ေၿပာင္ေၿမာက္ေသာ Miner ကယ္တင္ေရး လုပ္ရပ္

ဒီကေန႔ အင္မတန္ ၾကည္ႏွဳး ဖို႔ေကာင္းတဲ႔ TV program ေလးတစ္ ခုကိုၾကည္႔ေနပါတယ္။ ခ်ီလီ က miner ေတြကို ေၿမေအာက္ကေနဆယ္တင္ေနတဲ႔ CNN က breaking news အစီအစဥ္ေလးပါ။ ညကတည္းက မနက္ေစာေစာ ထၿပီး ၾကည္႔မယ္ေလ ဆိုၿပီး ည က၁၁း၃၀ နာရီေလာက္ကမွအိပ္ရာ၀င္ခဲ႔တာပါ။ ဒါေပမဲ႔ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႔လွ်ပ္စစ္မီး ကေတာ႔စိတ္ကုန္စရာေကာင္းလွပါတယ္။ ၿမန္မာ မွာ စိတ္ကုန္စရာအေကာင္း ဆုံး ၀န္ႀကီး ဌာန ၂ခု ကေတာ႔ လွ်ပ္စစ္ နဲ႔ ဆက္သြယ္ေရးပါပဲ။ မနက္ပိုင္း အိမ္မွာ မီးပ်က္တာ ရုံးသြားတဲ႔ အထိပါပဲ။ ရုံးေရာက္ေတာ႔ ကမန္း ကတန္း CNN ဖြင္႔ၾကည္႔ ေတာ႔ rescue operation ကစေနၿပီ။ ပထမဆုံးကယ္တင္ လိုက္တဲ႔ miner အေပၚေရာက္ လာတာကို ၾကည္႔ရတာအေတာ္စိတ္လႈပ္ရွားစရာပါပဲ။ ကာယကံရွင္ေတြေတာ႔ ဘယ္ လိုေနမလဲမသိပါ။ ၾကည္႔ တဲ႔သူတိုင္း ကေတာ႔ မ်က္ရည္ လည္လုနီးပါး ခံစားရပါတယ္။စီစဥ္တဲ႔ ခ်ီလီ အစိုးရRescue operation ကို ဦးစီး တဲ႔ အင္ဂ်င္နီယာမ်ား၊ miner မ်ား မိသားစု၊ တာ၀န္ ရွိ ၀န္ၾကီးမ်ား၊ ကုမၸဏီ အႀကီးအကဲမ်ားအားလုံး လူလူခ်င္းစာနာ တတ္ တဲ႔ စိတ္ေတြကိုခ်ီးက်ဴးမိပါတယ္။ miner ၃၃ ဦးအတြက္ ခ်ီလီ တၿပည္လုံးက၀ိုင္း၀န္း စိုးရိမ္ပူပန္ ေနၾကတာ၊ ေသြေၾကးအကုန္အက်ခံၾကတာ၊ လူလူခ်င္းစာနာေထာက္ ထားၾကတာေတြဟာ ခ်ီလီတၿပည္ လုံး ရဲ႔ စည္းလုံး ညီညြတ္မႈ ကို ၿပေနတာ ၿဖစ္ပါတယ္။ အားက်စရာေကာင္းပါတယ္။ ဒါကို ၾကည္႔ ရင္းနဲ႔ နာဂစ္ ၿဖစ္ၿပီးေနာက္ တို႔ ေရႊေတြ လည္း အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိလုပ္ခဲ႔ ၾကတာကိုမေမ႔ခဲ႔ပါဘူး။

တစ္ေယာက္ခ်င္း ေၿမေအာက္က တက္ လာတဲ႔miner ေတြကို သူ႔မိသားစုေတြ ကေၿပးဖက္ၾကတာေတြဟာ အင္မ တန္ၾကည္ႏွဳးဖို႔ ေကာင္းပါတယ္။ ေဘးကအၿပဳံးေတြနဲ႔ ေစာင္႔ ၾကည္႔ေနတဲ႔ ခ်ီလီသမၼတႀကီး ကို ေက်းဇူးတင္တဲ႔ အေနနဲ႔ ဖက္ၾကတာကို လည္းေတြ႔ ရပါတယ္။ miner မိသားစုေတြကလည္း ဖက္ ၾကပါတယ္။ သူတို႔သမၼတ ႀကီး ကို ဖက္ၾကတာဟာ၀တ္ေက်တန္းေက် မဟုတ္ပါဘူး၊ တကယ္ ကို လႈိက္လႈိ႕က္ လွဲလွဲ နဲ႔ ဖက္ႀကတာကိုေတြ႔ ရပါ တယ္။ CNN ကလည္း ဒီအၿဖစ္အပ်က္ ေတြ ကိုေသေသခ်ာခ်ာ လႊင္႔ ထုတ္ၿပီးေပးလွ်က္ ရွိတာေၾကာင္႔ ေအာ္ သတင္း မီဒီယာ တန္ ဘိုးဟာမေသးလွပါလား လို႔ မွတ္ခ်က္ၿပဳမိပါတယ္။ miner Mario Sepuldeva က မိုင္းလုပ္ သားေတြအေပၚမွာ change ၿဖစ္ခဲ႔တာကိုခ်ီးက်ဴးေၿပာဆိုသြားၿပီး သမၼတႀကီး ကို အထူးေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း၊ သူဟာ business မွာ ေအာင္ၿမင္ခဲ႔ တဲ႔အတြက္ တိုင္းၿပည္ ကိုဦးေဆာင္ ရာမွာ လည္း ေအာင္ ၿမင္မွာ ၿဖစ္ ပါေၾကာင္း ေၿပာ ၾကား ခဲ႔ တာ ကို CNN အစီအစဥ္မွာ ေတြ႔ လိုက္ ရပါတယ္။ ေၿမေအာက္ ကေက်ာက္ခဲေတြယူလာၿပီး သမၼတ နဲ႔တကြ သူ႔ လူေတြ ကို လက္ေဆာင္ေပးေနတာကို လည္း ၾကည္နွဴးဖြယ္ရာေတြ႔ ရပါတယ္သမၼတႀကီးဟာ အလြန္ ေအးၿပီး ၇ ဒီကရီစဲလ္စီယပ္ ရွိတဲ႔ပတ္၀န္းက်င္မွာ miner ၃၃ ဦးအေပၚေရာက္တဲ႔ အထိ တစ္ဦး ခ်င္းကို ႀကိဳဆို ႏွဳတ္ဆက္ခဲ႔ ပါတယ္။

ခ်ီလီေအာင္ၿမင္မႈက တရုတ္ၾကီးကို အရွက္ရေစပါတယ္။ ဘာေၾကာင္႔ လဲဆိုေတာ႔ mining industry မွာ တရုတ္ႀကီးက မေတာ္တဆမႈမ်ား အႀကိမ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားၿဖစ္ခဲ႔ၿပီး ၿဖစ္ခဲ႔ရင္လည္း အေသအေပ်ာက္ၿဖစ္ခဲ႔ တာကမ်ား ပါတယ္။ ဒီလိုမ်ဳိး အသက္ရွင္ေအာင္ ကယ္ဆယ္ခဲ႔ တာမ်ဳိး လည္း မရွိခဲ႔ဘူး၊ ဆိုလိုတာက ယခုလို လူလူခ်င္း မစာနာ တတ္ၾကတာ မိ်ဳး ကိုေထာက္ၿပၾကတာပါ။ ခ်ီလီ ဟာတခ်ိန္ က အာဏာရွင္ ပင္ႏွဳိေခ်း အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ႔တဲ႔ႏုိင္ငံ ပါ။ အခုေတာ႔ ဒီမိုကေရစီအရေပၚေပါက္ လာတဲ႔ သမၼတႀကီး က တိုင္းၿပည္ ကိုဦးေဆာင္ေနတာပါ။ miner ၂၃ ဦးကိုကယ္တင္တဲ႔အခ်ိန္အထိ ၁၈နာရီရွိပါၿပီ၊ သမၼတၾကီးက တစ္ေယာက္ခ်င္းကို ႏွုဳတ္ဆက္ေနတုံး ပါပဲ။ သမၼတကေတာ္ လည္း သူ႔ေဘးနားကေနတစ္ဦးခ်င္း ကို ႏွဳတ္ဆက္ေနတာကိုေတြ႔ရပါတယ္။ ဖိလစ္ပိုင္ ကCNN ၾကည္႔ေနသူ တစ္ဦး ကခ်ွီလီ ဟာ scientific and humane လို႔မွတ္ခ်က္ၿပဳခဲဲ႔တယ္တဲ႔။ လူဆန္တယ္၊ လူကို လူလိုေလးစားတယ္၊ လူလူခ်င္းတန္ဘိုးထားတယ္ လို႔ဆိုခ်င္တာေပါ႔ေလ၊အာဏာရွင္ ပင္ႏိွဳေခ်း ကရက္စက္ခဲ႔ သေလာက္ လက္ရွိ သမၼတႀကီးကေတာ႔ Miner ၃၃ ဦး အသက္ရွင္ ဖို႔အတြက္သူလုပ္ႏုိင္တဲ႔ အတိုင္းအတာအတြင္းအားလုံးကို လုပ္ခဲ႔ပါတယ္။ ခ်ီလီ ဟာသူရဲ႔ ေၿပာင္ေၿမာက္တဲ႔ လုပ္ရပ္ေၾကာင္႔ ကမၻာေက်ာ္သြားပါၿပီ။ ဒီအၿဖစ္ အပ်က္ဟာ ခ်ီလီ ရဲ႔ national pride ပါ။ CNN အစီအစဥ္ ကို ကမၻာေပၚ ကလူသန္းေပါင္းမ်ားစြာ ကႀကည္႔ ရႈေနၿပီး ခီ်လီရဲ႔ လူဆန ္ေသာ လုပ္ ရပ္ေတြကို e mail မ်ားစြာ ပို႔ခီ်က်ဴးေနၾကပါတယ္။ ခ်ီလီီ က miner ေတြဟာ ေၿမေအာက္မွာ ၆၉ ရက္ ပိတ္မိေနတာပါ။ အစကေသၿပီလို႔ ယူဆထားတာပါ။ mine ေတြေပါက္ကြဲတဲ႔ သတင္းေတြဟာ ကမၻာမွာ မထူး လွတဲ႔ အတြက္ အစက ခ်ီလီ miner ကိစၥကို လူေတြစိတ္မ၀င္စားၾကပါဘူး။ ေနာက္မွ အသက္ရွင္ေနၾကတုံးပဲ ဆို တဲ႔သတင္း ပဲၾကားရၿပီး ခ်ီလီအစိုးရကကယ္တင္ဖို႔ေဆာင္ရြက္ေနၾကတာေၾကာင္႔ တစ္စတစ္စ လူေတြအာရုံ စိုက္မႈ ကိုခံလာရတာပါ။ ဒီကယ္တင္မႈ ဟာ high tech နဲ႔ low tech ေပါင္းစပ္ လုပ္ေဆာင္ခဲ႔တာပါ။ fibre optic camera လိုမ်ဳိးဟာ high tech ပါ။ The Pheonix လို႔ေခၚတဲ႔ miner ေတြဆယ္တင္တဲ႔ လူတစ္ ကိုစာဆန္႔ ပိုက္ လုံးႀကီးဟာ low tech ပါ။ miner ေတြအေပၚေရာက္ လာတိုင္း fellow miner ေတြက ေႀကြးေၾကာ္သံေတြနဲ႔ ႏွဳတ္ဆက္ ၾက ပါတယ္။ ၃၂ေယာက္ေၿမာက္ miner Arial Ticona ကေတာ႔သူ ေၿမေအာက္မွာ ရွိေနစဥ္ သူ႔ဇနီး ကသမီး ေလးေမြးခ႔ဲပါတယ္။ သူသမီး ကို အေပၚေရာက္မွ ကိုယ္ေတြ႔ ၿမင္ ရတာပါ။ ခေလး ကို Baby hope လို႔ အမည္ ရတဲ႔ အမည္ကို ေပးခဲ႔ပါတယ္။ေနာက္ ဆုံးဆယ္တင္တဲ႔ 33^rd miner ကေတာ႔ သူတို႔အသက္ရွင္ေနၾကာင္း ေအာ္ဟစ္ေၿပာၾကားခဲ႔တဲ႔ miner Luis A Urzua ၿဖစ္ပါတယ္။ ေၿမေအာက္ မွာ ေနစဥ္တစ္ေလွ်ာက္ လုံး အဖြဲ႔ ကို ဥိးေဆာင္ခဲ႔တဲ႔ ေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္ပါ။ ေၿမေပၚေရာက္ေရာက္ခ်င္းပဲသမၼတႀကီး က ေခါင္းေဆာင္ miner ကိုခ်ီးုက်ဴးခဲ႔ပါတယ္။ ဒီ လို အၿဖစ္မ်ဳိးေနာက္ထပ္မၿဖစ္ ဖို႔႔တာ၀န္ယူေၾကာင္း၊ေၿပာၾကားခဲ႔ပါတယ္။ rescue operation မွာ ပါ၀င္ပတ္သက္သူအား လုံး ကို လည္းခ်ီးက်ဴးေၿပာဆိုၿပီး အမ်ဳိးသားသီခ်င္း ကို တေပ်ာ္တပါးသီ ဆိုၾကတာဟာ အင္မတန္မွကို ၾကည္နွဳးဖြယ္ေကာင္းလွပါတယ္။

miner ေတြကယ္တင္ခဲ႔ တာ စုစုေပါင္း ၂၂း၃၅ နာရီေက်ာ္ ၾကာခဲ႔ပါတယ္။ ၂၂နာရီ ေက်ာ္လုံးလုံး သမၼတနဲ႔ သမၼတ ကေတာ္ တို႔ဟာ လုံး၀နားတာ မေတ႔ြရပါဘူး။ ေၿမေအာက္က တက္ လာတဲ႔ miner အားလုံး ကို ႏွုဳတ္ဆက္ခဲ႔ပါ တယ္။ ေနာက္ဆုံးတက္လာတဲ႔ ၃၃ေယာက္ miner ကယ္တင္မႈဟာ စိတ္ၾကည္ႏွဳးစရာ။ စိတ္လႈပ္ရွားစရာေကာင္း လွပါတယ္။ စာေရးသူလည္းစိတ္လႈပ္ရွားစြာလက္ခုတ္တီးၿပီး ၾကိဳဆိုခဲ႔ပါတယ္။ လူသားပဲေလ၊

ေလးစားပါတယ္ ခ်ီလီ သမၼတႀကီးနဲ႔ ခ်ီလီ ၿပည္သူမ်ားခင္ဗ်ား။