ၿမင္တာေလးေတာ႔ေၿပာပါရေစ

ျမင္တာေလးေတာ့ေျပာခ်င္တယ္--

ေဒၚလာအေၾကာင္းေရးၾကသူေတြလည္းမ်ားေနၿပီ။အၾကံေပးသူေတြလည္းအမ်ိဳးမ်ိဳး အၾကံေပးၾကေပမဲ့ႏိုင္ငံျခားသားပညာရွင္ႀကီးေတြေရွ ့မွာခံေနေတာ့ ငါေပးတဲ့ အၾကံသူတို ့ေလာက္မနိပ္ရင္ဖုန္းဘီလ္ဖိုးသာကုန္သြားမယ္။ဘာမွထိေရာက္မွာမဟုတ္ဘူး။ ေျပာေတာ့ေနၾကတာပဲ၊စီးပြားကူးသန္းအပါအဝင္ဗဟိုဘဏ္နဲ ့စီးပြားေရးဝန္ႀကီးေတြေခါင္းခ်င္းဆိုင္ေနၾကတယ္ တဲ့။ဘာမွ result ထြက္မလာရင္ေတာ့
ျပည္သူေတြခမ်ာေမွ်ာ္သာေမွ်ာ္ရတယ္၊ လက္သန္းေလးၾကည့္ လိုက္ဆန္ေစ်းဆီေစ်း ဘဲဥၾကက္ဥေစ်းေလးေမးလိုက္နဲ ့--ၾကက္ဥဘဲဥေတာင္နပ္မွန္ေအာင္မစားႏိုင္ေတာ့ဘူး။ေဆာင္းတြင္းမွာေပါမ်ားတဲ့ေဂၚဖီပန္းေလးကိုဆီနည္းနည္းနဲ ့ေက်ာ္လိုက္--အမယ္တစ္အိမ္လုံးစားဖို ့ဘဲဥ ေတာင္တစ္လုံးေလာက္ပဲေရာေက်ာ္ႏိုင္ေတာ့တယ္။

တစ္ေန႔ကေတာ့ KBZ ဘဏ္ေရာက္တယ္။မသိခ်င္ေယာင္ေဆာင္ၿပီးေဒၚလာ၂၀၀ ေလာက္မ်ားဝယ္လို႔ရမလားလို ့ေကာင္တာကသမီးကိုေမးၾကည့္လိုက္တယ္။ အန္ကယ္ကိုေရာင္းေပးခ်င္ပါတယ္။ ေရာင္းတဲ ့သူကိုမလာလို႔ပါတဲ ့။အေျပာေလးကိုသင္ေပးထားပုံရတယ္။ ေရာင္းတဲ့သူလာတဲ့အထိအန္ကယ္ထိုင္ေစာင့္ေနမယ္ေလ ဆိုရင္ဒီသမီးေတြမ်က္ကလူးဆန္ျပာျဖစ္ေနၾကမွာေသခ်ာတယ္။ေမာင္တိုင္ပင္ေခါင္းထဲမွာေတာ့ အေတြးေပါင္းစုံ နဲ ့ပဲ။ေမာင္တိုင္ပင္တို ့ၾကားရတာကေတာ့ ဘဏ္ေတြမွာေဒၚလာမရွိဘူးလို ့ေျပာသံေတြၾကားေနရပါတယ္။တကယ္ေတာ့ ေဒၚလာေတြဘယ္ေရာက္ကုန္သြားၿပီလဲ?? ဘဏ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာအျခားစီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြနဲ ့ တြဲ လုပ္ေနတာျဖစ္လို ့ဒီလိုDollar crisis ေပၚလာရင္ဘဏ္အမ်ားစုဟာသူတို ့ရဲ ့function ကိုပီပီျပင္ျပင္မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ ၾကတာကိုေတြ ့လာရတာ မဆန္းေတာ့ သလိုပါပဲ။

ဘာေၾကာင့္လဲ သိလား?---ျမန္မာျပည္ကပုဂၢလိကဘဏ္ေတြဟာခ႐ိုနီေတြဖြင့္ထားတာမ်ားတယ္။သူတို ့အားလုံးဘဏ္လုပ္ငန္းတစ္ခုထဲလုပ္ၾကတာမဟုတ္ဘူး။စက္သုံးဆီ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ၊ေလေၾကာင္းပို ့ေဆာင္ေရးစီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြစသည္ျဖင့္လုပ္ငန္းႀကီးႀကီးမားမားေတြနဲ႔တြဲ လုပ္ေနၾကတာ။ (ဘဏ္တစ္ခုဆိုရင္ ပဲ ေတာင္ေလွာင္ၿပီးဝယ္ေရာင္းလုပ္လိုက္ေသးတယ္)--အက်ိဳးစီးပြားဆိုတာေရာေထြးေနမွာအေသခ်ာဆုံးပဲ။ ႏိုင္ငံျခားမွာ banker ဆိုရင္ဘဏ္လုပ္ငန္းတစ္ခုပဲလုပ္ရတယ္။ဘဏ္ဆိုတာအမ်ားျပည္သူေတြအပ္ေငြ (deposit) ေတြနဲ႔ပဲအလုပ္လုပ္ခြင့္ရွိတယ္။ ကိုယ္ပိုင္ေငြေၾကးကေတာ့ဘဏ္ရဲ ့assets အေနနဲ ့ပဲရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံႏိုင္တယ္။ဒါေၾကာင့္ banker ေတြကိုအျခားစီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြလုပ္ခြင့္မရွိဘူး။ရွိလာတဲ့အခါေတာ့ ဘာျဖစ္လာႏိုင္လဲ? Money laundering မ်ိဳးရွိလာႏိုင္တယ္။ဘဏ္ကအမ်ားျပည္သူအပ္ေငြေတြကိုတစ္ဖက္လွည့္နဲ႔ထုတ္ယူသုံးခ်င္သုံးႏိုင္တယ္။ သူရဲ ့အျခားစီးပြားေရးလုပ္ငန္းၿပိဳလဲလာရင္ဘဏ္ ကိုတစ္နည္းနည္းနဲ ့ထိခိုက္လာႏိုင္တယ္။ အခုဆိုရင္ဗဟိုဘဏ္က ဘဏ္ေတြအေနနဲ ့ျပည္ပကဘဏ္တစ္ခုခုမွာအေကာင့္ဖြင့္ထားတာရွိသလား လို ့ေမးေနၿပီ။ ေဒၚလာကိုေရာင္းသူလာေရာင္းရင္ဝယ္ထားလိုက္ၿပီးဝယ္သူလာရင္မေရာင္းပဲ ေနတဲ့ money changer ေတြ bank ေတြကိုအေရးယူမယ္။ဒဏ္တပ္မယ္နဲ႔ တာဝန္ရွိသူေတြက ေအာ္လာၾကၿပီ။(အခုမွသာေမးေနၾကတာ--investment, trade data, cash flow monitoring စတဲ့ data base ေတြဗဟိုဘဏ္မွာရွိေနဖို ့ေကာင္းေပမဲ ့ရွိသလား မရွိသလား လုပ္သလား မလုပ္သလား မသိရေပမဲ ့ လႊတ္ေတာ္မွာ တာဝန္ရွိသူေျဖတာကေတာ့ economic data base ေတြေပၚအေျခခံတာေတာ့မရွိတာေသခ်ာေနတယ္)

ဗဟိုဘဏ္နဲ ့ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာန ေတြမွာ IMF, World Bank စတဲ့ အင္တာေနရွင္နယ္ အဖြဲ ့အစည္းေတြမွာပူးေပါင္းလုပ္ကိုင္တဲ့အဖြဲ႕အစည္းေတြအရင္အစိုးရလက္ထက္ကတည္းကရွိတယ္။ စီမံကိန္း+ဘ႑ာေရး+စီးပြားကူးသန္း+အခြန္ဌာန+ ဗဟိုဘဏ္+UMFCCIေတြအေနနဲ ့ task force ေတြဖြဲ ့စည္းအေၾကာင္းရင္းကိုရွာ (ယုတ္စြအဆုံး ေမာင္တိုင္ပင္တို ့ဆိုရင္ေဒၚလာလုပ္ငန္းမွာ ထဲထဲဝင္ဝင္လုပ္ေနတဲ ့ပုဂၢလိက က ပုဂၢိဳလ္ေတြနဲ႔လၻက္ရည္ဆိုင္မွာ အလြတ္သေဘာေတြ ့ဆုံေဆြးေႏြးအေျဖကိုေတာင္ရွာခဲ ့ၾကရ ဘူးပါတယ္။ ပထမေတာ့ စိမ္းေနေပမဲ့ သူတို႔ကိုအႏၲရာယ္မျပဳႏိုင္ဘူးဆိုတာ ေသခ်ာသိလာေတာ့ လြတ္လြတ္ လပ္လပ္ေဆြးေႏြးအေျဖရွာႏိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္) အေျဖကိုရွာရင္းလစဥ္ပုံမွန္ monitoring လုပ္ႏိုင္ဖို ့လိုပါတယ္။

ျပည္တြင္းထဲမွာႏိုင္ငံအသီးသီးကဘဏ္ေတြရဲ ့ကိုယ္စားလွယ္႐ုံးေတြဖြင့္ခြင့္ျပဳထားတာလည္းအရင္အစိုးရလက္ထက္ကတည္းကဆိုေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေတာင္ၾကာေပါ့။ ၁၄-၁၅ ခုေလာက္ရွိမယ္ထင္တယ္။သူတို႔ကျမန္မာႏိုင္ငံထဲလာၿပီးဘာေငြေၾကးလုပ္ငန္းေတြလုပ္ဖို ့လာ႐ုံးဖြင့္ထားၾကပါလိမ့္?? ဟိုးအရင္ထဲကဘာလုပ္လုပ္တိုင္းရင္းသားလုပ္ငန္းရွင္ေတြရဲ ့အက်ိဳးစီးပြားကိုအစိုးရအဆက္ဆက္အကာအကြယ္ေပးထားတဲ့အေလ့အက်င့္ေလးေတြရွိၾကတယ္။ယုတ္စြအဆုံးမီးေခ်ာင္းထုတ္လုပ္မႈမွာျပည္တြင္းမွာထုတ္လုပ္တဲ့မီးေခ်ာင္းေတြေရာင္းရေအာင္ ထိုစဥ္က Trade Council လိုမ်ိဳးကေတာင္ပိတ္ေပးထားတယ္။ ဒါေပမဲ့တရားဝင္တင္သြင္းတာပဲ ပိတ္လို ့ရမယ္။ ေမွာင္ခိုကေတာ့ အကုန္ဝင္ေနတာပဲ။ ျပည္တြင္းထုတ္က quality ေကာေစ်းႏွဳန္းေကာ မယွဥ္ႏိုင္ဘူး။အဲေတာ့ ဗီယက္နမ္ကအေရးဆိုဆုံး-- သူတို ့သမၼတလာလည္းဒီမီးေခ်ာင္းပိတ္ထားတာေျပာ-- ဝန္ႀကီးလာလည္းေျပာ-- ေနာက္ဆုံးေတာ့ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကအကန္႔အသတ္နဲ႔ ခြင့္ျပဳလိုက္ရတယ္။ဒါေျပာရတာ-- အခုလက္ရွိ NLD အစိုးရသိေအာင္ေျပာျပခ်င္တာပါ။အမ်ားျပည္သူေစ်းသက္သက္သာသာ နဲ ့ဝယ္ယူအသုံးျပဳ ႏိုင္ေအာင္လုပ္ေပးမလား? ၁-၂ ေယာက္ေသာလုပ္ငန္းရွင္ရဲ ့ကိုယ္က်ိဳးစီးပြားကိုပဲ မ်က္ေစ့မွိတ္ၿပီးအကာအကြယ္ေပးမလား ?ဒါကိုစဥ္းစားေစခ်င္လို ့သိုင္းဝိုင္းၿပီး ေျပာလာရတာပါ။

ကဲ-- ဘဏ္ေတြ-- ဘဏ္လုပ္ငန္းသက္သက္ပဲလုပ္တဲ့ ဘဏ္ေတြ ၃-၄ ခုပဲရွိတယ္။အားလုံးခ႐ိုနီဘဏ္ေတြပဲ။ ေဒၚလာ exchange rate တက္လာရတဲ့အေၾကာင္းေတြဟာအမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ျမန္မာတစ္ခုတည္းလည္းမဟုတ္ပါဘူး ဆိုတာလည္းမွန္ပါတယ္။ တခ်ိဳ ့ကမူးယစ္ေဆးနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ၿပီးေတာ့ေတာင္ေျပာၾကတယ္။ဒါလည္းေသခ်ာေလ့လာထားသင့္တာေပါ့။ UOB တို႔ လိုႏိုင္ငံျခားဘဏ္ေတြျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာလာဖြင့္ထားၾကၿပီ။ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံ မဲ့ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြကို အေကာင့္ဖြင့္ ႏိုင္တယ္၊ေဒၚလာေခ်းႏိုင္တယ္။ကဲ-- ျပည္တြင္းက ကုမၸဏီေတြေကာ အေကာင့္ဖြင့္ခြင့္မျပဳ သင့္ဘူးလား ?? ေဒၚလာ credit line (track record ေကာင္းရင္) မေပးသင့္ဘူးလား?? ေငြေရးေၾကးေရးက႑မွာ ျပည္တြင္းဘဏ္ေတြကို ကိုယ္က်ိဳးစီးပြားအကာအကြယ္ေပးထား တဲ ့အေလ့အက်င့္ကိုဆက္က်င့္ သုံးဖို ့သင့္ပါသလား?? ရလာဒ္ကေတာ့ exchange rate ေတြကေမာက္ကမျဖစ္ၿပီး ကုန္ေစ်းႏွဳန္းေတြတက္-- သာမန္လူတန္းစားေတြေအာ္ေနရဲ႕ အျဖစ္မ်ိဳးကို ၾကည့္သင့္ပါသလား ဆိုတာေတာ့ ေလးေလးနက္နက္စဥ္းစားသင့္ပါၿပီ---

ေနာက္တစ္ခု ၂၀၀၄-၅ ခုႏွစ္ေလာက္ကစၿပီး(အတိအက်ေတာ့ မမွတ္မိေတာ့ဘူး) ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီအားလုံးကို permit to trade ပိတ္ထားခဲ့တယ္။ ဒီေန႔ ထိပဲ။ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ လာလုပ္တဲ့ ကုမၸဏီအခ်ိဳ ့ကိုေတာ့ သူတို ့ထုတ္လုပ္တဲ့ပစၥည္းေတြကိုေရာင္းဝယ္ခြင့္ ျပဳထားပါတယ္။ ဒါလည္း ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ေတြရဲ ့ကိုယ္က်ိဳးစီးပြားကို အကာအကြယ္ေပးခ်င္တဲ ့ေဘာင္ထဲကေနစဥ္းစားေဆာင္ရြက္ခ်က္
တစ္ခုပါပဲ။ကဲ -- ဒီေနရာမွာ ေမာင္တိုင္ပင္ေျပာခ်င္တာက export တစ္ခုပဲ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြကိုျပည္တြင္းထဲမွာ permit to trade ေပးဖို ့ သင့္ မသင့္ က်ိဳးေၾကာင္း ကိုသုံးသပ္ခြင့္ ျပဳ ဖို ့ပါပဲ။ နမူနာနာတစ္ခုေျပာရရင္ ကမ႓ာတစ္လႊားမွာ animal feed ကိုထုတ္လုပ္ေနတဲ ့ကုမၸဏီႀကီးတစ္ခု ကၿပည္တြင္းက animal feed အတြက္ကုန္ၾကမ္း (ပုဇြန္ဖြဲ၊ ဖြဲႏု၊ ေျပာင္း၊ ဆန္ကြဲ၊ ႏြားစားဖြဲ၊ ပဲအခြံၾကမ္း etc:) ေတြဝယ္မယ္။ အစာစပ္စက္႐ုံေထာင္မယ္။ animal feed ထုတ္မယ္။ ျပည္ပ ပို ့မယ္။ ဒါဆိုခြင့္မျပဳသင့္ဘူးလား?? ျပည္တြင္းက ကုမၸဏီေတြလည္းအၿပိဳင္လုပ္ ႏိုင္တယ္။ဒါေပမဲ့ multinationalဆိုေတာ့ အရင္းအႏွီးတတ္ႏိုင္မယ္။ export ရွိ လာမယ္။ အလုပ္အကိုင္အခြင့္ အလန္းေတြေပၚလာမယ္။import မပါဘူးေနာ္-- အေသးစိပ္ကေတာ့ ခင္ဗ်ားတို ့စဥ္းစားေပါ့ဗ်ာ။ က်ဳပ္က အၾကမ္းဖ်င္းေလာက္ပဲေျပာႏိုင္မယ္။( trade မွာလိုင္စင္ထိုင္ေပးေနယုံနဲ ့မၿပီးဘူးဗ်။အရင္ ၂၀၀၃-၂၀၀၄ ေလာက္ကဆိုရင္လိုင္စင္ေပးတာက ဒုၫႊန္ေလာက္ကပဲ လုပ္ခဲ ့တာ။လူႀကီးေတြ က permit to trade ဘယ္အမ်ိဳးအစား။၊ ဘယ္သူကိုေပးမယ္၊ဘာေတြကိုေတာ့ ထိန္းထားမယ္ဒါေတြစဥ္းစားေနရမွာ၊ transit trade, Re-export ဆိုရင္ဘာကုန္ပစၥည္းေတြေပးမယ္၊ sanction မရွိေတာ့ ဘူးဆိုရင္ transaction ကဘယ္
လိုျဖစ္သင့္သလဲ?? TT ဆိုတာအေရးေပၚ အေရးႀကီးမွသာ ႏိုင္ငံတကာ trading terms ေတြအရ လုပ္ၾကရတာ-- LC နဲ ့ဘာလို ့မလုပ္ႏိုင္ရမွာလဲ?? ရွာၾကံစဥ္းစား၊စမ္းသပ္လုပ္ကိုင္လႈပ္ရွားမႈရွိေနမွေတာ္ယုံၾကမွာပါ။အိမ္နီးခ်င္းတ႐ုတ္ႀကီးကဘာမဆိုေျခလွမ္းကသြက္ေနေတာ့ ေမာင္တိုင္ပင္တို ့ၾကံ လိုက္ရင္ေနာက္ကခ်ည္းပဲ။အဲ လိုေျပာလို ့ကြ်ဲၿမီး မတိုၾကနဲ႔၊ ၾကာရင္က်ဳပ္တို ့လုပ္စားစရာ ခ်ဥ္ေပါင္ရြက္နဲ ့ကန္စြန္းရြက္ပဲက်န္ေတာ့မယ္)

ကဲ ေနာက္ ေနာက္တစ္ခု-- US sanction လည္းလြတ္ၿပီ။ ႏိုင္ငံတကာကုန္သြယ္မႈ incoterm ေတြနဲ႔ အလုပ္လုပ္မယ္ဆိုလုပ္ လို ့ရေနၿပီ။ ဆရာဦးသိန္းလြင္တို ့ incoterm ေတြကအခုမွအသုံးဝင္ေနၿပီ။ ခက္တာက ျမန္မာက ကုန္ၾကမ္းဝယ္သူ buyer ေတြက Leter of Credit LC ဆိုတာအခ်ိန္ၾကာတယ္။ အလုပ္ရႈပ္တယ္ ဆိုၿပီးမသုံးခ်င္ၾကေတာ့ဘူး။ ကိုတိုးတို ့ကိုတိုင္တည္ေျပာမယ္။ import မွာ LC
ကိုျပန္အသက္သြင္းပါ။ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဧၿပီ လ၁ ရက္ကစၿပီး import ကို TT လက္မခံေတာ့ဘူး။ LC နဲ႔ပဲ လုပ္ရေတာ့မယ္ဆိုၿပီးလုပ္ပါ။အထူးသျဖင့္ စက္သုံးဆီ၊စားအုံးဆီ၊ သၾကား(re-export)ကို LC နဲ ့ပဲ လုပ္ခြင့္ျပဳလိုက္ပါ။ အရင္အစိုးရလက္ထက္က US sanction ေၾကာင့္ ၂ ရင္း မရင္း ရေအာင္ကုန္သည္ေတြ အလိုကိုလိုက္ၿပီး ျပင္ခဲ ့တာပါ။ အေရးေပၚျဖစ္ ႏိုင္တဲ့ ေဆးဝါးေလာက္ပဲ TT ခြင့္ျပဳႏိုင္ပါတယ္။( က်ဳပ္တို ့ျမန္မာေတြက ကုန္စည္ေရာင္းစရာနည္းလို ့ေငြေၾကးအေရာင္းအဝယ္ေစ်းကြက္ကိုေဖၚေဆာင္ေနတာလားလို ့ထင္မိတယ္။ဉာဏ္ႀကီးရွင္ေတြေလ။ incoterm နဲ႔ မလုပ္တတ္တာမဟုတ္ဘူး။သိရက္နဲ ့မသိခ်င္ေယာင္ေဆာင္ၿပီး႐ူးသလိုေပါသလိုလုပ္ေနတာ။ imports ကိုၾကည့္-- အစိုးရရဲ႕ control ေအာက္မွာရွိေနသလား-- ဘဏ္၊စီးပြားကူးသန္း၊အေကာက္ခြန္အၾကားမွာ ေငြေၾကးကစားမယ္၊ ေစ်းႏွဳန္းမွန္မွန္ မတင္ျပဘူး။အခြန္ေရွာင္မယ္။ေသခ်ာစနစ္တက် လုပ္ႏိုင္ဖို ့အတြက္ private sector development reform ေတြလုပ္ကိုလုပ္ရမွာျဖစ္တယ္။ private sector institution အားမေကာင္းခဲ့ေတာ့ ေစ်းကြက္ယႏၲရားကို ေမာင္းႏွင္ ႏိုင္တဲ့စြမ္းအား မရွိေတာ့တာေၾကာင့္ဒီကေန ့ဒီ လို အက်ိဳးဆက္ေတြေပၚလာရတယ္ဆိုတာသိဖို ့ေကာင္းပါတယ္။

ေဒၚလာ exchange rate ေျမာက္ေနပါတယ္ဆိုမွာ စီးပြားကူးသန္းကေမာ္ေတာ္ယဥ္ကိစၥကဝင္ၿပီးcatalyst လုပ္ေနေသးတယ္။ ေဒၚလာျပခိုင္းရတာနဲ ့ ဘယ္ေမာင္းသြင္းခိုင္းရတာနဲ ့-- ေအာက္က ကြန္မင့္မွာlink ေပးလိုက္မယ္။ ဖတ္ၾကည့္ လိုက္ပါ။ အဓိက နဲ ့ သာမည ခုထိမခြဲတတ္ေသးဘူး။

ျမန္မာ exchange rate ကိုေလ့ လာၾကည့္ပါ ။ အေဝးလႊဲ (ဟြန္ဒီ) ကထိပ္မွာေရာက္ေနပါတယ္။ ေစ်းႏွဳန္းေလ်ာ့ျပၿပီး ျခားနားေငြကို အေဝးလႊဲ နဲ ့ပို႔တာ--အခု အျပင္မွာေျပာေနၾကတာ အဟ ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲဆိုရင္ USD billion ၂၀ ေလာက္ေတာင္ရွိတယ္လို ့ေျပာေနၾကတယ္။ ဒါကိုေတာ့ ေသခ်ာေပါက္ေျပာရဲပါတယ္။ ကုန္သည္ေတြလုံးဝႀကိဳက္မည္မဟုတ္ပါ။ လြယ္ေနတာကို ခက္ေအာင္လုပ္တယ္။exchange rate ကေမာက္ကမ ျဖစ္ရတဲ ့အခ်က္ေတြထဲ မွာ ဒီအခ်က္လည္း ပါ ပါတယ္။ အခုအၾကံျပဳခ်က္ကေတာ့ အစိုးရ က သြင္းကုန္ ကို ထိန္းခ်ဳပ္ ၾကပ္မတ္ ႏိုင္ေအာင္လုပ္ၾကပါ။အရင္အစိုးရလက္ထက္ဝန္ႀကီးကေတာ့ ကုန္သည္ေတြအလိုကို လိုက္ခဲ့တယ္။ ေစ်းကြက္ယႏၲရားက ပ်က္သြားၿပီးေသခ်ာကိုင္တြယ္မယ္ဆိုရင္ျပန္ နလံထူလာႏိုင္ပါေသးတယ္။ေရရွည္ေတာ့ လုပ္ရပါအုံးမယ္။အေဝးလႊဲ (ဟြန္ဒီ) ကထိပ္မွာေရာက္မဲ ့အစား LC money က exchange rate မွာ ထိပ္ေရာက္ေနမွာသာ တရားဝင္ကုန္သြယ္မႈ လုပ္တယ္ လို ့ေျပာ ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။

ေမာင္တိုင္ပင္ေရးတာနဲ႔ ပိုစ့္တင္တာနဲ႔ တၿပိဳက္နက္တည္း ေနျပည္ေတာ္မွာ အစည္းအေဝးထိုင္တဲ့သတင္းေတြကေနစဥ္ထုတ္သတင္းစာမွာ ပါလာတယ္။ ေကာင္းပါတယ္။ sub heading ေတြၾကည့္ရတာကေတာ့ က်ဳပ္ေျပာခ်င္တာေတြေတာ့ cover မျဖစ္ေသးဘူးဗ်။ အေသးစိတ္စိတ္ေလးေျပာရရင္ သြင္းကုန္အတြက္ process လုပ္တဲ့ အခါ ျပည္တြင္းဘဏ္တစ္ခုခု ေငြလႊဲၿပီးေၾကာင္းအေထာက္
အထားမျပရင္ အေကာက္ခြန္ကBL ရွိသည့္ တိုင္ ဖိုင္ run မေပးဘူးဗ်။ အခုေတာ့ run ေပးေနတယ္လို႔ သိရတယ္။ ကုန္သြယ္မႈရွင္းတမ္းမွာ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းေတြနဲ ့မညီပဲ ေပၚေပါက္လာတဲ့ loop holes ေတြကေနလုပ္စားသြားၾကတာက ေန႔စဥ္အပတ္စဥ္လစဥ္ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ကုန္သြယ္ေရးရွင္းတမ္းေတြမွာ အစိုးရအေနနဲ ့ခ်ဳပ္ထိန္းမႈ မ ရွိေတာ့ပဲလြတ္ေနတဲ့ သေဘာေတြရွိေနတာေတြ ့ရပါတယ္။ ဒီအနာ
ကႀကီးထြားလာတာနဲ႔အမွ် ေဆးမကုႏိုင္ဘူးဆိုရင္အခု လိုျပႆနာေတြေပၚေပါက္လာတဲ့အခ်ိန္မွာအနာ ပိုယင္းလာႏိုင္ပါတယ္။ဒီအေၾကာင္းေတြလည္းေဆြးေႏြးၾကတယ္ဆိုလို ့ဝမ္းသာပါတယ္။

ကားတင္သြင္းတာနဲ႔ ေဒၚလာကိစၥကလည္းဆက္စပ္ေနတယ္။ ၿငိမ္သက္ေနတဲ့ေရျပင္ ေပၚကိုေက်ာက္ခဲငယ္ေလးပစ္ခ်လိုက္တဲ့ အခါ ဂယက္ ဆိုတာအနည္းႏွင့္အမွ်ေပၚလာတတ္ပါတယ္။တာဝန္ရွိသူေတြအေနနဲ႔ ဂယက္ဆိုတာမရွိေအာင္ႀကိဳတင္လုပ္ထားဖို ့လိုတယ္ဆိုတာေျပာစရာမလိုပါဘူး။ကားကိစၥလည္း
အျပင္မွာထြက္လာတဲ ့သတင္းေတြအတိုင္းျဖစ္လာတာပဲေနာ္။ ထုံးစံအတိုင္း ျမန္မာျပည္မွာ rumor လို ့ဆိုလိုက္ရင္ေပါ့ေပါ့ ေလးမေနၾကနဲ ့ေတာ့ ၉၉%ကမွန္လြန္းလို႔ ဘာလုပ္မယ္ဆိုတာႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားႀကေပေတာ့။အဲလိုပဲ ဘဏ္လုပ္ငန္းရွင္တစ္ေယာက္က ၁၅၀၀ က်ပ္ေရာက္မယ္လို ့ေျပာထားတယ္ေနာ္႐ူးသလိုလိုေပါသလိုလို နဲ႔ အဲဒီ amount ေရာက္မလိုလို နဲ ့ မေရာက္ေသးဘူး။ ေနာက္ေတာ့ ေရာက္လာပါလိမ့္မယ္။ ၾကည့္ေနၾကေနာ္--