ယုုံႀကည္မႈပ်က္ၿပားၿခင္းယုုံႀကည္မႈတည္ေဆာက္ၿခင္း

၂၀၀၄ခုုႏွစ္ေလာက္ထိကုုမၺဏီအသစ္ေလ ွ်ာက္ၿခင္း၊ ပိုု႔ကုုန္သြင္းကုုန္ လိုုင္စင္ေ လ ွ်ာက္ၿခင္းတိုု႔ယေနအခ်ိန္
အခါေလာက္မခက္ခဲလွပါ။ EICC ရွိေသာ္လည္းဆုုံးၿဖတ္ခ်က္ကအင္မတန္ၿမန္ပါတယ္၊ညႊန္ခ်ဳပ္ကိုုယ္တိုုင္
အစည္းအေ၀းသိုု႔တင္ၿပလာေသာအမႈတြဲမ်ားကိုုခ်က္ခ်င္းဆုုံးၿဖတ္ၿပီးအစည္အေ၀းၿပီးတာနဲ႔လိုုင္စင္ကိုုဒုုညႊန္
မႈးအဆင္႔ကလက္မွတ္ထိုုးထုုတ္ေပးသၿဖင္႔ လိုုင္စင္ႀကာတယ္ဆိုုတဲ႔အၿဖစ္မ်ဳိးမႀကားဘူးခဲ႔ပါ။တၿဖည္းၿဖည္းနဲ႔
တစ္ဦးအေပၚတစ္ဦးယုုံႀကည္မႈအားနည္းလာသည္ႏွင္အမ ွ် EICC အေပၚက EISC ေပၚလာပါတယ္။ institution အေပၚမွာလည္းယုုံႀကည္စိတ္ခ်ရမႈမရွိေတာ႔ေႀကာင္႔လူေတြလဲခဲ႔ပါတယ္။ေနာက္ပိုုၿပီးပိုုၿပီးယုုံ
ႀကည္မႈကင္းမဲ႔လာတာေႀကာင္႔ ကုုန္သြယ္မႈမူ၀ါဒေရးရာကိုုပဲအစဥ္အလာအရကိုုင္တြယ္ခဲ႔႔တဲ႔ Trade Council ေခၚ TC ဟာပိုု႔ကုုန္သြင္းကုုန္လိုုင္စင္ကိစၥေတြကိုုကိုုင္ တြယ္ခဲ႔ပါတယ္။ တစ္စုုံတစ္ခုုေသာၿပႆနာ
မ်ားေပၚလာသည္ႏွင္အမ ွ် အဟန္႔အတား (barrier) မ်ားေပၚေပါက္လာခဲ႔ၿပီးေနာက္ဆုုံး၌ TCသည္ပိုု႔ကုုန္
သြင္းကုုန္လိုုင္စင္ကိစၥမ်ားကိုု အဓိကထားကိုုင္တြယ္ေသာ institution ၿဖစ္လာခဲ႔ပါတယ္။ TC ဟာ adhoc
အဖြဲ႔အစည္းၿဖစ္တာနဲ႔အညီ အမိန္႔၊ညႊန္ႀကားခ်က္ေတြ ကိုု တစ္ခါတစ္ရံႏွဳတ္နဲ႔ပဲညႊန္ႀကားခဲ႔တာေႀကာင္႔
မလိုုလားအပ္တဲ႔ barriers ေတြေပၚလာခဲ႔ၿပီးအားလုုံးတန္းတူခံစားရပါတယ္။ တစ္ႀကိမ္ဆိုုရင္ ပိုု႔ကုုန္သြင္းကုုန္္
နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ခြဲၿခားဆက္ဆံၿခင္း (discrimination) ေတာင္ၿပဳလုုပ္ခဲ႔ရပါတယ္။သူ႔
ေခတ္သူ႔အခါအရၿဖစ္လာတာေႀကာင္႔တာေတြဟာအိမ္မက္အၿဖစ္က်န္ခဲ႔ပါၿပီ။

၂၀၀၄ခုုႏွစ္ေလာက္ကစၿပီးအစိုုးရသစ္ေပၚေပါက္လာသည္႔၂၀၁၁အထိ (၇) ႏွစ္တာကာလအတြင္း ကုုန္
သည္လုုပ္ငန္းရွင္မ်ားသည္ပိုု႔ကုုန္သြင္းကုုန္လုုပ္ငန္းမ်ားေဆာင္ရြက္ရာတြင္အခက္အခဲမ်ားႏွင္႔ႀကံဳရၿပီးမ
လိုုလားအပ္ေသာအပိုုကုုန္က်စရိတ္ (transaction costs) မ်ားကုုန္က်ခဲ႔ပါတယ္။ အဲဒီအခ်က္ဟာဘာ
ေႀကာင္႔ၿဖစ္ေပၚခဲ႔သလဲဆိုုတာၿပန္သံုုးသပ္ႀကည္႔ရင္ trust ဆိုုတဲ႔အၿပန္အလွန္ယုုံႀကည္မႈတည္ေဆာက္
တဲ႔အပိုုင္းမွာအစိုုးရဖက္ကေကာ၊ လုုပ္ငန္းရွင္မ်ားဖက္ကပါ ပ်က္ကြက္ခဲ႔ႀကလိုု႔ပဲၿဖစ္ပါတယ္။ (F.
Fukuyama, 1995 ) က " trust is an efficient means of lowering transaction costs in any
social, economic and political relationship " လိုု႔ဆိုုထားပါတယ္။ ယုုံႀကည္မႈဆိုုတာအဖြဲအစည္း
အတြင္း အလုုပ္ရွင္ အလုုပ္သမားႀကားမွာေကာ၊တိုုင္းၿပည္စီမံအုုပ္ခ်ဳပ္တဲ႔ မင္းနဲ႔ အဖြဲ႔အစည္းေတြႀကား
မွာေကာ လြန္စြာအေရးႀကီးၿပီး trust ေပ်ာက္သြားတာနဲ႔အဖုုအထစ္ေတြနဲ႔ လမ္းေႀကာင္းဟာဘယ္လိုုမွ
ေခ်ာေမြ႔ ႏုုိင္ေတာ႔မွာမဟုုတ္ပါ။

ယုုံႀကည္မႈေတြပ်က္ၿပားမႈဟာဒီမိုုကေရစီအစိုုးရသစ္အထိပါလာခဲ႔ၿပီးသေဘာထားေပ်ာ႔ေပ်ာင္းသူေတြ
နဲ႔သေဘာထားတင္းမာသူေတြအႀကားလြန္ဆြဲမႈမွာ ဒီမိုုကေရစီအႏွစ္သာရကိုုေဖၚေဆာင္လိုုတဲ႔စိတ္ေတြ
ကပဲၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲမႈေတြကိုု တၿဖည္းၿဖည္းလုုပ္ကိုုင္ႏုုိ္င္ခဲ႔ပါတယ္။ TC မရွိေတာ႔ေပမဲ႔ TISC ဆိုုတာႀကား
ခံအၿဖစ္ေပၚလာခဲ႔ေသာ္လည္းအခုုအခါမွာေတာ႔ ၂၀၀၄ ခုုႏွစ္ကလိုုပဲ EICC ပဲရွိပါေတာ႔တယ္။ ကုုန္သြယ္မႈ
လုုပ္ငန္းမွာ barrier ေတြဟာမရုုိးမသားလုုပ္ေဆာင္လိုုတဲ႔ လုုပ္ငန္းရွင္ေတြေႀကာင္႔ေပၚလာတာလိုု႔ေယဘူယ်
ဆိုုႏိုုင္ပါတယ္။ မေကာင္းတဲ႔ကုုန္သည္ ေႀကာင္႔ barrier တစ္ခုုထပ္တိုုးလာရတယ္ဆိုုရင္ပဲ စနစ္တက်လုုပ္
ကိုုင္လိုုႀကတဲ႔ကုုန္သည္ေတြ ခမ်ာမွာ barrier ကိုုေက်ာ္ၿဖတ္ဖိုု႔အတြက္လုုပ္ရေပမဲ႔လည္းဘာမွေစာဒကမ
တက္ႏုုိင္ခဲ႔ပါဘူး။ အေမရိကန္ sanction ေႀကာင္႔ barrier အခ်ဳိ႔ မလႊဲမေရွာင္သာပဲ ေပၚလာခဲ႔ရပါတယ္။
ႏိုုင္ငံတကာကုုန္သြယ္မႈစနစ္ေတြ၊ ေငြလႊဲမႈစနစ္ေတြနဲ႔ၿမန္မာႏိုုင္ ငံမွာကုုန္သြယ္မႈမလုုပ္ႏုုိင္ေတာ႔ ပဲ
telegraphic transfer TT နဲ႔ပဲ လုုပ္ငန္းရွင္ ေတြလုုပ္ေနႀကတာေႀကာင္႔ ေငြလႊဲစာတမ္းတိုု႔ incoterms
တိုု႔နဲ႔ေတာင္ေ၀းေနႀကရတယ္။

အဲေတာ႔ကုုန္သြယ္မႈလုုပ္ငန္းေတြအဆင္ေၿပေခ်ာေမြ႔ေစဖိုု႔ ကုုန္သည္လုုပ္ငန္းရွင္မ်ားနဲ႔ institutions မ်ား
အႀကား trust ကိုုၿပန္လည္တည္ေဆာက္ႀကရဖိုု႔လိုုေနပါၿပီ။ ဆယ္စုုႏွစ္တစ္၀က္ေက်ာ္ barriers ေတြနဲ႔
လုုံးလားေထြးလား ၿဖစ္ေနခဲ႔တဲ႔ institutions ကလူေတြရဲ႔ mind-set ကို လည္းၿပင္ရမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ကုုန္သည္လုုပ္ငန္းရွင္ေတြအေနနဲ႔လည္းစည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ာနဲ႔အညီအလုုပ္လုုပ္ႀကရာမွာၿဖစ္ပါတယ္။
လက္တန္းညႊန္ႀကားခ်က္ေတြ၊ႏွဳတ္မိန္႔ေတြ ဒီအခ်ိန္မွာရပ္ႀကရေတာ႔မွာပါ။

လက္တန္းညႊန္ႀကားခ်က္ေတြႏွဳတ္မိန္႔ေတြေႀကာင္႔နစ္နာသြားရတဲ႔လူေတြလည္းရွိပါတယ္။ ဖြဲ႔စည္းအုုပ္ခ်ဳပ္ပုုံ
အေၿခခံဥပေဒနဲ႔အညီ institutions ေတြေဖၚေဆာင္ရမဲ႔စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြဟာလႊတ္ေတာ္မွာအေက်
အလည္ေဆြးေႏြးၿပီးမွ သာက်င္႔သုုံးရေတာ႔မွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြဟာတစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး trust ေပၚမွာအေၿခခံ
တည္ေဆာက္သြားရင္အေကာင္းဆုုံးၿဖစ္ လိမ္႔မယ္ လိုု႔ယုုံႀကည္ပါတယ္။