္းလိုက္ျပီး၊ export ကို ကိုယ္တိုင္လုပ္ဖို့ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ သူက ျပန္ေျပာတာကေတာ့ ''ကုမၸဏီေထာင္ဖို့ဆိုတာ အခိ်န္အမ်ားျကီးကုန္တဲ့အျပင္ ေငြလည္းေတာ္ေတာ္ကုန္တယ္''လို့ ျကားလို့ပါလို့ ျပန္ေျပာပါတယ္။ စာေရးသူက ကုမၸဏီေထာင္ဖို့လိုတဲ့ စာရြက္စာတမ္းေတြကေတာ့ အဲ့ဒါေတြပဲ။ ကိုယ္တိုင္ရံုးျပင္ ကနၷားမသြားခ်င္ရင္ ဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္း လုပ္ေပးေနတဲ့ ကုမၸဏီေတြရိွတယ္။ မွန္မွန္ကန္ကန္လုပ္ကိုင္ေပးတဲ့ ဝန္ေဆာင္မႈ ကုမၸဏီေတြနဲ့ ဆက္သြယ္ပါလို့ အျကံျပုခဲ့ပါတယ္။

စကားမစပ္ စာေရးသူတို့နိုင္ငံမွTrade in serivice လို့ေခၚတဲ့ ဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းကုမၸဏီေတြ ဖံြ့ျဖိုးတိုးတက္ ေအာင္ေဆာင္ရြက္ဖို့ လိုပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းေတြကို အမ်ားအျမင္မွာေတာ့ ''ပဲြစား''ေတြလို့ ျမင္ျကပါတယ္။ လာေရာက္ဆက္ သြယ္တဲ့ သူေတြထဲမွာလည္း ''ဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္း''တန္ဘိုးကို သိတဲ့သူရိွသလို တခို့်က ဝန္ေဆာင္ခအတြက္ သတ္မွတ္ေျကး ေပးရမွာကို နွေမ်ာတြန့္တိုျကတယ္။ ဒီအခိ်န္မွာ ကုမၸဏီမွတ္ပံုတင္ဖို့ ဝန္ေဆာင္ခေပးေနတဲ့ ကုမၸဏီေတြလည္း သူတို့ရဲ့ ''ဝန္ေဆာင္ခ'' ေတြ ေလွ်ာ့ယူဖို့ ေကာင္းေနပါျပီ။ ေနျပည္ေတာ္ ခဏခဏမသြားရေတာ့ဘူး မဟုတ္လား ၊

ကုမၸဏီမွတ္ပံုတင္တာကို on line နဲ့လုပ္လို့ရေအာင္ေတာင္ ျကိုးစားေနျပီလို့ သတင္းျကားသိရပါတယ္။ ဒါကလည္း အင္မတန္မွ တိုးတက္တဲ့အျမင္ပါ။ ဝန္ေဆာင္မႈေပးတဲ့ ကုမၸဏီေတြအေနနဲ့ ''on line '' နဲ့လုပ္လို့ ငါတို့လုပ္ငန္းေတာ့ ''အ''သြား ေတာ့မွာပဲလို့ မျမင္ပါနဲ့။ ပိုျပီးေတာ့ လုပ္ငန္းေတြသြက္လက္ျမန္ဆန္လာမွာ ျဖစ္တယ္လို့ ယံုျကည္ပါ။ ပို့ကုန္သြင္းကုန္ လိုင္စင္ကို on line ကေန ေလွ်ာက္လို့ရေအာင္ ဒီလိုပဲလုပ္ခဲ့ျကတာပါ၊ D form ကလည္း အဲ့ဒီလိုပါပဲ။ အခုဆိုရင္ အဆင္ေျပေနပါျပီ။

on line က ေငြသြင္းနိုင္ေအာင္ လုပ္ေပးဖို့ပဲ က်န္ပါေတာ့တယ္။

အစပိုင္းမွာ ေျပာခဲ့တဲ့ နိုင္ငံတကာက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြ ျမန္မာကိုလာျပီး model ပံုစံအမို်းမို်းနဲ့ ဖက္စပ္ လုပ္ငန္းေတြ တင္ျပဆဲြေဆာင္လုပ္ကိုင္ဖို့ တာစူေနတာကို သတိနဲ့ ဆက္ဆံေဆာင္ရြက္ျကဖို့ ေျပာလိုပါတယ္။ တေလာက ရင္းနီွးျမႈပ္နံွမႈနဲ့ ပတ္သက္ျပီး countrywise risk analysis ေတြရွာေဖြတင္ျပဖို့ countrywise rating ေတြ ရွာေဖြတင္ျပဖို့ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ေငြအရင္းအနီွးျကီးမားတဲ့ လုပ္ငန္းရင္းနီွးျမႈပ္နံွမႈေတြမွာ ရင္းနီွးျမႈပ္နံွသူေတြဖက္က ျပည္တြင္းမွာ ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္သလဲဆိုတာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ အငယ္စား၊ အလတ္စားေတြ မသိျကပါဘူး။ သူတို့ကလည္း သူတို့လုပ္ငန္း အမ်ားသိမွာစိုးလို့ လိွု့်လိွု့်ဝွက္ ဝွက္ လုပ္ျကပါတယ္။ စပ္စပ္စုစုနဲ့ ေမးျမန္းသူေတြေလာက္သာ အေပၚရံသိျကပါတယ္။ ဒီကုမၸဏီေတြကလည္း ေဖၚထုတ္မေျပာ ျကပါဘူး။ နိုင္ငံျခားက ရင္းနီွးျမႈပ္နံွမႈလာရင္ သူတို့ရဲ့ management ပံုစံ ေတြ့ ရ ပါ မယ္။ technology-know-how ေတြ ရလာမယ္။ အလုပ္သမားပိုင္းမွာ စည္းကမ္း၊ စနစ္က်နစြာ ေဆာင္ရြက္တတ္တဲ့ အသိတရားေတြရလာမယ္ (ဒီေနရာကို နိုင္ငံျခားသား လုပ္ငန္းရွင္ေတြ ျပည္တြင္းမွာေတာင္ အလုပ္သမားေတြကို ေခါင္းပံုျဖတ္တာ၊ တင္စီးတာေတြ မရိွဖို့ လိုပါတယ္။)ေနာက္တစ္ခု အျကံျပုခ်င္တာက ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအေနနဲ့ မိမိဖက္စပ္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ လိုတဲ့ ရင္းနီွးျမႈပ္နံွမႈလုပ္ငန္းေတြနဲ့ ပတ္သက္တဲ့ အေျကာင္းအရာ အခ်က္အလက္အားလံုးကို (ဘယ္နွစ္နွစ္နဲ့ အရင္းေက်နိုင္မယ္ဆိုတာကအစ ေနာက္ဘယ္ေလာက္ ထိ တိုးခဲ့်နိုင္မယ္ဆိုတာအဆံုး)ျပုစုထားဖို့ လိုပါတယ္။ investment proposal ကိုလည္း သပ္သပ္ရပ္ရပ္ ေသေသသပ္သပ္နဲ့ ျပုစုထားသင့္ပါတယ္။ power point presentation လည္း လိုအပ္ရင္ ျပုစုထားသင့္ပါတယ္။ စာေရးသူ ဘာေျကာင့္ေျပာရသလဲဆိုရင္ ေတြ့ရသမွ် အလတ္စား ျပည္ပလုပ္ငန္းရွင္ေတြဟာ ျမန္မာျပည္မွာ ဘယ္အပိုင္းကို ရင္းနီွးျမႈပ္နံွရင္ ေကာင္းမလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကိုပဲ အျမဲေမးခံေနရလို့ပါပဲ။ သူတို့နဲ့ ေတြ့တဲ့အခါ ျမန္မာေငြ exchange rate ကိစၥ လတ္တေလာ ျဖစ္ပ်က္ေနမႈကို တတ္နိုင္သမွ် ရွင္းျပပါတယ္။ သူတို့အားလံုး လက္ခံသလိုလိုရိွေပမဲ့ အျပည့္အဝ နားမလယ္ျကပါ။ သံသယနဲ့ပဲ လက္ခံျကပါတယ္။ ဒါေျကာင့္ ဒီအခ်က္ဟာ ရင္းနီွီးျမႈပ္နံွမႈအတြက္ အျကီးမားဆံုးေသာ စိန္ေခၚမႈတစ္ခုလို့ စာေရးသူ ခံစားနားလည္ရပါတယ္။