ပုဂၢလိကလက္ထဲကၿမန္မာဆန္စပါးလုပ္ငန္း

ေနာက္ခံသမိုင္းေႀကာင္း

ဆန္စပါးလုပ္ငန္းကိုဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အစိုးရအဆက္ဆက္  ႏိုင္ငံေတာ္ကသာလုပ္ကိုင္ခဲ့ရမွ၂၀၀၃ခုႏွစ္၌တပ္မေတာ္အစိုးရမွေျဖေလ်ာ့မႈမ်ားျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီးပုဂၢလိကပိုင္း ကိုလုပ္ကိုင္ခြင္႔ၿပဳခဲ႔ရာဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုႏွင္႔တစ္၀က္္တိုင္ခဲ႔ၿပီၿဖစ္ပါသည္။အစကနဦးပိုင္းတြင္ပုဂၢလိကလုပ္ကိုင္ခြင့္မွာစမ္းတဝါးဝါးရွိေနခဲ႔သည္႔အတြက္ပုဂၢလိကပိုင္းတြင္သိသာထင္ရွားေသာတိုးတက္ေၿပာင္းလဲမွဳမ်ားမေတြ႔ခဲ႔ရေသာ္လည္၂၀၀၉ခုႏွစ္မွစ၍သိသာထင္ရွားေသာတိုးတက္ေၿပာင္းလဲမွဳမ်ားကိုၿဖစ္ေပၚခဲ႔ပါသည္။စီးပြားေရးႏွင္႔ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး၀န္ႀကီး

ဌာနေအာက္ရွိၿမန္မာ႔လယ္ယာထြက္ကုန္ပစၥည္းေရာင္း၀ယ္ေရးသည္လြတ္လပ္ေရးရခ်ိန္မွစ၍ဆန္စပါးလုပ္ငန္းကိုအကန္႔အသတ္ၿဖင္႔လုပ္ကိုင္ခဲ႔ရာမွဆိုရွယ္လစ္ေခတ္္ကစ၍ဆန္စပါးလုပ္ငန္းကိုလက္၀ါးႀကီးအုပ္လုပ္ကိုင္ခဲ႔ပါသည္။ေနာက္ပိုင္းဆန္စပါးလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ခြင္႔ ကိုပုဂၢလိကအားအကန္႔အသတ္ၿဖင္႔ခြင္႔ၿပဳခဲ႔ၿပီး ၂၀၀၃ခုႏွစ္ဧၿပီလမွစ၍ႏိုင္ငံေတာ္မွစပါးကိုတိုက္ရုိက္မ၀ယ္ယူေတာ႔ဟုေက်ညာခဲ႔ေသာ္လည္းကုန္သြယ္လယ္ယာအဖြဲ႔အစည္းကိုတၿပိဳင္နက္တည္းဖ်က္သိမ္းေႀကာင္းေက်ညာခဲ႔ၿခင္းမရွိသည္မွာထူးၿခားေနပါသည္။၀န္ထမ္းမ်ားအပါအ၀င္ကုန္သြယ္လယ္ယာႏွင္႔ပတ္သက္ခဲ႔ေသာၿပည္သူမ်ားအေနၿဖင္႔ယခင္ကကုန္သြယ္ လယ္ယာကိုလူႀကီးမ်ားမ်က္သည္႔အခါလုပ္ငန္းကိုသမ၀ါယမသိုလႊဲေၿပာင္းေစၿခင္း၊ဖက္စပ္(၂)သို႔လႊဲေၿပာင္းေစၿခင္းမ်ိဳးႀကံဳခဲ႔ရဘူးေသာေႀကာင္႔တစ္ေန႔ကုန္သြယ္လယ္ယာလက္ထဲၿပန္ေရာက္လာမွာပါကြာဟုထင္ၿမင္္ခဲ႔ႀကပါသည္။ကုန္သြယ္လယ္ယာလုပ္္ငန္းပမာဏသည္ႀကီးမားက်ယ္ၿပန္႔ေသာလုပ္ငန္းႀကီးတစ္ခုၿဖစ္သည္႔ အၿပင္၎ဆက္ဆံရေသာ stakeholders မ်ားထဲတြင္အကဲဆတ္ေသာလူထုအဖြဲ႔အစည္းမ်ားၿဖစ္သည္႔ေတာင္သူလယ္သမား၊အလုပ္သမားမ်ားပါ၀င္ေနေသာေႀကာင္႔လြန္စြာအသားက်ေနေသာႏိုင္ငံေတာ္လုပ္ငန္းႀကီးကိုအ

လြယ္တကူဖ်က္သိမ္းပစ္လိုက္ရန္မဝံ႔မရဲရွိေနဟန္တူပါသည္။အဖက္ဖက္မွစဥ္းစားၿပီး၂၀ဝ၉ခုႏွစ္စပါးရာသီက်မွသာပုဂၢလိကပိုင္းမွဆန္စပါးလုပ္ငန္းကိုထဲထဲဝင္ဝင္လုပ္ကိုင္လာေစခဲ့ပါသည္။သို႔ေသာ္လည္းတပ္မေတာ္စီးပြားေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားၿဖစ္သည္႔ဦးပိုင္ႏွင္႔MECတို႔ကိုလည္းပုဂၢလိကအသြင္ယူကဆန္စပါးလုပ္ငန္းတြင္ပါ၀င္လုပ္ကိုင္ေစခဲ႔ပါသည္။အစပထမပိုင္း၌ကုန္သြယ္လယ္ယာလုပ္ငန္းအခ်ဳိကိုဦးပိုင္ႏွင႔္MECတို႔မွလႊဲ

 ေၿပာင္း တာ၀န္ယူေရးကိုစဥ္းစားခဲ႔ႀကဟန္တူေသာ္လည္းတစ္ၿပည္လုံးအတိုင္းအတာႏွင႔္ဆိုပါကႀကီးမားက်ယ္ၿပန္႔ေသာလုပ္ငန္းၿဖစ္သၿဖင္႔တပ္ရိကၡာႏွင္ၿပည္ပပို႔ကုန္အတြက္သာအကန္႔အသပ္ၿဖင္႔လုပ္ကိုင္ေစခဲ႔ပါ

သည္။ဆန္ျပည္ပတင္ပို႔သည့္လုပ္ငန္းကိုလည္းအကန္႔အသတ္ျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ ခြင့္ရခဲ႔ပါသည္။ဦးပိုင္ႏွင္႔ MECတို႔ဆန္ၿပည္ပတင္ပို႔ပုံမွာယုံႀကည္စိတ္ခ်ရေသာၿပည္တြင္းပုဂၢလိကမိတ္ဖက္ကုမၸဏီကို၎ဖါသာအခ်ိတ္အဆက္ၿဖင္႔ၿပည္ပကုန္၀ယ္သူကိုရွာေစၿပီးၿပည္တြင္းမွဆန္ကို၎ဖါသာရွာဝယ္ႀကရပါသည္။ၿပီးမွသာဦးပိုင္သို႔မဟုတ္MECအမည္ၿဖင္႔တင္ပို႔ရာအေမရိ ကန္ ဆက္ရွင္ေႀကာင္႔အလြန္အႏၲရာယ္မ်ားလွပါသည္။

 စာေရးသူသည္ဆန္စပါးလုပ္ငန္းကို၂၀၀၃ခုႏွစ္ဧၿပီလ၂၃ရက္မွစ၍ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ထိ ပုဂၢလိကအပိုင္းမွဆန္စပါးလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ ၾကရာတြင္ ေတြ႔ႀကံဳရသည့္ အခက္အခဲမ်ား၊ ေမွ်ာ္မွန္းမထားသည့္စိန္ေခၚမႈမ်ား၊အစိုးရႏွင့္ပုဂၢလိကပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈအလားအလာမ်ား၊ၿဖစ္သင့္သည့္စီးပြားေရးModelတစ္ခုတည္ေဆာက္္္ေရးစသည့္လုပ္ငန္းပိုင္းအဆင့္ဆင့္ကို႐ႈေဒါင့္အမ်ိဳးမ်ိဳးမွေလ့လာသံုးသပ္ခဲ႔ပါသည္။လင္းႏို႔မ်ားသည္ပဲ့တင့္သံကိုနားေထာင္ၿပီးသူတို႔ေရွ႕ဆက္ရမည့္လမ္းေၾကာင္းကိုရွာေဖြသြားၾကရပါသည္။ႏိုင္ငံ့စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္

ေရးႏွင့္ပတ္သက္၍႐ႈေဒါင့္ေပါင္းစံုကရွာေဖြေလ႔လာရရွိလာေသာစီးပြားေရးပဲ့တင္သံမ်ားကိုနားေထာင္ၿပီးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးလမ္းေၾကာင္းေပၚသို႔ဆန္စပါးလုပ္ငန္းမွstakeholdersမ်ားပါ၀င္ၿပီးအားလံုးဆြဲတင္သြားၾကဖို႔ လိုအပ္သည္ဟုယုံႀကည္ပါသည္။

အာရွႏွင္႔ပစိဖိတ္ေဒသတြင္းရွိအစိုးရအဖြဲ႔မ်ား၌ဆန္စပါးလုပ္ငန္းႏွင္႔ပတ္သက္ေသာ institutions မ်ား အသီးသီးရွိႀကရာအင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံတြင္BULOG ၊ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံတြင္ NFA ၊မေလးရွားႏိုင္ငံတြင္ BERNAS ၊ ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္ PWO ၊ စသည္တို႔သည္ကုန္သြယ္လယ္ယာ ႏွင္႔အၿပိဳင္ေပၚထြန္းလာခဲ႔ေသာထင္ရွားသည္႔ႏိုင္ငံပိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားၿဖစ္ႀကပါသည္။အဆိုပါအဖြဲ႔အစည္းမ်ားအနက္BULOGႏွင္႔BERNASတို႔အေနၿဖင္႔၎တို႔၏ဆန္စပါးလုပ္ငန္းတြင္အစိုးရမွပါ၀င္ပတ္သက္ခဲ႔သည္႔အခန္းက႑ကိုေလွ်ာ႔ခ်ခဲ႔ၿပီးပုဂၢလိကအပိုင္းမွပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္ေၿဖေလွ်ာ႔မွဳမ်ားၿပဳလုပ္ေပးခဲ႔ပါသည္။သို႔ေသာ္အဆိုပါအဖြဲအစည္းမ်ား၏အခန္းက႑ကို၎တို႔ဆန္စပါးလုပ္ငန္း၏regulatory authority body အၿဖစ္ေၿပာင္းလဲသတ္မွတ္ခဲ႔သၿဖင္႔ဆန္စပါးလုပ္ငန္းကိုိုmacro level ၌အုပ္ခ်ဳပ္စီမံကြပ္ကဲႏိုင္သည္႔ၿပင္ထုတ္လုပ္သူ၊၀ယ္သူ၊ေရာင္းသူမ်ားအႀကားအၿငင္းပြားမွဳမ်ားေပၚေပါက္လာပါကthird party အေနၿဖင္႔၀င္ေရာက္ေၿဖရွင္းေပးႏိုင္ႀကပါသည္။ၿမန္မာဆန္စပါးလုပ္ငန္းတြင္ဆန္စပါးစံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားသတ္မွတ္ေရး၊human resource development အတြက္သင္တန္းမ်ားဖြင္႔လွစ္သင္ႀကားေပးႏိုင္ရန္ညွိႏိုင္းေဆာင္ရြက္ေပးေရး၊ဆန္စက္မ်ားတည္ေဆာက္ရာတြင္စံခ်ိန္စံညႊန္းႏွင္႔ကိုက္ညီေရး၊Standard codes မ်ားသတ္မွတ္ေရး၊ဆန္စက္မွတ္ပုံတင္လုပ္ငန္းမ်ား စနစ္တက်ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေရး၊ၿပည္ပပို႔ကုန္ဆန္ေစ်းႏွဳန္းမ်ားသတ္မွတ္ေရး၊ေစ်းကြက္ရွာေဖြႏိုင္ေရး၊အရံဆန္ထားရွိေရး၊သုေတသနလုပ္ငန္းမ်ားေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေရးစသည္႔ပုဂၢလိကဆန္စပါးလုပ္ငန္းကိုအေထာက္အကူၿဖစ္ေစႏိုင္ေသာေႀကာင္႔စီးပြားကူးသန္း၀န္ႀကီးဌာနတြင္”ဆန္စပါးလုပ္ငန္းညႊန္ႀကားမွဳဦးစီးဌာန”တစ္ခုတည္ေထာင္ဖြဲ႔စည္းသင္႔ေႀကာင္းမီးေမာင္းထိုးၿပလို၍ၿဖစ္ပါသည္။

ဆက္ရန္