ဘဏ္ေတြ နဲ႔ project based financing

တခ်ိဳ႕ကမိမိပိုင္ေငြမရွိဘူး။ လုပ္ငန္းလုပ္ဖို႔အၾကံေကာင္းဉာဏ္ေကာင္းေတြရွိတယ္။ လုပ္ရဲကိုင္ရဲတဲ့သတၱိ
entrepreneurship စိတ္ဓါတ္ရွိတယ္။ လုပ္ငန္းသေဘာကိုနားလယ္တယ္။မိမိကိုယ္ကိုယုံၾကည္မႈရွိတယ္။အဲလိုပုဂၢိဳလ္မ်ိဳးကဘဏ္ေတြဆီက business plan တင္ျပၿပီးေငြေခ်းယူလုပ္ငန္းအေကာင္အထည္ေဖၚမယ္။ေငြေခ်းယူတဲ့ အခ်ိန္ကာလလြန္ေျမာက္လို႔ သူတည္ေထာက္ခဲ့တဲ့ business လုပ္ငန္းႀကီးေအာင္ျမင္သြားတယ္ဆိုရင္ rate of return ROR ကသူေပးရတဲ့အတိုးထက္အဆေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာဝင္ေငြရွိလာမယ္ဆိုရင္ေငြေခ်းၿပီးလုပ္ငန္းလုပ္တာေအာင္ျမင္တယ္လို႔ ဆို ႏိုင္တာေပါ့။ဒါေပမဲ့ ဒိလိုအခြင့္အေရးမ်ိဳး ျမန္မာႏိုင္ငံမွာယေန႔ထိမေပၚေပါက္ေသးဘူး။ကံေကာင္းေထာက္မစြာသူရဲ႕ လုပ္ရည္
ကိုင္ရည္ကိုယုံၾကည္သေဘာက်တဲ့ ႂကြယ္ဝခ်မ္းသာတဲ့သူေဌးတစ္ေယာက္ေယာက္ကအေပါင္မဲ့ေငြထုတ္ေခ်းမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိပါတယ္။ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ သာဓကေတြလည္းရွိပါတယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာကလုပ္ရည္ကိုင္ရည္ရွိတဲ့သူတစ္ေယာက္အတြက္တရားဝင္ေဆာက္ရြက္ႏိုင္တဲ့အခြင့္အလန္းေတြအၿမဲရွိေနေစခ်င္တာပါ။

အေတြ႕အၾကံဳေလးတစ္ခုေျပာျပပါရေစ။ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ ၂၀ေလာက္ကလုပ္ရည္ကိုင္ရည္ရွိဟန္တူေသာလူငယ္တစ္ေယာက္ စမ္းေခ်ာင္းနံမည္ႀကီးလမ္းတစ္ခုက ျခံႀကီးတစ္ခုမွာ ကန္ထ႐ိုက္တိုက္(အဲဒီအခ်ိန္ကကြန္ဒိုေတြေခတ္မစားေသးပါ) သာဆိုေသာ္လည္းကြန္ဒိုပုံစံဆန္ဆန္ပါ။ ေျမႀကီးတူးစဥ္အခ်ိန္ကစၿပီးအၾကမ္းထည္ၿပီးခ်ိန္ထိ ေမာင္တိုင္ပင္ခဏခဏေရာက္ေတာ့ ဒီတိုပ္ခန္းအားလုံးဟာစံခ်ိန္စံၫႊန္းမီတယ္ဆိုတာကိုယ္တိုင္သိေနပါတယ္။ႀကိဳပြိဳင့္ ရွိေနေတာ့ေမာင္တိုင္ပင္လည္းဇနီးမဆုံးခင္ကဝယ္ထားတဲ့တိုက္ခန္းျပန္ေရာင္းၿပီး စရံေပးထားလိုက္ပါတယ္။အၾကမ္းထည္ၿပီးလို႔ အတြင္းခန္းေတြဝင္ေတာ့မဲ့အ
ခ်ိန္မွာဘာေၾကာင့္မွန္းမသိကန္ထ႐ိုက္ထြက္ေျပးသြားပါတယ္။ ၃-၄လ ေလာက္ပိုင္ရွင္ေတြျပာကုန္ၾကၿပီးေနာက္ အခန္းဝယ္ထားသူေတြဆီကရစရာက်န္တဲ့ေငြေတြ ျပန္ေကာက္ခံၿပီးအေခ်ာထည္ကိုအၿပီးသတ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ကန္ထ႐ိုက္ဆီမွာေငြလြန္ထားသူေတြမ်ားမ်ားစားစားမရွိေသာ္လည္းဘာေၾကာင့္ဆက္မေဆာက္ပဲထြက္ေျပးသြားလဲမသိပါ။ ဆိုလိုခ်င္တာက လုပ္ရည္ကိုင္ရည္ရွိတတ္တယ္လို႔ထင္ထားေပမဲ့တစ္ခါတစ္ခါ ေဖါက္တတ္တယ္ဆိုတာပါ။

အဲေတာ့ ျမန္မာဘဏ္အခ်ိဳ႕မွာ project based lending မ်ားလုပ္ေဆာင္ခြင့္ျပဳေတာ့မယ္ဆိုရင္ အဲဒီဘဏ္မွာ risk management dept: တစ္ခုရွိသင့္ၿပီး business plan တင္ျပလာတဲ့ project ေတြကိုassessment လုပ္ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ risk management မွာ customer ေတြရဲ႕ competency ကိုတိုင္းတာ assess လုပ္ ႏိုင္တဲ့နည္းလမ္းေတြရွိပါတယ္။ ေနာက္ ဗဟိုဘဏ္အေနနဲ႔ လည္း Credit Insurance Institution တစ္ခု ဖြဲ ႔ ဖို ႔ လိုတယ္။ ဥပေဒ ၿပဌါန္း သတ္မွတ္ ဖိုပ လည္း လိုတယ္။ ဒီ Institution မရွိလ႔ ဘယ္ ဘဏ္မွ မေခ်းရဲ ဘူး။project ကို phase by phase ဘယ္လို analyze လုပ္ရတယ္ဆိုတဲ့နည္းလမ္းေတြရွိပါတယ္။ ေအာင္ျမင္ေအာင္ေသခ်ာလုပ္ႏိုင္တဲ့ customer ကိုေငြထုတ္ေခ်းၿပီးလုပ္ငန္းအဆင့္တိုင္းစီစစ္တဲ့ procedures ေတြရွိပါတယ္။ ေမာင္တိုင္ပင္တို႔အလုပ္လုပ္စဥ္က ADB, World Bank, IMF, OECF (Japan) စတဲ့ေငြေရးေၾကးေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြဆီကအစိုးရအေနနဲ႔ေငြေခ်းပါတယ္။ေငြေခ်းၿပီးဆန္စက္တည္ေဆာက္ေရး၊ သိုေလွာင္႐ုံတည္ေဆာက္ေရး လုပ္ငန္းေတြေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေငြေရးေၾကးေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြက ကြ်မ္းက်င္သူေတြဟာ project appraisal team ေတြ ၂-၃လ တစ္ခါ လုပ္ငန္းကိုလာေရာက္စစ္ေဆးပါတယ္။ ၿပီးဆုံးသြားရင္ commissioning လုပ္ၿပီး project completion certificate ရတဲ့ေနကစၿပီး စတင္လည္ပတ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ တခ်ိဳ႕ေသာ ပ႐ိုဂ်က္ေတြလည္း ဆီးသီးဗန္းေမွာက္တာလည္းၾကံဳရဘူးပါတယ္။ဒါကလည္းပ႐ိုဂ်က္ဒါ႐ိုက္တာ နဲ႔ team ရဲ႕ consultant ေျပလည္ရင္ၿပီးသြားတတ္ပါတယ္။ ပ႐ိုဂ်က္က consultant သုံးဖို႔ဆိုၿပီး အဆိုပါအခ်ိန္က ေခတ္အစားဆုံး ပါဂ်ာ႐ိုး ကားအသစ္ေတြကိုျပည္ပကတင္သြင္း ဝန္ႀကီးဌာန လႊဲေပးၿပီးခပ္တည္တည္ယူသုံး ဇီးသီးဗန္းေမွာက္တာမ်ိဳးလည္းရွိ ႏိုင္ပါတယ္။ အဲေတာ့ ၃ က်ပ္တိုးယူယူ ၁၀တိုးယူယူ လုပ္တတ္ကိုင္တတ္ၿပီး လုပ္ရဲကိုင္ရဲသူ ဆိုရင္အက်ိဳးအျမတ္ရွိေအာင္လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ အတိုးထိုင္ေပးေနရရင္ေတာ့ မနိပ္ဘူးေပါ့ဗ်ာ--