ၿမန္မာရုပ္ၿမင္သံၾကားမွာႏုိင္ငံေရးပါတီ ေတြမဲစဆြယ္ေနၾကပါၿပီ။ တခ်ဳိ႔ပါတီေတြက သူတို႔ ဘာလုပ္မယ္ဆိုတာ ေယဘူယ်ေလာက္ပဲေၿပာသြားၾကတာကိုနားေထာင္ လိုက္ရပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ ကေတာ႔ အေသးမစိပ္ေပမဲ႔ နဲနဲ ေလးယေန႔ၿပည္သူလူထုၿဖစ္ခ်င္တာကိုေဇာင္းေပးေၿပာသြားၾကပါတယ္။
ဘာဘဲၿဖစ္ၿဖစ္ လူထုနဲ႔နီးစပ္တဲ႔ပါတီေတြကေတာ႔လူထုဘာလိုခ်င္လဲဆိုတာသိၾကမွာပါ။ ဒီေန႔စာေရးသူတို႔ႏိုင္ငံ ဘာေတြၿပင္ဖို႔ လိုေနၿပီ လဲဆိုရင္ ၿပင္ ရမွာ ကေတာ႔ဌာနေပါင္းစုံ၊ အဖြဲအစည္းေပါင္းစုံ၊ ၿပည္သူလူထုအလႊာ ေပါင္းစုံ၊ ကပုဂၢိဳလ္ေတြရဲ႔ စိတ္ဓါတ္ေတြၿပင္ၾက ဖို႔ ပါပဲ။ အကုန္ လုံးဆိုးေနၾကတာေတာ႔မဟုတ္ပါဘူး။
အသိစိတ္ေလးေတြၿပင္သြားဖို႔ပဲလိုပါတယ္။ တိုင္းၿပည္ ကို ခ်စ္စိတ္ လုပ္ခ်င္ ကိုင္ ခ်င္စိတ္ရွိတဲ႔သူေတြအမ်ား ႀကီး ရွိပါေသးတယ္။ေခတ္ေရစီေၾကာင္းထဲမွာ ေမ်ာ ပါ ရင္းမလုပ္ မရႈပ္နဲ႔ေနၾကသူေတြမ်ားပါတယ္။ ႏွမ္းတစ္ လုံးနဲ႔ ဆီမၿဖစ္ပါဘူး လို႔ဆိုရုိး ရွိေပမဲ႔ကိုယ္ ကို ကိုယ္ေကာင္း ဖို႔ကပဓာနက်ပါတယ္။
စာေရးသူတို႔အားလုံး change တစ္ခုေတာ႔ လိုေနပါၿပီ။ တိုးတက္မႈကိုေရွးရႈေသာ change တစ္ ခုပါ။ လူအဖြဲ႔ အစည္း မွာပါ၀င္ လႈပ္ရွားေနတဲ႔ ၿဖစ္စဥ္အားလုံးမွာ change လုပ္ ဖို႔ လိုေနပါၿပီ။ deregulation လုပ္ ဖို႔ လိုမလား ?regulation လုပ္ ဖိုလိုေနမလား ? facilitation လို႔ေၿပာႏုိင္ တဲ႔ လြယ္ကူ သက္သာ လွ်င္ၿမန္ ေစတာ မ်ုိဳးကို ေၿပာင္းလဲဖို႔၀န္မေလးသင္႔ပါဘူး။စာေရးသူ လတ္တေလာၾကံဳရတဲ႔ ဥပမာေလးေတြနဲ႔ တင္ၿပခ်င္ပါတယ္။ စာေရး သူဟာ websites ေတြ၀င္ၿပီး စာေပါင္းစုံကို ဖတ္ေလ႔ရွိပါတယ္။ အိမ္မွာ လည္း အင္တာနက္ၾကည္႔ လို႔ရေအာင္ ADSL လည္းတစ္လ FEC 40 အကုန္ခံၿပီး တတ္ထားပါတယ္။ ေငြေပါလိုေတာ႔မဟုတ္ပါဘူး။သူမ်ားထက္ ေခတ္ ေနာက္မက်ခ်င္လို႔ပါ။ တၿခားအေပ်ာ္အပါး ကုန္က်တာေတြထက္ စာရင္ ဒါေလာက္ေတာ႔အကုန္ခံသင္႔တယ္ လို႔ ယူဆလို႔ပါ။ ကဲ ေၿပာခ်င္တာ ကိုမေရာက္ေတာ႔ဘူး။
စင္ကာပူေရာက္ ၿမန္မာေတြရဲ႔ website တစ္ခုမွာ စင္ကာပူ PR ေတြ စင္ကာပူအစိုးရကေတာင္းဆိုလာရင္ စင္ကာပူႏုိင္ငံသားခံယူသင္႔ လား။ PR လက္မွတ္ ၿပန္အပ္ၿပီး အေမ႔အိမ္ ၿပန္ၾကမလား ? ကို စင္ကာပူေရာက္ ေရႊ ေတြ အေခ်အတင္အေက် အလည္ ေဆြးေႏြးေနၾကတာကို ဖတ္ရပါတယ္။ စင္ကာပူႏုိင္ငံသား လုပ္တာ မလုပ္တာကို စာေရးသူမေဆြးေႏြး လိုပါဘူး။ သူတို႔ရင္ဖြင္႔ သံေတြ ကိုဖတ္ရေတာ႔ အံ့ၾသမိတာပါ။ တစ္ေယာက္က ၿမန္မာသံရုံးကိုသြားၿပီးအခြန္ေဆာင္ရတာဟာ ကိုယ္ကႏုိင္ငံ သားတစ္ေယာက္ပီပီ တာ၀န္ေက်ေက် အခြန္ေဆာင္တာ ၿဖစ္ေသာ္လည္း အလြန္ေအာက္က် ေနာက္ က်ႏိုင္ ေၾကာင္း၊ မနက္ အေစာႀကီးထ တန္းစီ ရေၾကာင္း၊ မိုးရြာရင္မိုးေရထဲမွာ ေနရေၾကာင္း၊ တခါတေလခြင္႔ တစ္ရက္နဲ႔ မရေၾကာင္း၊ သံရုံးက၀န္ထမ္းေတြ အလြန္အေပါက္ဆိုးၾကေၾကာင္း၊ ေငြေပးၿပီးေအးဂ်င္႔နွုင႔္ လုပ္လိုက္ရင္ၿမန္ဆန္ ေၾကာင္း၊ ရံဖန္ရံခါ အခြန္ ကို ၂-၃ ႏွစ္မေဆာင္မိပဲမိသားစု တစ္ခုလုံး ၿမန္မာႏိုင္ငံ ၿပန္ရန္ကိစၥေပၚလာ၍ ဗီဇာ သြားေလွ်ာက္သည္႔အခါအခြန္သည္ စင္ကာပူေဒၚလာ ၄ - ၅ ေထာင္ခန္႔ ေပးရသည္ၿဖစ္ရာနင္႔ ေနေအာင္ေပးရ ေၾကာင္း၊ ၿမန္မာသံရုံးကို အခြန္ေပးရတာ တၿခားအာဆီယံႏုိင္ငံေတြႏွုင္႔ ႏီုင္းယွဥ္လွ်င္အလြန္မ်ားေၾကာင္း၊ ဖိလစ္ ပိုင္ဆိုလွ်င္ အခြန္လုံး၀ေဆာင္စရာ မလိုေၾကာင္း၊ ဒီအခ်က္ေတြကို မၾကဳံခ်င္ေတာ႔တာေၾကာင္႔ ၿမန္မာ PR ၆၀% ေလာက္ဟာ စင္ကာပူႏိုင္ငံသား အၿဖစ္ ခံယူသြားတာၿဖစ္ေၾကာင္း စသည္ၿဖင္႔ ရင္ဖြင္႔ထားသည္ ကိုဖတ္ရႈခဲ႔ ရပါ တယ္။
သူတ႔ိုစာေတြဖတ္ရင္းစာေရသူရင္မွာ ၿဖစ္ေပၚလာတဲ႔အသိကေတာ႔ စင္ကာပူႏုိင္ငံ မွာ သူတို႔အစိုးရဌာန ေတြနဲ႔ ဘာပဲဆက္သြယ္ဆက္သြယ္ online ကေနလုပ္လို႔ရတာခ်ည္းပါပဲ။ လွ်ပ္စစ္မီတာ၊ တယ္လီဖုန္းဘိလ္၊ ေရခြန္၊ ၀င္ေငြခြန္၊ ဘာသက္တမ္းတိုးတိုး အကုန္လုံး အိမ္ကရုံးကေနၿပီး online လုပ္လိ႔ုရပါတယ္။ ဒီလိုပတ္၀န္းက်င္မွာ ေနလာခဲ႔တာေတာ္ေတာ္ၾကာေနၿပီ ၿဖစ္တဲ႔ စင္ကာပူက ေရႊေတြၿမန္မာသံရုံးသြားၿပီး ၿမန္မာၿပည္မွာ လိုပဲတိုးေ၀ွ႔ တန္းစီၿဖတ္ေက်ာ္တက္တဲ႔ အလုပ္ေတြကို မလုပ္ခ်င္ၾကေတာ႔ပါဘူး။ သံရုံးမွာအခြန္ေဆာင္တာ passport သက္တမ္းတိုးတာ ဘာလို႔ online က မလုပ္ႏုိင္ရမွာလဲ ? တာ၀န္ရွိသူေတြက စင္ကာပူမွာ သိန္းခ်ီၿပီး ရွိတဲ႔ ေရႊၿမန္မာေတြအတြက္ လြယ္ကူ သက္သာ လွ်င္ၿမန္တဲ႔ နည္းလမ္းေတြ စဥ္းစားၿပီး မလုပ္ေပးလို႔ မရဘူးလား ? ဒါမွမဟုတ္ ဒီေကာင္ေတြဒီမွာ ေထာေနတာ ဒီေလာက္ဒုကၡေတာ႔ ခံေပေစ ဆိုတ႔ဲ အၿမင္မ်ဳိးနဲ႔ မလုပ္မရႈပ္ေနတာ လား?
လုပ္ေပးရင္ရမွန္းသိေပမဲ႔ မလုပ္ေပးခ်င္ လို႔ ကို မလုပ္ေပးတာလား ? ဒါဆိုရင္ေတာ႔ လြန္ေနၿပီ၊ ၿမန္မာၿပည္က စာေရး၀န္ထမ္းေလး ေတြလစာမလုံေလာက္ လို႔ အၾကံအဖန္ေလးေတြနဲ႔ အသက္ ဆက္ေနရတာကို ကိုယ္ ခ်င္းစာခြင္႔လႊတ္ႏုိင္ေပမဲ႔ Foreign service ၀န္ထမး္၊ လခကေဒၚလာနဲ႔ရၿပီး လစာမေလာက္ လို႔ အၾကံအဖန္ လုပ္ရပါတယ္ လို႔ ဆိုရင္ေတာ႔လြန္ေနပါၿပီ။ “ သူတပါးလိုခ်င္တာကိုလုပ္ေပးလိုက္ၿပီး သူ၏ေပ်ာ္ရႊင္မႈကို ကိုယ္ လည္း ရယူလိုက္ပါ “ ဆိုတဲ႔ပီတိ ကို မခံစားတတ္သူေတြလို႔ ဆိုရင္ လြန္တယ္ လို႔ဆိုမွာ လား။ ဒါက ဥပမာ တစ္ခုပါ၊ တစ္ေလာကပဲ weekly eleven မွာ ပင္စင္စား၀န္ထမ္းတစ္ေယာက္ ရင္ဖြင႔္ထားတာကို ဖတ္ရပါ တယ္။
သူပင္စင္က တစ္ လေခါက္ဆြဲေက်ာ္တစ္ပြဲဖိုးပဲရွိေတာ႔ ၁၀ လ ေလာက္ေနမွစုေပါင္းထုတ္ပါ တယ္တဲ႔။ အဲဒီမွာ ၁၀ လေလာက္ ၿပတ္သြားေတာ႔ ပင္စင္ ကို အသက္ ၿပန္ဆက္ရပါေလေရာ။ ၿဖစ္စဥ္နဲ႔ လုပ္ပုံလုပ္နည္းကို အရာရွိေပါက္စကို ရွင္းၿပခိုင္းလိုက္ေပမဲ႔ ကိုယ္အလုပ္ကို မကြ်မ္းက်င္ေတာ႔ ခမ်ာမွာ အဆင္မေၿပၿဖစ္ေရာ၊ ဒါနဲ႔ သူ႔ေရွ႔မွာ ခေလးမကို အထက္အရာရွိကၾကိမ္းေတာ႔ မ်က္ႏွာငယ္ေလးနဲ႔ ေတာင္းပန္တယ္တဲ႔။ အစကၿပန္စရမွာ ဆိုေတာ႔ စာေရးသူ ပင္စင္စားလည္း ေတာ္ေတာ္ဦးေႏွာက္ေၿခာက္သြားတဲ႔ အေၾကာင္းေရးထားတာပါ။ စာေရးသူ စဥ္းစားမိတာက အခုေခတ္မွာ မၿဖစ္စေလာက္ ေငြေၾကးေလးကို လစဥ္စရိတ္အကုန္ခံ ပင္စင္လာထုတ္မဲ႔အစား ဘယ္လိုသက္သာ ၿမန္ဆန္ လြယ္ကူေအာင္ လုပ္ေပးသင္႔သလဲဆိုတာ သက္ဆိုင္ရာ လူႀကီးအဆင္႔ဆင္႔ေတြ စဥ္းစားရန္ ပ်က္ကြက္ေနၾကတာပါပဲ ။ ပင္စင္လစာ တိုးမေပးေတာင္ ထုတ္တဲ႔အခါ ဘယ္ၿမန္ဆန္ေအာင္ လုပ္ေပးသင္႔ သလဲ ? ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာက်င္႔ သုံး လုပ္ကိုင္လာခဲ႔ ၾကတ႔ဲ ဗ်ဴရုိကေရစီ လုပ္နည္း စနစ္ေတြကို ယေန႔ေခတ္နဲ႔ အံ၀င္မ၀င္မစဥ္းစားေတာ႔ပဲ မ်က္ေစ႔ မွိတ္က်င္႔သုံးေနၾကမ လား ? တေလာကလည္းလုပ္ငန္းစဥ္ တစ္ခုကို မူ၀ါဒအရအထက္ကခ်ေပး လိုက္လို႔ ေအာက္လည္းေရာက္ေတာ႔ ေခတ္ေဟာင္းက လုပ္ထုံးလုပ္နည္း ေတြ ကိုးကားၿပီး ၿပန္ခ်ေပး လိုက္ပါေလေရာ။ ခုေခတ္နဲ႔အံ့မ၀င္ေတာ႔ပဲ လုပ္မရကိုင္မရ ၿဖစ္ခဲ႔ပါတယ္။ အလယ္ အလတ္နဲ႔ အထက္အဆင္႔အရာထမ္ေးတြစဥ္းစားပုံကိုေဆြးေႏြးခ်င္ပါတယ္။
ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႔မူ၀ါဒကလက္ရွိဘာလဲဆိုတာသိထားဖို႔ လိုသလိုေအာင္ေၿခမွာဘာ လိုေနသလဲဆိုတာဒီပုဂၢိဳလ္ေတြ ေကာင္းေကာင္းၾကီးေက်ေက်ညက္ညက္သိ ထား ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီအရာထမ္းေတြဟာတကယ္ေတာ႔ bridging လုပ္ေပးရမွာ ပါ။ ေအာက္ေၿခမွာ လိုအပ္ခ်က္ ကို မစဥ္းစားပဲ ကိုယ္႔ ကို ကိုယ္ ကာကြယ္မႈေတြအတင္းအၾကပ္ လုပ္ထားရင္လည္းအလုပ္မၿဖစ္ပါဘူး။ သိပ္ေလ်ာ႔ရဲ လို႔လည္းမၿဖစ္ပါဘူး။ လစ္ရင္ လစ္ သလိုလုပ္တတ္သူေတြ လည္း ပတ္၀န္းက်င္မွာ အမ်ားႀကီး ရွိေနပါတယ္။ ေခတ္နဲ႔ညီတဲ႔ စဥ္းစားခ်က္ေတြနဲ႔ လုပ္ုိင္ကိုင္ႏိုင္မွသာအထက္ ေအာက္ေၿခအစဥ္ေခ်ာေမြ႔မွာပါ။ဒါေတြက ေၿပာရတာ လြယ္သေလာက္ လက္ေတြ႔ လုပ္ရာမွာေတာ႔အခက္အခဲ ေတြ႔ ရမွာ ပါ။ ဒါေၾကာင္႔ deregulation လား ? regulation လား ? ကို ကစဥး္းစားရမွာ ပါ။
အေမရိကန္မွာ deregulation ေၾကာင္႔ ယေန႔အထိ ဒုကၡေရာက္ေနဆဲပါ။ ၿမန္မာ ႏုိင္ငံမွာ ေတာ႔ ေနရာေပါင္းစုံ regulationမ်ားေနဆဲလား ?ဘဏ္ အက်ပ္အတည္းတုံး က ၿမန္မာ မွာ regulation လုပ္ထားတာပဲ ေကာင္းသလို လို ေၿပာေနၾကပါတယ္။စာေရးသူတို႔ႏုိင္ငံမွာ အေကာင္းဘက္ ကို ေရွးရႈတဲ႔ change တစ္ခုေတာ႔ အမွန္ လိုအပ္ ေနပါၿပီ။ စီးပြားေရးနဲ႔ဆိုင္တဲ႔ အပိုင္းၿဖစ္တဲ႔ export tax 10% က်ပ္ေငြ တန္ ဘိုး(exchange rate); export import procedures မ်ားလြယ္ကူသက္သာေၿဖေလ်ာ႔မႈ၊ ဆိပ္ကမ္းမ်ားသြက္လက္ၿမန္ဆန္ကုန္က်စရိတ္ သက္သာမႈ၊ US sanction ကိုေက်ာ္လႊားႏိုင္ရန္အတြက္လုပ္ငန္းရွင္မ်ား ကိုပံ့ပိုး ႏုိင္ကူညီမႈ (စဥ္းစားေဖၚထုတ္ ခ်က္) ဘဏ္မ်ားမွ ေငြေခ်းယူႏုိင္မႈ လ်င္ၿမန္သက္သာ လြယ္ကူရွင္းလင္းေသာ proceduresမ်ားၿပဌါန္းထားႏုိင္မႈစ သည္ စသည္တို႔ကို အေကာင္းဘက္သို႔ ဦးတည္ေသာ change ေၿပာင္းလဲႏိုင္ မႈၿဖစ္ မၿဖစ္ ကို အမ်ား ကစိတ္အားထက္သန္စြာေစာင္႔ ၾကည္႔ေန ၾကမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။
ဘာဘဲၿဖစ္ၿဖစ္ လူထုနဲ႔နီးစပ္တဲ႔ပါတီေတြကေတာ႔လူထုဘာလိုခ်င္လဲဆိုတာသိၾကမွာပါ။ ဒီေန႔စာေရးသူတို႔ႏိုင္ငံ ဘာေတြၿပင္ဖို႔ လိုေနၿပီ လဲဆိုရင္ ၿပင္ ရမွာ ကေတာ႔ဌာနေပါင္းစုံ၊ အဖြဲအစည္းေပါင္းစုံ၊ ၿပည္သူလူထုအလႊာ ေပါင္းစုံ၊ ကပုဂၢိဳလ္ေတြရဲ႔ စိတ္ဓါတ္ေတြၿပင္ၾက ဖို႔ ပါပဲ။ အကုန္ လုံးဆိုးေနၾကတာေတာ႔မဟုတ္ပါဘူး။
အသိစိတ္ေလးေတြၿပင္သြားဖို႔ပဲလိုပါတယ္။ တိုင္းၿပည္ ကို ခ်စ္စိတ္ လုပ္ခ်င္ ကိုင္ ခ်င္စိတ္ရွိတဲ႔သူေတြအမ်ား ႀကီး ရွိပါေသးတယ္။ေခတ္ေရစီေၾကာင္းထဲမွာ ေမ်ာ ပါ ရင္းမလုပ္ မရႈပ္နဲ႔ေနၾကသူေတြမ်ားပါတယ္။ ႏွမ္းတစ္ လုံးနဲ႔ ဆီမၿဖစ္ပါဘူး လို႔ဆိုရုိး ရွိေပမဲ႔ကိုယ္ ကို ကိုယ္ေကာင္း ဖို႔ကပဓာနက်ပါတယ္။
စာေရးသူတို႔အားလုံး change တစ္ခုေတာ႔ လိုေနပါၿပီ။ တိုးတက္မႈကိုေရွးရႈေသာ change တစ္ ခုပါ။ လူအဖြဲ႔ အစည္း မွာပါ၀င္ လႈပ္ရွားေနတဲ႔ ၿဖစ္စဥ္အားလုံးမွာ change လုပ္ ဖို႔ လိုေနပါၿပီ။ deregulation လုပ္ ဖို႔ လိုမလား ?regulation လုပ္ ဖိုလိုေနမလား ? facilitation လို႔ေၿပာႏုိင္ တဲ႔ လြယ္ကူ သက္သာ လွ်င္ၿမန္ ေစတာ မ်ုိဳးကို ေၿပာင္းလဲဖို႔၀န္မေလးသင္႔ပါဘူး။စာေရးသူ လတ္တေလာၾကံဳရတဲ႔ ဥပမာေလးေတြနဲ႔ တင္ၿပခ်င္ပါတယ္။ စာေရး သူဟာ websites ေတြ၀င္ၿပီး စာေပါင္းစုံကို ဖတ္ေလ႔ရွိပါတယ္။ အိမ္မွာ လည္း အင္တာနက္ၾကည္႔ လို႔ရေအာင္ ADSL လည္းတစ္လ FEC 40 အကုန္ခံၿပီး တတ္ထားပါတယ္။ ေငြေပါလိုေတာ႔မဟုတ္ပါဘူး။သူမ်ားထက္ ေခတ္ ေနာက္မက်ခ်င္လို႔ပါ။ တၿခားအေပ်ာ္အပါး ကုန္က်တာေတြထက္ စာရင္ ဒါေလာက္ေတာ႔အကုန္ခံသင္႔တယ္ လို႔ ယူဆလို႔ပါ။ ကဲ ေၿပာခ်င္တာ ကိုမေရာက္ေတာ႔ဘူး။
စင္ကာပူေရာက္ ၿမန္မာေတြရဲ႔ website တစ္ခုမွာ စင္ကာပူ PR ေတြ စင္ကာပူအစိုးရကေတာင္းဆိုလာရင္ စင္ကာပူႏုိင္ငံသားခံယူသင္႔ လား။ PR လက္မွတ္ ၿပန္အပ္ၿပီး အေမ႔အိမ္ ၿပန္ၾကမလား ? ကို စင္ကာပူေရာက္ ေရႊ ေတြ အေခ်အတင္အေက် အလည္ ေဆြးေႏြးေနၾကတာကို ဖတ္ရပါတယ္။ စင္ကာပူႏုိင္ငံသား လုပ္တာ မလုပ္တာကို စာေရးသူမေဆြးေႏြး လိုပါဘူး။ သူတို႔ရင္ဖြင္႔ သံေတြ ကိုဖတ္ရေတာ႔ အံ့ၾသမိတာပါ။ တစ္ေယာက္က ၿမန္မာသံရုံးကိုသြားၿပီးအခြန္ေဆာင္ရတာဟာ ကိုယ္ကႏုိင္ငံ သားတစ္ေယာက္ပီပီ တာ၀န္ေက်ေက် အခြန္ေဆာင္တာ ၿဖစ္ေသာ္လည္း အလြန္ေအာက္က် ေနာက္ က်ႏိုင္ ေၾကာင္း၊ မနက္ အေစာႀကီးထ တန္းစီ ရေၾကာင္း၊ မိုးရြာရင္မိုးေရထဲမွာ ေနရေၾကာင္း၊ တခါတေလခြင္႔ တစ္ရက္နဲ႔ မရေၾကာင္း၊ သံရုံးက၀န္ထမ္းေတြ အလြန္အေပါက္ဆိုးၾကေၾကာင္း၊ ေငြေပးၿပီးေအးဂ်င္႔နွုင႔္ လုပ္လိုက္ရင္ၿမန္ဆန္ ေၾကာင္း၊ ရံဖန္ရံခါ အခြန္ ကို ၂-၃ ႏွစ္မေဆာင္မိပဲမိသားစု တစ္ခုလုံး ၿမန္မာႏိုင္ငံ ၿပန္ရန္ကိစၥေပၚလာ၍ ဗီဇာ သြားေလွ်ာက္သည္႔အခါအခြန္သည္ စင္ကာပူေဒၚလာ ၄ - ၅ ေထာင္ခန္႔ ေပးရသည္ၿဖစ္ရာနင္႔ ေနေအာင္ေပးရ ေၾကာင္း၊ ၿမန္မာသံရုံးကို အခြန္ေပးရတာ တၿခားအာဆီယံႏုိင္ငံေတြႏွုင္႔ ႏီုင္းယွဥ္လွ်င္အလြန္မ်ားေၾကာင္း၊ ဖိလစ္ ပိုင္ဆိုလွ်င္ အခြန္လုံး၀ေဆာင္စရာ မလိုေၾကာင္း၊ ဒီအခ်က္ေတြကို မၾကဳံခ်င္ေတာ႔တာေၾကာင္႔ ၿမန္မာ PR ၆၀% ေလာက္ဟာ စင္ကာပူႏိုင္ငံသား အၿဖစ္ ခံယူသြားတာၿဖစ္ေၾကာင္း စသည္ၿဖင္႔ ရင္ဖြင္႔ထားသည္ ကိုဖတ္ရႈခဲ႔ ရပါ တယ္။
သူတ႔ိုစာေတြဖတ္ရင္းစာေရသူရင္မွာ ၿဖစ္ေပၚလာတဲ႔အသိကေတာ႔ စင္ကာပူႏုိင္ငံ မွာ သူတို႔အစိုးရဌာန ေတြနဲ႔ ဘာပဲဆက္သြယ္ဆက္သြယ္ online ကေနလုပ္လို႔ရတာခ်ည္းပါပဲ။ လွ်ပ္စစ္မီတာ၊ တယ္လီဖုန္းဘိလ္၊ ေရခြန္၊ ၀င္ေငြခြန္၊ ဘာသက္တမ္းတိုးတိုး အကုန္လုံး အိမ္ကရုံးကေနၿပီး online လုပ္လိ႔ုရပါတယ္။ ဒီလိုပတ္၀န္းက်င္မွာ ေနလာခဲ႔တာေတာ္ေတာ္ၾကာေနၿပီ ၿဖစ္တဲ႔ စင္ကာပူက ေရႊေတြၿမန္မာသံရုံးသြားၿပီး ၿမန္မာၿပည္မွာ လိုပဲတိုးေ၀ွ႔ တန္းစီၿဖတ္ေက်ာ္တက္တဲ႔ အလုပ္ေတြကို မလုပ္ခ်င္ၾကေတာ႔ပါဘူး။ သံရုံးမွာအခြန္ေဆာင္တာ passport သက္တမ္းတိုးတာ ဘာလို႔ online က မလုပ္ႏုိင္ရမွာလဲ ? တာ၀န္ရွိသူေတြက စင္ကာပူမွာ သိန္းခ်ီၿပီး ရွိတဲ႔ ေရႊၿမန္မာေတြအတြက္ လြယ္ကူ သက္သာ လွ်င္ၿမန္တဲ႔ နည္းလမ္းေတြ စဥ္းစားၿပီး မလုပ္ေပးလို႔ မရဘူးလား ? ဒါမွမဟုတ္ ဒီေကာင္ေတြဒီမွာ ေထာေနတာ ဒီေလာက္ဒုကၡေတာ႔ ခံေပေစ ဆိုတ႔ဲ အၿမင္မ်ဳိးနဲ႔ မလုပ္မရႈပ္ေနတာ လား?
လုပ္ေပးရင္ရမွန္းသိေပမဲ႔ မလုပ္ေပးခ်င္ လို႔ ကို မလုပ္ေပးတာလား ? ဒါဆိုရင္ေတာ႔ လြန္ေနၿပီ၊ ၿမန္မာၿပည္က စာေရး၀န္ထမ္းေလး ေတြလစာမလုံေလာက္ လို႔ အၾကံအဖန္ေလးေတြနဲ႔ အသက္ ဆက္ေနရတာကို ကိုယ္ ခ်င္းစာခြင္႔လႊတ္ႏုိင္ေပမဲ႔ Foreign service ၀န္ထမး္၊ လခကေဒၚလာနဲ႔ရၿပီး လစာမေလာက္ လို႔ အၾကံအဖန္ လုပ္ရပါတယ္ လို႔ ဆိုရင္ေတာ႔လြန္ေနပါၿပီ။ “ သူတပါးလိုခ်င္တာကိုလုပ္ေပးလိုက္ၿပီး သူ၏ေပ်ာ္ရႊင္မႈကို ကိုယ္ လည္း ရယူလိုက္ပါ “ ဆိုတဲ႔ပီတိ ကို မခံစားတတ္သူေတြလို႔ ဆိုရင္ လြန္တယ္ လို႔ဆိုမွာ လား။ ဒါက ဥပမာ တစ္ခုပါ၊ တစ္ေလာကပဲ weekly eleven မွာ ပင္စင္စား၀န္ထမ္းတစ္ေယာက္ ရင္ဖြင႔္ထားတာကို ဖတ္ရပါ တယ္။
သူပင္စင္က တစ္ လေခါက္ဆြဲေက်ာ္တစ္ပြဲဖိုးပဲရွိေတာ႔ ၁၀ လ ေလာက္ေနမွစုေပါင္းထုတ္ပါ တယ္တဲ႔။ အဲဒီမွာ ၁၀ လေလာက္ ၿပတ္သြားေတာ႔ ပင္စင္ ကို အသက္ ၿပန္ဆက္ရပါေလေရာ။ ၿဖစ္စဥ္နဲ႔ လုပ္ပုံလုပ္နည္းကို အရာရွိေပါက္စကို ရွင္းၿပခိုင္းလိုက္ေပမဲ႔ ကိုယ္အလုပ္ကို မကြ်မ္းက်င္ေတာ႔ ခမ်ာမွာ အဆင္မေၿပၿဖစ္ေရာ၊ ဒါနဲ႔ သူ႔ေရွ႔မွာ ခေလးမကို အထက္အရာရွိကၾကိမ္းေတာ႔ မ်က္ႏွာငယ္ေလးနဲ႔ ေတာင္းပန္တယ္တဲ႔။ အစကၿပန္စရမွာ ဆိုေတာ႔ စာေရးသူ ပင္စင္စားလည္း ေတာ္ေတာ္ဦးေႏွာက္ေၿခာက္သြားတဲ႔ အေၾကာင္းေရးထားတာပါ။ စာေရးသူ စဥ္းစားမိတာက အခုေခတ္မွာ မၿဖစ္စေလာက္ ေငြေၾကးေလးကို လစဥ္စရိတ္အကုန္ခံ ပင္စင္လာထုတ္မဲ႔အစား ဘယ္လိုသက္သာ ၿမန္ဆန္ လြယ္ကူေအာင္ လုပ္ေပးသင္႔သလဲဆိုတာ သက္ဆိုင္ရာ လူႀကီးအဆင္႔ဆင္႔ေတြ စဥ္းစားရန္ ပ်က္ကြက္ေနၾကတာပါပဲ ။ ပင္စင္လစာ တိုးမေပးေတာင္ ထုတ္တဲ႔အခါ ဘယ္ၿမန္ဆန္ေအာင္ လုပ္ေပးသင္႔ သလဲ ? ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာက်င္႔ သုံး လုပ္ကိုင္လာခဲ႔ ၾကတ႔ဲ ဗ်ဴရုိကေရစီ လုပ္နည္း စနစ္ေတြကို ယေန႔ေခတ္နဲ႔ အံ၀င္မ၀င္မစဥ္းစားေတာ႔ပဲ မ်က္ေစ႔ မွိတ္က်င္႔သုံးေနၾကမ လား ? တေလာကလည္းလုပ္ငန္းစဥ္ တစ္ခုကို မူ၀ါဒအရအထက္ကခ်ေပး လိုက္လို႔ ေအာက္လည္းေရာက္ေတာ႔ ေခတ္ေဟာင္းက လုပ္ထုံးလုပ္နည္း ေတြ ကိုးကားၿပီး ၿပန္ခ်ေပး လိုက္ပါေလေရာ။ ခုေခတ္နဲ႔အံ့မ၀င္ေတာ႔ပဲ လုပ္မရကိုင္မရ ၿဖစ္ခဲ႔ပါတယ္။ အလယ္ အလတ္နဲ႔ အထက္အဆင္႔အရာထမ္ေးတြစဥ္းစားပုံကိုေဆြးေႏြးခ်င္ပါတယ္။
ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႔မူ၀ါဒကလက္ရွိဘာလဲဆိုတာသိထားဖို႔ လိုသလိုေအာင္ေၿခမွာဘာ လိုေနသလဲဆိုတာဒီပုဂၢိဳလ္ေတြ ေကာင္းေကာင္းၾကီးေက်ေက်ညက္ညက္သိ ထား ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီအရာထမ္းေတြဟာတကယ္ေတာ႔ bridging လုပ္ေပးရမွာ ပါ။ ေအာက္ေၿခမွာ လိုအပ္ခ်က္ ကို မစဥ္းစားပဲ ကိုယ္႔ ကို ကိုယ္ ကာကြယ္မႈေတြအတင္းအၾကပ္ လုပ္ထားရင္လည္းအလုပ္မၿဖစ္ပါဘူး။ သိပ္ေလ်ာ႔ရဲ လို႔လည္းမၿဖစ္ပါဘူး။ လစ္ရင္ လစ္ သလိုလုပ္တတ္သူေတြ လည္း ပတ္၀န္းက်င္မွာ အမ်ားႀကီး ရွိေနပါတယ္။ ေခတ္နဲ႔ညီတဲ႔ စဥ္းစားခ်က္ေတြနဲ႔ လုပ္ုိင္ကိုင္ႏိုင္မွသာအထက္ ေအာက္ေၿခအစဥ္ေခ်ာေမြ႔မွာပါ။ဒါေတြက ေၿပာရတာ လြယ္သေလာက္ လက္ေတြ႔ လုပ္ရာမွာေတာ႔အခက္အခဲ ေတြ႔ ရမွာ ပါ။ ဒါေၾကာင္႔ deregulation လား ? regulation လား ? ကို ကစဥး္းစားရမွာ ပါ။
အေမရိကန္မွာ deregulation ေၾကာင္႔ ယေန႔အထိ ဒုကၡေရာက္ေနဆဲပါ။ ၿမန္မာ ႏုိင္ငံမွာ ေတာ႔ ေနရာေပါင္းစုံ regulationမ်ားေနဆဲလား ?ဘဏ္ အက်ပ္အတည္းတုံး က ၿမန္မာ မွာ regulation လုပ္ထားတာပဲ ေကာင္းသလို လို ေၿပာေနၾကပါတယ္။စာေရးသူတို႔ႏုိင္ငံမွာ အေကာင္းဘက္ ကို ေရွးရႈတဲ႔ change တစ္ခုေတာ႔ အမွန္ လိုအပ္ ေနပါၿပီ။ စီးပြားေရးနဲ႔ဆိုင္တဲ႔ အပိုင္းၿဖစ္တဲ႔ export tax 10% က်ပ္ေငြ တန္ ဘိုး(exchange rate); export import procedures မ်ားလြယ္ကူသက္သာေၿဖေလ်ာ႔မႈ၊ ဆိပ္ကမ္းမ်ားသြက္လက္ၿမန္ဆန္ကုန္က်စရိတ္ သက္သာမႈ၊ US sanction ကိုေက်ာ္လႊားႏိုင္ရန္အတြက္လုပ္ငန္းရွင္မ်ား ကိုပံ့ပိုး ႏုိင္ကူညီမႈ (စဥ္းစားေဖၚထုတ္ ခ်က္) ဘဏ္မ်ားမွ ေငြေခ်းယူႏုိင္မႈ လ်င္ၿမန္သက္သာ လြယ္ကူရွင္းလင္းေသာ proceduresမ်ားၿပဌါန္းထားႏုိင္မႈစ သည္ စသည္တို႔ကို အေကာင္းဘက္သို႔ ဦးတည္ေသာ change ေၿပာင္းလဲႏိုင္ မႈၿဖစ္ မၿဖစ္ ကို အမ်ား ကစိတ္အားထက္သန္စြာေစာင္႔ ၾကည္႔ေန ၾကမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။
No comments:
Post a Comment